Informacja o działalności Zarządu KPIR w 2012 roku

Informacja o działalności Zarządu KPIR w 2012 roku
Działalność szkoleniowo-doradcza. Już od początku roku rozpoczęliśmy cykl szkoleń dla rolników. W okresie
styczeń – marzec KPIR wspólnie z Kujawsko-Pomorskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego przeprowadziła 25
bezpłatnych szkoleń dla rolników na temat „Zastosowanie komputera i wybranych programów komputerowych
w procesie zarządzania gospodarstwem rolnym”. Były to szkolenia dwudniowe, trwające łącznie 12 godzin, a
uczestniczyło w nich 500 osób.
Izba nasza umożliwiła rolnikom szersze włączenie się w dyskusję nad propozycjami zmian Wspólnej Polityki
Rolnej po 2013 roku, organizując i przeprowadzając w okresie luty – maj, w każdym powiecie spotkania
szkoleniowe zatytułowane „ Wspólna Polityka Rolna polityką ciągłych zmian”. Szacujemy, że w tych szkolenia
brało udział około 700 osób. W czasie dyskusji formułowano wiele krytycznych uwag i wniosków wobec
założeń przyszłej, europejskiej polityki rolnej. Niektóre rady powiatowe Izby rolniczej przesyłały te wnioski do
KRIR i ministerstwa rolnictwa. W marcu 2012 roku, zarząd KPIR przekazał ministerstwu stanowisko Walnego
Zgromadzenia, odnosząc się w nim krytycznie między innymi do: pozostawienia kryterium określania stawek
płatności obszarowych na podstawie historycznej intensywności produkcji, zaniżonej dla naszego kraju, co
uniemożliwia zmniejszenie dotychczasowych dysproporcji w wysokości płatności między starymi i nowymi
państwami członkowskimi, uzależnienia płatności od tak zwanego „zazieleniena”, niejednoznacznych niektórych
nowych definicji, np. rolnika aktywnego, niewątpliwego wzrostu biurokracji powiązanej bezpośrednio z obsługą
skomplikowanych mechanizmów udzielania pomocy. Nasze uwagi były pomocne w wypracowaniu rządowego
stanowiska wobec założeń pakietu legislacyjnego WPR po 2013 roku, prezentowanego na forum różnych
instytucji Unii Europejskiej.
Od października współrealizujemy kolejny cykl szkoleń z zakresu dostosowania gospodarstw rolnych Pomorza i
Kujaw do wymogów wzajemnej zgodności. Są to dwudniowe szkolenia teoretyczne i praktyczne w
gospodarstwach, obejmujące wszystkie powiaty naszego województwa.
Pracownicy naszego biura włączeni są w realizację projektu szkoleniowego pod nazwą „Nowe kompetencjeklucz do sukcesu 2”, w którym szkolą przyszłych doradców sporządzania wniosków z zakresu działań PROW.
Interwencje w sprawach projektów nowych Obszarów Szczególnie Narażonych.
Na początku kwietnia Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (obszar naszego województwa podlega
Zarządom w Gdańsku, w Poznaniu i w Warszawie ) zaczęły wywieszać na tablicach informacyjnych urzędów
gmin, projekty swoich rozporządzeń, określających nowe Obszary Szczególnie Narażone. Nie były one
konsultowane z izbami rolniczymi. Wyznaczały w naszym województwie około 650 tysięcy hektarów gruntów
rolnych jako obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych i z
których odpływ azotu do wód należy ograniczyć. Dla większości rolników gospodarujących na tych gruntach ta
nowa sytuacja oznaczała znaczące ograniczenie produkcji oraz zwiększenie nakładów na wszelkie dostosowania
wynikające z dodatkowych i uciążliwych zadań, realizowanych zgodnie z dyrektywa azotanową. Dlatego Zarząd
KPIR w marcu zaapelował do Pani Wojewody o pilną interwencję, w celu powstrzymania procesu
nieuzasadnionego zwiększania OSN w naszym regionie. W dniu 17 kwietnia, w siedzibie Izby rolniczej w
Przysieku, zorganizowaliśmy spotkanie rolników z przedstawicielami ministerstwa rolnictwa, z autorami
naukowego opracowania założeń do wyznaczania OSN z Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w
Puławach oraz z dyrektorami Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej w Gdańsku, w Poznaniu i w
Warszawie. Problemy te były omawiane na spotkaniach wojewody z poszczególnymi dyrekcjami RZGW. W
konsekwencji zgłoszonych wtedy uwag i wniosków, ministerstwo zaleciło sporządzenie nowych projektów
OSN. W opublikowanych pod koniec września rozporządzeniach dyrektorów RZGW w Gdańsku i w Poznaniu
zredukowano pierwotne wielkości OSN o około 67%. Na obszarze zarządzania wodami prze RZGW w
Warszawie powierzchnię OSN zmniejszono o ponad połowę w stosunku do pierwotnie planowanej. Ponadto
ministerstwo rolnictwa zapewniło, że rolnicy objęci nowymi OSN, a realizujący dotychczas programy rolno
środowiskowe, mogą je zakończyć bez żadnych konsekwencji. W nowym naborze wniosków do programu
rolnośrodowiskowego ograniczenia będą dotyczyły gospodarstw o powierzchni powyżej 100,00 UR.
Interwencje w sprawach trudnych sytuacji w rolnictwie, spowodowanych niekorzystnymi
zjawiskami pogodowymi.
Zauważając trudną sytuację rolników, spowodowaną niekorzystnymi zjawiskami pogodowymi – długotrwała,
jesienna susz, niesprzyjająca wschodom ozimin, a następnie wymarznięcia większości zbóż ozimych i rzepaku –
Zarząd KPIR już 6 marca zwrócił się do Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z prośbą o pilne powoływanie
gminnych komisji szacujących straty w uprawach rolnych, spowodowane niekorzystnymi warunkami
atmosferycznymi, prosząc jednocześnie aby w skład tych komisji wchodzili przedstawiciele Izby rolniczej, co w
większości komisji stało się faktem. Podobną prośbę o szybkie zgłaszanie powstałych strat prezes wysłał do
wójtów i burmistrzów. Na posiedzeniu zespołu doradczego wojewody zgłosił wniosek o uruchomienie środków
na częściową rekompensatę za pracę członków gminnych komisji szacujących straty.
Niestety, narzucony przez ministerstwo sposób wyliczania strat był tak skonstruowany, że praktycznie
większość poszkodowanych nie mogła uzyskać 30% wskaźnika w ogólnej produkcji gospodarstwa ( nawet przy
całkowitych stratach niektórych upraw ozimych), co wyeliminowało ich z grona uprawnionych do skorzystania z
kredytu preferencyjnego, lecz ministerstwo nie zmieniło tych zasad na korzystniejsze dla rolników. Sytuację tę
prezes przedstawił na spotkaniu z ministrem i z wojewodą, nazywając pozornymi działania rządu wobec
poszkodowanych rolników. Zwrócił uwagę na brak ciągłości w dostępności do kredytów dla rolników
uprawnionych. Skromnym efektem domagania się przez Izbę wzrostu środków na kredyty, było zwiększenie na
początku maja ich puli o 33 miliony złotych, którą rolnicy wykorzystali w ciągu trzech dni.
Narastanie niekorzystnych dla rolnictwa warunków naturalnych i ekonomicznych, spowodowało w naszym
środowisku wiele odruchów protestu. Związki zawodowe rolników utworzyły ogólnopolski komitet
protestacyjny. W marcu i w czerwcu Zarząd KPIR na spotkaniach ze strajkującymi rolnikami w siedzibie
Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy, w pełni identyfikował się z treścią ich postulatów i popierał
protestujących rolników. Domagaliśmy się, aby pomoc finansowa dla poszkodowanych w okresie zimowym
pokrywała przynajmniej koszty ponownego zasiewu. Wnioskowaliśmy o wyraźne zwiększenie stawek dopłat
Agencji Rynku Rolnego do stosowanego kwalifikowanego materiału siewnego. W tym zakresie udało się
uzyskać 50% zwiększenie stawek dopłat, np. w zbożach do 150 zł, motylkowych do 250 zł, sadzeniakach do 700
zł/ha. Szczególne niezadowolenie budził brak obiecywanych przez rząd wypłat pomocy socjalnej dla
poszkodowanych przez mrozy, w kwocie 100 złotych na hektar. Wnioskowaliśmy, aby pomoc ta nie miała
charakteru pomocy de minimis.
Na przełomie czerwca i lipca 2012 roku, nasz region nawiedziły katastrofalne w skutkach zjawiska pogodowe –
huragany, deszcze nawalne, gradobicia. Ich ofiarami byli rolnicy i mieszkańcy wsi, głównie z rejonów powiatu
świeckiego i tucholskiego. Powstały liczne straty w domach mieszkalnych, budynkach inwentarskich, w
uprawach rolnych i w zwierzętach gospodarskich. Zarząd KPIR uzyskał od Marszałka Województwa zgodę na
przeprowadzenie zbiórki publicznej, przeznaczonej dla poszkodowanych tymi zjawiskami pogodowymi.
Zwróciliśmy się z apelem o wpłacanie dobrowolnych kwot pomocy na specjalnie wydzielone na ten cel konto
Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej.
Wnioskowanie o zwiększenie środków na kredyty preferencyjne.
Nasze wnioski kierowane były do ministerstw za pośrednictwem Krajowej Rady Izb Rolniczych. Pula środków
możliwych do wykorzystania w formie kredytów preferencyjnych zależy od wielkości środków przeznaczonych
przez budżet państwa na dopłaty do oprocentowania kredytów. Systematycznie składane do rządu prośby o takie
zwiększenia, przyniosły w maju skromny skutek w postaci wzrostu puli o 33 miliony złotych, wykorzystanej
przez rolników w ciągu trzech dni. Dalsze wnioski nie przynosiły dotychczas efektów. Jednak w połowie
listopada 2012 roku, minister rolnictwa zapowiedział uruchomienie akcji kredytowej, pozwalającej zwiększyć
sumę kredytów preferencyjnych do trzech miliardów złotych.
Sprzeciw wobec reformy emerytalnej i składki zdrowotnej rolników.
Przyjęta w styczniu 2012 roku w ekspresowym tempie nowelizacja ustawy o składce zdrowotnej rolników (
efekt orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich ), wywołała w naszym
środowisku zdecydowany sprzeciw. Ustanowione w tej ustawie zasady płacenia przez samych rolników składek
ubezpieczenia zdrowotnego nie miały żadnego uzasadnienia ekonomicznego i społecznego, nie uwzględniały
żadnych, zgłaszanych przez organizacje rolnicze uwag i propozycji poprawek. Izba nasza włączyła się w nurt
powszechnej krytyki tej ustawy, a Zarząd przesłał do Krajowej Rady Izb Rolniczych wniosek o zaskarżenie
ustawy do Trybunału Konstytucyjnego. Niestety protesty nie przyniosły pożądanego efektu, a zasady płacenia
składek ubezpieczenia zdrowotnego w 2012 i w 2013 roku nie zmieniły się.
Wyraziliśmy zdecydowany protest wobec ogłoszonego w lutym 2012 roku przez premiera projektu reformy
emerytalnej. Sprzeciw nasz dotyczył szczególnie krzywdzącego i nieuzasadnionego wydłużenia wieku
emerytalnego rolników do 67 lat, oraz propozycji stopniowej likwidacji Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego. Zarząd protestował wobec reformy emerytalnej również w ramach działań Porozumienia
Związków Zawodowych i Organizacji Rolniczych Regionu Kujawsko-Pomorskiego.
Dyskusja w sprawach ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich.
W sierpniu przedstawiliśmy krytyczną opinię do projektu nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i
zwierząt gospodarskich z dopłatami do składek z budżetu. Nasze uwagi zostały wykorzystane w opinii KRIR,
przekazanej ministerstwu rolnictwa. Zdecydowanie odrzucamy założenie 100% wzrostu składki opłacanej przez
rolnika ( z 3,5% do 7% i z 5% do 9% ), oraz brak określenia maksymalnej stawki taryfowej ubezpieczenia. Te
zmiany w ubezpieczeniach polepszają tylko warunki zakładom ubezpieczającym, a ograniczają rolnikom
dostępność do ubezpieczeń upraw rolnych z dopłatami. Obecny system ubezpieczeń w rolnictwie nie spełnia
przewidywanej dla niego roli. Mimo dopłat do składek i wymagań ubezpieczenia przy wnioskach o kredyty
preferencyjne, niewielki procent rolników korzysta z tych ubezpieczeń. Samorząd rolniczy proponuje połączenie
ubezpieczeń majątkowych z ubezpieczeniami upraw rolnych i zwierząt gospodarskich na zasadzie powszechnej,
ale nie obowiązkowej. Zagadnienie to jest w sferze dyskusji.
Dyskusja w sprawie projektów podatków w rolnictwie.
Zapowiadana przez rząd od początku bieżącego roku potrzeba reformy podatków w rolnictwie, wzbudza w nas
wielki niepokój. W ministerstwach rolnictwa i finansów opracowywane są projekty nowych przepisów
podatkowych w rolnictwie, ale samorząd rolniczy nie uczestniczy w tych pracach, ani nie otrzymuje drogą
oficjalną projektów powstających opracowań do zaopiniowania. Zarząd uznał jednak, że na bazie posiadanych
informacji i wiedzy rolników, należy podjąć otwartą dyskusję społeczną na temat zmian w opodatkowaniu
rolnictwa i przygotować własne wnioski, opinie i propozycje, oraz domagać się ich uwzględnienia w treści
przygotowywanych zmian prawa podatkowego. Temat ten podejmowany jest na większości zebrań naszych rad
powiatowych bądź innych spotkaniach rolników czy przedstawicieli związków zawodowych i organizacji
rolniczych.
Współpraca z Agencją Nieruchomości Rolnych w pozyskiwaniu gruntów dla rolników.
Zarząd zwiększa i umacnia zasady i formy współpracy z Agencją Nieruchomości Rolnych, zwłaszcza w zakresie
pozyskiwania gruntów z zasobów Skarbu Państwa, przeznaczonych na powiększenie i tworzenie gospodarstw
rodzinnych. Opiniujemy wszelkie projekty restrukturyzacji gospodarstw będących w administracji ANR. Do
naszych biur powiatowych Agencja dostarcza wykazy gruntów i ogłoszenia o przetargach na wszystkie działki o
powierzchni ponad 1 ha użytków rolnych. Przyjęto zasadę, że pierwsze przetargi są ograniczone dla rolników
danej lub sąsiadującej gminy. Do komisji przetargowych na przetargi organizowane przez ANR, powoływani są
przedstawiciele Izby z danej lub sąsiedniej gminy, w której znajduje się nieruchomość rolna wystawiona do
sprzedaży lub dzierżawy. Zamiar sprzedaży nieruchomości zabudowanej, przekraczającej 100 ha jest
opiniowany przez Izbę rolniczą. Opiniujemy także projekty, które dotyczą wyłączenia 30% gruntów z
dotychczasowych, dużych dzierżaw ( ponad 429 ha ), które będą przeznaczone do sprzedaży rolnikom
indywidualnym. Opinie takie wydają poszczególne rady powiatowe KPIR, na terenie których są wyłączane
grunty rolne. We wrześniu 2012 roku, Rada Powiatowa KPIR w Chełmnie wydała pozytywną opinię dotycząca
wyłączenia około 700 ha gruntów rolnych i podziału ich na mniejsze działki, przeznaczone do przetargu. W
listopadzie sprzedano z tego pierwsze 67 ha. W przyszłym roku ANR w Bydgoszczy planuje wyłączyć około 7
tysięcy gruntów rolnych. Jednak trzeba zaznaczyć, że ponad 80% gruntów objętych jest roszczeniami. Prawo ich
pierwokupu mają byli właściciele lub spadkobiercy. Ta sytuacja może ograniczyć możliwości zakupu
wyłączonych gruntów przez innych rolników. Większość sprzedaży nastąpi pod koniec 2013 roku. Dyrektor
Oddziału Terenowego ANR w Bydgoszczy powołał pięcioosobową Radę Społeczną przedstawicieli związków
zawodowych rolników i prezesa naszej Izby rolniczej. Jej zadaniem będzie doradzanie i pomaganie w
podejmowaniu decyzji dotyczących gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa.
Doradztwo i pomoc prawna.
Jedną z najważniejszych i efektywnych form działalności Izby jest doradztwo prawne. Doradztwo to jest
bezpłatne, świadczone poprzez zespół radców prawnych, zorganizowanych przy biurze Izby rolniczej. Usługi
prawne obejmują szeroki wachlarz zagadnień, począwszy od prostych porad związanych z nieterminowymi
zapłatami za produkty rolne, poprzez sprawy podatkowe, dzierżawy, ubezpieczenia społeczne i majątkowe,
odszkodowania za służebność gruntów, czy bardziej skomplikowane, dotyczące korzystania przez rolników z
pomocy unijnej. W tym roku dużo porad prawnych dotyczyło treści umów dzierżawy gruntów na potrzeby
inwestycji elektrowni wiatrakowych. Radcy prawni udzielają po kilkadziesiąt, indywidualnych i zbiorowych
porad prawnych miesięcznie. Niektóre przypadki porad publikują w naszym miesięczniku „Wieś KujawskoPomorska”. Krajowa Rada Izb Rolniczych, co miesiąc przedkłada kilkadziesiąt, 20-40, opinii do rządowych i
sejmowych projektów przepisów prawnych, korzystając przy tym z uwag formułowanych przez Izby
wojewódzkie. Najważniejsze z nich to:
·
Stanowisko ( opinia) w sprawie pakietu legislacyjnego KE dotyczącego WPR po 2013 roku w zakresie:
wsparcia bezpośredniego, drugiego filara WPR oraz ram finansowych
·
Opinia w sprawie ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt
·
Opinia w sprawie składki zdrowotnej
·
Opinia w sprawie dopłat do materiału siewnego i paliwa rolniczego
·
Stanowisko w sprawie mechanizmu modulacji ograniczającego poziom wsparcia dla gospodarstw rolnych,
które otrzymały dopłaty powyżej 5.000 EURO
·
Opinie dotyczące nowych OSN
W 2012 roku KPIR zaopiniowała 56 wniosków ( ponad 650 ha) o przekwalifikowanie gruntów rolnych na cele
nierolnicze, jakie napłynęły do nas z gmin. Wiele z nich dotyczyło przekwalifikowania dużych powierzchni na
potrzeby inwestowania pod elektrownie wiatrakowe, z których część zaopiniowaliśmy negatywnie. W bieżącym
roku prawie wszystkie samorządy gminne ( 123 ) wystąpiły do nas o zaopiniowanie projektów uchwał w sprawie
ustalenia ceny żyta, stanowiącego podstawę do obliczania podatku rolnego w 2013 roku. Delegaci Izby zgłosili
33 negatywne opinie w gminach proponujących podwyższenie dotychczasowego podatku rolnego. Na podstawie
przedstawionych projektów, szacujemy, że podatek rolny w 2013 roku wzrośnie o około 5%.
Inne działania.
Zarówno radni powiatowi Izby, jak i pracownicy biura, systematycznie uczestniczą w szacowaniu szkód
łowieckich, reprezentując rolników w sprawach dotyczących wyceny wartości szkody spowodowanej przez
zwierzynę łowną. W sytuacjach spornych Izba oferuje pomoc prawną. W ostatnim czasie nasilenie szkód
łowieckich bardzo wzrosło, a interwencja Izby była potrzebna w kilkudziesięciu przypadkach. Nasze mediacje z
kołami łowieckimi z reguły są skuteczne.
Poprzez udział naszego przedstawiciela w Zespole Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i
Rolniczego, uczestniczymy w ustalaniu listy odmian roślin uprawnych, zalecanych do uprawy w naszym
województwie. W 2012 roku doświadczalnictwo odmianowe zbóż dofinansowaliśmy kwotą 10 tysięcy złotych.
Zorganizowaliśmy dwa pikniki, promujące polską wieprzowinę oraz regionalne produkty spożywcze
sporządzone z mięsa wieprzowego. W obu piknikach wzięło udział kilka tysięcy osób. Nasi pracownicy są
ambasadorami projektu „Smaki polskie –wieprzowina” realizowanego przez Krajową Radę Izb Rolniczych.
Głównym celem projektu jest promowanie spożycia mięsa wieprzowego poprzez portal internetowy www.
wieprzopedia.pl Na tym ogólnopolskim portalu są gromadzone i publikowane wszelkie informacje dotyczące
produkcji mięsa wieprzowego, jego przetwórstwa i konsumpcji. Projekt finansowany jest z funduszu promocji
wieprzowiny.
WE
współpracy z KRIR zorganizowaliśmy
wypoczynek wakacyjny dzieci wiejskich, częściowo
dofinansowany ze środków funduszu składkowego KRUS. Z tej formy pomocy skorzystało w sumie 140 dzieci
z naszego województwa. 16 marca br. KPIR, jako pierwsza w Polsce zorganizowała I Krajowe Mistrzostwa
Szachowe Rolników. Uczestniczyło w nich kilkudziesięciu zawodników z czterech województw. Dla
zwycięzców różnych kategorii ufundowano cenne nagrody rzeczowe. Większość nagród ufundowali sponsorzy.
Dzięki temu turniejowi, w środowisku wiejskim wzrosło zainteresowanie tą dyscypliną sportu, kształtującą
rozwój umysłowy.
Członkowie Zarządu uczestniczą we wszystkich spotkaniach rad powiatowych oraz komisji problemowych
działających w strukturach KPIR. Reprezentują Izbę na spotkaniach organizowanych przez związki rolnicze,
Wojewodę, Marszałka Województwa, Samorządy lokalne, Agencje Rządowe itp. Zarząd wspiera wiele
przedsięwzięć służących społeczności wiejskiej, na przykład: dofinansowuje koszty przejazdu na targi i
wystawy rolnicze, dopłaca do działalności zespołów ludowych i grup artystycznych, funduje nagrody
laureatom olimpiad wiedzy rolniczej, konkursów bezpieczeństwa i higieny pracy w rolnictwie, działalności
wydawniczej, itp. ( szczegóły w protokółach posiedzeń Zarządu KPIR ).
Opracował: Wojciech Chwilczyński