historia filozofii polskiej

3
JAN SKOCZYŃSKI
JAN WOLEŃSKI
HISTORIA
FILOZOFII POLSKIEJ
Wydawnictwo WAM
Kraków 2010
SPIS TREŚCI
WSTĘP (Jan Skoczyński, Jan Woleński) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Rozdział I
ŚREDNIOWIECZE (Jan Woleński) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Okres przeduniwersytecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Uwarunkowania i orientacje polskiej filozofii w XV wieku
4. Zagadnienia metafilozoficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Metafizyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Filozofia przyrody, matematyka i nauki ścisłe . . . . . . . . .
7. Filozofia polityczna i społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Uwagi końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
23
23
24
27
33
38
39
42
51
52
Rozdział II
ODRODZENIE (Jan Skoczyński) . . . .
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . .
2. Przełom humanistyczny . . . . .
3. Filozofia akademicka i szkolna
4. Filozofia polityczna . . . . . . . .
5. Filozofia przyrody i nauka . . .
6. Filozofia praktyczna . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . .
55
55
56
60
72
87
94
97
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Rozdział III
REFORMACJA I KONTRREFORMACJA (Jan Skoczyński) .
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Szkolnictwo różnowiercze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Filozoficzny kontekst sporów wśród dysydentów . . . .
4. Reakcja katolicka i sprawa tolerancji . . . . . . . . . . . .
5. Na marginesie sporów religijnych. . . . . . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
101
101
103
107
119
132
143
Rozdział IV
OD KOŃCA XVII DO POŁOWY XVIII WIEKU (Jan Skoczyński)
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Filozofia szkolna pierwszej połowy XVIII wieku . . . . . . . . .
3. Między starym a nowym myśleniem . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
149
149
151
163
6
4. Nowa filozofia . . . . . . . .
5. Aksjologia praktyczna . . .
6. Sarmatyzm i jego krytyka
Bibliografia . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
172
180
184
189
Rozdział V
OŚWIECENIE (Jan Woleński) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Ogólne uwagi o oświeceniu w Europie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Ogólna charakterystyka oświecenia w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Etapy rozwoju filozofii polskiej w okresie oświecenia . . . . . . . . . . .
4. Rozumienie filozofii w polskim oświeceniu . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Filozofia dziejów w polskim oświeceniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Filozofia religii w polskim oświeceniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Etyka i filozofia prawa w polskim oświeceniu . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Filozofia polityczna i społeczna w polskim oświeceniu . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
193
193
198
204
207
217
222
229
232
237
Rozdział VI
ROMANTYZM (Jan Skoczyński) . . . . . . . . . . . . . .
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Preromantyzm i początki filozofii narodowej .
3. Filozofia mesjaniczna . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Filozofia narodowa i uniwersalna . . . . . . . .
5. W kręgu myślenia ideologicznego. . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
239
239
242
255
275
287
293
Rozdział VII
OKRES POZYTYWIZMU W POLSCE (Jan Woleński) . . . . . . .
1. Sytuacja na ziemiach polskich po powstaniu styczniowym
2. Pozytywizm w ogólności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Rozwój pozytywizmu w Polsce. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Prepozytywizm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Pozytywizm warszawski i idea pracy organicznej . . . . . . .
6. Poglądy filozoficzne pozytywizmu polskiego . . . . . . . . . .
7. Empiriokrytycyzm i neokantyzm w filozofii polskiej . . . . .
8. Niektórzy obrońcy metafizyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Początki neoscholastyki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Marian Smoluchowski i Leon Petrażycki . . . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
299
299
301
307
309
311
317
329
334
342
344
349
Rozdział VIII
MODERNIZM I MŁODA POLSKA (Jan Skoczyński) . . . . . . . . . . . . . . . 353
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
7
2. Programy ideowe Młodej Polski . . . .
3. Neomesjanizm . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Neoscholastyka i modernizm religijny
5. Myśl społeczna i polityczna . . . . . . . .
6. Uwagi końcowe . . . . . . . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
355
366
370
377
392
394
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
399
399
409
412
419
422
429
432
437
440
Rozdział IX
SZKOŁA LWOWSKO-WARSZAWSKA (Jan Woleński)
1. Powstanie i rozwój szkoły lwowsko-warszawskiej .
2. Poglądy filozoficzne Kazimierza Twardowskiego .
3. Logika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Metafilozofia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Epistemologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Ontologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Metodologia nauk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Aksjologia i filozofia praktyczna . . . . . . . . . . . .
9. Uwagi końcowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dodatek. Inni przedstawiciele logiki, filozofii nauki
i filozofii analitycznej w Polsce w latach 1900-1939
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . 445
. . . . . . . . . . . . . 451
Rozdział X
FENOMENOLOGIA (Jan Woleński) . . . . . . . . .
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Filozofia Romana Ingardena . . . . . . . . . .
3. Uwagi o rozwoju fenomenologii w Polsce .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
463
463
464
482
484
Rozdział XI
NURT HUMANISTYCZNY W FILOZOFII DWUDZIESTOLECIA
(Jan Skoczyński) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Refleksja historiozoficzna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Katastrofizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Filozofia i teoria kultury. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Myśl religijna i aksjologia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
489
489
491
498
504
513
519
Rozdział XII
FILOZOFIA POLSKA PO 1945 ROKU (Jan Woleński) . . . . . . . . . . . . . 525
1. Uwagi wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
2. Nauczanie i organizacja filozofii w Polsce w latach 1945-1989 . . . . 527
8
3. Ogólny obraz filozofii polskiej w latach 1945-1989 . . . . . . . . . . . . 532
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 544
Indeks osób. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561