Ekspert Regionalny Województwa Warmińsko

Ekspert Regionalny Województwa Warmińsko-Mazurskiego
ds. monitorowania problemów narkotyków i narkomanii
MICHAŁ TATAREK
RAPORT O SYTUACJI W ZAKRESIE NARKOTYKÓW
W WOJEWÓDZTWIE WARMIŃSKO- MAZURSKIM
OLSZTYN, 2009 rok
1
SPIS TREŚCI:
WPROWADZENIE
1. Charakterystyka województwa warmińsko-mazurskiego.
1.1.
1.2.
1.3.
Położenie
-3
Powierzchnia. Podział Administracyjny. Ludność
-3
Rynek pracy
-4
2. Realizacja zadań w zakresie przeciwdziałania narkomanii na poziomie
województwa.
-4
2.1. Pomoc leczniczo-terapeutyczna osobom uzależnionym od środków
psychoaktywnych oraz osobom współuzależnionym .
-6
2.2. Edukacja i szkolenia dla personelu prowadzącego leczenie, rehabilitację
i programy ograniczania szkód zdrowotnych.
-12
3. Działania na rzecz przeciwdziałania narkomanii na szczeblu gminnym.
- 12
4. Diagnoza zjawiska
-16
4.1.Liczba osób i rodzin objętych pomocą społeczną w województwie
-16
warmińsko-mazurskim, z powodu alkoholizmu oraz z powodu narkomanii.
4.2.Liczba nowych zakażeń wirusem HIV, w tym wśród
- 17
narkomanów w województwie Warmińsko-Mazurskim
4.3.Czyny nieletnich (13-17 lat) naruszających przepisy ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii w województwie warmińsko-mazurskim. - 19
5.Badania, monitoring i ewaluacja zjawiska narkomanii w województwie
warmińsko-mazurskim .
6.Używanie substancji psychoaktywnych
1. Potencjalny popyt na narkotyki.
2. Używanie poszczególnych substancji.
3. Ocena dostępności substancji psychoaktywnych.
7. Skala zjawiska narkomanii w ocenie Policji.
- 20
- 22
-23
Rekomendacje
Streszczenie
Materiały źródłowe
2
1.Charakterystyka województwa warmińsko-mazurskiego.
1.1.Położenie
Województwo warmińsko-mazurskie położone jest w północno-wschodniej części
Polski. Obejmuje historyczne tereny: Warmii, Mazur, część wschodnią Żuław Wiślanych,
część Pomorza, kurpiowszczyzny i fragmenty Powiśla. Jego obszar pokrywa się w
przybliżeniu z dawnymi terenami niemieckich Prus Wschodnich, które po II wojnie
światowej przypadły Polsce. 1) Prawie całe województwo warmińsko-mazurskie znajduje się
w obrębie obszaru zwanego Zielonymi Płucami Polski. Poza tym obszarem jest tylko gmina
Kisielice. Od północy województwo warmińsko-mazurskie graniczy z Obwodem
Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, od wschodu z województwem podlaskim, od południa
z województwem mazowieckim, od zachodu z kujawsko-pomorskim i pomorskim.
1.2.
Powierzchnia. Podział Administracyjny. Ludność
Województwo warmińsko-mazurskie powstało w 1999 roku w wyniku regionalizacji
kraju i objęło tereny dawnych województw: olsztyńskiego, większej części województw
elbląskiego i suwalskiego, a także fragmenty toruńskiego, ciechanowskiego i ostrołęckiego.
Zajmując obszar 24,2 tys. km2 (7,7% powierzchni Polski), znajduje się w grupie liderów w
zakresie wielkości powierzchni (czwarta lokata w kraju). Od 1999 roku stan ludności
województwa warmińsko-mazurskiego kształtuje się na stabilnym poziomie i nieco
przewyższa 1,4 mln osób.
W województwie wyodrębnione są trzy podregiony (NTS III) – elbląski (31%
powierzchni, 37% ludności województwa ), olsztyński (43% zarówno powierzchni, jak i
ludności) oraz ełcki (26% powierzchni i 20% ludności regionu). 2)
Na obszarze regionu utworzono siedemnaście powiatów ziemskich oraz dwa powiaty
grodzkie (miasta na prawach powiatu – Olsztyn i Elbląg). Następnie wyodrębniono dwa nowe
powiaty: gołdapski oraz węgorzewski. Funkcjonują one od 1 stycznia 2002 roku. W chwili
obecnej
w strukturze administracyjnej województwa znajduje się 19 powiatów
ziemskich i dwa grodzkie.
W granicach województwa warmińsko – mazurskiego znajduje się 116 gmin (w tym
16 miejskich, 33 miejsko-wiejskie i 67 wiejskich). W naszym regionie funkcjonuje 2248
sołectw.
Region Warmii i Mazur należy do najsłabiej zaludnionych w Polsce. Cechuje się
dużym zróżnicowaniem poziomu gęstości zaludnienia – przy średnim wskaźniku 59
osób/km2, na obszarach wiejskich spada nawet do 11 osób/km2. Stopa urbanizacji
województwa należy do przeciętnych. 3)
W regionie nie ma wielkich miast. Miasta województwa cechuje znaczna rozpiętość
wielkości, z przewagą miast małych i najmniejszych. Udział ludności miejskiej utrzymuje się
na poziomie 60%, o 1,5 punktu procentowego poniżej średniej krajowej. Ludność miejska
województwa skoncentrowana jest w 3 największych ośrodkach - Olsztynie, Elblągu i Ełku,
gdzie mieszka łącznie ponad 40% mieszkańców miast. 4)
Tereny wiejskie zajmują 2.359,6 tysięcy ha tj. 97,5 % powierzchni województwa.
Oznacza to najwyższy udział w kraju. Sytuacja społeczno-ekonomiczna ludności
1)
Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020, Olsztyn 2005
Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007-2013, Olsztyn 2006
3)
Program ekoenergetyczny województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2005-2010, Olsztyn 2005
4)
Regionalny Program Operacyjny...
2)
3
zamieszkałej na obszarach wiejskich jest gorsza niż w miastach, na co wpływa m.in.
trudniejszy dostęp do świadczeń zdrowotnych i szkół oraz kultury.
Województwo warmińsko-mazurskie jest jednym ze słabiej rozwiniętych gospodarczo
regionów w kraju. Sytuacja ekonomiczno-gospodarcza regionu jest silnie uwarunkowana
historycznie ukształtowanymi czynnikami, takimi jak m.in. peryferyjne położenie i słaba
dostępność komunikacyjna, niski poziom przedsiębiorczości i uprzemysłowienia czy niezbyt
wysoka atrakcyjność inwestycyjna regionu. 5)
. !.3. Rynek pracy
W 2008 roku regionalna stopa bezrobocia była nadal najwyższa w Polsce. Negatywnie
na rynek pracy w województwie wpłynęły skutki światowego kryzysu finansowego. Na
koniec grudnia stopa bezrobocia wyniosła 16,8% i była ponad 1,5-krotnie większa niż w
kraju. Oznacza to, że w województwie warmińsko-mazurskim na 100 osób aktywnych
zawodowo przypadało prawie 17 osób bezrobotnych. Kobiety stanowiły 56,9% ogółu
bezrobotnych. Niepokojącym zjawiskiem w 2008 roku był fakt, że w ramach zwolnień
grupowych pracę utraciło 887 osób. 6)
Problemy rynku pracy w województwie pogłębiane są przez niską mobilność
zawodową i przestrzenną pracowników (dalekie i kosztowne dojazdy do pracy), wysoki
udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych, co skutkuje
pogłębiającą się biedą i postępującą marginalizacją całych obszarów województwa, brakiem
kwalifikacji wśród bezrobotnych i nieelastycznością rynku pracy.
Niekorzystnie przedstawia się sytuacja w kwestii zróżnicowania przeciętnych
miesięcznych dochodów na osobę w gospodarstwach domowych. Mimo ciągłego wzrostu
przeciętny dochód na jedną osobę w regionie kształtuje się poniżej 90% średniej krajowej.
Świadczy to o niższym poziomie życia mieszkańców województwa warmińskomazurskiego. 7)
Brakuje pełnych analiz opisujących nowe zjawisko migracji zarobkowych
zapoczątkowane wejściem do Unii Europejskiej. Według Wojewódzkiego Urzędu Pracy w
Olsztynie do pracy wyjeżdżają niekoniecznie bezrobotni, a częściej osoby najbardziej
mobilne zawodowo: absolwenci uczelni wyższych oraz pracownicy wykwalifikowani
(głównie w zawodach budowlanych
i pokrewnych).
O atrakcyjności województwa stanowią jego walory przyrodnicze, architektura oraz
duże nasycenie wartościami kulturowymi, świadczącymi o bogatej historii tych ziem.
Województwo warmińsko-mazurskie jest najbardziej zróżnicowanym etnicznie regionem
Polski. Wśród mniejszości narodowych i etnicznych wyróżnić można: Ukraińców (ok. 7%),
Niemców (ok. 2%), Mazurów (ok. 1%) oraz: Warmiaków, Białorusinów, Romów, Litwinów,
Tatarów, Rosjan i innych. Mieszkańcy Warmii i Mazur tworzą społeczeństwo pogranicza
kulturowego.
2. Realizacja zadań w zakresie przeciwdziałania narkomanii
na poziomie województwa.
W oparciu o art. 9 ust. 1 i 2 Ustawy z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
narkomanii (Dz. U. 2005.179.1485) sejmik województwa oraz jego organ wykonawczy
5)
Ibidem
Informacja o rynku pracy w województwie warmińsko-mazurskim w grudniu 2008, WUP Olsztyn
7)
Strategia zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich w województwie warmińsko-mazurskim do 2020 roku, Olsztyn 2006
6)
4
odpowiadają za opracowanie i realizację wojewódzkiego programu przeciwdziałania
narkomanii, który stanowi część strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej.
Zgodnie z w/w ustawowym zapisem samorząd województwa realizuje zadania, które
obejmują szereg zagadnień związanych z przeciwdziałaniem narkomanii, wykraczających
poza terapię osób uzależnionych od narkotyków. Uchwałą Nr XXVII/378/04 z dnia
23 listopada 2004 r. Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego przyjął „Wojewódzki
Program Przeciwdziałania Narkomanii w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata
2005-2008”. Program ten jest kontynuacją działań podejmowanych przez Samorząd
Województwa Warmińsko-Mazurskiego w latach 2000-2004.
Dla zapewnienia bieżącego monitorowania, a także ewaluacji skuteczności działań
prowadzonych w ramach tego programu, Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego
Uchwałą Nr 31/145/04/II z dnia 22 października 2004 r. powołał Zespół Monitorujący, który
przedstawia wnioski i opinie w zakresie realizacji Programu oraz akceptuje coroczne
sprawozdanie z jego realizacji.
Dzięki dobrej współpracy z instytucjami i placówkami z terenu województwa
takimi jak: Wydział Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji w
Olsztynie, Warmińsko-Mazurskie Centrum Zdrowia Publicznego, Narodowy Fundusz
Zdrowia Warmińsko – Mazurskiego Oddziału Wojewódzkiego w Olsztynie, szpitale oraz
inne placówki zajmujące się leczeniem uzależnień możliwe było uzyskanie informacji i
danych przydatnych w przygotowaniu niniejszego sprawozdania. Duże znaczenie dla
monitoringu mają także sprawozdania składane przez organizacje pozarządowe i
samorządy lokalne z realizacji dofinansowanych zadań.
Wojewódzki Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2005-2008 opiera się na
trzech priorytetach:
 Priorytet I. Profilaktyka.
 Priorytet II. Leczenie, rehabilitacja i ograniczenie szkód zdrowotnych.
 Priorytet III. Badania, monitoring i ewaluacja zjawiska narkomanii w Województwie
Warmińsko-Mazurskim.
W ramach Programu w poszczególnych latach podejmowano szereg działań
w zakresie przeciwdziałania narkomanii, w które angażowano i włączano wiele instytucji,
samorządów lokalnych oraz organizacji pozarządowych. Przy planowaniu i realizacji owych
zadań uwzględniono w szczególności wnioski Zespołu Monitorującego sformułowane po
dokonaniu monitoringu Programu za dany rok.
Poniższe zestawienie wskazuje wysokość środków finansowych, jakie były
przeznaczone na realizację zadań wynikających z „Wojewódzkiego Programu
Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2005-2008”, w poszczególnych latach trwania
programu:
Lp.
Rok
Środki finansowe wydatkowane na realizację
zadań wynikających z Programu
pochodzące z budżetu województwa
1.
2005
63 140
2.
2006
68 643
3.
2007
84 103
4.
2008
72 509
5
Razem 2005-2008
288 395
Źródło :Sprawozdanie z realizacji Wojewódzkiego Programu Zapobiegania Narkomanii w latach
2005-2004 Olsztyn 2009
Wskaźnik wielkości wydatkowanych środków przeznaczonych na realizację zadań
Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w latach 2005-2008 z budżetu
województwa wzrósł o 154312 w porównaniu z nakładami w latach 2000- 2004
2.1. Pomoc leczniczo-terapeutyczna osobom uzależnionym
od środków psychoaktywnych oraz współuzależnionym
a). Zwiększenie dostępności świadczeń w zakresie leczenia i rehabilitacji poprzez
rozwój specjalistycznych placówek oraz programów terapeutycznych
Na podstawie informacji uzyskanych z Warmińsko-Mazurskiego Centrum Zdrowia
Publicznego w Olsztynie, zajmującego się statystyką medyczną w Województwie
Warmińsko-Mazurskim, określić można liczbę osób, które w związku z problemami
spowodowanymi zażywaniem środków psychoaktywnych poddają się leczeniu, korzystając
z proponowanych w zakresie leczenia uzależnień usług, tj.:
- leczenie chorych na oddziałach uzależnień,
- leczenie ambulatoryjne w przychodniach (poradniach) leczenie uzależnień ,
- wizyty u psychologów, terapeutów lub instruktorów terapii uzależnień,
- wizyty w środowisku chorego,
- spotkania dla osób uzależnionych i współuzależnionych w grupach wsparcia.
Opieka w poradniach profilaktyki i rehabilitacji osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych
Wyszczególnienie
Liczba porad w poradni profilaktyki
i rehabilitacji osób uzależnionych od
substancji psychoaktywnych
Liczba wizyt u psychologów, terapeutów
i instruktorów terapii uzależnień
Liczba osób uczestniczących w
psychoterapiach indywidualnych
Liczba osób uczestniczących w
psychoterapiach grupowych
Wizyty w środowisku chorego (dom, szkoła,
porady telefoniczne)
Skierowania do stacjonarnych placówek
psychiatrycznych i odwykowych
2005 r.
2006 r.
2007 r.
2008 r.
2 947
7 150
7 575
7 501
2 428
1 189
6 983
6947
149
630
565
515
139
346
133
216
872
2 983
2 378
1191
77
114
142
120
źródło: dane uzyskane z Warmińsko-Mazurskiego Centrum Zdrowia Publicznego w Olsztynie
Zaznaczyć należy, że znaczne różnice w liczbie poszczególnych świadczeń
w kolejnych latach mogą wynikać ze zmian wprowadzanych w statystyce medycznej (różne
wzory druków sprawozdawczych). Powodem rozbieżności mogły być także różnice nakładów
finansowych przeznaczanych przez NFZ na dany rodzaj świadczeń w danym roku
6
Leczeni w poradniach profilaktyki i rehabilitacji osób uzależnionych od środków psychoaktywnych
Zobowiązani
w tym
do leczenia
Leczeni po
raz pierwszy
455
28
Rok
Leczeni
ogółem
Do
18 lat
19-29
lat
30-64
lata
65 lat i
więcej
2005
1179
240
572
358
9
2006
646
102
360
181
3
367
14
2007
568
141
347
80
-
258
-
2008
632
88
370
166
8
244
13
źródło:
dane uzyskane z Warmińsko-Mazurskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia
w Olsztynie
Powyższe dane ilustrują wskaźnik
- liczba pacjentów korzystających z leczenia: w latach 2005- 2008 z wyjątkiem
roku 2005 gdzie leczylo się 1179 osób utrzymywała się średnio na poziomie 615 os..
W roku 2005 r. pomimo ogłoszenia konkursu ofert na wykonanie zadań publicznych
związanych z realizacją zadań samorządu województwa w zakresie leczenia i rehabilitacji
dzieci i młodzieży uzależnionych od alkoholu, narkotyków i innych substancji
psychoaktywnych, przez organizacje pożytku publicznego, dot. utworzenia i prowadzenia na
terenie powiatu ełckiego - ośrodka leczenia uzależnień krzyżowych dla dzieci i młodzieży nie
udało się utworzyć nowej placówki z przyczyn obiektywnych. (pojawiły się przeszkody
związane z brakiem uregulowań prawnych dotyczących użytkowania obiektu
przez Stowarzyszenie, które złożyło projekt).
Na system pomocy terapeutycznej w zakresie problemów uzależnień
w Województwie Warmińsko-Mazurskim największy wpływ miała aktywna działalność
organizacji pozarządowych. Obecnie terapię prowadzić mogą wyłącznie zarejestrowane
zakłady opieki zdrowotnej - poradnie terapii uzależnienia od alkoholu, narkotyków
i współuzależnienia. Zajmują się one:
- diagnozą uzależnień i współuzależnień,
- świadczą porady lekarskie,
- prowadzą terapię podstawową i pogłębioną,
- prowadzą terapię grupową dla osób uzależnionych,
- zajmują się terapią grupową dla rodzin,
- prowadzą psychoterapię indywidualną, psychoterapię rodzinną,
- realizują treningi terapeutyczne,
- kierują do ośrodków lecznictwa stacjonarnego.
Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego w miarę możliwości wspierał
finansowo remonty i modernizacje bazy leczenia uzależnień. Szczególnie wsparcia udzielano
Ośrodkowi Rehabilitacji i Uzależnień DOREN w Różewcu, który wymagał modernizacji po
spaleniu jednego z budynków. Dzięki temu możliwe było podniesienie poziomu
świadczonych usług oraz warunków hotelowych
pacjentów leczonych w Ośrodku
w Różewcu. Modernizacje bazy Ośrodka są podyktowane również zamiarem przyznania
statusu Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień.
Nakłady na modernizację bazy leczniczej w poszczególnych latach przedstawiały się
następująco:
7



w 2006r 237 000zł na remont i modernizację budynku Pałac – Młyn ;
w 2007 r. 224 000 zł (w tym: 130 000 zł jako środki niewygasające), z przeznaczeniem
na remont i modernizację bazy Ośrodka w tym m.in. adaptację poddasza budynku PałacMłyn na cele szkoleniowo-mieszkalne.
w 2008 Ośrodek Rehabilitacji i Uzależnień DOREN w Różewcu realizował zadanie
inwestycyjne, na które otrzymał dotację w kwocie 130 000 zł ze środków
niewygasajacych z budżetu z 2007 roku.
Osoby uzależnione i współuzależnione od środków psychoaktywnych pomoc
terapeutyczną i medyczną mogły uzyskać w poniższych placówkach, świadczących usługi
w systemie ambulatoryjnym czy stacjonarnym, na terenie Województwa:
b) placówki prowadzone przez organizacje pozarządowe:
 Młodzieżowy Ośrodek Terapeutyczny „Dom Zacheusza” KARAN w Elblągu;
 Ośrodek Rehabilitacji Uzależnień „MONAR” w Gaudynkach k/Orzysza;
 Poradnia Profilaktyki i Terapii Uzależnień Stowarzyszenia „MONAR” w Olsztynie;
- Filia Poradni „Monar” w Bartoszycach
- Punkt Informacyjny „Monar” w Ostródzie
- Punkt Informacyjny „Monar” w Lubawie
 Poradnia Profilaktyki i Terapii Uzależnień Stowarzyszenia „MONAR” w Elblągu;
 Poradnia Profilaktyczno-Społeczna Towarzystwa Rodzin i Przyjaciół Dzieci
Uzależnionych „Powrót z U” w Olsztynie;
 Punkt Informacyjno-Konsultacyjny Oddziału Terenowego Polskiego Towarzystwa
Zapobiegania Narkomanii w Bartoszycach;
 Centrum Profilaktyki i Terapii Katolickiego Ruchu Antynarkotycznego „KARAN”
w Elblągu.
c) placówki nadzorowane przez samorządy, bądź inne podmioty:
 Oddział VII D Wojewódzkiego Zespołu Lecznictwa Psychiatrycznego w Olsztynie
(poradnia i detox);
 Oddział VI Dziecięcy Wojewódzkiego Zespołu Lecznictwa Psychiatrycznego
w Olsztynie;
 Oddział Detoksykacyjny w Samodzielnym Publicznym Szpitalu Psychiatrycznym
w Wegorzewie;
 Przychodnia Psychoterapii i Profilaktyki Uzależnień w Olsztynie;
 Ośrodek Terapii Uzależnień od Alkoholu i Współuzależnień w Działdowie;
 Ośrodek Rehabilitacji i Uzależnień „DOREN” im. Berty Trusiewicz w Różewcu;
 Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień od Alkoholu i Współuzależnień w Giżycku;
 Młodzieżowy Punkt Konsultacji i Terapii (NZOZ) w Węgorzewie;
 Młodzieżowy Punkt Konsultacyjny (NZOZ) w Piszu.;
 Poradnia Terapii Uzależnień od Alkoholu i Narkotyków (NZOZ) w Olecku;
 Poradnia Terapii Uzależnień od Alkoholu i Narkotyków (NZOZ)w Iławie;
 Przychodnia Terapii Uzależnień od Alkoholu (SPZOZ) w Szczytnie;
 Punkt Konsultacyjny MOPS w Kętrzynie;
 Ośrodek Wsparcia MOPS w Biskupcu.
Wskaźniki:
- liczba osób leczonych w zakładach opieki zdrowotnej udzielających świadczeń w
trybie stacjonarnym i ambulatoryjnym- średnio 750 rocznie,
- liczba placówek stacjonarnych udzielających świadczeń -10,
- liczba ambulatoryjnych placówek leczniczych -28,
.
8
W roku 2005 w życie weszły przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii
z dnia 29 lipca 2005, która zobowiązuje samorządy lokalne oraz województwa do tworzenia
programów przeciwdziałania narkomanii.
Począwszy od 2005 roku Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego realizując
zadania Programu udzielał pomocy finansowej miastom i gminom na uruchomienie bądź
kontynuację funkcjonowania placówek niosących profesjonalną pomoc dzieciom i młodzieży
zagrożonej uzależnieniami i wykluczeniem społecznym, a także osobom dorosłym.
Przykłady działań wspieranych w drodze porozumień pomiędzy jednostkami
samorządu terytorialnego:
 utworzenie, prowadzenie gminnej świetlicy socjoterapeutycznej
 tworzenie, prowadzenie młodzieżowego klubu integracji społecznej
 utworzenie, prowadzenie klubu integracji społecznej
Poniższe zestawienie obrazuje wkład finansowy (w ramach WPPiRPA) Samorządu
Województwa W-M w tworzenie i funkcjonowanie lokalnych systemów pomocy osobom
szczególnego ryzyka oraz zagrożonym uzależnieniem oraz wykluczeniem społecznym,
Rok
Wysokość nakładów
z budżetu województwa
Liczba samorządów
miast/gmin, którym
udzielono wsparcia
Liczba
dofinansowanych
projektów /placówek
2005
547 466 zł
27
29
2006
93 000
6
8
2007
302 242
10
14
2008
174 000
7
12
Źródło :Sprawozdanie z realizacji Wojewódzkiego Programu Zapobiegania Narkomanii
w latach 2005-2004 Olsztyn 2009
Liczbę dzieci objętych opieką świetlic w Województwie Warmińsko-Mazurskim w
latach 2004 – 2008
Rok
Świetlice socjoterapeutyczne
Liczba świetlic
Liczba dzieci
Świetlice opiekuńczo-wychowawcze
Liczba świetlic
Liczba dzieci
2004
74
2 232
215
8 699
2005
79
2 518
239
9 029
2006
86
2 686
245
8 955
2007
79
2 645
275
9 309
2008
74
2441
262
8336
Źródło: dane uzyskane z roczne sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2006 roku PARPA-G1
Powyższa tablica obrazuje wielkość w poszczególnych latach przyjętych w programie
wskaźników:
liczba świetlic utworzonych na terenie województwa –w danych
uwzględniono świetlice ,które posiadają stosowne programy pracy z
dziećmi, na przestrzeni lat 2005-2008 funkcjonowało ich od 74 do 86
liczba dzieci objęta opieką świetlic -, na przestrzeni lat 2005-2008 opieką
świetlic objętych było od 8 699 do 9 309 dzieci.
9
Natomiast młodzież zagrożona patologiami mogła uzyskać pomoc oraz uczestniczyć
w różnego rodzaju zajęciach organizowanych w młodzieżowych klubach integracji
społecznej, w roku 2005 z zajęć w klubach skorzystało ponad 360 osób. Z danych zebranych
z 8 Młodzieżowych Klubów Integracji Społecznej wynika, że w 2006 roku w zajęciach tych
placówek udział wzięło 361 osób. W 2007 roku w wyniku ankiety diagnozującej udało się
uzyskać odpowiedź z 12 placówek, z czego wynika, że w zajęciach tych klubów regularnie
uczestniczyło prawie 500 młodych osób. W 2008 roku w dotowanych 5 klubach w zajęciach
klubu uczestniczyło ponad 200 młodych ludzi. Zaznaczyć należy, że udział młodzieży w
takich przedsięwzięciach wpływa na poprawę ich funkcjonowania w życiu osobistym i
rodzinnym, zapewnia aktywizację zawodową a także zapewnia większe bezpieczeństwo
socjalne.
Rok
Młodzieżowe Kluby Integracji
Społecznej
Liczba Klubów
Liczba
korzystających
2005
6
360
2006
8
361
2007
12
500
2008
8
300
Źródło: dane własne uzyskane w wyniku monitorowania zadań zleconych
Zaznaczyć należy, że placówki te są często jedynymi miejscami w środowiskach
lokalnych, gdzie dzieci z tzw. „środowisk zwiększonego ryzyka” mogą zdobywać nowe,
pozytywne i „leczące” doświadczenia. Obecnie działa już 20 MKIS-ów.
Województwo Warmińsko-Mazurskie wspiera też programy organizacji pozarządowych
z zakresu profilaktyki antynarkotykowej, zabezpieczając na ten cel w poszczególnych latach
środki finansowe.
Poniżej przedstawiono udział finansowy z budżetu województwa w realizacji zadań,
ilość dotowanych podmiotów a także szacunkową liczbę osób objętych oddziaływaniem
profilaktycznym czy rehabilitacyjnym dzięki tym programom:
Rok
Wysokość środków finansowych
przekazanych z budżetu województwa
W formie dotacji organizacjom
Liczba dotowanych
organizacji
pozarządowych
Szacunkowa
liczba odbiorców
2005
2006
2007
2008
48 304 zł
50 000 zł
50 000 zł
55 800 zł
3
4
3
4
668
3 000
5 000
8 238
Źródło: dane własne
Dzięki wsparciu finansowemu Samorządu Województwa Warmińsko - Mazurskiego
jednostki sektora pozarządowego mogły realizować programy profilaktyczne i reintegracji
osób uzależnionych i współuzależnionych oraz zagrożonych uzależnieniem od substancji
psychoaktywnych, łatwiej im było również pozyskiwać środki finansowe z innych źródeł
(Fundacji, ambasad, itp.). Z roku na rok coraz więcej osób objętych jest oddziaływaniem
profilaktycznym czy rehabilitacyjnym
10
Organizacjami , które w monitorowanym okresie występowały i otrzymały wsparcie
realizacji projektów były:
- Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych „Powrót z U” Oddział
Wojewódzki w Olsztynie,
-
NZOZ Stowarzyszenia MONAR Ośrodek Rehabilitacyjno-Readaptacyjny w Gaudynkach,
- Stowarzyszenie MONAR, Poradnia Profilaktyki i Terapii Uzależnień MONAR
w Olsztynie,
-
Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny „KARAN”,
-
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Oddział w Olsztynie
Organizacje te realizowały następujące projekty:
w 2008 roku:
- „Bezpieczne Marzenia” profilaktyka antynarkotykowa
- Program dla rodzin uzależnionych od substancji psychoaktywnych i z problemem
przemocy w rodzinie
- Program psychoedukacyjno-motywujący dla osadzonych w zakładach karnych
- Rodzinna Poradnia Profilaktyczna dla osób zagrożonych uzależnieniem i niedostosowaniem
Społecznym
- Profilaktyka – festyn profilaktyczny, konferencja – „Umiejętności prospołeczne jako
czynnik chroniący w uzależnieniach”
- Forum Profilaktyki Uzależnień
Ponadto, Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego corocznie wspierał
organizacje pozarządowe realizujące zadania publiczne z zakresu przeciwdziałania
narkomanii w ramach programu Promocji Zdrowia.
Dotacje z budżetu województwa w 2008 roku:
 Stowarzyszenie na Rzecz Tworzenia Przyjaznego Środowiska Wychowawczego Dzieci i
Młodzieży Iławskiej ,,PRZYSTAŃ” z siedzibą w Iławie otrzymało wsparcie zadania
„Pamiętaj o zdrowiu – Pomyśl o przyszłości”.
 Stowarzyszenie
„Monar” z siedzibą w Warszawie otrzymało dotacje na
zadanie ,,Profilaktyka uzależnień od narkotyków i tytoniu”.
 Fundacja Promocji Sportów Wodnych Dzieci i Młodzieży „NAUTICUS” z siedzibą
w Jonkowie otrzymała dotację na realizację zadania: ,,Wakacje żeglarsko, sportowo i
zdrowo”,
Łącznie na działanie z zakresu profilaktyki uzależnień od narkotyków i tytoniu Departament
Zdrowia przekazał kwotę 25 500 zł.
Jako szczególnie istotne działania podejmowane na rzecz przeciwdziałania narkomanii
wymienić należy:
 programy społeczne, takie jak: program Fundacji Krzysztofa Hołowczyca pt. „Kierowca
Bezpieczny” realizowany przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa
Warmińsko-Mazurskiego,
 akcje wiążące się z realizacją projektu „Trzeźwo myślę- trzeźwo jeżdżę”, którego
założeniem było popularyzowanie idei trzeźwości, propagowanie pozytywnych postaw,
 warsztaty dla rodziców dot. relacji, komunikacji w rodzinie
 pomoc osobom i rodzinom w kryzysach w formie: poradnictwa prawnego,
pedagogicznego, psychologicznego, pomoc socjalna czy policjanta, zajęcia o charakterze
prewencyjnym;
 przedstawienia teatralne, pantomimy, musicale, programy artystyczne dla społeczności
11
lokalnej o charakterze profilaktycznym;
 Quizy, konkursy na temat szkodliwości narkotyków; zabawy ruchowe, konkursy
plastyczne, konkursy literackie;
 przedsięwzięcia promujące zdrowy styl życia, pod hasłem oraz wskazujących na źródła
kryzysów w rodzinie; teatralne spektakle profilaktyczne.
W 2008 roku na terenie województwa rozpowszechniano materiały edukacyjne
w tym głównie plakaty kampanii „Pilnuj drinka”. Samorząd Województwa współpracował
w tym zakresie z Wydziałem Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji
w Olsztynie. Prezentowanie założeń kampanii „Pilnuj drinka” podczas spotkań
(konferencjach, szkoleniach)
z przedstawicielami samorządu lokalnego, środowisk
lokalnych.
Zwiększanie liczby kompetentnych realizatorów działań profilaktycznych.
W 2008 w ramach otwartego konkursu ofert Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej
Oddział w Olsztynie zgłosiła projekt pn. „Forum Profilaktyki Uzależnień”. Organizacja
otrzymała wsparcie finansowe z przeznaczeniem na działalność szkoleniową.
W ramach Forum przeszkolonych zostało 90 osób podczas dwóch szkoleń z zakresu
przeciwdziałania narkomanii.
Jak wynika ze sprawozdań z realizacji zadań Krajowego programu Przeciwdziałania
Narkomanii, na terenie województwa Warmińsko-Mazurskiego wszystkie gminy – zgodnie z
Ustawą z dn. 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2005.179.1485)
prowadzą działalność antynarkotyczną. Jednakże 60% samorządów czyni to w ramach
gminnego programu rozwiązywania problemów alkoholowych, zaś 40% posiada odrębne
programy.
2.2. Edukacja i szkolenia dla personelu prowadzącego leczenie, rehabilitację
i programy ograniczania szkód zdrowotnych.
Samorząd Województwa wspiera działalność Ośrodka Rehabilitacji i Uzależnień
DOREN w Różewcu nie tylko w zakresie podniesienia poziomu świadczonych usług
(poprzez modernizację bazy) ale także poprzez podwyższanie kompetencji terapeutów czy
innych zaangażowanych w pomoc osobom dotkniętym uzależnieniem.
Zaznaczyć należy, że na poprawę wartości udzielanych usług terapeutycznych
wpływa systematyczny udział specjalistów leczenia uzależnień w szkoleniach czy studiach.
Dzięki zdobywaniu lub uzupełnianiu aktualnej wiedzy, doskonaleniu wcześniej nabytych
umiejętności terapeutycznych czy uczeniu się nowych metod i technik terapeuci, lekarze
świadczący usługi z zakresu uzależnień gwarantować mogą lepszą jakość tych usług.
Każdego roku Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnień
w Giżycku na zlecenie Samorządu Województwa dofinansowywał indywidualne
i organizował grupowe szkolenia dla osób pomagającym uzależnionym i współuzależnionym
w tym narkomanii z terenu województwa. W monitorowanym okresie - 2005-2008 osoby
(łącznie 238 osób) pracujące z osobami uzależnionymi mogły skorzystać z następujących
form dokształcania:

Studium Pomocy Psychologicznej - 12 osób

Studium Terapii Uzależnień – 31 osób
12








Studium Umiejętności Psychologicznych - 8 osób
Letnia Szkoła - 4 osoby
szkolenie „Praca terapeutyczna nad rozbrajaniem psychologicznych mechanizmów
uzależnienia” - 46 osób
szkolenie doskonalące „Praca terapeutyczna ze stresem” - 34 osoby
zajęcia pt. „Sesja rodzinna w procesie terapeutycznym osoby uzależnionej” - 32 osoby
zajęcia warsztatowe pt. „Uzależnienie u kobiet” - 10 osób
szkolenia „Psychologiczne mechanizmy uzależnienia – warsztaty doskonalące
praktyczne umiejętności terapeutyczne”, „Na granicy uzależnienia” – łącznie 56 osób
w innych szkoleniach aktualizujących wiedzę, doskonalących umiejętności
terapeutyczne – 5 osób
W programach szkoleń uwzględniono, fakt iż większość placówek lecznictwa
odwykowego ma podpisane umowy z NFZ na świadczenie usług nie tylko
z zakresu uzależnienia od alkoholu ale również od innych substancji psychoaktywnych.
Ponadto coraz częściej terapeuci i psychoterapeuci mają do czynienia ze zjawiskiem
politoksykomanii – co oznacza uzależnienie się od kilku środków psychoaktywnych.
W roku 2008
Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego zlecił Ośrodkowi
w Różewcu organizację szkoleń specjalistycznych z zakresu psychoterapii uzależnień.
Zorganizowane zostały dwa szkolenia, w których udział wzięło łącznie 30 os. :
- Szkolenie warsztatowe pt. „Praca terapeutyczna z osobami uzależnionymi od środków
psychoaktywnych z syndromem DDA”
- Szkolenie warsztatowe pt. „Interwencja Kryzysowa – Podstawy Profesjonalnej Praktyki”.
Szkoleniami i konferencjami objętych zostało 30% pracowników placówek terapii
uzależnień od narkotyków z terenu województwa. Działalność w kierunku doszkalania kadry
terapeutycznej będzie kontynuowana w kolejnych latach .
Wskaźniki:
- liczba szkoleń w dziedzinie terapii uzależnienia od narkotyków 10,
- liczba uczestników tych szkoleń 238,
3.
Działania na rzecz przeciwdziałania narkomanii na
prowadzone w województwie warmińsko-mazurskim przez gminy.
Na terenie województwa w roku 2008 obowiązek ustawowej realizacji programu
przeciwdziałania narkomanii miało 116 gmin, z czego sprawozdania nadesłało 116.
Poniżej prezentowane dane zostały zaczerpnięte z materiału:” Wybrane dane z realizacji
Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii przez gminy w 2008 roku „opracowane
przez Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania
Narkomanii w Warszawie
1. Liczby gmin, które przesłały sprawozdanie z realizacji KPPN w latach 2006 – 2008.
Województwo
2006
2007
2008
Warmińsko-mazurskie
107
110
116
2. Liczby gmin, które opracowały gminny program przeciwdziałania narkomanii lub
opracowały wspólny gminny program przeciwdziałania uzależnieniom.
Województwo
Warmińsko-mazurskie
2006
90
2007
95
2008
105
13
3. Liczby gmin, które w 2008 r. wspierały finansowo programy profilaktyki
pierwszorzędowej.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
72
Procent z gmin, które
przysłały sprawozdania
62,07
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
61,0
4. Liczby gmin, które w 2008 r. wspierały finansowo programy profilaktyki drugorzędowej.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
21
18,10
Procent ze wszystkich
gmin w poszczególnych
województwie
17,9
5. Liczby gmin, które w 2008 r. organizowały lub dofinansowały szkolenia z zakresu
tworzenia gminnych programów przeciwdziałania narkomanii
Województwa
Liczba gmin
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
Wielkopolskie
43
20,57
18,70
6. Liczby gmin, które w 2008 r. organizowały szkolenia z zakresu ewaluacji gminnych
programów przeciwdziałania narkomanii.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
4
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
3,45
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
3,39
7. Liczby gmin, które w 2008 r. finansowały zakup publikacji z zakresu metodologii
tworzenia programów przeciwdziałania narkomanii
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
1
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
0,86
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
0,85
8. Liczby gmin, które w 2008 r. finansowały opracowania i upowszechnienia materiałów
informacyjno - edukacyjnych z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki narkomanii.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
12
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
10,34
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
10,17
9. Liczby gmin, które w 2008 r. podejmowały współpracę z mediami.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
14
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
12,07
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
11,86
14
10. Liczby gmin, które w 2008 r. prowadziły edukacyjną kampanię społeczną na temat
problemu narkomanii.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
18
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
15,52
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
15,25
11. Liczby gmin, które w 2008 r. wspierały finansowo organizację szkoleń dotyczących
problemu
narkotyków
i
narkomanii
z
obszaru
leczenia,
rehabilitacji
i ograniczania szkód zdrowotnych dla grup zawodowych.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
8
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
6,90
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
6,78
12. Liczby gmin, które w 2008 r. wspierały finansowo programy zdrowotne z zakresu
leczenia uzależnień od narkotyków prowadzone w jednostkach ambulatoryjnych.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
3
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
2,59
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
2,54
13. Liczby gmin, które w 2008 r. dofinansowały programy ograniczenia szkód zdrowotnych
związanych z używaniem narkotyków (programy wymiany igieł i strzykawek, programy
pracowników ulicznych, noclegownie dla osób uzależnionych, programy dyskotekowe oraz
programy leczenia substytucyjnego).
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
1
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
0,86
Procent ze wszystkich
gmin w województw[e
0,85
14. Liczby gmin, które w 2008 r. dofinansowały realizację programów ukierunkowanych na
reintegrację społeczną osób uzależnionych od narkotyków.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
2
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
1,72
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
1,69
15. Liczby gmin, które w 2008 r. dofinansowały wydanie materiałów informacyjnych na
temat placówek i programów dla osób uzależnionych od narkotyków.
Województwa
Warmińsko-mazurskie
Liczba gmin
2
Procent gmin, które
przysłały sprawozdania
1,72
Procent ze wszystkich
gmin w województwie
1,69
Źródło:” Wybrane dane z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii przez gminy w 2008 roku „opracowane
Przez Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii w Warszawie
Samorząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego w roku 2008 w ramach wspierania Forum
Koordynatorów i Realizatorów Gminnych Programów Przeciwdziałania Narkomanii
15
przekazał w ramach otwartego konkursu grand Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej
Oddział w Olsztynie,na kontynuację cyklu szkoleń poświęconych pisaniu i wdrażaniu
gminnych programów przeciwdziałania narkomanii. Ze szkoleń skorzystało około 40 gmin
4.DIAGNOZA ZJAWISKA
Diagnoza rozmiarów zjawiska na danym obszarze jest jednym z istotnych
elementów umożliwiających ocenę skuteczności podejmowanych dotychczas działań jak
i pozwala na określenie wielkości problemów, które wymagają szybkiego rozwiązania.
Poniżej przedstawione w tabelach zestawienia danych, które obrazują skalę
zjawiska narkomanii w województwie Warmińsko-Mazurskim, uzyskane zostały na
podstawie informacji opracowanych w ministerstwach: Polityki Społecznej, Zdrowia i
Sprawiedliwości. Należy jednak pamiętać, że są one opracowywane przez instytucje
zajmujące się ustawowo problemami związanymi z narkomanią, mogą więc nie
uwzględniać szeregu środowisk, które z różnych przyczyn nie chcą korzystać z pomocy
społecznej oraz służby zdrowia, czy też przypadki nie wykryte przez organy ścigania. Na
wielkość danych w poszczególnych tabelach wpływać mogą aktualnie obowiązujące
przepisy prawa dotyczące pomocy społecznej.
Jednym z takich przepisów, który wpłynął na zwiększenie w znacznym stopniu liczby
stwierdzonych przestępstw w tym z udziałem nieletnich, jest nowelizacja ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii zaostrzająca karanie osób za posiadanie narkotyków.
Zwiększająca się zaś liczba przypadków zakażenia HIV może być związana z
wprowadzeniem przez Rosję obowiązkowego posiadania wyniku badania przez osoby
ubiegające się o wizę na pobyt w tym kraju na czas powyżej półroku.
4.1.Liczba osób i rodzin objętych pomocą społeczną w województwie warmińskomazurskim z powodu alkoholizmu oraz z powodu narkomanii
Na terenie Województwa Warmińsko-Mazurskiego na przestrzeni lat spada liczba osób i
rodzin objętych pomocą społeczną z powodu alkoholizmu i narkomanii
Co ilustruje niniejsze zestawienie:
Liczba osób i rodzin objętych pomocą społeczną w Województwie Warmińsko-Mazurskim,z
powodu alkoholizmu oraz z powodu narkomanii (świadczenia przyznane w ramach zadań
zleconych i własnych)
Rok
Ogółem liczba rodzin
Ogółem liczba osób
Narkomania
Liczba rodzin
Narkomania
Liczba osób
1999
5277
16174
185
457
2000
6349
17343
346
708
2001
6098
16398
239
563
2002
5578
15975
251
548
2003
5366
14642
237
521
2004
5330
13326
226
489
2005
5124
13709
255
516
2006
5833
14392
255
555
2007
5335
12710
197
375
2008
5101
11375
231
399
dane Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej – Sprawozdania MPiPS-o3 z lat 1999-2007
16
4.2 Liczba nowych zakażeń wirusem HIV, w tym wśród narkomanów w województwie
warmińsko-mazurskim
Liczba nowych zakażeń wirusem HIV, w tym wśród narkomanów w Województwie
Warmińsko-Mazurskim
Rok
Ogółem liczba osób
W tym: narkomani
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
24
41
29
36
39
19
37
34
42
28
17
28
17
11
13
7
12
10
7
4
dane pochodzą z Zakładu Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny (Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego)
Liczba nowych zachorowań na AIDS w 2007 r. (zakażenia rejestrowane wg miejsca
zamieszkania)
Województwo
Liczba nowych zachorowań
na AIDS
Liczba wszystkich nowych
zachorowań na AIDS
z powodu iniekcyjnego
(Ogółem)
używania narkotyków (IDU)
Liczba nowych
zachorowań na
AIDS bez podanej
drogi
transmisji wirusa
(b.d.)
świętokrzyskie
65
5
9
8
14
8
9
3
0
4
14
18
3
43
2
4
6
6
2
4
2
4
6
8
1
7
3
1
4
3
1
1
5
1
warmińskomazurskie
12
8
1
7
4
183
5
1
102
1
28
dolnośląskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
opolskie
podkarpackie
podlaskie
pomorskie
śląskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
POLSKA
17
Liczba nowych zachorowań na AIDS w 2008 r.
(zakażenia rejestrowane wg miejsca zamieszkania)
Województwo
IDU
28
dolnośląskie
1
kujawsko-pomorskie
1
lubelskie
2
lubuskie
2
łódzkie
3
małopolskie
4
mazowieckie
1
opolskie
1
podkarpackie
4
podlaskie
2
pomorskie
8
śląskie
1
świętokrzyskie
5
warmińsko-mazurskie
1
wielkopolskie
2
zachodniopomorskie
66
POLSKA
b.d. Ogółem
11
0
1
2
3
2
2
3
4
2
3
4
0
1
3
0
41
47
3
4
6
10
6
11
4
8
7
16
17
2
9
9
2
161
dane pochodzą z Zakładu Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny (Narodowego
Instytutu Zdrowia Publicznego)
Liczba nowych zachorowań na AIDS w Województwie Warmińsko Mazurskim
w latach 1999-2006 (zakażenia rejestrowane wg miejsca zamieszkania)
LATA
Ogółem
liczba
W tym narkomani
Wskaźnik* zachorowań
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2
1
3
1
1
1
3
3
2
2
4
0,1
0,1
0,2
0,3
0,2
0,4
0,6
0,5
4
3
5
9
7
Ludność
1464359
1466248
1468887
1428560
1428300
1428385
1428601
1427091
dane pochodzą z Zakładu Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny (Narodowego
Instytutu Zdrowia Publicznego)
liczba osób żyjących z wirusem HIV (dodatnich, potwierdzonych): 422
w tym:
liczba chorych na AIDS: 61
liczba zgonów z powodu AIDS: 16
18
zakażeni:
w wyniku brania narkotyków dożylnych: 148 osób
wg płci: mężczyźni - 336, kobiety - 86,
wg miejsca zamieszkania: miasto - 299 osób, wieś - 21 osób, brak adresu - 102 osób.
dynamika zakażeń:
w 2001 roku zgłoszono 36 nowych zakażeń HIV i 3 zachorowania na AIDS,
w 2002 roku zgłoszono 36 nowych zakażeń HIV i 3 zachorowania na AIDS,
w 2003 roku zgłoszono 45 nowych zakażeń HIV i 2 zachorowania na AIDS,
w 2004 roku zgłoszono 38 nowych zakażeń HIV, 2 zachorowania na AIDS i 1 zgon z
powodu AIDS.
w 2005 roku zgłoszono 32 nowych zakażeń HIV, 6 zachorowania na AIDS i 2 zgon z
powodu AIDS.
w 2006 roku zgłoszono 49 nowych zakażeń HIV, 7 zachorowania na AIDS i 1 zgon z
powodu AIDS.
w 2007 roku zgłoszono 51 nowych zakażeń HIV i 12 zachorowania na AIDS
w 2008 roku zgłoszono 35 nowych zakażeń HIV i 11 zachorowania na AIDS
Dane zamieszczone na stronie internetowej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-epidemiologicznej w Olsztynie
4.3.Czyny nieletnich (13-17 lat) naruszających przepisy Ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii w województwie warmińsko-mazurskim
Proporcjonalnie do liczby przestępstw naruszających przepisy ustawy
o przeciwdziałaniu narkomanii maleje w województwie liczba przestępstw i wykroczeń
popełnianych przez nieletnich.
Czyny nieletnich (13-17 lat) naruszających przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w
Województwie Warmińsko-Mazurskim
Rok
Czyny
Ogółem przestępstw stwierdzonych
1999
569
2000
1231
2001
1929
2002
3567
Czyny nieletnich
134
188
198
559
Sprawozdania Komendy w Wojewódzkiej Policji w Olsztynie z rozpoznawania zjawisk patologicznych, demoralizacji i
przestępczości nieletnich oraz stanu prewencji kryminalnej
19
Czyny nieletnich (13-17 lat) naruszających przepisy ustawy o przeciwdziałaniu
narkomanii w Województwie Warmińsko-Mazurskim
Rok
Czyny
2003
2004 2005 2006
2007
2008
Ogółem przestępstw
stwierdzonych
2582
1999 2989 2654
2072
1685
Czyny nieletnich
303
237
431
382
169
254
Sprawozdania Komendy w Wojewódzkiej Policji w Olsztynie z rozpoznawania zjawisk patologicznych, demoralizacji i
przestępczości nieletnich oraz stanu prewencji kryminalnej
5. Badania, monitoring i ewaluacja zjawiska narkomanii w Województwie
Warmińsko-Mazurskim
Aby
zapewnić
porównywalność
wyników
badań
„Picie
alkoholu
i używanie narkotyków przez młodzież szkolną w województwie warmińskomazurskim” realizowanych w 2007 roku na reprezentatywnej próbie uczniów III klas
gimnazjów i II klas szkół ponadgimnazjalnych w badaniach terenowych zastosowano dwa
rodzaje kwestionariuszy. Pierwszy z nich był taki sam, jak narzędzie używane w badaniach
ESPAD zrealizowanych w województwie warmińsko-mazurskim w 2003 r. (i w badaniach
ogólnopolskich w 2003 r.). Druga ankieta jest nowym narzędziem badawczym opracowanym
i sprawdzonym (w badaniach pilotażowych) przez zespół europejskich ekspertów skupionych
wokół projektu ESPAD (zawiera szereg modyfikacji oraz kilka nowych pytań). W tej
sytuacji, aby zapewnić porównywalność wyników zarówno z poprzednimi badaniami z 2003
roku, badaniami ogólnopolskimi z 2007 roku i badaniami prowadzonymi w tym samym
okresie w 40 krajach europejskich zdecydowano, iż co drugi uczeń w każdej wylosowanej
klasie otrzyma do wypełnienia „starą wersją ankiety” (z 2003 r.) a pozostałe 50% będzie
wypełniało „nową wersję ankiety” (z 2007 r.).
Wyniki badań młodzieży szkolnej, przeprowadzone w województwie warmińskomazurskim w 2003 r. (w tych samych grupach wiekowych tj. wśród uczniów III kl.
gimnazjów i II kl. szkół ponadgimnazjalnych) prezentujemy Państwu w zestawieniu z
wynikami badań zrealizowanych w 2007 r. Ze względu na porównywalność narzędzi
badawczych punktem odniesienia do wyników badań z 2003 r. jest „stara wersja
ankiety”.
20
6. Używanie substancji psychoaktywnych
1. Potencjalny popyt na narkotyki
Pierwszą kwestią, na którą warto zwrócić uwagę w tej części badania są zbliżone
odpowiedzi udzielane przez uczniów trzecich klas gimnazjum na przestrzeni 4 ostatnich
lat, odnośnie chęci spróbowania narkotyku, czyli skali potencjalnego popytu na
substancje psychoaktywne .Wśród gimnazjalistów średnio, co czwarty badany uczeń
przyznaje, że miał kiedyś ochotę spróbować narkotyku lub leku w celu odurzenia. Wśród
starszej badanej młodzieży odnotowano nieznaczny spadek populacji uczniów II klas szkół
ponadgimnazjalnych, którzy przyznali, iż spróbowali narkotyku, gdyby pojawiła się w ich
życiu taka okazja (spadek z 41% w 2003 r. do 35% w 2007 r.).
2. Używanie poszczególnych substancji
Analizując wyniki badań z 2007 r. dotyczących używania substancji psychoaktywnych
kiedykolwiek w życiu i porównując je z wynikami uzyskanymi
w roku 2003 należy podkreślić wyraźne zmniejszenie się populacji chłopców uczących się
w drugich klasach szkół ponadgimnazjalnych, którzy próbowali marihuany lub
haszyszu
W 2003 r. takie doświadczenie miało za sobą prawie 45% badanych (44,7%) zaś w
2007 r. 1/3 chłopców z tej frakcji wiekowej (35,2%). Wśród dziewcząt również odnotowano
spadek popularności marihuany, jednak różnica ta w stosunku do wcześniejszych badań nie
była istotna statystycznie. Poważne pozytywne zmiany nastąpiły także w
rozpowszechnieniu używania przez dziewczęta leków uspakajających i nasennych bez
przepisu lekarza. Odsetek dziewcząt sięgających po te leki zmniejszył się w ciągu
ostatnich czterech lat o ponad ¼ (spadek z 25,6% w 2003 r. do 18,9% w 2007 r.).
W znaczący sposób obniżył się również odsetek chłopców używających równocześnie
alkoholu i marihuany. W 2003 r. do tego typu eksperymentowania
z substancjami – kiedykolwiek w życiu - przyznało się prawie 30% chłopców z II klas szkół
ponadgimnazjalnych (28,1%), zaś w 2007 r. takie doświadczenia miał, co piąty badany w tej
frakcji wiekowej (20,4%).O tym, że naprawdę zmniejszył się odsetek chłopców 17-18 latków
sięgających po marihuanę lub haszysz przekonują nas również wyniki badania dotyczące
używania narkotyków w ciągu ostatniego roku. W okresie czterech ostatnich lat (2003 2007) populacja chłopców sięgających po ten narkotyk w województwie warmińskomazurskim zmniejszyła się prawie o 1/3 (spadek z 34,1% do 24,2%). W przypadku innych
narkotyków nie odnotowano tak istotnych różnic.
21
Tabela 21b. Używanie substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy wśród uczniów drugich klas szkół
ponadgimnazjalnych wg płci
Używanie substancji chociaż raz w ciągu ostatnich 12
miesięcy
poziom
klasy
Chłopcy
Drugie klasy
szkół
ponadgimnazjalnych
Dziewczęta
2003
2007
2003
2007
34,1
24,2
17,3
14,4
Substancje wziewne
2,4
4,7
0,5
2,4
Leki uspokajające i nasenne
bez przepisu lekarza
6,7
4,2
11,5
11,9
Amfetamina
6,7
3,8
5,4
1,9
LSD lub inne halucynogeny
2,0
2,3
1,6
0,7
Crack
0,2
1,9
0,3
0,2
Kokaina
0,6
1,4
0,9
0,6
Relevin
0,6
1,2
0,5
1,0
Heroina
1,0
1,6
0,7
1,1
Ecstasy
4,3
4,5
3,0
1,0
Grzyby halucynogenne
3,9
2,8
1,2
1,5
GHB
0,2
0,5
0,5
0,2
Narkotyki wstrzykiwane za
pomocą igły i strzykawki
0,6
0,8
0,4
0,6
Alkohol razem z tabletkami
6,1
5,3
7,0
6,4
Alkohol razem z marihuaną
17,5
12,0
8,7
6,6
Sterydy anaboliczne
7,5
2,6
0,4
0,0
Polska heroina (kompot)
1,4
1,8
0,7
1,3
Marihuana lub haszysz
Źródło: Raport porównawczy(2003 – 2007)Picie alkoholui używanie narkotyków przez młodzież szkolną w
województwie warmińsko-mazurskim Raport porównawczy(2003 – 2007)Warszawa-Sopot 2008
Żadnych poważnych zmian w sferze doświadczeń z narkotykami nie stwierdzono także w
grupie gimnazjalistów. Porównania wyników badań z 2003 i 2007 roku wskazują, iż w tym
przypadku nie nastąpiła jakaś głębsza zmiana w sferze podejmowania ryzykownych
zachowań
przez warmińsko-mazurskich gimnazjalistów.
3.Ocena dostępności substancji psychoaktywnych
Jednym ze wskaźników weryfikujących poziom rozpowszechnienia używania
substancji psychoaktywnych jest subiektywna ocena dostępności narkotyków deklarowana
przez młodzież. Najważniejszymi wnioskami wynikającymi z analizy odpowiedzi na
pytania dotyczące subiektywnej dostępności narkotyków jest znaczący spadek postrzeganej
22
dostępności większości narkotyków przy równoczesnym wzroście odpowiedzi „zdobycie
tego narkotyku jest dla mnie niemożliwe” oraz wzroście odpowiedzi „nie wiem” .
Potwierdzeniem istotnego zmniejszenia się populacji użytkowników marihuany wśród
starszej grupy badanych chłopców jest wyraźny spadek respondentów, którzy deklarują
łatwość zdobycia marihuany (suma odpowiedzi „dosyć łatwe „bardzo łatwe”). W 2003 r.
ponad połowa (53,4%) badanych uczniów z warmińsko-mazurskich szkół
ponadgimnazjalnych (z kl. II) uważała, że zdobycie marihuany lub haszyszu byłoby
dla nich łatwe, obecnie (w 2007 r.) taką opinię ma już tylko co czwarty badany w tej
grupie wiekowej (26,3%). Ponad 2-krotnie wzrosła także grupa młodzieży według,
której zdobycie ww. substancji byłoby „nie możliwe” – z 8,3% w 2003 r. do 19,5% w
2007 r. .
Znaczący spadek w ocenie dostępności stwierdzono także w przypadku innego dość
popularnego
przed
laty
narkotyku,
jakim
jest
amfetamina.
W
2003
r.
co trzeci uczeń (33,9%) II klasy szkoły ponadgimnazjalnej deklarował, iż zdobycie tej
substancji jest dla niego łatwe. Obecnie, jak wynika z badań zrealizowanych w 2007 r.
taką opinię podziela już tylko nieco ponad 15% badanych. Jeszcze większe różnice
odnotowano w przypadku grzybów halucynogennych. W 2003 r. co trzeci badany 17-18
latek na Warmii i Mazurach twierdził, iż łatwo mógłby zdobyć ten narkotyk (32,9% suma odpowiedzi „dosyć łatwe” i „bardzo łatwe”). W badaniach zrealizowanych w 2007
r. podobną opinię wyraziło już tylko 13,4% badanych tj. o 60% mniej niż 4 lata
wcześniej!
Również w młodszej grupie respondentów (uczniów II klas gimnazjum) odnotowano
znaczący spadek młodzieży, która deklaruje łatwość zdobycia różnych narkotyków.
Analizując wyniki obydwu badań można z całą pewnością stwierdzić, iż zdobycie
narkotyków dla wielu nastolatków stało się znacznie trudniejsze niż przed czterema
laty. Wyraźnie widać to na przykładzie marihuany a także grzybów halucynogennych,
które były dość popularną substancją psychoaktywną używaną przez młodzież
województwa warmińsko-mazurskiego. W 2003 r. prawie co trzeci gimnazjalista
twierdził, że mógłby łatwo zdobyć wspomniany narkotyk (31,9%). Obecnie podobne
zdania jest już tylko, co piąty badany 15-latek (18,6%). W przypadku grzybów
halucynogennych różnica ta wydaje się jeszcze większa. W 2003 r. niemal, co czwarty
badany gimnazjalista (24,3%) przyznał, że łatwo mógłby wejść w posiadanie tych
narkotyków – obecnie taki pogląd prezentuje o połowę mniej badanych uczniów niż cztery
lata temu (12%).
23
7. Skala zjawiska narkomanii w ocenie Policji.
NarkomaniaZmieniły się również poglądy nastolatków na temat miejsc, w których
najłatwiej kupić narkotyki. Najbardziej widoczna zmiana dotyczy szkoły. Odsetek
młodzieży gimnazjalnej, która uważa, że łatwo jest kupić marihuanę w szkole spadła z
21,2% (w 2003 r.) do 8,2% w roku 2007. Równie istotnie zmienił się obraz szkoły, jako
miejsca, w którym łatwo można zdobyć narkotyki – wśród starszej badanej młodzieży,
uczniów II klas szkół ponadgimnazjalnych. W 2003 r. taki pogląd prezentował prawie co
trzeci badany uczeń (31,7%) zaś cztery lata później już tylko co ósmy (12,4%). Również w
innych kategoriach miejsc odnotowano istotne statystycznie różnice. Doskonale widać to
także na przykładzie odpowiedzi: „nie znam takich miejsc”. W 2003 r. taki pogląd
prezentowało niecałe 38% badanych, obecnie (w 2007 r.) jest to już 60,4% respondentów.
Udział nieletnich w ogólnej liczbie przestępstw narkotykowych w województwie
warmińsko-mazurskim w roku 2008 przedstawia się następująco:
CZYNY NIELETNICH W OGÓLNEJ LICZBIE PRZESTĘPSTW STWIERDZONYCH Z
"Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii"
Ogółem stwierdzonych przestępstw
narkotykowych
Czyny popełnione przez
nieletnich
Osoby
podejrzane
Osoby
nieletnie
KMP Elbląg
280
16
134
13
KMP Olsztyn
291
49
156
21
KPP Bartoszyce
33
12
13
4
KPP Braniewo
49
0
23
0
Jednostka
KPP Działdowo
88
7
63
5
KPP Ełk
202
45
75
10
KPP Giżycko
39
3
28
3
KPP Gołdap
1
0
0
0
KPP Iława
123
16
101
16
KPP Kętrzyn
53
17
24
9
KPP Lidzbark Warm.
43
1
16
1
KPP Mrągowo
89
1
43
1
KPP Nidzica
28
2
16
2
KPP Nowe Miasto
Lub.
39
2
25
2
KPP Olecko
61
7
40
4
KPP Ostróda
95
5
57
4
KPP Pisz
33
2
26
2
KPP Szczytno
124
65
60
27
KPP Węgorzewo
14
4
11
2
1685
254
911
126
RAZEM
Z analizy powyższych danych wynika, iż w minionym roku 84,9 % ogólnej liczby
przestępstw narkotykowych popełniły osoby dorosłe, natomiast nieletni popełnili 15,1 %
24
czynów karalnych (8,2 % w roku 2007, czyli nastąpił wzrost o 6,9 %).
Sprawcami w wybranych kategoriach przestępstw popełnionych pod wpływem
narkotyków było 6 osób na 4084 podejrzanych dorosłych co stanowi 0,14 %. Natomiast
nieletnich w tych kategoriach było 1 na 1195 sprawców czynów karalnych tj. 0,08 %.
Szczegółowe dane przedstawia poniższa tabela.
UDZIAŁ SPRAWCÓW BĘDĄCYCH POD WPŁYWEM NARKOTYKÓW BĄDŹ INNYCH ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH W WYBRANYCH
KATEGORIACH PRZESTĘPSTW
Podejrzani dorośli
Kategorie przestępstw
OGÓŁEM
w tym: POD
WPŁYWEM
NARKOTYKU
BĄDŹ INNEGO
ŚRODKA
ODURZAJĄCEGO
Nieletni sprawcy
% SPRAWCÓW
POD WPŁYWEM...
OGÓŁEM
w tym: POD
WPŁYWEM
NARKOTYKU
BĄDŹ INNEGO
ŚRODKA
ODURZAJĄCEGO
% SPRAWCÓW POD
WPŁYWEM...
zabójstwo
24
0
0
1
0
0
uszczerbek na zdrowiu
385
1
0,25
169
1
0,59
udział w bójce lub pobiciu
900
0
0
346
0
0
zgwałcenie
53
0
0
6
0
0
kradzież cudzej rzeczy
1693
3
0,17
452
0
0
rozbój, wymuszenie rozbójnicze
386
1
0,25
152
0
0
przestępstwa przeciwko
funkcjonariuszom publicznym
643
1
0,15
69
0
0
Przyczyn występowania zjawiska narkomanii należy szukać przede wszystkim w
czynnikach społecznych (bezrobocie, brak środków do życia, chęć ucieczki od problemów,
nieumiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach) lecz również, głównie wśród
młodzieży, w sferze psychicznej (chęć zaimponowania grupie, ciekawość, problemy w nauce,
konflikt z otoczeniem). Niejednokrotnie jednak narkotyzują też osoby z dobrze sytuowanych
rodzin, nie zagrożonych bezrobociem i ubóstwem.
W celu zminimalizowania skali zjawiska narkomanii na terenie województwa
warmińsko-mazurskiego policjanci naszego garnizonu podejmują działania:
- na terenie działania KMP Elbląg kontynuowana jest realizacja programu „Bez narkotyków
w szkole bezpieczniej” który oprócz walorów edukacyjno – profilaktycznych ukierunkowany
jest na ujawnianie osób posiadających lub rozprowadzających narkotyki na terenie szkół.
Ponadto utrzymywana była współpraca z instytucjami, organizacjami i stowarzyszeniami
działającymi nz rzecz przeciwdziałania narkomanii na terenie miasta i powiatu elbląskiego, a
w szczególności z Poradnią Profilaktyki i Terapii Uzależnień „Monar” oraz Katolickim
Ruchem Antynarkotykowym „Karan”, który prowadzi Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej MOT KARAN „Dom Zacheusza”
25
- na terenie działania KPP Nidzica - na przełomie miesiąca stycznia i lutego 2008 r. na sesjach
Rady Gminy Nidzica i Rady Powiaty Nidzickiego przedstawiono wyniki ankiet dotyczących
problematyki narkomanii, zrealizowanych w 2007 roku w ramach Programu „PAT” i
wynikające z nich wnioski. Ponadto w miesiącu wrześniu zrealizowano przy współpracy z
pedagogami szkolnymi ankietę wśród uczniów szkół gimnazjalnych dotyczącą problematyki
narkomanii, z której wnioski zostały przekazane do realizacji przez poszczególne komórki
organizacyjne KPP. Z inicjatywy KPP w Nidzicy zorganizowano konkurs plastyczny pod
hasłem „Narkotyki – jestem na nie” – zrealizowany ze środków Gminnego Programu
Przeciwdziałania Narkomanii. Zorganizowano również Przegląd Małych Form Teatralnych
„Styl życia, a zdrowie” dotyczący tematyki związanej z narkomanią i innymi uzależnieniami.
Na terenie KPP Pisz – funkcjonariusze Policji współpracowali z grupą nauczycieli z
Publicznego Gimnazjum w Białej Piskiej, uczestnicząc w realizacji opracowanego przez
szkołę programu profilaktycznego „Tęczowy Parasol”. Program ten w fazie tworzenia był
konsultowany z Policją w zakresie przeciwdziałania przestępczości z ustawy o
przeciwdziałaniu narkomanii. W ramach realizacji przedmiotowego programu policjanci
uczestniczyli w spotkaniu zespołu wychowawczego nauczycieli oraz w spotkaniach z
rodzicami i uczniami klas pierwszych.
Na terenie KPP Szczytno - funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w zakresie
przeciwdziałania narkomani wspólnie z wykwalifikowanymi pedagogami w 2007 roku
opracowali program profilaktyczno – edukacyjny „Ode mnie zależy”, który realizowany był
również w roku 2008. Środki na realizację programu pozyskano z budżetu Gminy Miejskiej w
Szczytnie. Program skierowany jest do uczniów klas V – tych i VI – tych szkół
podstawowych na terenie miasta Szczytno. Uznano, że w tym wieku skuteczniej będzie
można przeciwdziałać temu zjawisku, dlatego też działania profilaktyczne skierowano do
uczniów szkół podstawowych. Głównym celem programu jest rozwijanie umiejętności
społecznych, pozwalających na przeciwstawienie się presji społecznej oraz poszukiwanie
sposobu pomocy kolegom zagrożonym uzależnieniem. Program składa się z kilku etapów. W
I etapie uczniowie podczas lekcji poznawali mechanizmy uzależnienia. Następnie pisali pracę
na temat przyczyn sięgania po narkotyki przez młodych ludzi, podawali propozycje
rozwiązywania tego problemu oraz pokazywali wizje świata bez używek. Spośród uczniów,
którzy złożą prace wyłonionych zostanie po 20 osób z każdej szkoły, którzy pod opieką
pedagogów pojadą na warsztaty edukacyjne. Zajęcia odbywać się będą w ośrodku
wypoczynkowym, więc stanowią ogromną atrakcję dla uczestników. Podczas warsztatów
poznają swoje słabości, ćwiczą sposoby radzenia sobie z naciskiem grupy, poznają czynniki
26
chroniące przed uzależnieniem. Funkcjonariusz policji omawia zagrożenia jakie niosą ze sobą
zachowania ryzykowne oraz odpowiedzialność nieletnich przed prawem. Położono
szczególny nacisk na pokazanie wizerunku policjanta jako osoby niosącej pomoc, którą darzy
się zaufaniem. Kolejnym etapem jest przeprowadzenie przez uczestników warsztatów zajęć
dla swoich rówieśników, dostaną jeszcze po 1 zadaniu do realizacji. Zapewniono dla
najbardziej aktywnych nagrody rzeczowe. Na wymieniony wyżej cel zostały już
zabezpieczone środki finansowe w roku 2009.
W listopadzie 2007 roku utworzono punkt dla osób z problemem narkotykowym oraz
członków ich rodzin. W roku 2008 funkcjonariusze współpracowali z terapeutą poradni, a
osoby u których zauważono problem narkotykowy kierowali do punktu konsultacyjnego.
- na terenie działania KPP Ełk – siódmy rok z rzędu, zorganizowano festyn policyjny pn. „Z
Policją Bezpiecznie”, w trakcie którego prowadzono kampanię antynarkotykową. Podczas
festynu, w namiocie policyjnym utworzono punkt informacyjny ds. przeciwdziałania
narkomanii, gdzie specjaliści w tym zakresie oraz Pełnomocnik Prezydenta Miasta Ełku ds.
Profilaktyki i Alkoholizmu udzielali wszelkiego typu informacji dla zainteresowanych.
Porady wsparte były ulotkami informacyjnymi dot. zagrożeń wynikających z używania
środków odurzających.
- na terenie działania KPP Kętrzyn – w dniu 15 listopada 2008 roku przeprowadzono
kampanię antynarkotykową w Zespole Szkół Licealnych i Zawodowych w Karolewie
połączoną z prezentacją multimedialną. W powyższym przedsięwzięciu uczestniczyło 200
uczniów, rodziców i nauczycieli.
- na terenie powiatu działdowskiego przeprowadzone zostały działania pod kryptonimem
:Narkomanii Mówimy Nie!!”, których celem było przeciwdziałanie i zwalczanie
przestępczości
działdowskiego
narkotykowej.
i
nidzickiego
Ponadto
na
terenie
zorganizowano
dwóch
działania
sąsiednich
pod
powiatów
kryptonimem
-
„Stop
Narkotykom”, których celem było zapobieganie przestępczości i aspołecznym zachowaniom
nieletnich oraz ujawnianie przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.
- na terenie giżycka przeprowadzone zostały działania pod kryptonimem „Stop! Narkotyki
Nieletnim” – objęto nimi szkoły podstawowe, gimnazjalne i ponad gimnazjalne z powiatu
giżyckiego.
- w miesiącu wrześniu 2008 roku na terenie garnizonu warmińsko – mazurskiego
przeprowadzone zostały ogólno wojewódzkie działania zmierzających do rozpoznania
zjawiska handlu środkami odurzającymi lub substancjami psychotropowymi w obrębie szkół
podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, a w szczególności zmierzając do
27
ujawnienia i zatrzymania osób naruszających przepisy określone w Ustawie z dnia 29 lipca
2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii.
- na terenie działania KPP w Bartoszycach - przygotowano i rozpoczęto pierwszy pilotażowy
projekt profilaktyczno - edukacyjny pod nazwą Powiatowy Przegląd Spektakli
Profilaktycznych „BŁĘKITNY PROFIL”. Do współudziału w przedsięwzięciu włączyli się
Wójtowie Gmin Bartoszyce i Górowo Iławeckie oraz Burmistrzowie Miasta Bartoszyce,
Sępopola i Bisztynka.
Na terenie garnizonu warmińsko – mazurskiego realizując w 2008 roku zadania w
ramach Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 – 2010,
przeprowadzono szkolenia dla osób zagrożonych zjawiskiem narkomanii (dzieci i młodzieży
szkolnej) oraz osób zobowiązanych do przeciwdziałania temu zjawisku (nauczycieli,
dyrektorów szkół, rodziców, pracowników samorządu lokalnego):
2
Braniewo
61
Działdowo
85
Elbląg
107
Ełk
Giżycko
52
2100
4
5
3593
2
2
132
6
731
67
230
462
101
420
70
170
13
Gołdap
12
12
336
12
Iława
113
145
2271
229
Kętrzyn
148
6
20
3650
132
342
Lidzbark Warmiński
17
3
2
470
52
40
Mrągowo
7
1
2
150
21
Nidzica
22
Nowe Miasto Lubawski
6
2
2
3
2
440
165
38
250
13
190
Olecko
12
1
412
Olsztyn
778
511
29
15570
511
435
Ostróda
24
26
2
947
73
156
Pisz
8
9
1
317
55
55
Szczytno
62
3
3
1550
36
55
Węgorzewo
RAZEM
samorząd lokalny
7
rodzice
1396
nauczyciele
6
uczniowie
5
samorząd lokalny
rodzice
Bartoszyce
ilość uczestników
nauczyciele / dyrektorzy /
pedagodzy szkół
uczniowie
ilość szkoleń
29
5
1545
740
85
2
115
90
619
5
34849
1390
2933
115
Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie - pod patronatem Warmińsko-Mazurskiego
Kuratora Oświaty, zorganizowane zostały, wspólnie z Zakładem Opieki Zdrowotnej
MSWiA z Warmińsko-Mazurskim centrum Onkologii w Olsztynie, warsztaty szkoleniowe
28
dla pielęgniarek środowiska szkolnego pn. „Chrońmy dzieci przed narkotykami”.
Warsztaty realizowane były przez pracowników Poradni Profilaktyki i Terapii Uzależnień
MONAR w Olsztynie. Celem warsztatów było wyposażenie pielęgniarek szkolnych, które
często jako pierwsze mają kontakt z uczniami z problemem, w wiedzę z zakresu uzależnień
– szczególnie w umiejętność rozpoznawania objawów zażywania środków
psychoaktywnych, co w konsekwencji pozwoli im na podejmowanie właściwych środków
zaradczych i działań interwencyjnych chroniących uczniów przed skutkami uzależnień.
W roku 2008 policjanci garnizonu warmińsko – mazurskiego przeprowadzili
6879 spotkań edukacyjnych z dziećmi, 634 spotkań z rodzicami i 2120 z nauczycielami
na których omawiano tematy dotyczące młodych ludzi oraz procedury postępowania
nauczycieli w sytuacjach zagrożenia. Wzorem lat ubiegłych prowadzili również
działania o charakterze prewencyjnym, w formie długofalowych bądź kilkudniowych
akcji, a także programów prewencyjnych.
We wszystkich powiatach podejmowano działania ukierunkowane na
ograniczanie przestępczości i demoralizacji nieletnich oraz poprawę bezpieczeństwa
dzieci i młodzieży: „Razem bezpieczniej”, „Krajowego Programu Zapobiegania
Niedostosowania Społecznemu wśród Dzieci i Młodzieży”, „Bezpieczne Ferie”,
„Pierwszy Dzień Wiosny”, Bezpieczne wakacje”, „Bezpieczna droga do szkoły”,
„Bezpieczna elektryczność”, „Bądź Oryginalny” „Dyskoteka”, „Pilnuj drinka”,
„Bezpiecznie z Sierżantem Bobrem”, „Gimbus”, Turnieje edukacyjne z wiedzy o Ruchu
Drogowym”, a także inne lokalne przedsięwzięcia związane ze specyfiką swojego regionu
oraz potrzeb społecznych. Szczegółowy opis podejmowanych działań ukierunkowanych
na poprawę bezpieczeństwa na terenie placówek oświatowych zawarto w punkcie II.
„Prewencja Kryminalna” niniejszego sprawozdania .
REKOMENDACJE:
Analiza realizacji zadań w ramach Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania
Narkomanii w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2005-2008 pozwoliła na
sformułowanie kilku wniosków, które należałoby uwzględnić przy planowaniu i realiacji
polityki zapobiegania uzależnieniom w przyszłości:
1.
Działania zmierzające do rozwoju profesjonalnych placówek pomocowych,
szczególnie poprzez:

utworzenie wojewódzkiego ośrodka terapii i rehabilitacji zajmującego się oprócz
nadzorem, działalnością szkoleniową i monitorowaniem zjawisk narkomanii
w województwie.
2.
Zwiększenie środków finansowych na profilaktykę, której oddziaływania są mniej
kosztowne niż prowadzenie i finansowanie leczenia uzależnień.
3. Pobudzanie aktywności społeczności lokalnych samorządów, organizacji do
podejmowania różnorodnych form profilaktyki narkomanii na swoim terenie:

wspieranie
budowania lokalnych koalicji, partnerstwa
pomocy osobom uzależnionym,
w działaniach na rzecz
29

wspomaganie w pozyskiwaniu środków finansowych na realizację zadań z zakresu
przeciwdziałania narkomanii, w tym z funduszy UE.
4.
Prowadzenie działań edukacyjnych, mających istotne znaczenie w kształtowaniu
właściwych postaw społecznych wobec zjawisk związanych z narkomanią

stwarzanie możliwości szkolenia przedstawicieli różnych grup zawodowych; osób ze
środowisk oświatowych, policji i innych służb pomocowych działających w obszarze
narkomanii,

prowadzenie szeroko zakrojonych akcji edukacji publicznej, w które należy włączać
w większym stopniu środki masowego przekazu.

dalsze dokształcanie kadry terapeutycznej.
5. Podejmowanie zdecydowanych działań na rzecz zintensyfikowania przeciwdziałaniu
narkomanii na szczeblu gminnym i powiatowym:

dążenie do systematycznego rozszerzania dostępności usług z zakresu profilaktyki
uzależnień na poziomie powiatu ( np. na to mogą być zabezpieczone środki unijne).
Streszczenie:
Województwo warmińsko – mazurskie jest czwartym pod względem powierzchni
regionem Polski, zajmując 24,2 tys. km (7,7% powierzchni kraju). Graniczy z Obwodem
Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej, województwem podlaskim, mazowieckim, kujawsko –
pomorskim i pomorskim, poprzez Zalew Wiślany łączy się z Morzem Bałtyckim.
W granicach województwa warmińsko – mazurskiego znajduje się 116 gmin (w tym
16 miejskich, 33 miejsko-wiejskie i 67 wiejskich). Na obszarze regionu utworzone jest 19
powiatów ziemskich oraz 2 powiaty grodzkie (miasta na prawach powiatu – Olsztyn i Elbląg).
Region zamieszkuje 1.428.6 tyś. mieszkańców, co daje 12 miejsce w kraju i stanowi 3%
mieszkańców Polski.
Zadania z zakresu przeciwdziałania narkomanii ujęte zostały w Wojewódzkim Programie
Przeciwdziałania Narkomanii w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2005-2008 i
obejmowały one trzy priorytety:
- profilaktykę,
- leczenie, rehabilitację i ograniczenie szkód zdrowotnych,
- badania, monitoring i ewaluacja zjawiska narkomanii w Województwie
Warmińsko-Mazurskim.
30
Wysokość środków przekazywanych na dofinansowanie projektów składanych przez
organizacje trzeciego sektora w roku 2008 kształtowała się na poziomie 60000zł. Organizacje
pozarządowe otrzymały dotacje na realizację wielu przedsięwzięć. Dzięki wsparciu
organizacji sektora pozarządowego w realizacji projektów z zakresu zapobiegania narkomanii
w ramach wojewódzkiego programu przeciwdziałania narkomanii – oddziaływaniem
profilaktycznym czy rehabilitacyjnym w 2008 roku objętych zostało 890 osób.
Rok 2008 był początkiem końca okresu ożywienia na regionalnym rynku pracy i
dalszego zmniejszania się stopy bezrobocia.
W roku 2008 na terenie województwa działały trzy ośrodki stacjonarne ,w których
jednorazowo może się leczyć 90 osób.
Pomoc ambulatoryjną świadczyło 28 poradni ,z lecznictwa średnio w roku 2008
korzystało 750 osób. Działania postrehabilitacyjne prowadzone są w oparciu o ośrodki
świadczące tego typu usługi.
Zauważa się spadek osób korzystających z leczenia. W ramach leczenia, rehabilitacji i
ograniczenia szkód zdrowotnych podejmowano działania obejmujące:

Zwiększenie dostępności świadczeń w zakresie leczenia i rehabilitacji poprzez rozwój
specjalistycznych placówek oraz programów terapeutycznych,
Edukację i szkolenia dla personelu prowadzącego leczenie, rehabilitację i programy
ograniczania szkód zdrowotnych.
W roku 2008 wzrosła też liczba osób u których stwierdzono zakażenie wirusem HIV.
Jednak zjawisko to wiąże się ze zmianą przepisów w Rosji .Obecnie osoby ,które ubiegają się
o wizę na okres półroczny na pobyt w tym kraju muszą posiadać wynik testu na HIV.
W województwie nie odnotowano
wzrostu sięgania po narkotyki. Jednak pojawiły się
zagrożenia związane z „Dopalaczami”- powstały już 4 placówki sprzedające tego rodzaju
substancje. Wyrazem niepokoju o powstanie zagrożenia dla dzieci i młodzieży z tego powodu
Było
przyjęte
przez
Sejmik
Województwa
Warmińsko-Mazurskiego
w
sprawie
DOPALACZY.W szkołach średnich uaktywnił się ruch na rzecz legalizacji marihuany.
Dane statystyczne wskazują, na nieznaczny spadek liczby stwierdzonych przestępstw
popełnionych pod wpływem narkotyków. Spadek ilości przestępstw narkotykowych
popełnianych zarówno przez dorosłych jak i przez nieletnich świadczy o skuteczności
podejmowanych działań przez policję i organy prewencji naszego regionu.
Jednak należy podkreślić ,że w roku 2008 znacząco wzrósł odsetek udziału młodocianych w
innych kategoriach przestępstw .Z Raportu Policji wyraźnie wynika ,że nadal największe
31
zagrożenia niedostosowaniem społecznym i przestępczościo występuje w szkołach
podstawowych oraz w gimnazjach.
W 2008 roku nie przeprowadzono badań jednak zjawisko narkomanii opisane
jest
w raportach i bieżących sprawozdaniach zamieszczonych na stronie internetowej
www.warmia.mazury.pl uzależnienia :
●
Sprawozdanie z rozpoznania zjawisk patologicznych, demoralizacji i
przestępczości nieletnich oraz stanu prewencji kryminalnej w województwie
warmińsko-mazurskim w 2008r., KWP Olsztyn 2009,.

Raport o Sytuacji w Zakresie Narkotyków w Województwie Warmińsko-Mazurskim
w roku 2006.

Projekt badawczy pn. „Przemoc rówieśnicza i agresja w szkole oraz środowisku
lokalnym na terenie województwa warmińsko-mazurskiego” Warszawa-Sopot 2007.
●

Raport porównawczy(2003 – 2007)Picie alkoholui używanie narkotyków przez
młodzież szkolną w województwie warmińsko-mazurskim Raport orównawczy(2003 –
2007)Warszawa-Sopot 2008,
Picie alkoholui używanie narkotyków przez młodzież szkolną w województwie
warmińsko-mazurskim. Badania ESPAD .Listopad 2007.
Materiały Źródłowe:
1.„Wojewódzki Program Przeciwdziałania Narkomanii w Województwie WarmińskoMazurskim na lata 2005-2008”. przyjął Uchwałą Nr XXVII/378/04 z dnia 23 listopada 2004 r
Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego
2.Rocznik statystyczny województwa warmińsko-mazurskiego województwa warmińskomazurskiego 2004, Urząd Statystyczny w Olsztynie s. 89-106 oraz Rocznik Statystyczny
województwa
warmińsko-mazurskiego
2004.
Podregiony,
Powiaty,
Gminy,
Urząd
Statystyczny w Olsztynie, s. 77.
3.Informacja o bezrobociu w styczniu 2008 rokuw województwie warmińsko –
mazurskim,www.up.gov.pl
4.Sprawozdanie z rozpoznania zjawisk patologicznych, demoralizacji i przestępczości
nieletnich oraz stanu prewencji kryminalnej w województwie warmińsko-mazurskim w
2008r., KWP Olsztyn 2009,.
32
5.Sprawozdanie z realizacji Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w
Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2004-2008 przyjętego uchwałą Nr
XXXIII/462/08 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 20.06.2008r.
6.Raport o sytuacji w zakresie narkotyków w województwie warmińsko-mazurskim,
przygotowany przez Michała Tatarka, Olsztyn 2008 r.,
7.Projekt badawczy pn. „Przemoc rówieśnicza i agresja w szkole oraz środowisku lokalnym
na terenie województwa warmińsko-mazurskiego” Warszawa-Sopot 2007
8.
UŻYWANIE ALKOHOLU I NARKOTYKÓWP RZEZ MŁODZIEŻ SZKOLNĄ RAPORT Z BADAŃ ANKIETOWYCH
REALIZOWANYCH W WOJEWÓDZCTWIE WARMIŃSKO-MAZURSKIM W 2007 R.
9.Raport porównawczy(2003 – 2007)Picie alkoholui używanie narkotyków przez młodzież
szkolną w województwie warmińsko-mazurskim Raport porównawczy(2003 – 2007)
Warszawa-Sopot 2008
10.” Wybrane dane z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii przez
gminy w 2008 roku „opracowane przez Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii
Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii w Warszawie
11.Raport okresowy nr VIII z realizacji Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego
województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2020Stan na koniec 2007 r. Olsztyn 2009 r.
33