Miesięcznik Ubezpieczeniowy, 04/2006. Czytaj cały artykuł
Transkrypt
Miesięcznik Ubezpieczeniowy, 04/2006. Czytaj cały artykuł
TEMAT MIESIÑCA MIESI¢CZNIK UBEZPIECZENIOWY RACHUNKOWOŚĆ I FINANSE UBEZPIECZYCIELI Zalety business intelligence W ostatnich latach rozwiązania klasy business intelligence stają się w zakładach ubezpieczeń coraz bardziej popularne. Jednak wdrożenie skutecznego systemu wspomagającego podejmowanie decyzji wymaga głębszego zrozumienia potrzeb zarządczych. – LESZEK CWYNAR wanie prognoz i przeprowadzające eksplorację danych (ang. data-minig). Tak więc, business intelligence staje się niezbędnym narzędziem w rachunkowości zarządczej, która z założenia koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości (w odróżnieniu od rachunkowości finansowej skupiającej się na przeszłości). W związku z powyższym wydaje się, że z punktu widzenia procesów podejmo- Od danych do decyzji DECYZJA Informacja zarządcza Narzędzia analityczne Narzędzia Informacja analityczna Hurtownia danych Dane Systemy transakcyjne 22 Dane źródłowe W związku z tym zasadne staje się wdrożenie rozwiązania business intelligence - systemu informatycznego przekształcającego dane transakcyjne na informację zarządczą, która jest zrozumiała, użyteczna i wiarygodna dla analityków i menedżerów. Elementami tego rozwiązania są także aplikacje analityczne oraz aplikacje wspomagające przygotowy- jest konsultantem firmy ATENA Usługi Informatyczne i Finansowe Sp. z o.o., specjalistą ds. hurtowni danych i systemów klasy business intelligence. I N T E L L I G E N C E ZROZUMIEĆ BUSINESS INTELLIGENCE Współcześnie w każdym zakładzie ubezpieczeń istnieją systemy informatyczne wspierające procesy biznesowe. Dzięki nim, gromadzona jest znaczna ilość danych dotyczących praktycznie każdej dziedziny, którą zajmuje się zakład ubezpieczeń - są to tzw. dane transakcyjne. Jednak istniejąca na ogół mnogość rozwiązań informatycznych powoduje utrudnione korzystanie z zebranych danych - nawet w przypadku systemów zintegrowanych dane są rozproszone w wielu modułach i niełatwo z nich skorzystać, jeśli celem jest uzyskanie przekrojowych sprawozdań zarządczych. wania decyzji w zakładach ubezpieczeń systemy business intelligence są bardzo pożądane z co najmniej kilku powodów. Kompletowanie informacji zarządczej odbywa się w sposób zautomatyzowany, jest ona składowana w jednym miejscu, natomiast analitycy i menedżerowie mają do dyspozycji wyspecjalizowane narzędzia wspierające podejmowanie decyzji. Leszek Cwynar B U S I N E S S D Duże bezpieczeństwo finansowe i niezawodność funkcjonowania to jedne z kluczowych kwestii działalności zakładów ubezpieczeń. Do spełnienia tego warunku konieczne jest dobre zarządzanie finansami i sprawne podejmowanie decyzji dotyczących przyszłości firmy. Rolę dostawcy informacji dla potrzeb planowania i kontroli procesów zachodzących wewnątrz firmy pełni rachunkowość zarządcza. Pojawia się jednak pytanie: jak spowodować, żeby w zakładzie ubezpieczeń pojawiały się użyteczne i wiarygodne informacje wspomagające podejmowanie decyzji? Odpowiedź może być krótka: należy usprawnić procesy decyzyjne poprzez wdrożenie rozwiązań klasy business intelligence. Naturalnie, system informatyczny nie zastąpi całkowicie człowieka - decyzję musi podejmować on sam. Business intelligence pełni rolę wsparcia - przy pomocy wyrafinowanych algorytmów przetwarzających znaczne ilości danych tworzona jest informacja oparta na faktach, nieodzowna w procesie zarządzania. Dzięki temu decyzje mogą być podejmowane szybciej i są one trafniejsze. Świadomość czym jest business intelligence jest bardzo ważna, ale stanowi jedynie punkt wyjścia. Wdrożenie skutecznego systemu wspomagającego podejmowanie decyzji w zakładzie ubezpieczeń jest możliwe, o ile dobrze są rozumiane potrzeby z zakresu rachunkowości zarządczej, a należy podkreślić, że nie jest to dziedzina ściśle zdefiniowana. O ile rachunkowość finansowa wiąże się z dobrze ustalonymi zasadami pomiaru i prezentacji danych, o tyle w rachunkowości zarządczej stosuje się różne podejścia, mając na uwadze cel nadrzędny - skuteczne decydowanie o dalszych działaniach firmy. Ponieważ podejścia są stosunkowo często modyfikowane, uwarunkowane potrzebami biznesu ubezpieczeniowego, więc i rozwiązania informatyczne wspierające zarządzanie powinny być wysoce elastyczne. OTRZYMAĆ INFORMACJĘ Rozwiązania business intelligence są zwykle kojarzone ze specjalizowanym oprogramowaniem raportująco-analitycznym, interfejsem, przy pomocy którego następuje przetwarzanie i wizualizacja informacji na potrzeby wspomagania podejmowania decyzji. Natomiast bardzo istotne procesy zachodzą „wewnątrz”. Informacja zarządcza jest tworzona w oparciu o dane transakcyjne i, jak już wspomniano, jest ona składowana w jednym miejscu - jest nim hurtownia danych. Pełni ona kluczową rolę w systemach business intelligence; stanowi centralny składnik, z którego korzystają analitycy i menedżerowie. Ponieważ przy podejmowaniu decyzji istotne znaczenie ma szybkość, odradzane jest bezpośrednie korzystanie z danych TEMAT MIESIÑCA KWIECIE¡ 2006 RACHUNKOWOŚĆ I FINANSE UBEZPIECZYCIELI transakcyjnych, które oznaczałoby dłuższy czas pozyskiwania danych i zwiększone ryzyko popełnienia błędów w trakcie przetwarzania, a biorąc pod uwagę cel, jakiemu służy zbieranie danych, błędy mogą być bardzo kosztowne. Dlatego rozwiązania wspomagające podejmowanie decyzji opierają się na wcześniej przygotowanej, dobrze wyselekcjonowanej i wiarygodnej informacji. Mimo dużej swobody działań w ramach rachunkowości zarządczej, hurtownie danych wdrażane w różnych zakładach ubezpieczeń powinny mieć wiele cech wspólnych. Wynika to ze zwykle szerszego ich zastosowania, gdyż stanowią one źródło danych m.in. dla rachunkowości finansowej i dla sprawozdawczości obowiązkowej, w których to obszarach istnieją ściślejsze regulacje dla całego rynku ubezpieczeń. Hurtownie budowane dla wymienionych zastosowań są także użyteczne dla rachunkowości zarządczej, która, jak wiadomo, korzysta z danych rachunkowości finansowej. Business intelligence - rozwiązanie informatyczne tworzone dla celów wspomagania procesów podejmowania decyzji, na które składa się oprogramowanie do pozyskiwania i udostępniania informacji o firmie oraz aplikacje raportujące i analityczne. W związku z powyższym, obserwuje się na rynku trend powstawania hurtowni dedykowanych dla ubezpieczeń. Posiadają one gotowe modele danych, a także wszystkie inne elementy, które nie zależą od otoczenia, w którym są wdrażane (zarządzanie procesami aktualizacji hurtowni, zasady dostępu do danych i, co bardzo istotne, zasady rozbudowy). Wdrażanie dedykowanej hurtowni jest dobrym kierunkiem do obniżenia kosztów i czasu uruchomienia systemu. Naturalnie, do opracowania zawsze pozostanie zbiór procesów przekształcających dane transakcyjne na informację wprowadzaną do hurtowni, a także modele przetwarzania tej informacji na potrzeby rachunkowości zarządczej. Początkowy zakres informacji przewidziany w dedykowanej hurtowni musi obejmować wszystkie wskaźniki kluczowe dla ubezpieczeń. W dużej mierze powinno się to pokrywać z zakresem wymaganym w sprawozdaniach obowiązkowych, które każdy zakład ubezpieczeń jest zobowiązany przedkładać raz na kwartał do organu nadzoru: rachunek techniczny, rezerwy, rachunek ogólny, margines wypłacalności i bilans, to tylko niektóre tytuły raportów, pod którymi kryje się zbiór wielu informacji. Należy jednak podkreślić, że szczegółowość raportów obowiązkowych nie jest wystarczająca dla wspomagania podejmowania decyzji, gdzie niejednokrotnie analizuje się informacje w rozbiciu na polisy, szkody, ryzyka i ubezpieczonych - dobrze zaprojektowana, dedykowana dla ubezpieczeń, hurtownia danych musi to uwzględniać. Dodatkowo, częstotliwość aktualizacji danych w hurtowni musi uwzględniać fakt, że zakład ubezpieczeń powinien być w stanie płynnie reagować na to, co się dzieje na rynku, dlatego wymagane jest nawet codzienne odświeżanie danych. Sposób wykorzystania hurtowni danych, szczególnie w takich obszarach, jak rachunkowość zarządcza, będzie ulegał zmianom - niejednokrotnie pociągających za sobą konieczność rozszerzenia zakresu przechowywanych informacji. Wspomniana elastyczność rozwiązań business intelligence przejawia się między innymi w dobrze określonych zasadach rozbudowy hurtowni, które powinny zapewnić sprawne dopasowywanie systemu do zmieniających się potrzeb. PODJĄĆ DECYZJĘ W zakładach ubezpieczeń decyzje są podejmowane w oparciu o znaczną liczbę mierników - w przypadku rozwiązania klasy business intelligence są one zgromadzone w hurtowni danych. Na proces podejmowania decyzji składa się szeroka analiza zgromadzonych informacji, przy czym określenie „szeroka analiza” ma podkreślać, że na te same informacje analitycy spoglądają na wiele sposobów w celu wyciągnięcia wniosków i znalezienia przyczyn uzyskania takich, a nie innych wyników. Jest to całkowicie odmienne podejście od przygotowywania zestawu standardowych raportów, które jest typowe dla rachunkowości finansowej. W ramach rachunkowości zarządczej oczywiście mogą być analogiczne zestawienia takie, jak np. wynik techniczny, informacje o rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych, wskaźniki szkodowości i wiele innych. Ale jak już wcześniej wspomniano, zwykle są to zestawienia bardziej szczegółowe, będące efektem szerokiej analizy. Poza tym w analizach na potrzeby wspomagania podejmowania decyzji dokonuje się obserwacji wielkości niefinansowych. Badanie liczby polis, szkód, a także zestawienia największych albo najbardziej szkodowych klientów to tylko niektóre przykłady. W praktyce, zakres i tematyka opracowywanych zestawień wynika z potrzeb menedżerów. Nie ma tutaj ścisłych wytycznych i przez to jest duża dowolność. 23 W związku z tak szerokimi możliwościami analizowania danych, w ramach rozwiązań business intelligence wdrażane są aplikacje posiadające nie tylko duże możliwości analizy zgromadzonej informacji, ale dające sporą samodzielność analitykom i menedżerom. W zarządzaniu liczy się szybkość działania - analitycy nie mogą być zdani wyłącznie na wytwórców oprogramowania i czekać na kolejne wersje raportów, muszą być w stanie sami tworzyć modele przetwarzania dopasowane do pojawiających się wymogów. Pozwoli to także na szybkie dostosowanie się do zmian wymaganych przez organy nadzoru, a wiadomo, że takie zmiany będą się pojawiać, przykładem może koncepcja nadzoru i oceny wypłacalności zakładów ubezpieczeń Solvency II. Wspomniane aplikacje to narzędzia do przetwarzania analitycznego (ang. OnLine Analytical Processing), narzędzia do przygotowywania prognoz, a także zaawansowane aplikacje do eksploracji danych - z racji złożoności działalności ubezpieczeniowej warto zwrócić uwagę na dwa ostatnie rodzaje narzędzi. Do ich zastosowania potrzebna jest wiedza specjalistyczna, ale korzyści mogą być bardzo wymierne. Szczególnie eksploracja danych jest jeszcze niedoceniana. Pozwala ona odkrywać zjawiska, których nie sposób znaleźć wykonując obliczenia ręcznie, gdyż wiążą się one ze skomplikowanymi algorytmami, które dokonują przeglądu bardzo dużej ilości danych. Popularnymi przykładami eksploracji są: znajdowanie przyczyn przechodzenia klientów do innych firm ubezpieczeniowych, stopnia satysfakcji z obsługi ubezpieczeniowej oraz wykrywanie oszustw. Mając do dyspozycji wymienione rodzaje oprogramowania, z całą pewnością możliwe jest sprawniejsze podejmowanie trafnych decyzji. DOKĄD ZMIERZAMY? Rozwiązania klasy business intelligence dostarczają informacji zarządczej i aplikacji wspomagających podejmowanie decyzji. Wykorzystanie szerokiego zakresu usług pozwala na poprawną ocenę tego, co się aktualnie dzieje w zakładzie ubezpieczeń oraz jaka może być przyszłość. Wdrożenie infrastruktury business intelligence wraz z ubezpieczeniową hurtownią danych posiadającą zintegrowaną informację zarządczą to dobry kierunek działań. W przyszłości na rynku będą się liczyć gracze, którzy najszybciej i bezbłędnie dostosują się do rosnących wymogów. Business intelligence może skutecznie przyczynić się do sukcesu firmy. ❏