geografia – studia pierwszego stopnia egzamin licencjacki

Zatwierdzono uchwałą Rady Wydziału nr 22 z dnia 30 listopada 2010
GEOGRAFIA – STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
EGZAMIN LICENCJACKI
ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE
1.
2.
3.
Przyczyny, istota oraz konsekwencje działania siły Coriolisa.
Astronomiczne podstawy cykliczności zjawisk przyrodniczych na Ziemi.
Astronomiczne podstawy wyznaczania położenia obiektów na powierzchni Ziemi (współrzędne
geograficzne i inne systemy współrzędnych).
Wyjaśnić pojęcia: czas słoneczny, czas strefowy, czas uniwersalny i czas urzędowy. Na
wskazanym przez komisję przykładzie wykazać umiejętności w zakresie rachuby czasu.
4.
Hipotetyczny przykład: 26 lipca o godz. 20.00 (czas letni) z Pyrzowic (19º długości geograficznej)
wystartował samolot, który po 10 godzinach lotu wylądował w Chicago (88º długości geograficznej).
Która była wówczas godzina czasu strefowego oraz jaka data w: Pyrzowicach, Chicago i Londynie.
5.
6.
7.
8.
−
−
−
−
9.
10.
Istota funkcjonowania i znaczenie nawigacji satelitarnej w życiu codziennym i w pracy
geografa.
Wymień główne elementy mapy oraz dokonaj klasyfikacji map geograficznych według
kryterium: skali, treści i wybranych metod graficznych prezentacji zjawisk.
Przedstaw istotę geograficznych systemów informacyjnych (GIS) i ich związki
z kartografią.
Dobierz odwzorowanie, skalę oraz sposób prezentacji graficznej dla dwóch wybranych (z
wymienionych poniżej) map tematycznych w atlasie:
Gęstość zaludnienia w Azji;
Rozkład średnich rocznych temperatur w Europie;
Zanieczyszczenie rzek w Polsce;
Wydobycie ropy naftowej na świecie.
Scharakteryzuj metody ilościowe i jakościowe prezentacji zjawisk geograficznych na mapach
oraz podaj przykłady ich zastosowań.
Na wskazanym przez komisję przykładzie wykaż umiejętności prowadzenia obliczeń
z wykorzystaniem skali mapy.
Hipotetyczny przykład: Powierzchnia 50 arów zajmuje na mapie 200 mm2, z kolei na innej mapie
2800 ha zajmuje 7 dm2. Proszę obliczyć skale tych map oraz określić, która z nich jest bardziej dokładna.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Przedstaw kryteria wydzielania regionów geograficznych i kontynentów.
Zasady podziału fizycznogeograficznego Polski i Europy.
Sudety i Karpaty – geograficzna analiza porównawcza.
Wyżyna Śląska i Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – wykaż różnice cech
fizycznogeograficznych.
Charakterystyka położenia fizycznogeograficznego Polski na tle Europy.
Scharakteryzuj dwa skrajnie różne pod względem stopnia przekształcenia antropogenicznego
środowiska geograficznego regiony geograficzne Polski.
Podział krajów świata według kryterium zajmowanej powierzchni.
Do określania poziomu rozwoju gospodarczego najczęściej stosuje się wskaźnik „Produktu
Krajowego Brutto” na 1 mieszkańca – scharakteryzuj istniejące w tym względzie zróżnicowanie
regionalne na świecie.
Charakterystyka geograficzno-ekonomiczna krajów Unii Europejskiej.
Strona 1 z 3
Zatwierdzono uchwałą Rady Wydziału nr 22 z dnia 30 listopada 2010
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
Polityka regionalna w Unii Europejskiej i jej zmiany będące wynikiem procesów społecznogospodarczych i cech geograficznych państw.
Charakterystyka geograficzno-ekonomiczna województwa śląskiego.
Geneza oraz występowanie zjawisk wulkanicznych i sejsmicznych na kuli ziemskiej.
Charakterystyka strukturalnej rzeźby terenu – przedstaw znaczenie struktury geologicznej dla
rozwoju rzeźby terenu.
Rola procesów egzogenicznych i endogenicznych w kształtowaniu krajobrazu.
Geneza złóż surowców mineralnych w Polsce.
Znaczenie procesów denudacyjnych w kształtowaniu powierzchni terenu.
Rola wiatru w kształtowaniu powierzchni Ziemi.
Zmiany bazy erozyjnej a działalność erozyjna i akumulacyjna rzek.
Współczesne obszary zlodowacone – wyjaśnij przyczyny istniejącego zróżnicowania rozkładu
lodowców na kuli ziemskiej.
Rola lodowców w kształtowaniu rzeźby – podaj przykłady form terenu o genezie glacjalnej i ich
występowanie na obszarze Polski.
Znaczenie globalnego cyklu hydrologicznego dla obiegu materii w przyrodzie.
Uwarunkowania występowania obszarów pustynnych na kuli ziemskiej.
Przyczyny i konsekwencje genetycznego zróżnicowania wybrzeży morskich.
Metody określania wieku względnego i bezwzględnego skał, osadów oraz form rzeźby terenu.
Zmiany w środowisku geograficznym spowodowane eksploatacją surowców energetycznych.
Przyczyny zróżnicowania zasolenia wód światowego oceanu.
Uwarunkowania, przebieg i znaczenie cyrkulacji oceanicznej.
Uwarunkowania, konsekwencje przyrodnicze i wykorzystanie gospodarcze pływów.
Geneza Morza Bałtyckiego.
Ewolucja sieci rzecznej na obszarze Polski.
Przyczyny oraz skutki wezbrań i powodzi w dolinach rzek.
Przyczyny zróżnicowania zasilania w wodę wybranych rzek na świecie.
Zagrożenia degradacyjne jezior i zbiorników antropogenicznych na świecie.
Wody podziemne w Polsce – rodzaje, występowanie oraz rola człowieka
w kształtowaniu ich zasobów.
Uwarunkowania występowania wiecznej zmarzliny na świecie.
Istota i przyczyny zjawiska suszy na świecie i w Polsce.
Rola szerokości geograficznej, prądów morskich i orografii w kształtowaniu klimatu
poszczególnych kontynentów.
Rola cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu warunków klimatycznych na świecie
Przebieg i gospodarcze skutki cyrkulacji monsunowej
Uwarunkowania i rozkład temperatury powietrza na Ziemi
Geneza i skutki zjawiska El Niño
Najważniejsze przejawy i skutki środowiskowe współczesnych zmian klimatu.
Przyczyny i rozkład przestrzenny ekstremalnych zjawisk klimatycznych na świecie.
Uwarunkowania zróżnicowania opadów atmosferycznych w Polsce i na świecie
Uwarunkowania przejściowości klimatu Polski.
Omów przyczyny zróżnicowania okresu wegetacyjnego oraz następstwa przyrodnicze
i gospodarcze na przykładzie Polski.
Przyrodnicze znaczenie lasów na kuli ziemskiej.
Przyczyny strefowości i astrefowości krajobrazowej na kuli ziemskiej.
Przyczyny i skutki strefowości i piętrowości flory i fauny na Ziemi.
Pierwotne zespoły roślinne i przekształcenia ich składu gatunkowego na obszarze Polski.
Odnawialne i nieodnawialne zasoby środowiska geograficznego – dokonaj klasyfikacji na
przykładzie różnych rodzajów zasobów.
Czynniki przyrodnicze warunkujące rozwój rolnictwa w Polsce.
Przyczyny zróżnicowania genetycznego gleb w Polsce.
Uwarunkowania, przebieg oraz przyrodnicze i gospodarcze skutki degradacji gleb.
Przyrost naturalny i saldo migracji jako składniki rozwoju demograficznego.
Kryteria podziału migracji ludności stosowane w badaniach geograficznych.
Strona 2 z 3
Zatwierdzono uchwałą Rady Wydziału nr 22 z dnia 30 listopada 2010
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
Przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności na świecie.
Kraje młode i stare demograficznie – przyczyny zróżnicowania.
Źródła utrzymania ludności i ich znaczenie na przykładzie wybranych krajów świata.
Procesy urbanizacyjne na przykładzie wybranych państw świata.
Rozmieszczenie ludności w Polsce.
Tendencje przemian ludnościowych w Polsce po II wojnie światowej.
Bezrobocie w Polsce – przyczyny i przestrzenne zróżnicowanie zjawiska.
Sytuacja demograficzna Polski na tle wybranych państw Unii Europejskiej.
Specyfika problemów ludnościowych w regionie śląskim.
Wymień czynniki kształtujące osadnictwo i opisz najważniejsze z nich.
Typy układów przestrzennych miast.
Położenie i krótka charakterystyka największych miast i megalopolis świata.
Scharakteryzuj 4 podstawowe kryteria wydzielania miast.
Funkcje ośrodków miejskich: rodzaje i metody wydzielania.
Aglomeracja a konurbacja – podobieństwa i różnice na wybranych przykładach.
Scharakteryzuj typy genetyczne wsi w Polsce.
Wpływ warunków środowiska geograficznego na formy użytkowania ziemi – omów na
przykładzie wybranych krajów lub regionów świata.
84. Na wybranych przykładach opisz wpływ czynników klimatycznych na charakter
i rozmieszczenie działalności rolniczej.
85. Główne rośliny wyżywieniowe – przestrzenne rozmieszczenie ich produkcji na świecie.
86. Główne zwierzęta hodowlane – przestrzenne rozmieszczenie chowu i jego związki
z warunkami środowiska geograficznego.
87. Problemy wyżywienia ludności świata.
88. Gospodarka ekstensywna i intensywna w rolnictwie – czynniki intensyfikacji rolnictwa.
89. Przedstaw sposoby i zakres oddziaływania rolnictwa na zmiany stosunków wodnych.
90. Czynniki lokalizacji przemysłu – na wybranych przykładach przedstaw ich zmienność w czasie.
91. Omów przyczyny zmian w technologiach produkcji przemysłowej w drugiej połowie
XX wieku oraz poszukiwania nowych źródeł energii.
92. Znaczenie ropy naftowej w gospodarce – główni producenci i importerzy ropy na świecie.
93. Źródła pozyskiwania energii i ich rola w strukturze produkcji energii elektrycznej na
przykładzie wybranych krajów świata.
94. Zasoby surowców energetycznych w Polsce na tle krajów Europy.
95. Zmiany w uprzemysłowieniu miast konurbacji górnośląskiej jako wynik transformacji
gospodarczej po 1989 roku.
96. Rodzaje transportu – przedstaw zróżnicowanie i znaczenie dla rozwoju społecznogospodarczego na przykładzie wybranych krajów.
97. Walory krajoznawcze o charakterze przyrodniczym – podział i charakterystyka.
98. Walory krajoznawcze o charakterze kulturowym – podział i charakterystyka.
99. Regiony turystyczne Polski.
100. Czynniki wpływające na atrakcyjność turystyczną pobrzeży, pojezierzy i gór w Polsce.
Strona 3 z 3