Ćwiczenia

ø Edda poetycka, Hávamál, stanza 138, 139
Veit ek, at ek hekk
vindga meiði á
nætr allar níu,
geiri undaðr
ok gefinn Óðni,
sjalfr sjalfum mér,
á þeim meiði,
er manngi veit
hvers af rótum renn.
Við hleifi mik sældu
né við hornigi;
nýsta ek niðr,
nam ek upp rúnar,
æpandi nam,
fell ek aftr þaðan.
meiðr – PIE *meuthi-, ‘słup, kłoda, drzewo’
geir – PGmc *gaizaz, ‘włócznia’
maðr ‘man’ + przeczenie gi, ‘nikt’
pierw. ‘dawać’
nýsa – ‘peer, search, investigate’
æpa – PGmc *wōpijanan
ø 24-znakowy starszy futhark (do 800r. ne)
ø 16-znakowy młodszy futhark (po 800r. ne)
ø możliwe odczytania pojedynczych run
ø Wiersze runiczne
Old Norwegian
ᚢ Úr er af illu jarne;
opt løypr ræinn á hjarne.
Old Icelandic
ᚢ Úr er skýja grátr
ok skára þverrir
ok hirðis hatr.
Úr – żużel
á hjarne – po zmarzniętym śniegu
Úr – deszcz
Old Norwegian
ᛁ Ís kǫllum brú bræiða;
blindan þarf at læiða.
Old Icelandic
ᛁ Íss er árbörkr
ok unnar þak
ok feigra manna fár.
á=å
unnr – por. woda
por. DE feige, EN fey
ø Ornamentyka kamieni runicznych
Rak/Styl prosty:
Fp/Z lotu ptaka
Okresy 1-5:
Pr 1/Okres 1:
Pr 2/Okres 2:
Pr 3/Okres 3:
980 – 1015
1015 – 1050
1010 – 1050
1020 – 1050
1050 – 1080
Pr 4/Okres 4:
1060 – 1100
Pr 5/Okres 5:
1080 – 1130
linie bez ozdób, brak smoczych/wężowych głów
linie zakończone głową węża widzianą z góry
głowy zwierzęce widziane z profilu
okrągłe, zwarte głowy
wyciągnięte, długie pyski
„klasyczne zwierzę runiczne”, duże oczy w kształcie
migdałów
skomplikowana kompozycja, wyciągnięte głowy; często
węże oplatające główną postać
geometrycznie stylizowane węże
ø Datowanie kamieni runicznych
język:
dyftongi (stain)
samogłoski w końcówkach (gastiR)
samogłoski (ek)
monoftongi (sten, stin)
synkopa (gastR)
fraktura (jag)
futhark:
starszy
młodszy
ornamentyka:
Fp, Pr 1, Pr 2
Pr 3, Pr 4, Pr 5
religia:
nordycka (tor)
motywy chrześcijańskie (gud hjälpe ande hans)
rakslinga
Period 1
fågelperspektiv
Period 2
Period 3
Period 5
PRACA DOMOWA
U 164 Täby oraz Sö 179 Gripsholm
http://www.nordiska.uu.se/forskn/samnord.htm
Period 4