Nr wniosku: 200689, nr raportu: 19527. Kierownik (z rap.): dr hab

Nr wniosku: 200689, nr raportu: 19527. Kierownik (z rap.): dr hab. Mikołaj Nkollo
Badanie konstrukcji wzajemnych w łacinie i we wczesnych językach romańskich wymagało pozyskania w początkowym
etapie odpowiedniej liczby danych pierwotnych, tj. przykładów takich konstrukcji. Zadanie zostało pomyślnie
zrealizowane. W odniesieniu do dawnych języków romańskich, praca odbywała się na autentycznym materiale
językowym francuskim, hiszpańskim, katalońskim i portugalskim. Badane były różnice między tymi językami w
sposobach nazywania sytuacji wzajemnych, a także różnice między nimi a stanem udokumentowanym w tekstach
łacińskich.
Największym wyzwaniem okazało się rozpoznanie interesujących poznawczo zagadnień szczegółowych oraz ich
interpretacja teoretyczna. Najbardziej innowacyjny okazał się pod tym względem starofrancuski. Pojawiły się w nim
sposoby wyrażania sytuacji wzajemnych nieznane łacinie. Również dynamika zmian rozpoznanych w tym języku między
XII a XV stuleciem wyróżnia go spośród innych języków romańskich, bardziej statycznych. Najbardziej
konserwatywnym spośród badanych języków wczesnoromańskich okazał się z kolei hiszpański. Drogą naśladownictwa,
poprzez powielanie struktur obecnych w spisanych po łacinie kodeksach wizygockich, zachowane zostały w nim pewne
sposoby wyrażania wzajemności podobne tym, którymi posługiwała się łacina klasyczna. Portugalski i kataloński z kolei
niewiele zmieniły się od średniowiecza do czasów obecnych w omawianym obszarze gramatyki.
Projekt zaowocował siedmioma artykułami w czasopismach recenzowanych, pięcioma opublikowanymi poza granicami
Polski, dwoma – w czasopismach krajowych. Wśród czasopism zagranicznych cztery indeksowane są na tzw. liście
filadelfijskiej, czyli wykazie najbardziej wpływowych i najczęściej cytowanych czasopism dla poszczególnych dziedzin
nauki, o najwyższym progu selekcji. Podsumowanie wyników badań ukaże się w przyjętej już do druku monografii
nakładem wydawnictwa o zasięgu międzynarodowym. Wyniki projektu ogłoszone zostały także na sześciu konferencjach
(pięciu międzynarodowych, jednej – krajowej romanistycznej).
Znaczenie projektu dotyczy sposobów prowadzenia badań nad zmianami zachodzącymi w gramatyce języków
naturalnych. Dotychczas zwykło się przeciwstawiać pod tym względem pomysły przynależne do jednego z dwóch
wielkich nurtów badawczych – gramatyki generatywnej i językoznawstwa typologicznego / funkcjonalistycznego.
Zastosowanie właściwych im metod miało prowadzić do rozbieżnych wyników, nawet przy badaniu tych samych
zagadnień szczegółowych. Wbrew takim oczekiwaniom, badania przeprowadzone w ramach projektu finansowanego ze
środków NCN wskazują na zgodność wyników możliwych do osiągnięcia przy zastosowaniu pomysłów i technik badań
obydwu nurtów. Stąd sugestia, aby w przyszłości studia nad analogicznymi zagadnieniami nie były prowadzone z
wyłącznym przywiązaniem do metod przynależnych do któregokolwiek z nich, bez oglądania się na drugi.