Przewozy materiałów niebezpiecznych

sitk
XVII Konferencja
Przewozy materiałów niebezpiecznych
W dniach 12 i 13 czerwca 2003 r. odbyła się w Międzyzdrojach XVII Konferencja naukowo-techniczna „Przewozy
materiałów niebezpiecznych”, zorganizowana przez Zarząd Krajowy Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej przy udziale Głównego
Inspektoratu Kolejnictwa (obecnie Urząd Transportu Kolejowego), Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego
i Transportowego Dozoru Technicznego.
Program konferencji, przygotowany przez zespół w składzie: Seweryn Kaczmarek – główny inspektor transportu drogowego,
Henryk Komorowski – sekretarz generalny SITK, Bolesław Musiał
– główny inspektor kolejnictwa i Jan Urbanowicz – dyrektor
Transportowego Dozoru Technicznego, obejmował 14 referatów,
dyskusje panelowe i prezentacje firm pracujących na rzecz transportu materiałów niebezpiecznych.
Kolejowego transportu ładunków niebezpiecznych dotyczyły
referaty:
n Wojciecha Barburskiego (z UTK) – Aktualne techniczne i organizacyjne oraz bieżące zagrożenia przy przewozie towarów niebezpiecznych transportem kolejowym. Wśród towarów niebezpiecznych przewożonych w Polsce koleją dominują materiały ciekłe
zapalne (68,2% wszystkich przewiezionych w 2002 r.), materiały
żrące (10,4%) i gazy (8,9%). W obowiązujących w PKP Wytycznych postępowania przy przewozie koleją materiałów niebezpiecznych odrębną grupę stanowią materiały szczególnie niebezpieczne (15 rodzajów), między innymi: amoniak, chlor, tlenek etylenu,
chlorek winylu (w 2002 r. przewieziono 229,7 tys. t wymienionych materiałów).
W 2002 r. zanotowano 48 przypadków (70 wagonów) zagrożenia dla ludzi i środowiska (niewłaściwy stan wagonów, przeładowane wagony), w tym pożar cystern wagonowych, w którym
zginął jeden pracownik terminalu, a trzech innych uległo oparzeniu, zniszczona została hala terminalu oraz zniszczonych bądź
uszkodzonych 12 wagonów cystern. W czasie kontroli kolejowych
przewozów materiałów niebezpiecznych, dokonywanych przez
pracowników UTK, stwierdzali oni brak odpowiednich torów na
stacjach rozrządowych i granicznych oraz bocznicach do awaryjnego odstawiania wagonów z ładunkami niebezpiecznymi, wadliwe rejestry śledzenia przewozów materiałów niebezpiecznych,
nieprawidłowo wypełnione listy przewozowe wagonów kolei
Wspólnoty Niepodległych Państw.
Główny Inspektorat Kolejnictwa zorganizował 7 egzaminów
dla 129 kandydatów na doradców ds. bezpieczeństwa przewozu
materiałów niebezpiecznych, spośród których 81 (63%) otrzymało stosowny certyfikat.
n Mariana Paradowskiego (z Najwyższej Izby Kontroli) – Przewozy materiałów niebezpiecznych transportem drogowym i kolejowym.
Przeprowadzona przez NIK kontrola przewozów materiałów
niebezpiecznych wykazała, że przewóz tych materiałów we
wszystkich fazach transportu, tj. zarówno w czasie załadunku,
właściwego przewozu, jak i wyładunku, nie zapewniał ochrony ludziom i środowisku naturalnemu przed skutkami wydostania się
do atmosfery szkodliwych dla życia i zdrowia substancji. Naru-
szenie zasad bezpieczeństwa w transporcie miało miejsce już na
etapie przygotowania przesyłek do przewozu. We wszystkich
skontrolowanych zakładach przewozów towarowych PKP stwierdzono nieprawidłowości w przewozie materiałów niebezpiecznych. W zdecydowanej większości awarie spowodowane były
elementarnymi zaniedbaniami nadawców wagonów z materiałami
niebezpiecznymi i nierzetelnym odbiorem tych wagonów przez
pracowników kolei. Sytuacja taka może świadczyć o lekceważeniu obowiązków służbowych przez pracowników wykonawczych
oraz o braku skutecznego nadzoru nad ich pracą ze strony
zwierzchników służbowych. Ustalenia kontroli wykazały opóźnienia w dostosowaniu polskiego prawa regulującego przewozy materiałów niebezpiecznych transportem kolejowym do unormowań
obowiązujących w Unii Europejskiej. Z 16-miesięcznym opóźnieniem wydane zostało rozporządzenie Ministra Infrastruktury
z 18 kwietnia 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu materiałów niebezpiecznych koleją oraz szkolenia i egzaminowania kandydatów
na doradców. Następnie wystąpiły opóźnienia w nadawaniu
uprawnień doradcom przez Głównego Inspektora Kolejnictwa
wskutek opieszałego wydawania przepisów wykonawczych i braku
należytej koordynacji działań z Ministerstwem Infrastruktury. Rezultatem tych opóźnień może być brak wystarczającej liczby doradców do spraw bezpieczeństwa omawianych przewozów. W ramach realizacji rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 18 kwietnia
2002 r. Główny Inspektor Kolejnictwa wydał zarządzenie z 26
sierpnia 2002 r. w sprawie ustalenia regulaminu komisji egzaminacyjnych dla kandydatów na omawianych doradców.
n Ryszarda J. Więcława (z UTK) – Zagadnienia prawne i organizacyjne związane z przeprowadzaniem egzaminów na doradców
do spraw bezpieczeństwa przewozu materiałów niebezpiecznych
w transporcie kolejowym.
n Andrzeja Kolasy (z TDT) – Wymagania dyrektywy 99/36/EC
dotyczącej ciśnieniowych urządzeń transportowych w zakresie jednostek notyfikowanych oraz procedury zgodności.
Celem wydania dyrektywy jest poprawa bezpieczeństwa ciśnieniowych urządzeń transportowych w kolejowych i drogowych
przewozach towarów niebezpiecznych, a więc butli, zbiorników
rurowych, naczyń kriogenicznych, wagonów-cystern i kontenerów
- cystern, stosowanych do transportu gazów klasy 2 według ADR/
RID i innych klas wskazanych w dyrektywie.
n Henryka Ognika (z TDT) – Prace Grupy Roboczej „Tank and
Vehicle Technology” dotyczące podniesienia poziomu bezpieczeństwa przewozu materiałów niebezpiecznych koleją.
Grupa, o której mowa w referacie, została powołana przez
niemieckie Federalne Ministerstwo Transportu, Budownictwa
i Mieszkalnictwa po 39 poważnych wypadkach kolejowych
w Niemczech w drugiej połowie lat 90. XX w. z udziałem wagonów cystern z materiałami niebezpiecznymi (przyczyną 64%
wypadków był błąd człowieka). W jej skład weszli przedstawiciele ministerstwa, Federalnego Urzędu Kolejowego (EBA), kolei
niemieckich (DB AG), jednostek naukowo-badawczych, niemieckich właścicieli i użytkowników wagonów cystern oraz eksperci
z Austrii, Danii, Francji, Holandii i Szwecji. Wyniki prac grupy
w dziedzinie konstrukcji wagonów-cystern i organizacji przewo-
7-8/2003
83
sitk
zów stanowią podstawę do dalszych analiz dokonywanych przez
grupę roboczą „Tank and Vehicle Technology”, powołaną przez
komitet ekspertów RID; zadaniem tej ostatniej jest zaproponowanie wprowadzenia stosownych zmian do Regulaminu RID.
n Mariusza Wasiaka (z Komendy Głównej Policji) – Odpowiedzialność uczestników przewozu towarów niebezpiecznych (opublikowany w Przeglądzie Komunikacyjnym 6/2003).
n Ryszarda Chorosia (z PKP CARGO S.A.) – Działania na rzecz
zapewnienia bezpieczeństwa w kolejowych przewozach materiałów niebezpiecznych (publikowany w tym numerze
).
Referaty (z wyjątkiem dwóch opublikowanych w Przeglądzie
Komunikacyjnym) zostały zamieszczone w materiałach konferencyjnych.
Konferencja zgromadziła przedstawicieli:
– Urzędu Transportu Kolejowego z jego prezesem prof. Januszem Dyduchem,
– Inspekcji Transportu Drogowego z głównym inspektorem Sewerynem Kaczmarkiem,
– Transportowego Dozoru Technicznego z dyrektorem Janem
Urbanowiczem,
– Najwyższej Izby Kontroli, Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej,
– drogowych i kolejowych przewoźników materiałów niebezpiecznych,
– producentów zbiorników transportowych.
Łącznie w konferencji wzięło udziałm około 180 osób.
(Sk)
Stefan Krychniak
Sekretarzem Generalnym SITK
W związku z rezygnacją dr. Henryka Komorowskiego z funkcji Sekretarza Generalnego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej, Zarząd Krajowy SITK powołał
z dniem 1 lipca 2003 r. na Sekretarza Generalnego mgr. inż. Stefana Krychniaka, członka honorowego SITK, przewodniczącego
Sekcji Głównej Kolejowej w latach 1981–1990, członka Zarządu
Głównego w latach 1984-1987, wiceprezesa Zarządu Krajowego
w latach 1994–2002.
Posiedzenie Krajowej Sekcji Kolejowej SITK
w Katowicach
10 lipca 2003 r. członkowie Krajowej Sekcji Kolejowej (KSK)
Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji RP spotkali
się w firmie Bombardier Transportation (ZWUS) Polska. Członkowie miejscowego Koła SITK chcieli zaprezentować członkom KSK
najnowsze osiągnięcia techniczne i produkty swojej firmy. Gośćmi posiedzenia byli: członek zarządu Województwa Śląskiego
Wiesław Maras (członek SITK) oraz dyrektorzy oddziałów Regionalnego PLK w Katowicach i Tarnowskich Górach. W posiedzeniu
udział wzięło 39 członków KSK z 16 oddziałów SITK. Obradom
Sekcji przewodniczył Waldemar Fabirkiewicz.
84
7-8/2003
Wiceprezes SITK Janusz Dyduch – prezes Urzędu Transportu
Kolejowego, przedstawił cele i zadania tego urzędu, a także aktualną sytuację finansową i ekonomiczną CNTK oraz koncepcję naprawy funkcjonowania tej ważnej dla kolei instytucji.
Prezes Zarządu Bombardier Transportation Sławomir Nalewajka przedstawił firmę i jej zakłady w Polsce realizujące zadania dla
różnych branż kolejowych. Wiceprezes Zarządu Krzysztof Olszówka zaprezentował najnowsze propozycje rozwiązań dla kolejowych
linii magistralnych i omówił ich realizacje na terenie Polski.
Krzysztof Męczkowski z Bombardier Transportation Rail Engieering przedstawił realizowane obecnie zadania w zakresie projektowania dla potrzeb inwestycji w kraju i zagranicą. Następnie
uczestnicy posiedzenia zwiedzili zakład w Katowicach i zapoznali
się z produkowanymi urządzeniami sterowania ruchem kolejowym.
Dorota Przybyła
Spotkanie przedstawicieli izb gospodarczych
transportu szynowego
21 lipca 2003 roku – z inicjatywy prezesa Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej Wiesława Starowicza, profesora Politechniki Krakowskiej – w siedzibie
Zarządu Krajowego SITK w Warszawie odbyło się spotkanie
przedstawicieli: Polskiej Izby Producentów Urządzeń i Usług na
Rzecz Kolei z siedzibą w Bydgoszczy oraz Izby Gospodarczej
Transportu Lądowego i Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej
z siedzibami w Warszawie. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele Centrum Naukowo-Technicznego Kolejnictwa i redakcji miesięcznika Technika Transportu Szynowego.
Otwarcia spotkania dokonał prezes W. Starowicz, apelując do
zebranych o konsolidację polskiego przemysłu pracującego na
rzecz transportu szynowego i jego reprezentacji wobec organizacji przemysłu kolejowego Unii Europejskiej.
Stan prawny w Unii Europejskiej w zakresie wymagań dla dostawców urządzeń i usług dla transportu szynowego omówił Jan
Raczyński, redaktor naczelny Techniki Transportu Szynowego,
a organizację działalności normalizacyjnej w dziedzinie transportu szynowego w Unii Europejskiej i zaangażowanie CNTK w działalność normalizacyjną – Marek Pawlik, zastępca dyrektora CNTK
ds. badań infrastruktury.
Po wymianie poglądów uczestnicy spotkania stwierdzili celowość powołania stowarzyszenia reprezentującego działające
w Polsce izby gospodarcze w stosunku do organizacji grupującej
przemysł kolejowy państw członkowskich Unii oraz skorzystania
z doświadczeń CNTK w dziedzinie jego kontaktów z organami
Międzynarodowego Związku Kolei (UIC) i europejskimi instytucjami normalizacyjnymi: CEN i CENELEC. Podstawę do opracowania
projektu statutu stowarzyszenia będzie stanowił statut europejskiej unii producentów kolejowych i polskie prawo stowarzyszeniowe.
(sk)