program festiwalu - opisy

XV Festiwal
Pieśń Naszych Korzeni
Jarosław, 19-26 sierpnia 2007r.
PROGRAM - KRÓTKIE OPISY
Niedziela, 19 sierpnia
LUDI SANCTI NICOLAI (CUDA ŚW. MIKOŁAJA) -- SCHOLA WĘGAJTY (Polska)
CUDA ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA to cykl czterech średniowiecznych dramatów zapisanych
w XII wieku na terenie Francji -- w opactwie St. Benoit-sur-Loire. Obecnie rękopis tych
dramatów znajduje się w bibliotece w Orléans (MS 201). Opatrzone muzyką łacińskie teksty
dramatów opowiadają o cudach dokonanych przez św. Mikołaja i łaskach za jego
wstawiennictwem doznanych. I tak, pierwszy dramat Tres filiae opowiada o biednym ojcu
trzech córek, których nie moŜe wydać za mąŜ, nie mając pieniędzy na posag. Interwencja
świętego chroni córki przed hańbą i nierządem. Dramat Tres clerici to historia trzech
klerków; wędrownych studentów, którzy nocą w gospodzie zostali zabici i obrabowani,
a następnie za przyczyną świętego, przywróceni do Ŝycia. Następny obraz, to Iconia Sancti
Nicolai -- historia śyda, która skrycie czcił św. Mikołaja, jako straŜnika swoich dóbr;
wyruszając w podróŜ pozostawił go na straŜy swojego majątku. Został jednak obrabowany -równieŜ i tu święty zainterweniował. W końcu ostatni dramat -- Filius Getronis opowiada
historię chłopca porwanego przez pogańskiego króla, po roku w sposób cudowny
przywróconego rodzicom. Autorami dramatów o św. Mikołaju, jak równieŜ jego
wykonawcami i odbiorcami byli najprawdopodobniej klerkowie -- uczniowie
przykatedralnych szkół.
Święty Mikołaj był biskupem Miry Licejskiej w Azji mniejszej (dziś miejscowość ta -Demre znajduje się na terenie Turcji). JuŜ za Ŝycia zasłynął jak dobroczyńca, patron Ŝeglarzy,
macierzyństwa, opiekun sierot i panien, wspomoŜyciel niesłusznie oskarŜonych. Fikcja
miesza się tu z rzeczywistością; liczne są opowieści o jego czynach i cudach -- nieraz
posługują się one figurami symbolicznymi, czy przetwarzają wcześniejsze wzorce.
Pierwowzory tych legend docierały do Europy Zachodniej z Bizancjum jeszcze przed rokiem
1087 kiedy to normańscy kupcy z Bari wykradli relikwie świętego i przenieśli je do swojego
miasta, co dało początek szerzącemu się gwałtownie kultowi jego osoby. Święty ten był
bardzo popularny w środowisku szkół katedralnych -- był opiekunem klerków wędrujących
w poszukiwaniu wiedzy. Jego dobroczynność znalazła swój wyraz między innymi w tym, iŜ
w dniu jego święta (6 grudnia) wydawano studentom stypendia; dziś jeszcze w tym dniu
obdarowujemy się w jego imieniu podarkami.
Poniedziałek, 20 sierpnia
ENSEMBLE CHAKAD (Iran)
Klasyczna muzyka Perska
Persja to dawna nazwa Iranu. Kultura perska jest jedną z najstarszych na świecie. Posiada
bogatą i burzliwą historię. Muzyczna kultura Persji jest równie staroŜytna; przekazywana
ustnie, bezpośrednio przez pokolenia, zachowała wiele archaicznych elementów i jest jedną
z najstarszych muzycznych kultur, które zachowały swoją ciągłość. Posiada związki
z muzyką staroŜytnej Grecji, Indii i Chin. Łączy się ściśle z poezją, która ma często charakter
mistyczny.
Wtorek, 21 sierpnia
GRAINDELAVOIX (Belgia)
JOHANNES OCKEGHEM: MISSA CAPUT
Johannes Ockeghem Ŝył w latach ok. 1410-1497. Jego Missa Caput opiera się na układzie
mszalnym przeznaczonym na obrzęd umycia nóg (mandatum) odprawiany w Wielki
Czwartek. Björn Schmelzer wraz ze swoim zespołem podejmuje próbę odtworzenia dawnej
paryskiej techniki śpiewu machicotage -- dyminucyjnych improwizacji ponad głosami
zapisanymi w partyturze. Zespół Graindelavoix to jedno z najciekawszych zjawisk
w wykonawstwie muzyki XV wieku.
Środa, 22 sierpnia
CRISTIANO CONTADIN -- viola da gamba -- instrument zadumy i melancholii
Europejska muzyka XVI-XVIII w na violę da gamba grana na oryginalnym instrumencie
wloskim z XVIIw.
Koncert nocny:
KOCUDZA -- THEATRUM VITAE ET MORTIS
Pieśni o Ŝyciu, śmierci i przemijaniu śpiewa
BEATA OLESZEK z Kocudzy (lubelskie)
Pieśń ludowa komentuje Ŝycie skupiając się na jego węzłowych punktach: narodzinach,
śmierci, Ŝałobie; wyraŜa najgłębsze uczucia: miłość, osierocenie, ból; poucza i wskazuje
drogę. Wszystko to w sposób prosty i dobitny, choć często symboliczny -- przy uŜyciu figur,
przykładów, przypowieści. Są to najczęściej pieśni epickie, opowiadające historie, które
wprowadzone są w obszar mitu -- nie to, Ŝe wydarzyły się kiedyś, lecz wydarzają się ciągle.
Sprawy ostateczne, dobro i zło mają tu swoich aktorów, scenerię, narrację i dramatyczne
przełomy. To teatr Ŝycia i śmierci. Kocudza to wieś niedaleko Biłgoraja, w lubelskim.
Zachowała się tam nie tylko swoista gwara, lecz takŜe bogata kultura pieśni, niestety
w dzisiejszym młodym pokoleniu z rzadka tylko kultywowana. Beata Oleszek śpiewała
pieśni „od zawsze”; nauczyła się ich od swojej Mamy i „Pæń”, czyli starych mieszkanek wsi
pamiętających początki wieku XX.
Czwartek, 23 sierpnia
ZURGO (Węgry)
MUZYKA I TAŃCE CSANGO
Mołdawia to naleŜący dziś do Rumunii region połoŜony za Wschodnimi Karpatami. Od XIII
do XVIIIw. miał miejsce szereg migracji ludności węgierskiej, która osiedlała się na tych
terenach. Ich potomków nazywamy dziś „Csango”. Zbudowali oni własne siedliska
i zachowali niezaleŜność od prawosławnych mołdawskich Rumunów. Na skutek Ŝycia
w obcym środowisku i odcięcia od macierzy, ich kultura -- zachowując niektóre cechy
średniowiecznej kultury węgierskiej i europejskiej -- z jednej strony utrzymała dawny kształt,
z drugiej zaś, poprzez kontakty z sąsiednimi narodami, wchłonęła niektóre elementy
bałkańskie, rumuńskie, słowiańskie i tureckie. W ich kulturze odnaleźć moŜna zarówno
melodie gregoriańskie, lamenty, ballady i pieśni ludowe nowego stylu, jak teŜ archaiczne
tańce korowodowe, renesansowe „kettos” -- chodzone i szybkie tańce w parach i XIXwieczne węgierskie czardasze.
w 2001 roku Stały Komitet Zgromadzenia Ogólnego Komisji Europejskiej przyjął fiński
raport Tytti Isohookana Asunmaa'y, który stwierdza, Ŝe Mołdawscy Csagos posługują się
dawną formą języka węgierskiego i posiadają archaiczną tradycję, barwną sztukę ludową
i kulturę, która ma szczególne znaczenie dla Europy.
Piątek, 24 sierpnia
PER-SONAT (Sabine Lutzenberger & Norbert Rodenkirchen)
TAUGENHORT Heinrich von Meissen - “Frauenlob“ 1250 -1318
Liryka religijna średniowiecza
FRAUENLOB
Heinrich von Meissen -- zwany Frauenlob -- ukazany jest na słynnych ilustracjach tak
zwanego Kodeksu Manesse, jako legendarny król minnesingerów. Zmarł w roku 1318
w Mainz, gdzie spędził ostatnie lata swojego bogatego Ŝycia, które upłynęło na wielu
dworach całej Europy. Pierwsze źródła pisane na jego temat pojawiają się około 30 lat po
śmierci Henryka, jako Ŝe podówczas pieśni przekazywane były ustnie. Taugenhort to
arcydzieło przypisywane Henrykowi. zapisane 100 lat po jego śmierci moŜe zawierać teŜ
przeróbki i elementy późniejsze, jednak utrzymane w stylu Frauenloba.
oraz:
Koncert Nocny:
ANDREA NAVRATIL & LASZLO DEMETER (Węgry)
PIEŚNI I BALLADY WĘGIERSKIE
Sobota, 25 sierpnia
UROCZYSTY KONCERT ORATORYJNY
ROBERT HUGO -- CHÓR FESTIWALOWY
Georg Philipp Telemann: „Muzyka o Cierpieniu i Śmierci Zbawcy Świata według poezji
Pana Zimmermanna”. Będzie to prawykonanie pasyjnego oratorium słynnego barokowego
mistrza, który konkurował niegdyś z Bachem. Przygotowane zostanie podczas tygodniowego
kursu dla wokalistów i instrumentalistów, który poprowadzi Robert Hugo.
Niedziela, 26 sierpnia
MISSA GREGORIANA
poranna Msza Święta gregoriańska
ORAZ:
Warsztaty chorału gregoriańskiego
Warsztaty tańców siedmiogrodzkich
Warsztaty chóralne: Chór Festiwalowy
Codzienne jutrznie i nieszpory gregoriańskie