Otwórz artykuł w formacie PDF - możesz go pobrać lub wydrukować.

Otwórz artykuł w formacie PDF - możesz go pobrać lub wydrukować.

prof. dr hab. n. med. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz, prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek,
prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta
Ocena skuteczności i wskazań
do stosowania produktu
leczniczego inVag® w populacji
polskich pacjentek zgłaszających się
do poradni ginekologicznych
Celem przedstawionego badania była analiza
wskazań klinicznych i czynników wpływających
na wybór preparatu inVag® oraz ocena jego skuteczności terapeutycznej i bezpieczeństwa stosowania u pacjentek leczonych ambulatoryjnie. Badanie zostało przeprowadzone przez 177 lekarzy
ginekologów z całego kraju, podczas dwóch kolejnych wizyt, u 3540 kobiet leczonych preparatem
inVag®. Głównymi wskazaniami do stosowania
preparatu inVag® były: wspomaganie leczenia zapalenia pochwy (32,9%), dysbioza pochwy spowodowana antybiotykoterapią (23,6%) i profilaktyka
podczas stosowania środków antykoncepcyjnych
(21,7%). Do ważnych czynników wpływających na
wybór preparatu przez lekarzy, poza ich przekonaniami wynikającymi z wcześniejszych doświadczeń, należały: unikalny na polskim rynku skład
probiotyku (81,9%) oraz rekomendacje Polskiego
Towarzystwa Ginekologicznego (62,8%).
B
akterie komensalne bytujące na skórze i błonach
śluzowych m.in. przewodu pokarmowego, pochwy
i zewnętrznych narządów płciowych, stanowią barierę ochrony przed patogenami. Fizjologiczna mikroflora pochwy składa się z ok. 100 gatunków bakterii tlenowych i beztlenowych. W każdym mililitrze śluzu pochwy
dorosłej kobiety znajduje się od 102 do 1011 bakterii. Dominują bakterie tlenowe i względne (fakultatywne) beztlenowce, w szczególności: Lactobacillus brevis, Lactobacillus jenseni, Lactobacillus casei, Lactobacillus catenaforme, Lactobacillus
debrueckii, Lactobacillus salivarius i Lactobacillus crispatus.
Liczebność populacji poszczególnych rodzajów bakterii w pochwie ulega znacznym wahaniom. Zaburzenia dynamicznej równowagi mikroflory pochwy (dysbioza) może
powodować rozwój zapalenia błon śluzowych dróg moczowo-płciowych [1].
Bakterie z rodzaju Lactobacillus wytwarzające nadtlenek
wodoru i kwas mlekowy pełnią kluczową funkcję w utrzymaniu równowagi mikroflory pochwy. Większość bakterii
beztlenowych mikroflory pochwy nie wytwarza katalazy,
enzymu rozkładającego nadtlenku wodoru, co powoduje
jego akumulację w wydzielinie pochwy. Właściwości bakteriobójcze nadtlenku wodoru i kwaśne środowisko pochwy
(pH 3,6–4,5) ograniczają nadmierny rozrost innych bakterii. Dlatego pałeczki kwasu mlekowego wpływają na liczebność innych bakterii w środowisku pochwy. Pozostałe bakterie mikroflory pochwy, które uczestniczą w metabolizmie
glikogenu (podstawowego związku odżywczego pałeczek
kwasu mlekowego), regulują liczebność bakterii z rodzaju
Lactobacillus. Pałeczki kwasu mlekowego charakteryzują się
również adhezją do komórek nabłonka przejściowego dróg
moczowych, przez co blokują dostęp do nich bakteriom
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
1
chorobotwórczym i zapobiegają zakażeniom wstępującym
cewki moczowej i pochwy [2].
Rozrost pojedynczego szczepu lub kilku szczepów bakterii,
które osiągają przewagę nad innymi szczepami fizjologicznej
mikroflory pochwy, jest przyczyną dysbiozy. Głównymi czynnikami powodującymi dysbiozę pochwy są: antybiotykoterapia, aktywność seksualna (zwłaszcza częsta zmiana partnerów), stosowanie dopochwowych leków przeciwzapalnych
i preparatów antykoncepcyjnych, ciąża i okres połogu, zaburzenia miesiączkowania spowodowane chorobami endokrynologicznymi, zmiany hormonalne w okresie menopauzy, częste
podróże, korzystanie z basenu, nieprawidłowe nawyki higieniczne i niskie standardy sanitarno-higieniczne, pogarszająca
się z wiekiem funkcja układu immunologicznego, stosowanie
leków immunosupresyjnych, choroby ogólnoustrojowe powodujące upośledzenie funkcji układu immunologicznego, zabiegi chirurgiczne narządu rodnego, dieta wysokotłuszczowa i zawierająca nadmierną ilość węglowodanów prostych [3, 4].
W leczeniu dysbiozy stosuje się probiotyki, czyli żywe drobnoustroje, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny efekt zdrowotny. W leczeniu dysbiozy pochwy
rekomenduje się zarówno probiotyki dopochwowe i doustne,
zawierające bakterie z rodzaju Lactobacillus [4–7]. Eksperci Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO) i Światowej Organizacji Zdrowia (ang. World Health
Organization – WHO) zalecają, żeby szczepy zawarte w składzie
probiotyków ginekologicznych spełniały następujące kryteria m.in.: 1) pochodziły z nabłonka pochwy, 2) posiadały potwierdzoną przynależność gatunkową i określenie szczepu,
3) charakteryzowały się silną adherencją do nabłonka pochwy,
4) wykazywały działanie antagonistyczne w stosunku do mi-
2
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
kroorganizmów chorobotwórczych, takie jak wytwarzanie kwasu mlekowego i bakteriocyn, 5) posiadały oporność na antybiotyki swoiste dla gatunku [8, 9]. Dodatkowo Polskie Towarzystwo
Ginekologiczne (PTG) zaleca, aby stosować preparaty zawierające co najmniej 2 szczepy, występujące w fizjologicznej mikroflorze pochwy populacji, w której probiotyk ma być stosowany. Ponadto PTG rekomenduje, aby probiotyki doustne były odporne
na działanie soku żołądkowego i żółci oraz kolonizowały przewód pokarmowy i pochwę [10].
W mikroflorze pochwy Polek dominują takie gatunki Lactobacillus, jak: L. acidophilus (35%), w tym L. gasseri, L. fermentum (30%)
oraz L. plantarum (30%). Natomiast L. delbrueckii i L. rhamnosus
stanowią tylko 5% mikroflory pochwy Polek. W małych ilościach
występuje również L. casei [11].
Wyniki badań klinicznych sugerują, że stosowanie probiotyków jest skuteczne w zapobieganiu i wspomaganiu leczenia
bezobjawowego i objawowego bakteryjnego zapalenia pochwy (ang. bacterial vaginosis). Wydaje się również, że stosowanie szczepów Lactobacillus doustnie oraz dopochwowo może
zmniejszyć ryzyko nawrotu zakażeń grzybiczych pochwy i układu moczowego [11–22].
Z dostępnych na polskim rynku probiotyków dopochwowych tylko w dwóch preparatach zawarte w nich szczepy bakteryjne pochodzą z populacji polskiej. Są to inVag® i Lactovaginal®.
Przy czym należy podkreślić, że Lactovaginal® zawiera jeden
szczep – L. rhamnosus 573, a inVag® trzy szczepy gatunków najczęściej występujących w mikroflorze Polek – L. fermentum 57A,
L. plantarum 57B, L. gasseri 57C. Rekomendacje PTG otrzymał
inVag®, który został zbadany klinicznie i mikrobiologicznie
[10, 23]. Dla zawartych w preparacie inVag® szczepów potwierdzono antagonizm w stosunku do najczęstszych patogenów wywołujących zakażenia układu moczowo-płciowego,
hamowanie adhezji patogenów do nabłonka pochwy, kolonizację pochwy, wytwarzanie nadtlenku wodoru i koagregację
szczepów [11–24].
Badania in vitro wykazały, że szczepy zawarte w produkcie
leczniczym inVag® działają antagonistycznie w stosunku do patogenów wywołujących zakażenia układu moczowo-płciowego, takich jak: Gardnerella vaginalis, Prevotella bivia, Streptococcus agalactiae, Candida albicans, Escherichia coli (szczepy
uropatogenne), Staphylococcus aureus, Trihomonas vaginalis.
To działanie zachodzi w wyniku obniżania pH wydzieliny pochwy, wytwarzania nadtlenku wodoru, adherencji do nabłonka pochwy (bariera mechaniczna) oraz konkurowania z patogenami o składniki odżywcze. Skuteczność i bezpieczeństwo
stosowania preparatu inVag® potwierdzono w podwójnie ślepym badaniu klinicznym z randomizacją z zastosowaniem
placebo [23].
Zgodnie z rekomendacjami PTG stosowanie produktu leczniczego inVag® jest zalecane w jatrogennej dysbiozie pochwy
(np. w wyniku antybiotykoterapii, chemioterapii lub radioterapii), po dopochwowym stosowaniu leków przeciwbakteryjnych, przeciwrzęsistkowych i przeciwgrzybiczych, wspomagająco w leczeniu pomenopauzalnej atrofii urogenitalnej,
podczas miejscowego lub systemowego stosowania (hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) i leczeniu stanów zapalnych pochwy [10]. Wśród innych wskazań podawanych przez producenta preparatu wymieniane są: zapobieganie zakażeniom
układu moczowo-płciowego, okres połogu, profilaktycznie
w czasie stosowania antykoncepcji i we wszystkich sytuacjach
mogących doprowadzić do dysbiozy pochwy [25].
Celem niniejszego badania była analiza wskazań klinicznych
i czynników wpływających na wybór preparatu inVag® oraz
ocena jego skuteczności terapeutycznej i bezpieczeństwa stosowania u pacjentek leczonych ambulatoryjnie.
Materiał i metody
Stu siedemdziesięciu siedmiu ginekologów z terenu całej
Polski włączyło do badania 3540 pacjentek leczonych ambulatoryjnie preparatem inVag®. Badanie obserwacyjne przeprowadzono od 22 września 2014 r. do 31 marca 2015 r. w czasie
dwóch rutynowych wizyt. Dane zgromadzono na podstawie retrospektywnej analizy historii choroby z rutynowej wizyty, w czasie której zalecono stosowanie preparatu inVag®
(wizyta 1.) oraz na podstawie wywiadu dotyczącego leczenia, zbieranego w czasie kolejnej wizyty kontrolnej wynikającej
z potrzeb klinicznych pacjentki po zakończeniu leczenia (wizyta 2.). Ocena skuteczności terapii była elementem rutynowego
postępowania lekarza ginekologa.
Ankieta użyta w badaniu zawierała część A – dla lekarzy
i część B – dla pacjentek. Część A zawierała dane socjodemograficzne lekarza: specjalizacja, czas pracy w zawodzie, podstawowe miejsce pracy, lokalizację miejsca pracy lekarza, odsetek
pacjentek, którym zalecany jest probiotyk doustny i/lub dopo-
Tab. 1. Charakterystyka lekarzy uczestniczących w badaniu (n = 177)
Specjalizacja [n(%)]
ginekolog
157 (88,6)
w trakcie specjalizacji z ginekologii
20 (11,4)
Czas pracy w zawodzie [n(%)]
≤ 10 lat
37 (21,0)
11–20 lat
44 (24,7)
> 20 lat
96 (54,3)
Podstawowe miejsce pracy [n(%)]
szpital publiczny
51 (28,6)
poradnia publiczna
59 (33,3)
poradnia/gabinet prywatny
67 (38,1)
Lokalizacja miejsca pracy lekarza [n(%)]
wieś
3 (1,9)
miasto < 50 000 mieszkańców
41 (23,1)
miasto 50–200 000 mieszkańców
75 (42,3)
miasto > 200 000 mieszkańców
58 (32,7)
chwowy, właściwości probiotyku doustnego i dopochwowego determinujące jego wybór oraz czynniki, które determinują wybór preparatu inVag®.
Część B zawierała dane socjodemograficzne pacjentki:
wiek, miejsce zamieszkania, stan cywilny, wywiad ginekologiczny i dane retrospektywne uzyskane na podstawie historii
choroby (objawy zgłaszane przez pacjentkę, wskazanie do leczenia preparatem inVag® i wcześniejsze leczenie choroby,
czynniki mające wpływ na wybór preparatu inVag®), choroby
współistniejące, przewlekle stosowane leki, jak również dane
z wywiadu z pacjentką po zakończeniu leczenia (czas stosowania i wpływ preparatu inVag® na objawy kliniczne w opinii
pacjentki, jakość życia i jakość życia seksualnego, ocena tolerancji preparatu inVag®, ocena satysfakcji pacjentki ze stosowania preparatu inVag®).
Analiza statystyczna
W analizie uwzględniono wskazania i czynniki determinujące wybór preparatu inVag®, jego skuteczność ocenianą przez
pacjentki i jego tolerancję.
Analizę statystyczną przeprowadzono za pomocą programu STATISTICA 10.0 (Kraków, Polska). Dane jakościowe przedstawiono jako wartości procentowe, a dane ilościowe jako
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
3
średnie i odchylenie standardowe. Wyodrębnione podgrupy
porównano za pomocą testu χ2 dla testu i χ2 dla trendu. Wartość p < 0,05 uznano za statystycznie istotną.
miesiączkujących. Średnia liczba ciąż i porodów wynosiła 1 ±1. Około 8,5% badanych kobiet było poddanych operacjom ginekologicznym, najczęściej było to cięcie cesarskie.
Wyniki
Czynniki decydujące o stosowaniu i wyborze probiotyku
Leczenie preparatem inVag®
Biorący w badaniu udział ginekolodzy (tab. 1) deklarowali częstsze stosowanie probiotyków dopochwowo (według
48,1% badanych u 20% pacjentek) niż doustnie (według 42,6%
badanych u < 10% pacjentek) czy równolegle – dopochwowo
i doustnie (według 50% badanych u < 10% pacjentek) (tab. 2).
Ważnymi i bardzo ważnymi czynnikami decydującymi
o wyborze probiotyku doustnego były: udowodniona kolonizacja pochwy i przewodu pokarmowego (88,0%), potwierdzona redukcja adhezji patogenów do nabłonka pochwy
i jelit (79,6%), efekty kliniczne potwierdzone przez badania
z punktami końcowymi (77,8%) oraz antagonistyczne działanie w stosunku do bakterii patogennych (76,9%) (tab. 2).
Analogicznie czynnikami decydującymi o wyborze probiotyku dopochwowego były: efekty kliniczne potwierdzone
przez badania z punktami końcowymi (87,0%), antagonistyczne działanie w stosunku do bakterii patogennych (77,8%), silna adhezja do nabłonka pochwy (77,6%) i zawartość w preparacie co najmniej 2 szczepów występujących w fizjologicznej
mikroflorze pochwy populacji, w której preparat ma być stosowany (75,9%) (tab. 2).
Ważnymi i bardzo ważnymi czynnikami decydującymi
o wyborze preparatu inVag® były: unikalny na polskim rynku skład preparatu zawierającego trzy szczepy probiotyczne
(90,7%), efekty kliniczne potwierdzone przez badania z punktami końcowymi (88,9%), kolonizacja pochwy (85,2%), antagonistyczne działanie wobec najczęstszych patogenów układu
moczowo-płciowego (85,2%) i wyizolowanie bakterii z nabłonka pochwy zdrowych Polek (81,5%) (tab. 2).
Charakterystyka badanej grupy
Charakterystykę badanej grupy (n = 3540) przedstawiono
w tabeli 3. W wieku około- lub pomenopauzalnym było 22,4%
badanych. Regularne miesiączki zadeklarowało 80,1% kobiet
"†1_oঋࣀro1_‰‹
o7u-৵mb;mb;vuol†
bro1_‰‹
ࡆ‰b.7vuol†
bro1_‰‹
b;1Œ;mb;vuol†
bro1_‰‹
Najczęściej (51,3%) zalecano stosowanie preparatu inVag®
przez 7 dni. 24,1% pacjentek było wcześniej leczonych z powodu choroby, będącej wskazaniem do zastosowania preparatu
inVag® najczęściej lekami przeciwgrzybiczymi (31,0%) (tab. 4).
Głównymi wskazaniami do zastosowania preparatu inVag®
były: leczenie wspomagające zapalenia pochwy (32,9%), dysbioza pochwy spowodowana stosowaniem antybiotyków
(23,6%) i profilaktyka w czasie stosowania antykoncepcji
(21,7%). U 56,5% badanych kobiet preparat inVag® stosowano
w politerapii, najczęściej z dopochwowym lekiem przeciwzapalnym (59,7%) i doustnym probiotykiem (34,2%) (tab. 4).
Wybór preparatu inVag® zależał głównie od wcześniejszych własnych dobrych doświadczeń lekarzy związanych
z zastosowaniem tego preparatu (91,4%), unikalnego na polskim rynku skład preparatu (81,9%) oraz zalecenia PTG (62,8%)
(tab. 4).
Efekty leczenia preparatem inVag®
Przed leczeniem preparatem inVag® pacjentki najczęściej
zgłaszały takie objawy, jak: nieprawidłowa wydzielina z pochwy (42,1%), podrażnienie sromu i pochwy (41,8%) oraz
świąd sromu i pochwy (41,8%) (tab. 4).
W czasie leczenia preparatem inVag® w podgrupie pacjentek z objawami stwierdzono zmniejszenie: suchości pochwy
u 89,0% (n = 1209), podrażnienia sromu i pochwy u 83,0%
(n = 1228), pieczenia sromu i pochwy u 84,0% (n = 1135), świądu sromu i pochwy u 87,8% (n = 1299), nieprawidłowej wydzieliny z pochwy u 87,0% (n = 1296), rybiego zapachu wydzieliny z pochwy u 88,9% (n = 498), bolesności stosunków
płciowych u 82,6% (n = 665) (ryc. 1). Ustąpienie objawów najczęściej dotyczyło pacjentek z rybim zapachem wydzieliny z pochwy, suchością pochwy, świądem sromu i pochwy
(tab. 5). Stwierdzono również poprawę ogólnej jakości życia
u 88,3% i jakości życia seksualnego u 69,5% badanych (tab. 6).
b;ru-‰b7jo‰‰‹7Œb;Ѵbm-Œro1_‰‹
oѴ;vm;v|ov†mhb
rj1bo‰;
!‹0bŒ-r-1_
‰‹7Œb;Ѵbm‹Œro1_‰‹
0,0
-20,0
-40,0
-60,0
-80,0
-100,0
-89,0
-83,0
-87,8
-84,0
-87,0
-82,6
Ryc. 1. Odsetek pacjentek zgłaszających zmniejszenia nasilenia objawów po zastosowaniu preparatu inVag®
4
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
-88,9
Tolerancja i satysfakcja ze stosowania preparatu inVag®
96,2% badanych kobiet oceniło tolerancję preparatu
inVag® jako dobrą lub bardzo dobrą. Działania niepożądane
związane ze stosowaniem preparatu inVag® były raportowane u 6,8% kobiet, najczęściej upławy i pieczenie (tab. 6).
Zadowolonych lub bardzo zadowolonych ze stosowania preparatu inVag® było 95,9% pacjentek, 93,7% zadeklarowało chęć jego ponownego zastosowania w przyszłości
(tab. 6).
Dyskusja
Lekarze ginekolodzy uczestniczący w tym badaniu deklarowali częstsze stosowanie probiotyków dopochwowo
(u < 20% pacjentek) niż doustnie (u < 10% pacjentek) czy
równolegle – dopochwowo i doustnie (u < 10% pacjentek). Dokładniejszych danych na temat równoległego stosowania probiotyków doustnie dostarczyła analiza zaleceń
u 3540 pacjentek. W grupie tej doustny probiotyk zalecono
u co piątej pacjentki. Postępowanie takie (np. zastosowanie
preparatu prOVag) jest szczególnie uzasadnione w leczeniu
dysbiozy pochwy [4–7], która stanowiła jedną z najczęstszych wskazań dla zastosowania dopochwowego probiotyku. Takie postępowanie wydłuża remisję i opóźnia czas
wystąpienia nawrotu bakteryjnej waginozy [12], jak również
sprzyja normalizacji mikroflory i obniżeniu pH wydzieliny
pochwy oraz przynosi poprawę nawilżenia pochwy [26]. Jak
to podkreślają Strus i wsp., równoczesne równocześnie doustne i dopochwowe podanie tych samych szczepów warto zastosować zwłaszcza w szczególnie w klinicznie trudnych sytuacjach [24].
W wyborze probiotyku dopochwowego lekarze wskazywali na istotne znaczenie efektów klinicznych potwierdzonych przez badania z punktami końcowymi, antagonistycznego działania szczepów probiotycznych w stosunku
do bakterii patogennych, ich silnej adhezji do nabłonka pochwy i zawartość w preparacie co najmniej 2 szczepów występujących w fizjologicznej mikroflorze pochwy populacji, w której preparat ma być stosowany. Na polskim rynku
dostępne są tylko dwa preparaty dopochwowe zawierające szczepy Lactobacillus pochodzące z populacji polskiej:
inVag® i Lactovaginal®, przy czym ten pierwszy preparat zawiera szczepy najlepiej dopasowane do mikroflory Polek.
Naturalną konsekwencją ważnych dla ginekologów cech
dopochwowego probiotyku był wybór preparatu inVag®,
w tym najczęściej wymieniane: unikalny na polskim rynku skład preparatu zawierającego 3 szczepy probiotyczne,
efekty kliniczne potwierdzone przez badania z punktami
końcowymi, kolonizację pochwy, antagonistyczne działanie
wobec najczęstszych patogenów układu moczowo-płciowego i izolację bakterii z nabłonka pochwy zdrowych Polek. Warto podkreślić, że preferencje terapeutyczne ginekologów dotyczące preparatu inVag® są zgodne z zaleceniami
FAO/WHO i PTG dotyczących pożądanych właściwości dopochwowych probiotyków [8–10].
Przeprowadzenie szczegółowej analizy nabytych przez ginekologów doświadczeń ze stosowaniem preparatu inVag® nie
jest możliwe z powodu ograniczeń narzędzia badawczego –
kwestionariusza ankiety. Można jedynie przypuszczać, że wynika to z dużej skuteczności terapeutycznej tego preparatu wykazanej we wcześniej przeprowadzonym badaniu z randomizacją
[23] i potwierdzonej w niniejszym badaniu otwartym. Głównymi wskazaniami do stosowania preparatu inVag® w prezentowanym badaniu, zgodnymi z zaleceniami ekspertów PTG [10], były: wspomaganie leczenia zapalenia pochwy, dysbioza pochwy
spowodowana stosowaniem antybiotyków i profilaktyka w trakcie stosowania antykoncepcji. Leczenie preparatem inVag®, zwykle przez 7 dni, zmniejszało suchość pochwy u 89,0%, świąd
sromu i pochwy u 87,8%, pieczenie sromu i pochwy u 84,0%,
podrażnienie sromu i pochwy u 83,0%, nieprawidłową wydzielinę z pochwy u 87,0% i jej rybi zapach u 88,9%, jak również bolesność stosunków płciowych u 82,6%. Nieco rzadziej obserwowano ustąpienie objawów, które w opinii pacjentek najczęściej
dotyczyło rybiego zapachu wydzieliny z pochwy (u 53,7%), suchości pochwy (u 53,0%) oraz świądu sromu i pochwy (u 50,7%).
Poprawę ogólnej jakości życia spowodowaną zastosowaniem
preparatu inVag® zaobserwowano u 88,3% badanych kobiet,
a poprawę jakości życia seksualnego u 69,5%. Odsetek kobiet
zgłaszających poprawę jakości życia seksualnego był dwukrotnie większy niż we wcześniej opublikowanym badaniu z zastosowaniem globulek dopochwowych zawierających kwas hialuronowy, glikogen i kwas mlekowy przeprowadzonym u kobiet
w wieku pomenopauzalnym [27].
Aż 96,2% badanych kobiet oceniło tolerancję leczenia preparatem inVag® jako dobrą lub bardzo dobrą, a działania niepożądane związane ze stosowaniem tego preparatu raportowano tylko u 6,8% badanych. Wyniki te są zgodne z uzyskanymi
w mniejszej populacji we wcześniej przeprowadzonym badaniu
z randomizacją [23]. Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były upławy i pieczenie, co jest zgodne z informacjami
zawartymi w charakterystyce produktu leczniczego [25]. Dobrą
tolerancję preparatu inVag® w badanej grupie potwierdza również deklarowane zadowolenie 95,9% pacjentek ze stosowania
preparatu oraz chęć zastosowania w przyszłości tego preparatu przez 93,7% kobiet.
Wnioski
Głównymi wskazaniami do stosowania preparatu inVag® przez
ginekologów w Polsce jest: wspomaganie leczenia zapalenia
pochwy, dysbioza pochwy spowodowana antybiotykoterapią
i profilaktyka w trakcie stosowania antykoncepcji. Ważnym czynnikiem wpływającym na wybór preparatu inVag® przez lekarzy
jest unikalny na polskim rynku skład probiotyku. Leczenie preparatem inVag® jest skuteczne i dobrze tolerowane także w ocenie pacjentek.
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
5
Tab. 2. Czynniki wpływające na ich podejmowanie (n = 177)
umiarkowanie
ważny
ważny
bardzo
ważny
3 (1,8)
18 (10,2)
56 (31,5)
100 (56,5)
Antagonistyczne działanie w stosunku do bakterii
patogennych
20 (11,1)
21 (12,0)
52 (29,6)
84 (47,3)
Udowodniony wpływ na zmniejszenie adhezji
patogenów do nabłonka pochwy
15 (8,4)
21 (12,0)
57 (32,4)
84 (47,2)
Precyzyjna identyfikacja szczepów
39 (22,2)
30 (16,7)
52 (29,6)
56 (31,5)
Oporność szczepów bakteryjnych na antybiotyki
36 (20,4)
46 (25,9)
46 (25,9)
49 (27,8)
Oporność na działanie soku żołądkowego i żółci
36 (20,3)
37 (20,4)
54 (30,6)
50 (28,7)
13 (7,4)
26 (14,8)
51 (28,7)
87 (49,1)
nieistotny
Czynniki determinujące wybór doustnego probiotyku
Udowodniona kolonizacja pochwy i przewodu
pokarmowego
Efekty kliniczne potwierdzone przez badania
z punktami końcowymi
Właściwości determinujące wybór dopochwowego probiotyku
Antagonistyczne działanie w stosunku do bakterii
patogennych
20 (11,1)
20 (11,1)
50 (27,8)
87 (50,0)
Udowodniony wpływ na zmniejszenie adhezji
patogenów do nabłonka pochwy
18 (10,2)
31 (17,6)
52 (29,6)
76 (42,6)
Precyzyjna identyfikacja szczepów
21 (12,0)
49 (27,8)
48 (26,9)
59 (33,3)
Oporność szczepów bakteryjnych na antybiotyki
30 (16,7)
31 (17,6)
59 (33,3)
57 (32,4)
Efekty kliniczne potwierdzone przez badania
z punktami końcowymi
11 (6,5)
11 (6,5)
77 (43,5)
77 (43,5)
Silna adherencja do nabłonka pochwy
10 (5,6)
30 (16,8)
55 (30,9)
75 ( 46,7)
Zastosowanie w preparacie co najmniej dwóch
szczepów występujących w fizjologicznej
mikroflorze pochwy populacji,
w której zostanie użyty
18 (10,2)
25 (13,9)
57 (32,4)
77 (43,5)
Rekomendacje ekspertów PTG
28 (15,7)
31 (17,6)
51 (28,7)
67 (38,0)
Wyizolowanie bakterii wyizolowanych z nabłonka
pochwy zdrowych Polek
16 (9,2)
17 (9,3)
41 (23,2)
103 (58,3)
Unikalny na polskim rynku skład probiotyku
dopochwowego zawierającego 3 szczepy
3 (1,9)
13 (7,4)
59 (33,3)
102 (57,4)
Antagonistyczne działanie wobec najczęstszych
patogenów wywołujących zakażenia układu
moczowo-płciowego
13 (7,4)
13 (7,4)
65 (37,0)
86 (48,2)
Czynniki determinujące wybór preparatu inVag®
6
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
nieistotny
umiarkowanie
ważny
ważny
bardzo
ważny
Hamowanie adhezji patogenów do nabłonka
pochwy
15 (8,3)
23 (13,0)
61 (34,3)
78 (44,4)
Kolonizacja pochwy
5 (2,8)
21 (12,0)
52 (29,6)
99 (55,6)
Wytwarzanie nadtlenku wodoru
21 (12,0)
26 (14,8)
62 (35,2)
68 (38,0)
Koagregacja szczepów
21 (12,0)
44 (25,0)
55 (30,6)
57 (32,4)
Precyzyjna identyfikacja szczepów
20 (11,2)
30 (16,8)
58 (32,7)
69 (39,3)
Oporność szczepów bakteryjnych na antybiotyki
16 (9,2)
33 (18,5)
54 (30,6)
74 (41,7)
Efekty kliniczne potwierdzone w badaniach
z punktami końcowymi
5 (2,8)
15 (8,3)
54 (30,6)
103 (58,3)
28 (15,7)
31 (17,6)
51 (28,7)
67 (38,0)
Rekomendacje ekspertów PTG
Tab. 3. Charakterystyka badanej grupy (n = 3540)
Wiek [lata]
35,0 ±13,3
Miejsce zamieszkania [n(%)]
y
miasto
2630 (74,3%)
y
wieś
910 (25,7%)
Stan cywilny [n(%)]
y
mężatka/w związku
1425 (40,3%)
y
wolna
1965 (55,5%)
y
wdowa
150 (4,2%)
Wiek pierwszej miesiączki [lata]
Regularne miesiączki [%]
12,9 ±1,4
80,1
Liczba ciąż [n]
1,0 ±1,0
Liczba porodów [n]
1,0 ±1,0
Liczba poronień [n]
0,2 ±0,5
Przebyte operacje ginekologiczne [n(%)]
301 (8,5)
y
cięcie cesarskie
103 (2,9)
y
usunięcie macicy bez przydatków lub z przydatkami
64 (1,8)
y
usunięcie torbieli jajnika/jajnika
35 (1,0)
y
konizacja szyjki macicy
25 (0,7)
y
plastyka pochwy
22 (0,6)
y
laparoskopia
16 (0,5)
y
usunięcie mięśniaków macicy
16 (0,5)
y
abrazja macicy
10 (0,3)
y
operacja przegrody macicy
7 (0,2)
y
ciąża pozamaciczna
3 (0,1)
Choroby towarzyszące [n(%)]
y
otyłość
287 (8,1)
y
cukrzyca (typ 1 lub typ 2)
74 (2,1)
y
nadciśnienie tętnicze
251 (7,1)
y
inne
74 (1,0)
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
7
Tab. 4. Wskazania, objawy i czynniki determinujące wybór preparatu inVag® (n = 3540)
Zalecony czas leczenia preparatem inVag® [n(%)]
7 dni
1816 (51,3)
7 dni leczenia i 30 dni leczenia podtrzymującego
1462 (41,3)
Kontynuacja leczenia powyżej 30 dni
262 (7,4)
Wskazania do zastosowania preparatu inVag® [n(%)]
Dysbioza pochwy spowodowana stosowaniem antybiotyków
835 (23,6)
Dysbioza pochwy spowodowana chemioterapią lub radioterapią
21 (0,6)
Dysbioza pochwy spowodowana dopochwowym lekiem przeciwbakteryjnym
269 (7,6)
Dysbioza pochwy spowodowana dopochwowym lekiem przeciwgrzybiczym
276 (7,8)
Dysbioza pochwy spowodowana dopochwowym lekiem przeciwrzęsistkowym
81 (2,3)
Wspomaganie leczenia pomenopauzalnej atrofii układu moczowo-płciowego
w czasie miejscowego stosowania HZT
191 (5,4)
Wspomaganie leczenia pomenopauzalnej atrofii układu moczowo-płciowego
w czasie ogólnoustrojowego stosowania HZT
234 (6,6)
Wspomaganie leczenia przeciwzapalnego pochwy
1165 (32,9)
Zapobieganie zakażeniom układu moczowo-płciowego
474 (13,4)
Okres połogu
163 (4,6)
Profilaktyka w czasie stosowania antykoncepcji
768 (21,7)
Profilaktyka w sytuacjach, które mogą spowodować dysbiozę pochwy
67 (1,9)
Inne (dysbioza pochwy, atrofia urogenitalna bez HZT, wspomaganie leczenia zakażeń układu moczowego)
21 (0,6)
Objawy kliniczne [n(%)]
Suchość pochwy
1359 (38,4)
Podrażnienie sromu i pochwy
1480 (41,8)
Świąd sromu i pochwy
1480 (41,8)
Pieczenie sromu i pochwy
1352 (38,2)
Nieprawidłowa wydzielina z pochwy
1490 (42,1)
Bolesne stosunki płciowe
793 (22,4)
Rybi zapach wydzieliny z pochwy
560 (16,0)
Inne
Leki stosowane z preparatem inVag® [n(%)]
2000 (56,5)
Doustny probiotyk
684 (19,3)
Miejscowy estrogen
224 (6,3)
Preparat z kwasem hialuronowym
362 (10,2)
Dopochwowy lek przeciwzapalny
1194 (33,7)
Inne
8
35 (1,0)
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
160 (4,5)
Leczenie stosowane przed włączeniem preparatu inVag® [n(%)]
853 (24,1)
Estrogen dopochwowo
99 (2,8)
Dopochwowy lek przeciwzapalny
107 (3,0)
Doustny lek przeciwzapalny
71 (2,0)
Lek przeciwbakteryjny
144 (4,1)
Lek przeciwgrzybiczy
264 (7,5)
Preparat z kwasem hialuronowym
37 (1,0)
Hormonalna terapia zastępcza (HTZ)
3 (0,1)
Lek przeciwrzęsistkowy
3 (0,1)
Probiotyk doustny
20 (0,6)
Probiotyk dopochwowy
121 (3,4)
Preparat z kwasem mlekowym
17 (0,5)
Czynniki determinujące wybór preparatu inVag® [n(%)]
Brak efektów wcześniej zastosowanego leczenia
y
nieistotny
1561 (44,1)
y
umiarkowanie ważny
910 (25,7)
y
ważny
520 (14,7)
y
bardzo ważny
549 (15,5)
Unikalny na polskim rynku skład probiotyku dopochwowego
y
nieistotny
294 (8,3)
y
umiarkowanie ważny
347 (9,8)
y
ważny
694 (19,6)
y
bardzo ważny
2205 (62,3)
Przekonanie lekarza o korzyściach wynikających z zastosowania takiego leczenia
y
nieistotny
106 (3,0)
y
umiarkowanie ważny
198 (5,6)
y
ważny
676 (19,1)
y
bardzo ważny
2560 (72,3)
Rekomendacje ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego
y
nieistotny
743 (21,0)
y
umiarkowanie ważny
573 (16,2)
y
ważny
1012 (28,6)
y
bardzo ważny
1212 (34,2)
Prośba pacjentki
y
nieistotny
1784 (50,4)
y
umiarkowanie ważny
379 (10,7)
y
ważny
662 (18,7)
y
bardzo ważny
715 (20,2)
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
9
Tab. 5. Wpływ stosowania preparatu inVag® na nasilenie objawów
Brak
poprawy
[%]
Suchość pochwy [n = 1359]
Podrażnienie sromu i pochwy [n = 1480]
Świąd sromu i pochwy [n = 1480]
Pieczenie sromu i pochwy [n = 1352]
Bolesne stosunki płciowe [n = 793]
Nieprawidłowa wydzielina z pochwy
[n = 1490]
Rybi zapach wydzieliny z pochwy [n = 560]
Ustąpienie
objawów
[%]
Zmniejszenie dolegliwości
11,0
17,0
12,2
16,0
17,4
13,0
Niewielkie
[%]
3,1
3,1
3,2
1,3
4,8
4,6
Umiarkowane
[%]
4,9
5,7
7,5
10,1
11,2
8,7
Znaczne
[%]
28,0
31,3
26,4
31,4
28,9
33,8
11,1
2,9
6,0
26,3
53,0
42,9
50,7
41,2
37,7
39,9
53,7
Tab. 6. Tolerancja i raportowane działania niepożądane preparatu inVag® oraz wpływ stosowania preparatu na jakość życia i satysfakcję
pacjentek z leczenia (n = 3540) (*u części kobiet raportowano więcej niż jedno działanie niepożądane)
Subiektywna tolerancja preparatu inVag® [n(%)]
y
nieakceptowalny dyskomfort
y
akceptowalny dyskomfort
4 (0,1)
y
niewielki dyskomfort, ogólnie dobra tolerancja
1065 (30,1)
y
bardzo dobra tolerancja
2340 (66,1)
131 (3,7)
Działania niepożądane związane ze stosowaniem preparatu inVag® [n(%)]*
241 (6,8)
y
upławy
79 (2,2)
y
swędzenie
19 (0,5)
y
pieczenie
58 (1,6)
y
ból w podbrzuszu
13 (0,4)
y
plamienie
9 (0,3)
y
obrzęk i zaczerwienienie warg sromowych
29 (0,8)
y
częste oddawanie moczu
29 (0,8)
y
parcie na mocz
32 (0,9)
y
inne
3 (0,1)
Poprawa ogólnej jakości życia [n(%)]
3126 (88,3)
Poprawa jakości życia seksualnego [n(%)]
2460 (69,5)
Subiektywna ocena satysfakcji z zastosowania preparatu inVag® [n(%)]
y
chęć zaprzestania stosowania preparatu
21 (0,6)
y
nie do końca przekonana do preparatu
124 (3,5)
y
ogólnie dość zadowolona z zastosowania preparatu
1289 (36,4)
y
bardzo zadowolona z zastosowania preparatu
2106 (59,5)
Chęć zastosowania preparatu inVag® w przyszłości [n(%)]
y
nie, ponieważ nie nastąpiła poprawa
85 (2,4)
y
nie, ponieważ leczenie jest zbyt kosztowne
138 (3,9)
y
tak, ponieważ moje objawy zmniejszyły się
1409 (39,8)
y
tak, ponieważ leczenie było skuteczne i może pomóc mi w przyszłości
1908 (53,9)
prof. dr hab. n. med. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz
prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta
Zakład Promocji Zdrowia i Leczenia Otyłości, Katedra Patofizjologii,
Katedra Zdrowia Kobiety, Wydział Nauk o Zdrowiu,
Wydział Lekarski, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek
Adres korespondencyjny: prof. dr hab. n. med. Magdalena Olszanecka-Glinianowicz,
Zakład Patofizjologii, Katedra Patofizjologii, Wydział Lekarski,
Zakład Promocji Zdrowia i Leczenia Otyłości, Katedra Patofizjologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
ul. Medyków 18, 40-752 Katowice, tel./fax 32 252 60 91, e-mail: [email protected]
10
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii