20140423_MAC_stanowisko_KIKE_POPC

KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ
Al. Wilanowska 7A/32
02-765 Warszawa
Tel. + 48 22 29 28 700, Fax +48 22 29 28 701
e-mail: [email protected], [email protected], http://www.kike.pl
KRS 0000316678, REGON: 141637224, NIP 9512270210
Warszawa, dnia 23 kwietnia 2014 roku
ID KIKE: 0-320-9752/14
Szanowna Pani
Małgorzata Olszewska
Podsekretarz Stanu
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
Stanowisko KIKE podsumowujące uzgodnienia dot. podziału środków w ramach POPC
oraz ustaleń grupy roboczej powołanej przy MRR w 2013 r.
Szanowna Pani Minister,
Prace
koncepcyjne
nad
kształtem
inwestycji
telekomunikacyjnych
w
ramach
perspektywy finansowej 2014-2020 prowadzone są w resortach oraz w konsultacjach z rynkiem
od przełomu 2012/2013 r. Ich pierwszy etap zorganizowany został przez MRR ze wsparciem
powołanej w lutym 2013 r. „Grupy Roboczej do spraw przygotowania programu
operacyjnego dotyczącego rozwoju cyfrowego (POC) oraz koordynacji celu tematycznego
2. Poprawa dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnokomunikacyjnych” konsultującej założenia od wersji pierwszej POPC (pierwsze posiedzenie –
15.02.2013 r).
1
I.
Prace nad POPC w MRR.
Zgodnie z zaproszeniem przekazanym na początku lutego ub.r. przez MRR: „W dniu 15
stycznia br. Rada Ministrów przyjęła Założenia Umowy Partnerstwa wyznaczające kierunki
interwencji ze środków Unii Europejskiej w kolejnej perspektywie finansowej, w tym liczbę i
zakres programów operacyjnych przewidzianych do realizacji w latach 2014-2020. Jednym z
nich jest krajowy program operacyjny dotyczący rozwoju cyfrowego, którego celem jest
stworzenie warunków do powszechnego wykorzystania technologii cyfrowych w taki sposób, aby
stały się one kołem zamachowym gospodarki.
W celu zapewnienia spójności i koordynacji procesu programowania oraz partnerskiej
współpracy
pomiędzy
szerokim
gronem
interesariuszy
w
przygotowaniu
programów
operacyjnych realizujących Umowę Partnerstwa 2014-2020, w dniu 4 lutego br. została podjęta
uchwała Międzyresortowego Zespołu do spraw Programowania i Wdrażania Funduszy
Strukturalnych i Funduszu Spójności Unii Europejskiej w sprawie powołania grup roboczych
wspierających prace nad przygotowaniem ww. programów, w tym Grupy do spraw
przygotowania programu operacyjnego dotyczącego rozwoju cyfrowego (POC) oraz koordynacji
celu tematycznego 2. Poprawa dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii
informacyjno-komunikacyjnych.
Do zadań Grupy będzie należał udział w pracach nad przygotowaniem projektu POC
oraz zapewnienie koordynacji interwencji w ramach celu tematycznego 2, w tym m.in.
wypracowanie propozycji jego celów i zakresu, z uwzględnieniem krajowych i europejskich
dokumentów strategicznych; wypracowywanie, omawianie, analizowanie i konsultowanie
rozwiązań w zakresie zagadnień horyzontalnych, finansowych, instytucjonalnych i innych oraz
opiniowanie, analizowanie i omawianie wniosków płynących z dokumentów związanych z
przeprowadzeniem ewaluacji ex-ante i oceną oddziaływania na środowisko POC.”
W pracach prowadzony w MRR od początku uczestniczą przedstawiciele MAC, m.in. w
pierwszym posiedzeniu udział wzięli:
 Pan Paweł Orłowski, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie rozwoju Regionalnego,
 Pani Małgorzata Olszewska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Administracji i
Cyfryzacji
2
Grupa robocza przy MRR pracowała do jesieni 2013 r., gdy zawieszono czasowo jej
prace w związku ze skierowaniem wypracowanej wersji POPC do Komisje Europejskiej. Jej
ponowne zwołanie zaplanowane jest po zatwierdzenie Programu przez KE z założeniem
prowadzenia dalszych prac nad regulacjami szczegółowymi, dla których zatwierdzona wersja
POPC jest punktem wyjścia. Stanowisko to podtrzymuje MIR w konsultacjach z Izbami oraz
ekspertami również w roku bieżącym. Zadania powołanego przy MRR Zespołu Roboczego
opisane są ponadto w sekcji 7.2 POPC. Podsumowując – wedle informacji MIR – resort
oczekuje z dalszymi pracami Zespołu/Grupy Roboczej na finalną wersję Programu zatwierdzoną
przez Komisję.
Wróćmy jednak do poczynionych dotąd ustaleń. Prace w MRR prowadzone zarówno w
podzespołach roboczych poświęconych poszczególnym osiom, jak i na posiedzeniach wspólnych
przygotowały i przedyskutowały szereg uwag oraz postulatów do POPC również w zakresie
„Osi priorytetowej I. Powszechny dostęp do szybkiego Internetu”. Zbiorczym efektem prac były
arkusze konsultacyjne zawierające: treść zgłaszanych uwag, stanowisko MRR i uzasadnienie.
W toku prac przyjęto szereg założeń dot. nowej perspektywy finansowej – z których
część znalazła się w treści POPC, część zaś przyjęta została do uwzględnienia w aktach niższego
rzędu. MRR wyjaśnił, iż powodem takiego stanu rzeczy są:
 względy celowościowe związane z zapewnieniem POPC elastyczności przez cały
7-letni okres realizacji Programu;
 ograniczenia techniczne dot. ilości znaków, jakie może zawierać opis
poszczególnych sekcji Programu.
W związku z powyższym por. wyżej arkusz konsultacyjny przyjął status „uwzględnienia
uwagi” również do punktów nie ujętych wprost w treści POPC. Postanowienia te mają jednak
charakter uzgodniony w toku prac z rynkiem, a najważniejsze z nich dla osi pierwszej KIKE por.
w swoich stanowiskach z dn. 25.07 i 30.10.2013 r. (kopie w załączeniu). Należą do nich:
Lp
Część PO
Treść uwagi
42
2.1 I oś
Powszechny
dostęp do
szybkiego
internetu
Zakończenia sieci. Ilość podpisanych umów jest wskaźnikiem
rezultatu dla obecnego POIG 8.4 i per analogiam może być
wskaźnikiem w POC 2.1. Beneficjenci nie mają wpływu na
proces akwizycji umów z abonentami. Wskazanym jest
dopuszczenie jako wskaźnika ilości HP – czyli zakończeń sieci
3
Stanowisk
o MRR
Uwaga
uwzględnio
na
Uzasadnienie
Na chwilę obecną
nie przewidujemy
mierzenia liczby
faktycznych
abonentów, ale
43
2.1 I oś
Powszechny
dostęp do
szybkiego
internetu
44
2.1 I oś
Powszechny
dostęp do
szybkiego
internetu
45
2.1 I oś
Powszechny
dostęp do
szybkiego
internetu
wyliczalnych z ilości lokali/mieszkań w zasięgu sieci. Sieć taka
umożliwiałaby technicznie podłączenie każdego
zainteresowanego (czyli do 100% lokali). Dodatkowym zyskiem
jest wyższa realizacja wskaźników pokrycia siecią
szerokopasmową AC 2020.
Modernizacja. Budowa sieci NGN może oznaczać potencjał
modernizacyjny własnej sieci działającej w starszej technologii.
Obecnie POIG 8.4 zakłada wyłącznie inwestycję w nowe
przyłącza. Tym samym nie ma formalnej możliwości
podłączenia dotychczasowego abonenta do nowego szkieletu
sieci.
Zagadnienie dopuszczenia modernizacji istniejących przyłączy
rodzi niestety wiele problemów formalnych. Co do zasady
dofinansowanie ma zwiększać ilość abonentów podłączonych
do sieci szerokopasmowej. Należy jednak zauważyć, iż
rozwiązanie takie budzi wątpliwości i sugeruje nieekonomiczne
utrzymywanie 2 odrębnych szkieletów – dla starych i nowych
abonentów. Dyskryminujące dodatkowo w zakresie usług i
promocji dotychczasowych odbiorców. Co więcej – nowoczesne
sieci NGN posiadają zazwyczaj nadmiarowość przepływności,
pozwalającą na podłączenie 100% lokali utrzymując wskaźniki
zgodne z AC 2020. Wskaźniki te stawiają przez operatorami
nowe wyzwania, do których jednak nie musza się oni
dostosować. Jednak analizując pozytywnie zagadnienie
zakończeń sieci z pkt. 12 – przełączenie obecnych abonentów
ze starej sieci dostępowej na nową – jest zgodne i wskazane.
Wpłynie również na wzrost ARPU i pozytywny marketing usług
w sieciach NGA – zwiększając zainteresowanie nimi. Z
racjonalnych powodów należy więc formalnie pozwolić na
wykorzystanie potencjału sieci dystrybucyjno-dostępowej do
obsługi również dotychczasowych abonentów operatora. Co w
przypadku przyjęcia rozliczenia z zakończeń sieci, a nie ilości
podpisywanych nowych umów (pkt. 12) wydaje się formalnie
spójne.
Okres realizacji projektów. Należy przyjąć, że obecny wymóg 2
lat jest obiektywnie niewystarczający. Problemy to: długi proces
projektowania i uzgadniania przebiegów z gestorami
nieruchomości, brak cyfrowych map i szybkiej ścieżki
uzgodnień, sięgające 8 m-cy opóźnienia w przekazywaniu
środków przez Instytucje Wdrażające (RPO, POIG), trudności z
akwizycją umów, pozostające poza możliwością działania
Beneficjentów.
Okres ten należy wydłużyć do conajmniej 3 lat, a dla projektów
większych (obszarowo i kwotowo) – np. do 4 lat.
Podsumowując – mamy 3 grupy projektów:
• Obszary trwale białe – dowolny typ beneficjenta i technologii –
w tym radiowych – 10-20% środków. Z możliwym progiem
prędkości 2 Mb+.
• MŚP – kontynuacja POIG 8.4 – 20-30% środków – minimalna
kwota projektu 250 tys. zł, maksymalna 3-5 mln, technologie
zgodnie z AC 2020, preferencja punktowa za światłowód i 100
Mb+.
• Konkursy otwarte – każdy typ PT, wyłącznie sieci
światłowodowe, zgodność z AC 2020, min. kwota projektu 5-10
mln zł.
Uwaga techniczna. Zdajemy sobie sprawę z faktu, iż duża
część powyższych propozycji wykracza poza ramy definicji na
bieżącym etapie doprecyzowywania POC. Charakter
przemyśleń wymaga jednak dla zachowania ich spójności – w
miarę dokładnego opisania koncepcji POC 2.1 pozostawiając
MRRowi wybór decyzję dot. zakresu potrzebnych konsultacji na
różnych etapach opracowywania POC 2.1. W miarę postępu
prac, zobowiązujemy się do pogłębienia por. zagadnień.
Uwaga
uwzględnio
na
pokrycie sięcią gospodarstwa,
którę zyskają
możliwość
dostępu.
Zapisy programu
nie wykluczają tego
typu rozwiązań, a
szczegóły zostaną
doprecyzowane na
etapie wdrażania.
Uwaga
uwzględnio
na
Szczegółowe
rozwiązania w tym
zakresie zostaną
opracowane na
etapie wdrażania.
Uwaga
uwzględnio
na
Szczegółowe
rozwiązania w tym
zakresie zostaną
opracowane na
etapie wdrażania.
W październikowych stanowisku KIKE piszemy m.in.: „Powyższe zagadnienia były już
głęboko i wielostronnie dyskutowane w zespole eksperckim, a z uwagi na towarzyszący naszym
4
wspólnym pracom consensus – zostały finalnie uwzględnione w dokumencie konsultacyjnym.
Stąd nie poddajemy ich ponownej analizie w tym miejscu.
Wspominamy jednak o tych zagadnieniach z uwagi na fakt, iż są one (wszystkie cztery)
kluczowe dla wypracowanej koncepcji podziału środków z osi 2.1 – jednak tylko uwaga 42
znalazła wprost odzwierciedlenie w obecnej wersji drugiej POPC.
KIKE przyjmuje oczywiście wyjaśnienia MRR, iż pozostałe zagadnienia zostały w
resorcie zaakceptowane, ale formalnie uwzględnione będą w dokumentach niższego niż POPC
szczebla. W imieniu Izby podtrzymuję więc niniejszym zobowiązanie do dalszych prac w zespole
eksperckim przy MRR nad dokumentami związanym z POPC i zasadami przyszłych konkursów o
dofinansowania. (…)
Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej zobowiązuje się do udzielenia wszelkich
wyjaśnień i wsparcia w dalszej pracy nad POPC. Jesteśmy przekonani, iż oparcie Programu na
wnioskach z dotychczasowych inwestycji szerokopasmowych realizowanych ze wsparciem
środków
unijnych,
przy
równoczesnym
uwzględnieniu
specyfiki
polskiego
rynku
telekomunikacyjnego budowanego przez kilka tysięcy różnej wielkości PT, przyczyni się do
maksymalizacji efektów możliwych do osiągnięcia w kontekście wielkości środków planowanych
w POPC 2.1, a także założeń EAC 2020.”
MIR na dzień sporządzenia niniejszego stanowiska nie zwołał jeszcze zapowiadanych na
wiosnę br. posiedzeń. Nie przekazał również w żadnej formie informacji o przekazaniu dalszych
konsultacji zespołom pracującym w ramach Memorandum przy MAC. Prace takie prowadzone
równolegle są oczywiście możliwe, jednak wskazanym wydaje się określenie wyraźnie przez
obydwa resorty – jaka jest aktualna koncepcja podziału zadań między zespoły konsultacyjne
obu resortów? Tylko w ten sposób unikniemy zarówno zbędnych prac, jak i możliwej kolizji
ustaleń różnych zespołów. Równie ważne pytanie brzmi ponadto – czy dalsze prace mają być
prowadzone jeszcze przed zatwierdzeniem POPC przez KE i przed określeniem przez
administrację podstawowych celów interwencji – w największym skrócie – jaki zakres pomocy
ma być kierowany do poszczególnych obszarów? Co prawda ramowa odpowiedź na to pytanie
udzielona jest w zasadzie w w/w pkt. 45 arkuszu uzgodnieniowego MRR, jednak niektóre
wypowiedzi administracji pojawiające się po prezentacji Orange z 7 i 8.04.2014 r. zdają się
sugerować brak innych propozycji pomijając fakt, iż właśnie POPC zbudowany jest na wyraźnie
określonej i uzgodnionej z rynkiem koncepcji podziału środków na w/w 3 grupy projektów
realizowanych w konkursach ogłaszanych dla:
5
• Obszarów trwale białych – dowolny typ beneficjenta i technologii – w tym
radiowych – 10-20% środków. Z możliwym progiem prędkości 2 Mb+.
• MŚP – jako kontynuacja POIG 8.4 – 20-30% środków – minimalna kwota
projektu 250 tys. zł, maksymalna 3-5 mln, technologie zgodnie z AC 2020, preferencja
punktowa za światłowód i 100 Mb+.
• Konkursów otwartych – pozostałe środki – każdy typ PT, wyłącznie sieci
światłowodowe, zgodność z AC 2020, min. kwota projektu 5-10 mln zł.
Powyższy podział wskazując zasady podziału środków, a wraz z nimi mechanizm
inwestowania uwzględniający różnorodność typów PT na polskim rynku (zagadnienie omówione
niżej) wymaga doprecyzowania na dalszym etapie prac nie tylko poprzez wskazanie dokładnego
podziału środków z powyższych zakresów, ale też skorygowania wstępnych kwot min/max
projektów w oparciu o dane z 2013 r. (przykładowo dla MŚP większość obecnie
dofinansowywanych projektów posiada budżet z zakresu 500 tys. do 10 mln zł przy średniej
wartości dotacji, która wzrosła z początkowych 300 tys. zł do ok. 2 mln zł obecnie oraz
największych projektach dostępowych o budżecie od kilkunastu do przeszło 40 mln zł – wykresy
dla POIG 8.4 poniżej), a także wypracowania linii demarkacyjnej między wszystkimi trzema
rodzajami konkursów.
Niemniej zasada podziału środków między różne typy beneficjentów została przyjęta, jako
fundament POPC. I w tym kontekście propozycja przekazania całości środków proponowanej
przez Orange spółce celowej nie znajduje formalnych i merytorycznych podstaw (niezależnie od
innych ograniczeń tej koncepcji).
6
POPC określa bowiem wyraźnie na str. 16 (wersja 4.0 z 5.12.2014 r.) iż adresatem
środków będą w zasadzie wyłącznie PT, zaś środki adresowane zostaną do inwestycji na
obszarach, gdzie inwestycje własne PT realizowane na warunkach rynkowych nie mogą
zapewnić dostępu do szerokopasmowego Internetu rozumianego w kontekście EAC 2020 – czyli
Internetu o prędkości co najmniej 30 Mb/s.
Grupy beneficjentów: przedsiębiorcy telekomunikacyjni, jednostki samorządu terytorialnego
lub ich związki i stowarzyszenia (w uzasadnionych przypadkach, tj. w sytuacji, gdy
przedsiębiorcy telekomunikacyjni nie będą zainteresowani realizacją inwestycji na danym
obszarze).
Przewiduje się możliwość realizacji projektów w partnerstwie publiczno-prywatnym.
Ukierunkowania terytorialne: obszary, gdzie nie można zapewnić szerokopasmowego dostępu
do internetu na warunkach rynkowych, z uwzględnieniem właściwych przepisów o pomocy
publicznej.
Założenia wpisane w POPC wskazują przy tym wyraźnie, iż adresatem środków z
Programu nie może być jedna wielka spółka celowa. Cyt. wyżej zapis o stowarzyszeniach dot.
wyłącznie JST. Ty samym zasadne jest pytanie formalne, czy jakiekolwiek związki PT w formie
klastrów lub SPV mogą być beneficjentami projektów o ile nie będą to podmiotu zbudowane w
ramach ppp? Bezsprzecznie jednak ewentualne dopuszczenie spółek celowych może mieć
wyłącznie „liczbę mnogą” i polegać bardziej na udziale w konkursach konsorcjów operatorów –
szczególnie dla realizacji kategorii dużych projektów. Takie dopuszczenie pozytywnie wpłynie
na konkurencję w sferze takich projektów i wdrożenie w inwestycje większej liczby PT – a więc
aktywizację większego kapitału prywatnego.
W kontekście bieżących dyskusji warto również zauważyć, że powyższe zasady podziału
środków publicznych na konkursy w w/w 3 grupach popierał również Orange w czasie prac w
MRR. Założenie to jest również spójne z wnioskami kierowanymi do administracji w ramach
opracowań powstających w zespołach poza resortowych, np. w liście otwartym z konferencji
Sieci Szerokopasmowe z jesieni 2013 r. w którym zawarto m.in. zapis:
3. Zgodnie z doświadczeniami aktualnej perspektywy finansowej wskazanie operatorów
telekomunikacyjnych, jako co do zasady wyłącznych Beneficjentów funduszy UE na budowę
ostatniej mili. Otwartą kwestią jest rola samorządów, na przykład w sytuacji gdy mechanizmy
rynkowe zawiodą i operatorzy nie będą zainteresowani realizacją inwestycji na danym obszarze:
7
a) Część środków alokacji budżetu PO PC może być zabezpieczona dla segmentu MŚP
(rzędu 20%).
b) Pozostała pula powinna zostać udostępnione w konkursach dostępnych dla wszystkich
typów operatorów.
(Pełna treść listu w załączeniu, gdyż zawiera ona jeszcze inne postulaty pod adresem
perspektywy 2014-2020).
Należy więc zdecydowanie wskazać, iż najnowsza koncepcja Orange powołania spółki
SPV dostarcza kilku interesujących informacji w zakresie szacowania kosztów inwestycji
dostępowych przez Orange, jednak nie znajduje oparcia formalnego na gruncie POPC. Co więcej
– ma również szereg poważnych braków.
8
II.
SPV
Pełna analiza prezentacji Orange jest niezwykle utrudniona z uwagi na brak źródłowych
wyliczeń kwot na jakich się ona opiera. Ale to nie jedyny poza sprzecznością z założeniami
POPC problem. Koncepcja SPV ponadto:
- nie zapewnia realizacji celów EAC 2020 skupiając się wyłącznie na obszarach
atrakcyjnych inwestycyjnie z perspektywy przedsiębiorstwa uzyskującego dofinansowanie;
- operuje na koncepcji przekazania do SPV całego budżetu POPC oferując wykonanie
jedynie części celów EAC 2020 oraz zaangażowanie inwestorów na poziomie jedynie ok. 1,7
mld zł – co pozostawia kilkunasto miliardową lukę inwestycyjną wobec kwot na których
opierają się szacunki potrzebnych nakładów inwestycyjnych na realizację celów EAC 2020;
- wyklucza z dofinansowań tryb konkursowy, a więc jakąkolwiek konkurencję –
zaburzenie rynku telekomunikacyjnego jakie wdrożenie tej koncepcji spowodowałoby
oznaczałoby masowe skargi od UOKiK po KE; należy pamiętać, że na polskim rynku działa
aktywnie 4 tysiące operatorów świadczących usługi w oparciu o własną infrastrukturę
dostępową, praktycznie nie istnieją przy tym wirtualni dostawcy Internetu co czyni tezę o
zaburzeniu rynku i faktycznie możliwej w takim przypadku remonopolizacji usług zasadną;
- de facto blokuje jakiekolwiek inwestycje prywatne poza modelem SPV zakładając, że
zainteresowani projektem przedsiębiorcy powinni stać się udziałowcami SPV angażując w
udziały środki, które mogliby przeznaczyć na własne inwestycje lub udział własny w projektach
konkursowych gdyby… model zaproponowany przez Orange ich nie wykluczał;
- zakłada istnienie rynku operatorów wirtualnych pracujących na sieci budowanej przez
SPV z pominięciem faktu, iż rynku takiego w Polsce nie ma, zaś liczba usług w modelach LLU
oraz BSA stanowi nikły odsetek linii abonenckich i sprowadza się głównie do ograniczonej i
raczej nie rozwijającej się współpracy Orange i Netii w tym formacie;
- monopolizuje rynek kliencki (klientami są tu operatorzy ostatniej mili – właściciele sieci
dostepowych) dla budowanych przez samorządy w obecnej perspektywie sieci regionalne
powodując, iż w miejsce potencjalnie wielu klientów na usługi transmisji, dzierżawy i kolokacji
pojawić mógłby się jeden dominujący lub w niektórych obszarach wyłączny gracz/klient mogący
narzucić swoje warunki korzystania z sieci regionalnych lub z uwagi na monopol inwestycji –
wręcz je pominąć wybierając inne rozwiązania szkieletowe.
Podsumujmy. Model Orange proponuje nie tyle możliwy model realizacji celów Agendy
Cyfrowej, a jedynie zakłada pozyskanie inwestorów kapitałowych na realizację części zadań
EAC 2020 przy całkowitym zawłaszczeniu środków do jednego uprzywilejowanego podmiotu,
9
który miałby z wykorzystaniem dofinansowań zdominować sieci dostępowe co najmniej na
najbliższe 10 lat. Podsumujmy – SPV to przymiarka do prospektu emisyjnego dla rynku
kapitałowego. Nie zaś ani spójny oraz formalnie i celowościowo dopuszczalny model realizacji
Agendy Cyfrowej, ani tym bardziej oferta efektywnej kooperacji PT w budowie sieci
szerokopasmowych. OA (Operatorzy Alternatywni) w modelu Orange w zasadzie stawiani są
przed dwubiegunową alternatywą:
a. zaangażują swój kapitał w zakup udziałów przechodząc de facto od działalności
operatorskiej do inwestorskiej – możliwe (bo nie jest to jasne), że mogąc ewentualne
dodatkowe środki przeznaczyć na świadczenie usług wirtualnych na budowanej przez
SPV sieci, ale wedle słów Orange – usługi takie świadczyć będą mogli wszyscy
operatorzy, również nie będący udziałowcami SPV, co jest zgodne z wymogiem
otwartego modelu sieci;
b. prowadzić swoją działalność na rynku infrastruktury bez dofinansowań oraz z presją
art. 139 PT przy równoczesnej silnej konkurencji SPV podejmującej decyzje
inwestycyjne we własnym interesie spółki i posiadającej zaplecze środków
publicznych posiadanych na wyłączność.
Oczywiście OA mogą jeszcze zamknąć działalność lub spróbować sprzedać sieci SPV.
Proponowany model oznacza bowiem w ciągu kilku lat stopniową likwidację OA przynajmniej
na poziomie infrastruktury i postawienie pod ścianą regionalnych sieci szerokopasmowych. A
faktyczny brak w Polsce operatorów wirtualnych przy monopolizacji sieci dostępowych de facto
skutkować mógłby remonopolizacją usług, z którą pozostałoby walczyć wprowadzeniem cen
regulowanych. I nie chodzi tu o wskazywanie czyichkolwiek interesów, a zwykła matematykę i
zestawienie własnych budżetów inwestycyjnych operatorów wobec budżetu POPC i ew.
środków z PIR. Dokładne dane w tym zakresie posiada administracja i wystarczy je ze sobą
zestawić. Wedle naszych ostrożnych szacunków, już sama kwota 1.7 mld złotych, jakie
teoretycznie w prezentacji Orange miałby wyasygnować rynek (ale uwaga – wraz z PIRem i
funduszami kapitałowymi) pokazuje jak ważne jest wykorzystanie dostępnych środków
publicznych jako koła zamachowego inwestycji prywatnych wobec… ograniczonych kapitałów
inwestycyjnych, jakimi dysponują PT – również najwięksi. W przeciwnym razie cele EAC nie
zostaną zrealizowane. A dostępne środki unijne wydane zostaną po prostu na dofinansowanie
korporacji prywatnej lub publiczno-prywatnej.
Koncepcja SPV dostarcza bezsprzecznie szeregu ciekawych informacji, jednak posłużyć
powinna wyłącznie materiał do dyskusji o dopuszczeniu do konkursów spółek celowych.
10
III.
Obowiązkowy model konkursowy i cele POPC 2.1.
W sekcji pierwszej podsumowaliśmy w skrócie założenia wypracowane w ramach prac
nad osią pierwszą POPC w MRR w roku ubiegłym. Domykając te rozważania należy wskazać na
stronę 13-tą, akapit 2 wersji 4 Programu w której zapisane jest wprost: „projekty wyłaniane
będą w trybie konkursowym. Podstawą do określenia szczegółowych zasad wyboru projektów
będą przede wszystkim dane oraz informacje pozyskane przez UKE w ramach corocznej
inwentaryzacji usług i infrastruktury telekomunikacyjnej, która pozwoli na określenie obszarów
kraju wymagających interwencji publicznej przy udziale środków UE”. Tryb pozakonkursowy
przewidziany jest (str. 26) jedynie dla „znaczna część wsparcia w osi II” oraz niektórych działań
z osi III.
Podstawowym celem POPC 2.1 jest „Ograniczenie terytorialnych różnic w możliwości
dostępu do szerokopasmowego Internetu o wysokich przepustowościach”, co w praktyce
oznacza wsparcie inwestycji w budowę sieci NGN o przepływności co najmniej 30 Mb/s na
obszarach kwalifikujących się do dofinansowania wg inwentaryzacji UKE. POPC dopuszcza
ponadto (str. 15) „wsparcie projektów polegających na dostarczaniu usług o parametrach
niższych niż 30 Mb/s. Wdrożenie tak ściśle ukierunkowanej interwencji obejmie niewielki odsetek
gospodarstw domowych i będzie rozpatrywane tam, gdzie inny sposób interwencji publicznej
będzie nieskuteczny lub nieefektywny. Ww. interwencja pozwoli jednocześnie uzyskać faktyczne
pełne pokrycie terytorium kraju zasięgiem sieci szerokopasmowych”.
Mając na uwadze fakt przeznaczenia środków z POPC na budowę sieci dostępowych
przez PT oraz marginalną rolę inwestycji w technologie o przepływnościach niższych, niż 30
Mb/s dla abonenta należy przyjąć, iż podstawowym celem inwestycji szerokopasmowych
realizowanych przez PT ze wsparciem środków POPC 2.1 są inwestycje w sieci NGN, których
celem jest zapewnienie dostępu do Internetu szerokopasmowego na obszarze całego kraju – przy
czym dofinansowanie możliwe jest wyłącznie dla obszarów kwalifikowanych zgodnie z
inwentaryzacją UKE. Co do zasady – projekty takie realizowane być powinny w 3 pulach
konkursowych wymienionych wyżej na str. 6.
11
IV. Zalety rozproszonego, konkursowego modelu inwestycyjnego oraz rozwiązania
konkursowe wypracowane w perspektywie 2007-2013.
Pełne omówienie zalet modelu konkursowego wykracza poza ramy niniejszego
opracowania. Wskazać jednak warto na kilka istotnych punktów:
•
konkursy aktywizują większą liczbę inwestorów uruchamiając dodatkowe środki
prywatne na realizację celów Agendy Cyfrowej;
•
zapewniają konkurencyjność ofert i pozwalają poprzez porównanie ofert –
monitorować realne koszty rynkowe realizacji inwestycji szerokopasmowych;
•
rozpraszają ryzyko inwestycyjne na szereg podmiotów;
•
poszerzają ofertę inwestycyjną dla rynku kapitałowego;
•
inwestycje w sieci dostępowe zwiększają liczbę potencjalnych kontrahentów sieci
regionalnych;
•
decyzje inwestycyjne podejmowane przez różne, niezależne od siebie podmioty
„randomizują” inwestycje w skali kraju generując je również na obszarach, na których centralnie
zarządzane projekty nie podejmą prac;
•
rozproszenie inwestycji widać w szczególności w decyzjach podejmowanych
przez MŚP, którzy z założenia realizują je w pobliżu obszaru swojego działania;
•
rozproszone inwestycje realizowane z dofinansowaniem budują kapitał własny
wielu odrębnych przedsiębiorstw, który może być wykorzystywany na realizację kolejnych
inwestycji również bez wsparcia na zasadzie efektu „kuli śniegowej”/„pączkowania” i
rozszerzania zasięgu sieci na obszary sąsiednie nie objęte projektem dofinansowywanym;
•
równocześnie zauważyć trzeba, że podstawową barierą inwestycyjną w sektorze
MŚP (ale nie tylko) jest przede wszystkim ograniczony zasób kapitału własnego – a projekty
wybudowane z dofinansowaniem już w okresie trwałości generując dodatkowe przychody z
abonamentów zwieszają możliwości dalszych inwestycji własnych beneficjentów.
Równocześnie model konkursowy dla perspektywy 2014-2020 oprzeć można i należy na
wiedzy, doświadczeniu i aktach normatywnych rozwijanych w konkursach POIG oraz RPO.
M.in. w tym celu prowadzone były w 2012 i 2013 r. w ramach Grupy ds. Finansowania Sieci
Szerokopasmowych przy MAC prace nad zasadami konkursowymi i kategoriami kosztów
kwalifikowanych (skutkujące zmianą stosownych rozporządzeń), a także rozmowy z sektorem
finansowym o finansowaniu inwestycji telekomunikacyjnych. Również prace pozostałych Grup
po części dotyczyły zagadnień efektywnej budowy (m.in. znoszenie barier, przyśpieszenie
procesu inwestycyjnego) i utrzymania sieci szerokopasmowych – w tym złożonych aspektów
12
popytowych warunkujących zarówno realizację celów Agendy Cyfrowej, jak i koniecznych dla
zapewnienia przychodów niezbędnych dla utrzymania budowanych sieci. W/w regulacje i
materiały, a także doświadczenia z konkursów poprzedniej perspektywy stanowią gotową
podstawę do sprawnego przygotowania założeń konkursowych na kolejnych 7 lat. Wiele z tych
prac prowadzonych było przy tym w MAC, jako IP poprzedniej perspektywy. MAC posiada
więc pełną wiedzę o raportowanych problemach z konkursów i wypracowywanych z rynkiem
rozwiązaniach. Część już wprowadzonych zmian w praktyce nie objęła większości wcześniej
podpisanych umów. Zdecydowana większość prac prowadzonych od podpisania Memorandum
w Grupach ma za zadanie ułatwić inwestycje przyszłe. I w tym duchu zarówno Izby, jak i PT
stale współpracują z MAC. Nie trudno zauważyć, iż ewentualne zastąpienie konkursowego
modelu
finansowania
inwestycji
szerokopasmowych
ze
środków
POPC
innym
rozwiązaniem pozakonkursowym postawi pod znakiem zapytania sens współpracy rynku w
ramach Memorandum. PT nie będąc beneficjentami, nie będą bowiem ani źródłem
informacji,
ani
interesariuszami
zainteresowanymi
usprawnianiem
procedur
inwestycyjnych.
Kolejnym ważnym elementem prac nad nową perspektywą były prowadzone w UKE
konsultacje zapisów Megaustawy oraz Prawa Telekomunikacyjnego – w szczególności dot. art.
139 PT (kluczowy dla modelu otwartości budowanych sieci) i benchmarków – ważnych m.in.
dla określenia punktu odniesienia dla opłat ponoszonych również w wariancie współkorzystania
z sieci przez operatora wirtualnego na rzecz operatora infrastruktury. Nota bene prowadzone
wiosną ub.r. konsultacje w UKE do dziś nie poskutkowały publikacją benchmarków. Zaległości
po stronie UKE jest niestety więcej. Po stronie trudnych wyzwań na linii PT<>UKE należy też
wskazać raportowanie danych w ramach SIIS – wedle informacji UKE jakość przekazywanych
danych z roku na rok jest coraz lepsza i pozwala na prowadzenie coraz bardziej złożonych analiz
rynku. Stąd wskazana wydaje się teza, że rynek i w tych aspektach budowy elementów
niezbędnych dla sprawnego uruchomienia POPC w trybie konkursowym brał i bierze udział.
Na koniec nie sposób pominąć również doświadczenia zgromadzonego przez wszystkie
IW w realizacji projektów szerokopasmowych. Spośród wielu wartych do opisania korzyści i
przetartych ścieżek dla inwestycji wspomnijmy nie tak często poruszany, a często pozytywny
wpływ urzędów marszałkowskich na PODGiKi – realizowany coraz częściej również przez
MAC. IW zebrały dużo doświadczeń. Choć nadal wiele jest do zrobienia w komunikacji z JST –
wiele samorządów zrozumiało korzyści, cele i potrzeby związane z inwestycjami
telekomunikacyjnymi. A administracja oraz beneficjenci opanowali procedury konkursowe.
13
V. Koszt podłączenia i utrzymania abonenta, a zasięg dofinansowywanej
infrastruktury.
Niezwykle ciekawym zagadnieniem i równocześnie kluczowym dla oceny kosztów
realizacji Agendy Cyfrowej jest koszt podłączenia abonenta do sieci. Niestety często pomijanym,
a równie ważnym jest koszt utrzymania abonenta usługi – warto i o nim pamiętać. Intuicyjnie
wiemy, iż koszt ten zależy od szeregu czynników, do których należą m.in. (choć niekoniecznie
każda z technologii obejmuje wszystkie poniższe kategorie):
•
technologia przyłącza;
•
typu węzła dostępowego;
•
odległość abonenta od punktu dostępowego sieci;
•
teren inwestycji w ujęciu geograficznym oraz urbanistycznym;
•
kosztu terminala – jeśli jest wymagany;
•
robocizny;
•
koszt projektów/nadzoru/odbiorów dla budowanej infrastruktury;
•
koszt paszportyzacji i obsługi klienta;
•
opłaty – od podatków i zajęcia pasa, poprzez opłaty za częstotliwości, na kosztach
serwisowych nie kończąc;
•
koszt promocji i rabatów niezbędnych do pozyskania i podłączenia abonenta;
•
inne.
Już pobieżna i niewyczerpująca w/w refleksja pokazuje dwa kluczowe fakty:
1.
koszt przyłącza zależny jest od szeroko rozumianej lokalizacji inwestycji;
2.
w ocenie kosztów inwestycji nie można pomijać kosztów utrzymania infrastruktury.
Analizują dyskusje nt. inwestycji szerokopasmowych, w szczególności zaś te dot. POPC,
czy NPS wskazać należy, iż odpowiedź na punkt pierwszy zależy ściśle od obszarów, jakie w
ramach POPC będą uzyskiwać wsparcie. Bez zdefiniowania przez administrację priorytetów dla
dofinansowań lub choćby dopracowania linii demarkacyjnej dla przyjętych trzech typów
konkursów – rozważania nt. kosztów są tyleż wysoce akademickie, co w zasadzie nie do końca
potrzebne. Odpowiedź o koszty wykonania przyłącza abonenckiego w kontekście różnych
technologii i obszarów inwestycyjnych daje bowiem wyraźnie analiza projektów realizowanych
na różnych obszarach w ramach POIG 8.4 oraz RPO II.1.
14
Nie uprzedzając wniosków z przygotowywanego na maj 2014 r. Raportu KIKE
podsumowującego poprzednią perspektywę można przyjąć, iż koszt ten wynosił średnio dla
inwestycji FTTH od ok. 3 tys. zł. na obszarach silnie zurbanizowanych (inwestycje obejmujące
m.in. bloki) poprzez kwoty rzędu 5-7 tys. na osiedlach podmiejskich, po przeszło 10 tys. zł. na
słabo zurbanizowanych obszarach wiejskich. Dla sieci radiowych w paśmie WiFi w zależności
od lokalizacji i wyposażenia stacji bazowych oscylował średnio od ok. 2 do 4 tys. złotych, choć
zdarzały się inwestycje droższe – szczególnie na obszarach trudnych geograficznie lub… na
których zaprojektowano budowę dużej ilości stacji bazowych dla relatywnie niewielkiej liczby
abonentów planowanych do przyłączenia w ramach projektu (stacje te co do zasady założyć
należy, że miały obsługiwać większą liczbę abonentów, ale podłączanych już poza budżetem
projektu, co uniemożliwia analizę kosztów przyłączenia abonenta).
Czy kwoty te powinny stanowić wprost punkt odniesienia dla POPC? Oczywiście nie.
Różnica wynika bowiem z niezwykle istotnej zmiany wskaźnika rezultatu z HC na HP. W
poprzedniej perspektywie koszt inwestycji dzielony był bowiem na abonentów zadeklarowanych
do podłączenia w okresie realizacji projektu. By pozyskać wymaganą liczbę abonentów,
operatorzy nie mogąc przewidzieć skutków przyszłej akwizycji (często realizowanej dopiero 2-3
lata od daty przygotowania wniosku) musieli niejednokrotnie budować infrastrukturę
nadmiarową względem liczby planowanych fizycznych przyłączy tak, by obszar akwizycji
pozwalał osiągnąć liczbę wymaganych do podpisu umów. Co więcej – konsekwentnie
podłączenia kolejnych abonentów do wybudowanej infrastruktury już po zrealizowaniu
wskaźnika jest formalnie tańsze, gdyż nie obejmuje ono zazwyczaj kosztów budowy sieci
dystrybucyjnej, a jedynie kablowe przyłącze abonenckie lub terminal radiowy.
Podajmy prosty przykład. Jeśli planujemy w bloku mającym 100 mieszkań podłączyć 20
abonentów, to koszt budowy sieci obejmujący w uproszczeniu fragment wyposażenia „centrali”,
projekty i uzgodnienia, wykonanie przyłącza dobudynkowego i węzła – rozkładamy w projekcie
z POIG 8.4 na 20 osób dodając do kalkulacji koszt 20 przyłączy z PD (Punktu Dostępowego)
zlokalizowanego w bloku do mieszkań i ew. terminale abonenckie.
Podłączenie kolejnego 21. abonenta później kosztować będzie wyłącznie koszt przyłącza
dostępowego i ew. terminala. Z kalkulacji „znikną” więc koszty sieci dystrybucyjnej i w
większości przypadku wyposażenia „centrali”. Średni koszt przyłącza abonenta spadnie, ale nie
mamy tych informacji wprost w kosztorysach POIG 8.4. Na potrzeby dyskusji o POPC
konieczne jest więc ich przeliczenie o wskaźnik akwizycji by uzyskać średni koszt przy
hipotetycznej 100% akwizycji usług.
15
Czy to wystarczy? W przypadku dokładnego powielenia modelu finansowania wydatków
obowiązującego w poprzedniej perspektywie dla sieci dostępowych w uproszczeniu tak. Jednak
warto wprowadzić jeszcze kilka zmiennych do obliczeń.
a. Realizacja dotychczasowych projektów dostępowych w ramach POIG oraz RPO
wskazuje na fakt, iż akwizycja usług nigdy nie sięga nawet w przybliżeniu 100%
możliwych do podłączenia lokali. Z różnych powodów – od braku zainteresowania
uzyskaniem dostępu do Internetu po korzystanie z innych rozwiązań, niż oferowane
w ramach projektu. Tym samym ilość przyłączy dostępowych do lokali i terminali
abonenckich możliwych do instalacji będzie statystycznie niższa, niż 100% HP.
b. Koszt terminala abonenckiego w technologiach kablowych i radiowych zazwyczaj nie
przekracza 10% całkowitych kosztów budowy sieci dystrybucyjno-dostępowej
(chyba, że jak w przypadku dostępu satelitarnego, pominiemy wszelkie koszty
budowy i utrzymania systemu satelitarnego za wyjątkiem samego terminala).
c. Punkt Dostępowy sieci ma różny charakter dla różnych technologii i obszarów. W
przypadku sieci radiowych, to BTS różnego typu. W sieciach kablowych – to m.in.:
skrzynka w bloku, słupek w ulicy osiedlowej, mufa na słupie lub skrzynia kablowa w
określonym punkcie na wsi. Odległość od PD do abonenta, a więc i koszt jego
budowy, jest parametrem kluczowym i zmiennym szczególnie w przypadku sieci
kablowych. Można również przyjąć, że koszt doprowadzenia łącza światłowodowego
do bloku i domku jednorodzinnego jest podobny, gdyż obejmuje podobne pracy
projektowo-wykonawcze i związane z nimi opłaty. W przypadku domku nie mamy
jedynie do czynienia z kosztem lokalizacji w nim PD. Jednak już np. mapa, geodezja,
projekt albo opłaty za zajęcie pasa drogowego są tożsame. Im mniej zurbanizowany
teren, tym koszt podłączenia kablowego abonenta będzie wyższy.
Mając na uwadze powyższe rozważania i wstępną analizę odsetka realizowanych
przyłączy względem liczby lokali/domów w ramach projektów dostępowych, a także kosztów
przyłączenia abonenta do PD netto (po odliczeniu niezbędnych kosztów sieci dystrybucyjnej) w
różnych modelach inwestycyjnych należy przyjąć w zgodzie z opiniami przekazanymi przez
rynek na spotkaniu 8.04.2014 r., że w katalogu kosztów kwalifikowanych dla sieci kablowych
należy uwzględnić:
 koszty budowy i wyposażenia centrali (np. w urządzenie OLT wraz z osprzętem);
 koszty budowy sieci dystrybucyjnej do PD;
 koszty budowy linii dostępowej do gniazdka abonenckiego.
16
W dotychczasowych konsultacjach wątpliwości nie budzą dwie pierwsze kategorie oraz
celowość finansowania sieci dostępowej aż do gniazdka abonenckiego. Ta ostatnia kategoria jest
krytyczna dla świadczenia usług w terenach słabiej zurbanizowanych, gdzie koszt budowy
przyłącza od PD znajdującego się poza budynkiem do budynku abonenta może sięgać wielu
tysięcy złotych (zależnie od odległości i terenu, przez jaki linia abonencka musi zostać
przeprowadzona). Z kolei w blokach koszty te są relatywnie na tyle niewielkie (kilka zł. za 1
mb), a objęcie dofinansowaniem dużych bloków potencjalnie niskie, że wykluczenie
kwalifikowalności przyłączy w budynkach wielorodzinnych nie wydaje się szczególnie istotne
dla budżetu projektów POPC.
To co wymaga rozważenia, to relacja deklaracji objęcia projektem 100% HP wobec
znacznie niższej faktycznej liczby przyłączy, jakie zostaną zrealizowane w okresie realizacji
projektu. Oczywiście dla terenów słabo zurbanizowanych (ale i w blokach) można i należy ze
względów celowościowych uwzględnić finansowanie infrastruktury do
granic 100%
nieruchomości. Tylko takie rozwiązanie pozwoli na zapewnienie dostępu do sieci wszystkim
zainteresowanym HP – bez względu na to, czy zgłoszą chęć uzyskania dostępu do usługi w
okresie realizacji inwestycji na swoim terenie, czy też w późniejszym okresie – w tym po okresie
realizacji, a nawet trwałości projektu.
Jednak problemem nadal pozostaje różnica w zakresie prac, jakie wykonywane są w
przypadku podłączenia abonenta do sieci wobec sytuacji, w której jedynie docieramy do granicy
posesji (ziemią lub np. do słupa przy nieruchomości). W pierwszym przypadku prace
instalacyjne obejmą projekt i budowę przyłącza na terenie nieruchomości abonenta, okablowanie
i gniazdko. W drugim – wyłącznie doprowadzenie rury osłonowej do granicy nieruchomości
zazwyczaj bez zapasu kabla, zaś w przypadku sieci na podbudowie słupowej – najczęściej
zakończenie prac nastąpi w najbliższej mufie kablowej.
Z uwagi na koszty wykonania pełnego przyłącza z PD umieszczonego poza lokalem
abonenta do jego nieruchomości wskazanym jest sfinansowanie ogółu kosztów aż do gniazdka.
Brak takiego finansowania spowoduje, iż w ramach POPC powstaną PD, do których w
szczególności na terenach słabo zurbanizowanych nikt nie będzie mógł się podłączyć z uwagi na
wysokie koszty takiej inwestycji. Sieć pozostanie martwa, a deklaracja HP iluzoryczna. Mamy
jednak świadomość, że otwartą kwestią pozostaje w/w problem finansowania prac w przypadku,
gdy właściciel nieruchomości nie jest zainteresowany uzyskaniem przyłącza w okresie realizacji
projektu. W chwili obecnej nie mamy jednak jeszcze gotowej rekomendacji w tym zakresie.
Podsumowując kwestię estymacji znanych kosztów z różnych projektów dostępowych
realizowanych dotychczas w ramach POIG/RPO na spodziewany koszt przyłączy w modelu HP
17
POPC przyjmujemy wstępnie, iż po uwzględnieniu w/w uwag wstępnym punktem odniesienia
może być średnio współczynnik 1:4-1:6. Wartość ta jest jednak różna dla różnych obszarów
inwestycyjnych. Finalny średni koszt HP w skali całego POPC zależny więc jest od priorytetów
inwestycyjnych przyjętych dla konkursów POPC. W w/w przykładzie dla relatywnie
najprostszych do analizy terenów z zabudową wielorodzinną i podmiejskich daje to koszt
podłączenia HP na poziomie ok. 500-600 zł w blokach i ok. 1500-2000 zł w przypadku
„domków”. Przedmiotowe obliczenia mają charakter wstępny i zostaną doprecyzowane po
analizie większej ilości danych z ankiet w Raporcie KIKE.
Mając na uwadze ograniczone środki w ramach POPC, w praktyce powoli postępującą
akwizycję usług, celowość inwestycji w infrastrukturę dystrybucyjno-dostępową oraz spadające
ceny terminali abonenckich KIKE podtrzymuje stanowisko przedstawione przez Izby oraz PT w
toku konsultacji 8.04.2014 r., iż w kategoriach kosztów kwalifikowanych nie ma konieczności
uwzględnienia cen zakupu terminali abonenckich.
Dalszych prac wymaga jednak ocena wymaganej przez koncepcję zapewnienia
otwartości i neutralności sieci nadmiarowość infrastruktury w sieciach kablowych i radiowych.
Rozumiejąc stawiane przez stronę publiczną i Komisję Europejską cele należy bowiem wskazać,
iż:
 większość sieci kablowych oraz radiowych klasy NGN ma charakter punktwielopunkt;
 współkorzystanie z sieci może odbywać się w modelu LLU oraz BSA – oba
stawiają inne wymagania techniczne i inaczej definiują pojęcie neutralności;
 w większości PD nie należy spodziewać się z powodów ekonomicznych więcej,
niż kilku dostawców usług.
Na obecnym etapie konieczne wydaje się więc ścisłe dookreślenie wymogów wobec
dofinansowywanych w przyszłości sieci NGN.
W analizie kosztów nie może też zabraknąć odniesienia do kosztów ujętych w projektach
POIG 8.3. Nie unikajmy konstatacji, że są one często wielokrotnie wyższe per abonent dzięki
brakowi konkurencji w projektach z tego działania i 100% dofinansowaniu. Pomijając w tym
punkcie głębszą analizę działania 8.3 warto jednak zauważyć, iż realizacja projektów w praktyce
poza systemem konkursowym (gminy na swoich obszarach miały wyłączność na realizację
projektów z 8.3), skutkować potrafi wzrostem kosztów HP.
18
VI. Uwaga dotycząca radiowych systemów punkt-wielopunkt.
EAC 2020 podając przepływności rzędu 30, czy 100 Mb/s mówi o paśmie dostępnym dla
abonenta, nie zaś o paśmie współdzielonym np. dla użytkowników sektora. Tymczasem w
dotychczasowych dyskusjach zagadnienie to jest często świadomie marginalizowane przez
operatorów usług typu punkt-wielopunkt, których usługi nie są w stanie efektywni dostarczyć
wskazanych w Agendzie przepustowości swoim odbiorcom w warunkach realnie świadczonych
usług, a nie laboratoryjnych. Zagadnienie to niestety jest również marginalizowane przez
Komisję Europejską, a dotyczy w szczególności systemów dostępu radiowego, w których sektor
stacji bazowej obsługuje wielu odbiorców równocześnie współdzieląc dostępną przepustowość
określoną w uproszczeniu wykorzystywaną modulacją i dostępnym pasmem, a ponadto
ograniczaną dodatkowo przeszkodami terenowymi oraz odległością pomiędzy terminalem i
BTS’em.
KIKE stoi na stanowisku, iż technologie radiowe powinny być wykorzystywane
wyłącznie na obszarach słabo zurbanizowanych, gdzie cytując za POPC „inny sposób
interwencji publicznej będzie nieskuteczny lub nieefektywny”. I na których zapewnienie
efektywnego dostępu do Internetu z prędkością 30 Mb/s lub wyższą nie jest wymagane.
Zgadzamy się z tezą wskazaną w POPC, iż tego typu inwestycje wsparte interwencją pozwolą
„uzyskać faktyczne pełne pokrycie terytorium kraju zasięgiem sieci szerokopasmowych”.
19
VII. IWPOPC - Instytucja Wdrażająca Program Operacyjny Polska Cyfrowa.
Model IW dla POPC nie został nadal ogłoszony. Toczą się jednak liczne dyskusje o
możliwym rozwiązaniu. KIKE stoi na stanowisku, że należy rozważyć przede wszystkim dwa
podstawowe rozwiązania:
1. IW dedykowaną wyłącznie POPC – na wzór WWPE;
2. IW obsługującą wiele programów operacyjnych – na wzór PARP.
Nie oceniając w tym miejscu szczegółowo działań obu instytucji, do których
nawiązujemy wyżej, KIKE stoi na stanowisku iż najefektywniejsze jest powierzenie wdrażania
POPC instytucji dedykowanej. Rozwiązanie takie pozwoli na zgromadzenie wiedzy i
kompetencji niezbędnych dla realizacji projektów szerokopasmowych i pełne skoncentrowanie
na nich działań IWPOPC. W szczególności wysoce nieefektywnym jest rozdzielanie zadań
pomiędzy różne IW, jak miało to miejsce w poprzedniej perspektywie (Urzędy Marszałkowskie,
WWPE, PARP). Również realizacja zadań szerokopasmowych wśród innych zadań o „różnej
wadze” dla urzędu wydaje się mniej efektywna, a decyzje niezbędne dla inwestycji
telekomunikacyjnych niejednokrotnie wydają się być podejmowane przez pryzmat innych zadań
– nie zawsze z telekomunikacja kompatybilnych. Stąd w naszej ocenie wszystkie 3 omówione
wyżej typy konkursów powinny być „obsługiwane” przez dedykowaną, jedną i tą samą IW.
KIKE bezsprzecznie stoi przy tym na stanowisku, iż IWPOPC powinna podlegać
szeregowi uwarunkowań, których brak było w obecnej perspektywie. Wyłącznie KPA z
postępowań konkursowych nie spotkało się bowiem z równoległym wprowadzeniem regulacji
nakładających na wszystkie IW podobne do KPA ramy działania – w szczególności w zakresie
czasu na podjęcie decyzji i możliwości zaskarżenia. Brak wyraźnych ram czasowych i
obowiązków po stronie wszystkich IW skutkowały szeregiem sięgających kilkunastu miesięcy
opóźnień w realizacji rozliczeń lub odpowiedzi na pisma oraz brakiem odpowiedzialności IW za
często katastrofalne ich skutki nie tylko dla realizowanych projektów, ale często i
przedsiębiorstw beneficjentów.
Niezależnie jednak od konieczności przygotowania nowych ram działania IWPOPC –
model dedykowanej instytucji wydaje się najefektywniejszy.
20
VIII. Podsumowanie.
Prace nad szczegółowymi zasadami konkursowymi w zakresie konsultacji z rynkiem
zostały zawieszone przez stronę publiczną jesienią ubiegłego roku. Na dziś dzień jedyne
ustalenia jakimi dysponujemy, to zapisy wersji 4 POPC i ustalenia z arkusza konsultacyjnego.
Brak jest również określenia przez administrację priorytetów inwestycyjnych, które niezbędne są
do zbudowania konkretnych propozycji konkursowych, w tym m.in. nakreślenia linii
demarkacyjnej między przyjętymi w POPC 3 typami projektów.
Z uwagi na fakt zbliżającego się terminu „odmrożenia” prac zespołów roboczych przez
MIR (aktualnie maj br.), KIKE kończy aktualnie prace nad kilkudziesięciostronicowym
dokumentem pt.: „Raport KIKE w zakresie procedur wyboru i efektów wdrażania projektów
szerokopasmowych dofinansowanych z środków europejskich w ramach perspektywy 20072013”. Dokument ten opierając się na ogólnie dostępnych informacjach dot. naborów oraz
wyniki anonimowych ankiet skierowanych przez KIKE do współpracujących z Izbą
Beneficjentów projektów gł. z POIG 8.4 (z odniesieniem również do RPO II.1) gromadzi
doświadczenia sektora MŚP z realizacji projektów szerokopasmowych z dofinansowaniami
unijnymi. Stanowi też nasz wkład w opracowanie szczegółowych zasad modelu konkursowego
dla nowej perspektywy.
Raport obejmuje:
Wstęp – założenia i cele raportu
Streszczenie
Rozdział 1 – Dane statystyczne. Analiza i wnioski
1.1.
Alokacja w naborach
1.2.
Wyniki naborów
1.3.
Podpisane umowy o dofinansowanie
1.4.
Faktycznie wykorzystanie środków
1.5.
Działanie II.1 PO Rozwój Polski Wschodniej
Rozdział 2 – Doświadczenia przedsiębiorstw telekomunikacyjnych: dobre i złe praktyki
realizacji projektów szerokopasmowych
2.1.
Badanie ankietowe KIKE: wyniki i analiza
2.2.
Dobre praktyki realizacji projektów
2.3.
Bariery inwestycyjne
21
2.4.
Błędy i nadużycia po stronie beneficjentów
Rozdział 3 – Wnioski i rekomendacje na przyszłość – PO Polska Cyfrowa
3.1.
Rekomendacje dotyczące ogólnych zasad przeprowadzania naborów
3.2.
Rekomendacje
dotyczące
technicznych
aspektów
przeprowadzania
naborów
Załącznik 1 – Kwestionariusz badawczy
Jednym z najważniejszych źródeł naszej wiedzy są przy tym opinie uzyskiwane od
przedsiębiorców-beneficjentów. Okres Świąt i Majówki wpływa na spowolnienie procesu
zbierania danych, stąd szacujemy, że finalna wersja raportu dostępna będzie w drugiej połowie
maja 2014 r. po przetworzeniu pozyskanych w pierwszej połowie nadchodzącego miesiąca
danych. Niestety zakończenie tych prac z uwagi na przeprowadzane ankiety w terminie 1,5
tygodnia od czasu spotkania 8 kwietnia nie jest możliwe.
Raport przesłany zostanie oczywiście również MAC oraz MIR.
Z poważaniem,
Piotr Marciniak
V-ce Prezes Krajowej Izby Komunikacji Ethernetowej
GRAP - Grupa Robocza d/s współpracy z Administracją Publiczną
22