WYŻSZA SZKOŁA ARTYSTYCZNA HISTORIA SZTUKI, ROK I mgr

WYŻSZA SZKOŁA ARTYSTYCZNA
HISTORIA SZTUKI, ROK I
mgr Magdalena Kucza - Kuczyńska
e-mail: [email protected]
Ilość godzin w semestrze: 30
Semestr:
I
Rok akademicki:
2011 / 2012
Studia:
stacjonarne
Forma zaliczenia:
sem. I (egzamin),
Cel zajęć oraz ich opis:
Podczas zajęć studenci poznają podstawowe dokonania artystyczne poszczególnych
epok. Celem spotkań będzie zapoznanie się z poszczególnymi dziełami na ich tle historycznym i
na tle ówczesnej świadomości estetycznej. Wprowadzenie zrozumiałego porządku w bogactwo
nazwisk, okresów i stylów oraz ich zasięg terytorialny. Studenci nabędą umiejętność rozpoznania
dzieła sztuki, jego cech stylowych , wartości artystycznych, nauczą się terminologii i poprawnej
analizy działa sztuki na podstawie wybranych przykładów.
Zakres programu obejmuje informacje na temat historii kultury i sztuki począwszy od
starożytności, okres wczesnochrześcijański oraz historię sztuk plastycznych Europy
średniowiecznej, renesans i barok. Program jest ułożony chronologicznie. Większość zajęć ma
charakter konwersatorium ilustrowanego przeźroczami i filmami.
Kształtowanie postaw: Studenci mają wykształcić w sobie zrozumienie i szacunek dla
sztuki, a także poczucie własnej odpowiedzialności za twórczość w kontekście historycznym.
Cel wykładów: wiedza +++, umiejętności ++, kształtowanie postaw +
Harmonogram zajęć:
Semestr I – praca studentów skoncentrowana będzie przede wszystkim na poznaniu
podstawowych wiadomości z zakresu sztuki mezopotamskiej, egipskiej (kanon w architekturze
świątynnej i w sztukach przedstawieniowych), sztuki egejskiej, sztuki starożytnej Grecji, sztuki
Etrusków, sztuki rzymskiej do IV wieku n.e., wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej,
przedromańskiej. Celem zajęć jest poznanie podstawowej terminologii, nabycie umiejętności
rozpoznawania form i estetyki poszczególnych kultur.
Warunkiem zaliczenia semestru I jest:
Obecność na zajęciach, pozytywny wynik egzaminu lub testu pisemnego z wiedzy prezentowanej
na wykładzie oraz zawartej w podanej literaturze.
Egzamin ustny-sześć slajdów do omówienia- obejmować będzie pytania przekrojowe (np. ewolucja
architektury świątynnej w starożytności, dzieje portretu), porównawcze (np. różnice między
architekturą grecką i rzymską) i szczegółowe (np. style i ich charakterystyka w ceramice greckiej).
Nieobecności –podczas zajęć w ciągu semestru można mieć 2 nieobecności; większa liczba
nieobecności wymaga ważnych zwolnień lekarskich itp.
Spóźnienia :(w ciągu pierwszych 15 minut od terminowego rozpoczęcia zajęć) można mieć dwa
spóźnienia bez konsekwencji; kolejne traktowane są jak nieobecności.
HARMONOGRAM ZAJĘĆ: Rok I semestr I
1.Sprawy organizacyjne – zasady prowadzenia wykładu, formy zaliczeń, nieobecności, wymogi na
egzaminie, omówienie bibliografii
Wstęp do wykładów z historii sztuki: pierwsze zachowane dzieła sztuki, postrzeganie artysty, jego
statusu w hierarchii społecznej na przestrzeni wieków, najważniejsze muzea świata, największe autorytety
w dziedzinie historii sztuki
2. Kultura i sztuka Mezopotamii
Przedstawienie najstarszej cywilizacji: rozkwit miast, architektury sakralnej, rzeźby, płaskorzeźby, pismo
klinowe, podstawowe materiały budowlane, wierzenia, najważniejsze zachowane dzieła.
3. Egipt – sztuka na wieczność
Wykład obejmuje: hierarchiczny ustrój państwa i religia politeistyczna oraz ich bezpośredni wpływ na
sztukę Egipcjan, główne zadania sztuki, prezentację i omówienie najważniejszych zabytków sztuki
egipskiej w tym genezę i rozkwit architektury grobowej (mastaby, piramidy, świątynie grobowe), rzeźby
sepulkralnej i oficjalnej, malowideł i reliefów. Omówione będą także osiągnięcia cywilizacyjne Egipcjan i ich
wpływ na inne kultury.
4. Sztuka Etruska
Wykład dotyczyć będzie ogólnych informacji o życiu i sztuce Etrusków [ tumulusy, realizm w malarstwie]
oraz ich wpływie na sztukę rzymską.
Kultury Morza Egejskiego.
Wykład dotyczy kultury kreteńskiej lub minojskiej na Krecie w tym przede wszystkim architektury
pałacowej ( Knossos, Fajstos) a także rzeźby i malarstwa ściennego. W drugiej części wykładu: kultura
mykeńska [Mykeny] a w szczególności architektura obronna. Wykład stanowi wprowadzenie do sztuki
greckiej
5. O dążeniu Greków do doskonałości.
Ustrój państwa [państwa – miasta], religia politeistyczna.
Omówienie podziału sztuki greckiej na trzy podstawowe okresy [archaiczny, klasyczny i hellenistyczny].
Style w ceramice [geometryczny, orientalizujący, czarnofigurowy i czerwonofigurowy] i ich charakterystyka.
Porządki architektoniczne [dorycki, joński i koryncki] a także pojęcia związane ze sztuką starożytnej Grecji.
6. Sztuka starożytnej Grecji
Szczegółowe omówienie trzech okresów sztuki greckiej na konkretnych przykładach. Charakterystyka
rzeźby na podstawie twórczości wielkich mistrzów [Praksyteles, Poliklet, Myron, Fidiasz, Lizyp]. Powstanie
Akropolu i poznanie najważniejszych zabytków architektury greckiej.
Początki teatru greckiego i jego rozwój. Rozwój budownictwa publicznego. Podstawowe pojęcia związane
ze sztuką grecką [np. tektonika, kanon, kompozycja klasyczna].
7. Zdobywcy świata – czyli o tym jak Rzymianie podbili świat i założyli własne imperium na ruinach
królestw hellenistycznych.
Założenie Rzymu, rozwiązania urbanistyczne - znaczenie struktury urbanistycznej i budowli rzymskich jako
wzorca dla nowożytnych miast europejskich. główne zadania sztuki i podział na trzy główne okresy.
Wykład poświęcony jest największym osiągnięciom Rzymian: architekturze sakralnej i grobowej ( kaplice
grobowe, mauzolea), budownictwu świeckiemu (bazyliki, teatry, amfiteatry, cyrki, termy, akwedukty,
mosty). Materiały budowlane, łączenie architektury z zielenią.
8. Kultura i sztuka rzymska.
Samodzielne zdobycze kulturowe i artystyczne Rzymian (wierność rzeczywistości, dokumentalizm,
opisowość, narracyjność).
Rzeźba [popiersia, portret psychologiczny, portret oficjalny, relief historyczny] i kopie rzeźb greckich. Nowe
formy w sztuce [pomnik konny, łuk triumfalny, kolumna].
Malarstwo [perspektywa i światłocień,] i mozaika.
Podstawowe terminy: WERYZM PORTRETOWY, KOLUMNA TOSKAŃSKA, KOLUMNA
KOMPOZYTOWA, AKWEDUKT, TERMY, PERYSTYL, ATRIUM, IMPLUVIUM, KOMPLUVIUM,
AMFITEATR, ENKAUSTYKA
9. Sztuka wczesnochrześcijańska
Geneza powstania sztuki wczesnochrześcijańskiej, cesarz Konstantyn i Edykt Mediolański
Najważniejsze problemy: geneza kościoła - chrześcijańskiej budowli kultowej (fundacje cesarskie,
biskupie, kościoły cmentarne). Dekoracje wnętrz kościołów i baptysteriów. Sztuka sepulkralna: kult
męczenników, malarstwo katakumbowe, dekoracja grobowców i mauzoleów, rzeźba sarkofagowa ( Rzym,
Rawenna).
10. Sztuka bizantyńska.
Wykład obejmuje omówienie sztuki bizantyńskiej: problem prowincjonalizacji sztuki grecko-rzymskiej.
Pojęcie ikony, jej geneza i zadanie. Sformułowanie teorii malarstwa ikonowego. Zasadnicze różnice w
podejściu do sztuki sakralnej między Wschodem a Zachodem. Najważniejsze zabytki sztuki bizantyńskiej.
11. „Wieki ciemne” . Sztuka przedromańska VIII-X w.
Sztuka okresu Wędrówki Ludów [typy ornamentów, mal. miniaturowe ], renesans karoliński [Karol Wielki i
stolica w Akwizgranie, kształtuje się nowy typ kościoła]; sztuka ottońska Xw. [wytworzenie się ambitu –
kościół św. Michała w Hildesheim]
Podstawowe terminy: plecionka, transept, krypta, westwerk, empora, ambit, absyda, prezbiterium
12. Wstęp do omówienia sztuki średniowiecza.
Zapoznanie się z podstawowymi terminami i pojęciami, którymi operuje się przy omawianiu: architektury
świeckiej, architektury sakralnej, rzeźby i malarstwa sztuki średniowiecza. Nauka czytania planów
kościołów, nowe formy w sztuce. Krótka charakterystyka, główne cele sztuki sakralnej.
Nauka opisu i charakterystyki: bryły, planu, sklepień z użyciem odpowiedniej terminologii na wybranych
przykładach.
13. Sztuka romańska.
Etymologia terminu – styl romański pierwszym uniwersalnym stylem w sztuce europejskiej. Granice
czasowe i obszar występowania. Cechy stylowe architektury, materiał budowlany, typowe plany i
rozwiązania przestrzenne na wybranych przykładach.
Rola i wpływ zgromadzeń zakonnych na kształt architektury sakralnej.
14. Kolokwium dotyczące terminologii poznanej w pierwszym semestrze. Sztuka romańska w Polsce.
15. Powtórka materiału, wspólne podsumowanie wykładów z I semestru i przygotowanie na
podstawie slajdów do egzaminu.
Studenci przygotowują się do egzaminu na podstawie prowadzonych zajęć oraz podanej literatury.
Podstawą zaliczenia egzaminu będzie rozpoznanie 6 obiektów oraz odpowiedzi na 6 pytań z zakresu
omawianych w tym semestrze zagadnień.
Warunkiem zaliczenia jest pozytywna ocena na egzaminie i obecność na zajęciach ( można opuścić dwa
wykłady w semestrze).
Literatura, Historia sztuki, Rok 1
Karol Estreicher, Historia sztuki w zarysie, Warszawa 1987
E.H. Gombrich, O sztuce, Warszawa 1997
Sztuka świata, Warszawa – Arkady, poszczególne tomy
Wilfried Koch, Style w architekturze, Warszawa 1996
Maria Rzepińska, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Warszawa – Arkady 1989
Matilde Battistini, Symbole i alegorie, Warszawa – Arkady 2005
Umberto Eco, Historia piękna, Poznań 2005
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Kazimierz Michałowski, Nie tylko piramidy…, Sztuka dawnego Egiptu, Warszawa1966
Jadwiga Lipińska, Sztuka egipska, Warszawa 1982
Alpag Mekhitarian, Malarstwo egipskie, Warszawa 1992
Maria Ludwika Bernard, Sztuka grecka, Warszawa 1981
Witold Dobrowolski, Sztuka etruska, Warszawa 1971
G Elżbieta Jastrzębowska, Sztuka Wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988
Gilbert Picard, Sztuka rzymska, Warszawa 1975
Janina Kłosińska, Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975
George Henderson, Wczesne średniowiecze, Warszawa 1987
Teresa Mroczko, Polska sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 1988
Janusz Kębłowski, Polska sztuka gotycka, Warszawa 1983
Helena i Stefan Kozakiewiczowie, Renesans w Polsce, Warszawa – Arkady 1976