Przycinanie drzew i krzewów Zbliża się wiosna, a wraz z nią wiele

Przycinanie drzew i krzewów
Zbliża się wiosna, a wraz z nią wiele osób prywatnych, firm, spółdzielni
mieszkaniowych i różnych instytucji przystępuje do prac porządkowych w swoim otoczeniu.
Podczas tych prac często dochodzi do drastycznych cięć koron drzew, powodując wręcz ich
„ogławianie”, a tym samym oszpecanie. Urząd Miejski w Białymstoku otrzymuje w tym
czasie wiele telefonów i zgłoszeń od mieszkańców skarżących się na niewłaściwie
wykonywane zabiegów pielęgnacyjnych lub wręcz dewastację drzew. Departament Ochrony
Środowiska i Gospodarki Komunalnej do niedawna mógł jedynie sprawdzać sytuację w
terenie i apelować do właścicieli posesji, aby prace pielęgnacyjne prowadzili z umiarem i nie
niszczyli drzew. Ale od dnia 20 lipca 2010 r. nastąpiły istotne zmiany w prawie, zmieniła
się bowiem ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (tekst jednolity: Dz. U.
z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) w której pojawiły się zapisy znacznie
zaostrzające warunki stosowania zabiegów pielęgnacyjnych (przycinania) w obrębie
koron drzew. W związku z powyższym przycięcie drzew w zakresie wykraczającym
poza niżej wymieniony traktowane jest jako zniszczenie drzew. Przed zmianami ustawa
nie określała precyzyjnie, jakie zabiegi w obrębie korony drzew są dopuszczalne, w
związku z czym często nie było podstaw do wymierzania kary administracyjnej. W
chwili obecnej na mocy ustawy Prezydent ma prawo wszcząć postępowanie
administracyjne o wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za zniszczenie drzew
spowodowane niewłaściwym wykonaniem zabiegów pielęgnacyjnych określonych w art.
82 ust. 1a w/w ustawy.
W związku z powyższym Departament Ochrony Środowiska i Gospodarki Komunalnej
Urzędu Miejskiego w Białymstoku postanowił przedstawić podstawowe zasady pielęgnacji
drzew zgodnie z obowiązującą ustawą i sztuką ogrodniczą.
Drzewa i krzewy powinny być utrzymywane w należytym stanie i pielęgnowane
zgodnie z powszechnie obowiązującą sztuką ogrodniczą. Odnosząc się do należytego stanu
mamy na uwadze z jednej strony stan bezpieczny, z drugiej zaś stan należyty pod względem
przyrodniczym. Mając na uwadze, że obowiązująca ustawa z dnia 16.04.2004 roku o ochronie
przyrody (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) w art. 2 ust. 2 pkt 5
uznaje ochronę walorów krajobrazowych zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewień za
jeden z celów ochrony przyrody, to w myśl tego przepisu wszyscy jesteśmy zobligowani do
ochrony w/w obszarów. Art. 4 ust. 1 w/w ustawy nakłada obowiązek dbałości o przyrodę nie
tylko na organy administracji publicznej lecz także na osoby prawne, inne jednostki
organizacyjne i osoby fizyczne. Z przepisów tych wynika obowiązek należytej dbałości o stan
przyrodniczy drzew i krzewów obciążający posiadaczy nieruchomości na których takie
drzewa czy krzewy rosną. W zakres tak pojętego obowiązku dbałości wchodzi także właściwa
pielęgnacja.
Wbrew powszechnym opiniom, proces pielęgnacji i kształtowania drzew jest nie tylko
czynnością niełatwą, ale również wymaga sporej wiedzy z zakresu biologii, botaniki,
dendrologii, chirurgii oraz pielęgnacji drzew. Niedopuszczalnym jest, aby cięcia
pielęgnacyjne drzew wykonywane były przez osoby niekompetentne, niewykwalifikowane.
Ludzie zajmujący się pielęgnacją drzew często nie zwracają na to uwagi lub zwyczajnie nie
wiedzą jak powinna wyglądać prawidłowa pielęgnacja. Podejmując decyzje w odniesieniu do
drzew, kierują się często własnymi potrzebami lub wygodą. To sprawia, że często są one
przycinane mocniej niż wynikałoby to z zasad sztuki ogrodniczej. W związku z powyższym
postanowiliśmy przedstawić podstawowe zasady dotyczące cięć pielęgnacyjnych.
Zasady prawidłowego przycinania drzew zgodnego z prawem
Na początek należy przytoczyć obowiązujące podstawy prawne dotyczące zabiegów w
obrębie koron drzew. Mówi o tym art. 82 ust. 1a ustawy z dnia 16.04.2004 roku o ochronie
przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.). Zgodnie z treścią zabiegi w
obrębie korony drzewa na terenach zieleni lub zadrzewienia mogą obejmować
wyłącznie:
- usuwanie gałęzi obumarłych, nadłamanych lub wchodzących w kolizje z obiektami
budowlanymi lub urządzeniami technicznymi,
- kształtowanie korony drzewa, którego wiek nie przekracza 10 lat,
- utrzymywanie formowanego kształtu korony drzewa.
Zgodnie z powyższymi, cięcie koron drzew możliwe jest tylko w ściśle określonych
przypadkach i nie może być tutaj mowy o dowolności takiego działania.
Poniżej przedstawiamy podstawowe zasady dotyczące prawidłowego cięcia drzew, zgodnego
z prawem:
1. Cięcia pielęgnacyjne należy ograniczyć do usuwania suchych i uszkodzonych
konarów i gałęzi.
2. W przypadkach, gdy drzewa stwarzają zagrożenie dla obiektów budowlanych i
urządzeń technicznych (w tym przyłączy sieciowych do budynków), usunąć należy
jedynie gałęzie wchodzące w kolizję z tymi obiektami.
3. Dla drzew w wieku do 10 lat można dokonać redukcji korony, jednak należy ją
przeprowadzić zgodnie z zasadami sztuki ogrodniczej i nie powinna ona przekraczać
50%. Taki zabieg są w stanie przeżyć tylko młode, witalne drzewa. W żadnym
wypadku nie wolno dokonywać takiej redukcji dla drzew starych, gdyż mogą one po
takim zabiegu obumierać.
4. Gdy drzewo ma od młodego wieku utrzymywaną formę korony, można dokonywać
zgodnej ze sztuką ogrodniczą redukcji gałęzi w celu utrzymania uformowanego
kształtu korony. Fachowa literatura akademicka poświęcona zagadnieniom ogławiania
podaje, że oprócz młodych: wierzb, lip, kasztanowców, katalp, bożodrzewów i
głogów, żadnych innych gatunków drzew nigdy nie poddaje się ogławianiu,
formowaniu kolistych kształtów koron.
5. Jeśli już musimy dokonać cięć pielęgnacyjnych w związku z powyższymi
przypadkami, należy przestrzegać podstawowych zasad technicznych:
a) Wszystkie cięcia powinny być wykonane narzędziami ostrymi, które zostawiają
gładkie rany.
b) Nie należy prowadzić cięć blisko płaszczyzny pnia, gdyż powstaje wtedy duża
rana, która trudno się goi, ani za daleko, gdyż pozostaje sęk, który zasycha i
butwieje. Należy zatem ciąć na tzw. „obrączkę", czyli nieco skośnie w tym
miejscu, gdzie kończy się pierścieniowe zgrubienie gałęzi czy konara zwane
obrączką. Usuwając gruby konar należy go najpierw podciąć od dołu, a potem tnąc
od góry podtrzymywać ręką, aby się nie oderwał od pnia wraz z paskiem kory.
c) Jedną z podstawowych zasad, jeśli już usuwa się gałęzie, jest przycięcie ich tak,
aby najbliższa gałąź, która ma przejąć rolę tej uciętej, miała minimum 1/3 jej
średnicy. Ma to zapewnić dopływ asymilatów do uciętego fragmentu. Gałąź ta
powinna również wyrastać w pożądanym kierunku. Patrząc na dokonywane
ostatnio cięcia, nawet ta podstawowa zasada, nie jest przestrzegana.
d) Po usunięciu dużego konaru, koronę drzewa należy uformować w miarę
symetrycznie, aby uniknąć deformowania, a następnie przechylania się drzew.
e) Cięcie gałęzi powinno być wykonywane w trakcie okresu wegetacyjnego, a
ograniczane w fazie spoczynku, z powodu zagrożenia patogenami, oraz wiosną,
gdy drzewa wypuszczają liście. Prac nie należy przeprowadzać w kwietniu, maju i
czerwcu, gdyż w tym okresie drzewa korzystają z energii zmagazynowanej w
poprzednim sezonie, większość z niej przeznaczając na formowanie liści (rys. 1).
Jest to również aktywny okres dla wielu chorób i patogenów grzybowych. Nie
należy także ciąć drzew późną jesienią i wczesną zimą, gdyż może to prowadzić
do uszkodzeń mrozowych. Najlepszym okresem są miesiące letnie i późna zima.
Rys.1. Ocena poszczególnych terminów przycinania drzew
Źródło: www.administrator24.info/zielen/id62,Ciecia-pielegnacyjne-drzew-i-krzewow.html
I jeszcze jedna istotna w prawidłowym przycinaniu drzew kwestia, z punktu widzenia
prawnego. Podczas wykonywania powyższych zabiegów należy zwrócić uwagę na ptasie
gniazda. Na podstawie art. 52 ustawy o ochronie przyrody w terminie od 1 marca do 15
października zakazuje się usuwania gniazd ptasich z obiektów budowlanych i terenów zieleni.
Nieprzestrzeganie bądź naruszenie któregokolwiek z zakazów lub ograniczeń obowiązujących
w stosunku do ptaków objętych ochroną gatunkową, w tym niszczenie ich gniazd w okresie
lęgowym, skutkuje – w myśl art. 127 Ustawy o ochronie przyrody - karą grzywny lub aresztu.
Konsekwencje nieprawidłowego przycinania drzew
Rozpatrując konsekwencje źle prowadzonej przycinki koron drzew należy brać pod
uwagę dwa aspekty:
1. konsekwencje zdrowotne dla drzewa;
2. konsekwencje prawne.
Istotną przyczyną pogarszania się kondycji drzew są źle przeprowadzone zabiegi,
mające na celu ograniczenie wielkości korony. Niezwykle szkodliwym sposobem redukcji
rozmiarów drzewa, praktykowanym przez wiele firm zajmujących się pielęgnowaniem drzew,
jest ogławianie. Oprócz zniszczenia walorów estetycznych drzewa, prowadzi ono często do
powstawania zaburzeń w statyce drzew ze względu na podniesienie lub przesunięcie ich
środka ciężkości. Dodatkowo drzewa narażane są na patogeny grzybowe po wykonywanych
cięciach lub po cięciach podkrzesujących. Ogławianie prowadzi także do zagłodzenia drzewa.
Usuwając od 50 do 100% ulistnionej korony drzewa, doprowadza się do stopniowego jego
obumierania.
Należy podkreślić, że każde cięcia osłabiają drzewa, skracają ich żywotność lub przyczyniają
się do obumierania. Do nieprawidłowości wykonywanych prac pielęgnacyjnych należą m.in.
wycinanie żywych gałęzi, których usuwanie nie jest uzasadnione, ani z punktu widzenia
biologicznego ani technicznego czy zbyt duża redukcja korony poprzez grube cięcia.
Rys.2. Przykład drastycznego, nieuzasadnionego przycinania drzew
Mówienie o tzw. cięciach pielęgnacyjnych, szczególnie starych drzew, jest
nieporozumieniem. Cięcia takie należy ograniczyć do wycinania wyłącznie gałęzi suchych i
chorych.
Czas na konsekwencje prawne. Zgodnie z art. 88 ust.1 pkt.3 ustawy o ochronie
przyrody Prezydent Miasta ma prawo wymierzyć karę administracyjną m.in. za
zniszczenie drzew, krzewów lub terenów zieleni spowodowane niewłaściwym
wykonaniem zabiegów pielęgnacyjnych. Przykładowo w przypadku kiedy zabieg tzw.
„ogławiania” drzew został tak wykonany, że wprawdzie drzewo zachowało żywotność ale
korony nie odtworzyło, to są pełne podstawy do wymierzenia kary pieniężnej, gdyż brak
możliwości odtworzenia korony jest samoistnym kryterium pozwalającym na stwierdzenie, że
nastąpiło zniszczenie drzewa. Należy więc przestrzegać właściwego stosowania zabiegów
pielęgnacyjnych zgodnie z art. 82 ustawy o ochronie przyrody, gdyż naruszenie tych zasad
może skutkować wymierzaniem kar administracyjnych.
Urząd Miejski zamierza przyjrzeć się przycinaniu drzew
Co roku na wiosnę obserwujemy zatrważające zjawisko masowej nieumiejętnej
pielęgnacji drzew polegającej na redukcji koron. Zdarza się, że niektóre instytucje
wykorzystują drastyczne przycięcie drzewa, jako swoistą formę „przygotowania”
drzewa do całkowitego wycięcia. Po takim przycięciu panuje przekonanie, że łatwiej jest
uzyskać zezwolenie na usunięcie drzewa bez naliczania opłat (a są one często bardzo
wysokie). Jednak pracownicy Urzędu Miejskiego zajmujący się sprawami wycinania drzew
zostali przygotowani na takie sytuacje i będą wnikliwie badać sprawę w takich przypadkach.
Wobec narastających przypadków oszpecania i niszczenia drzew poprzez ich nadmierne,
często nieuzasadnione przycinanie, Departament Ochrony Środowiska i Gospodarki
Komunalnej Urzędu Miejskiego w Białymstoku postanowił podjąć działania zmierzające do
zmniejszenia problemu. Pracownicy departamentu przy okazji wizji terenowych będą
baczniej obserwować prowadzone przycinki, departament zamierza także podjąć współpracę
z patrolem ekologicznym Straży Miejskiej, który dokładniej przyjrzy się przycinaniu drzew.
Szczególnie będziemy się przyglądać terenom spółdzielni mieszkaniowych. W przypadku
stwierdzenia nieumiejętnego, niezgodnego z zasadami określonymi w art. 82 ustawy o
ochronie przyrody (opisanymi wyżej) przycięcia drzew departament będzie podejmować
działania zmierzające do ukarania posiadacza nieruchomości, na której drzewa zostały
przycięte. Mamy głęboką nadzieję, że powyższe informacje okażą się pomocne i wiele osób
opamięta się, zanim zniszczy i oszpeci drzewo.
Co zrobić, aby zgodnie z prawem wyciąć drzewo
Aby wyciąć drzewo na własnej posesji, należy uzyskać zezwolenie Prezydenta Miasta.
Zezwolenie udzielane jest na wniosek posiadacza nieruchomości, a jeśli posiadacz nie jest
właścicielem lub użytkownikiem wieczystym, do wniosku dołącza się zgodę właściciela. Jeśli
nieruchomość wpisana jest do rejestru zabytków, zezwolenie wydaje Wojewódzki
konserwator zabytków. Wniosek ani zezwolenie nie podlegają opłacie skarbowej. Należy
dodać, że zezwolenia nie wymaga m.in. usuwanie drzew owocowych (nie wpisanych do
rejestru zabytków) i tych, których wiek nie przekracza 10 lat. Za usuwanie drzew w lasach
stosuje się odrębne przepisy ustawy o lasach.
Wniosek o wydanie zezwolenia na wycięcie drzewa lub krzewu można pobrać z
Internetu, ze strony Biuletynu Informacji Publicznej Urzędu (w Zakładce Poradnik
Interesanta) lub ze strony Cyfrowego Urzędu Miasta Białystok, a także osobiście w siedzibie
Urzędu w Departamencie Ochrony Środowiska i Gospodarki Komunalnej przy ul.
Branickiego 9 w pokoju 302 lub 304.
We wniosku należy podać następujące informacje:
1.imię, nazwisko i adres właściciela lub posiadacza nieruchomości;
2.nazwa gatunku usuwanego drzewa lub krzewu;
3.obwód pnia drzewa mierzony na wysokości 130 cm;
4.przeznaczenie terenu, na którym rośnie drzewo lub krzew;
5.przyczyna i termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu;
6.wielkość powierzchni, z której zostaną usunięte krzewy.
Do wniosku należy dołączyć również tytuł prawny władania nieruchomością (np. ksero aktu
notarialnego lub wypis z rejestru gruntów- poświadczone za zgodność z oryginałem) oraz
rysunek lub mapę określającą usytuowanie drzew lub krzewów w stosunku do granic
nieruchomości i obiektów budowlanych na tej nieruchomości.
Decyzja o zezwoleniu jest wydawana zgodnie z KPA w przeciągu miesiąca lub dwóch
miesięcy (w przypadku spraw skomplikowanych) od dnia złożenia wniosku, która
poprzedzona jest wizją lokalną w obecności właściciela i oględzinami drzew i krzewów
przeznaczonych do wycięcia.
Za usunięcie drzew i krzewów może zostać pobrana opłata, jednakże nie pobiera się opłat za
usunięcie drzew m.in., na które osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z
działalnością gospodarczą, które zagrażają bezpieczeństwu ludzi, mienia i ruchu drogowego,
które obumarły lub nie rokują szans na przeżycie. Pełna lista przypadków zwolnienia z opłat
określona jest w art. 86 ustawy o ochronie przyrody.
W przypadku decyzji odmawiającej zezwolenia na usunięcie drzew stronie przysługuje prawo
odwołania do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w terminie 14 dni od dnia
otrzymania decyzji.
Za usunięcie drzewa bez wymaganego zezwolenia naliczane są kary administracyjne, dlatego
bardzo ważne jest aby pamiętać o załatwieniu wszystkich formalności zanim zdecydujemy się
wyciąć drzewo.