Dziwne znaki
Transkrypt
Dziwne znaki
Dziwne C znaki korelacja: historia, jezyk polski, matematyka zy wiesz, że istnieje ścisły związek między matematyką a sztuką szyfrowania i łamania szyfrów? Po co ludzie szyfrują wiadomości? Od jak dawna to robią? W czasie realizacji tego projektu postaraj się zebrać jak najwięcej informacji dotyczących różnych schematów szyfrowania. Rozwazania • Czy wiesz, gdzie w Paryżu są najlepsze kasztany? Komu była potrzebna ta informacja? Do czego? Kto to był 007 i J23? • Co to jest hasło, odzew, ksywka, kryptonim? Czym zajmuje się kryptograf? Co to jest kryptogram i kryptarytm? Podaj kilka przykładów. • Jak można kodować informacje w postaci znaków, pisma, słów, gestów? Po co się to robi i gdzie się to wykorzystuje? • Co to jest numer PESEL? Jakie informacje są w nim zakodowane? • Jakie informacje są ukryte w kodzie paskowym? Gdzie możemy znaleźć takie kody? Czy wiesz, co oznaczają kolorowe nitki wszyte w brzeg tkaniny? Co to jest kod maszynowy? • Gdzie jeszcze w życiu codziennym spotykamy się z zakodowanymi informacjami? • Co to jest szyfr? Jak nazywa się nauka zajmująca się utajnianiem i odkodowywaniem informacji? • Jakie znasz rodzaje szyfrów i kodów? Czy słyszałeś o maszynach szyfrujących? Odrobina historii • Kilka tysięcy lat temu na oryginalny pomysł ukrycia wiadomości wpadł władca greckiego miasta Miletu - Histiajos. Chciał wysłać do swojego zięcia sekretny list, którego treść nie mogła być przechwycona przez Persów. Problem rozwiązano tak: jednemu z niewolników ogolono głowę, na skórze napisano wiadomość, a w drogę wysłano dopiero wtedy, gdy odrosły mu włosy i ukryty poufny tekst. Czy słyszałeś o innych sposobach przenoszenia tajnych przesyłek przez posłańców? • Czy wiesz, jak z tajnymi wiadomościami radzili sobie inni władcy? • Co to jest szyfr Juliusza Cezara? Na ile sposobów możemy zapisać słowo tajemnica posługując się tym szyfrem? Wymyśl kilka innych podobnych sposobów szyfrowania. Pismo obrazkowe • Na pewno słyszałeś o piśmie obrazkowym starożytnych Egipcjan - hieroglifach. Kto je rozszyfrował? W jakim znaczeniu używa się dziś tego słowa? • Współcześnie też posługujemy się pismem obrazkowym. Jego znaki nazywamy piktogramami. Na przykład znak oznacza „nie czyścić chemicznie". Gdzie możemy go znaleźć? • Co oznaczają te znaki? Gdzie można je spotkać? • Podaj inne przykłady piktogramów stosowanych w codziennym życiu. • Zaprojektuj kilka znaków własnego pisma obrazkowego. Gdzie możesz je wykorzystać? Udane projekty dla gimnazjum nie tylko z matematyki Alfabet • Pismo jest też jednym ze sposobów kodowania informacji. Kto je wynalazł? Jak je udoskonalano? • Jakie są rodzaje pisma? Co to jest alfabet? Kto go wynalazł i po co? Jakie alfabety używane są współcześnie? Ile mają liter? Czy istnieją alfabety, które mają tylko jeden lub dwa znaki? • Co to jest alfabet Morse'a, Braille'a, flagowy, semaforowy? Kto się nimi posługuje i dlaczego? • Jakie długie są symbole liter w alfabecie Morse? A cyfr? Czy mogłyby być krótsze? • Opracuj metodę łatwego zapamiętania alfabetu Morse'a i kodu flagowego. • Zaprojektuj własne tajne pismo alfabetyczne. Magia i czary • Napisz coś na kartce mlekiem lub sokiem z cytryny. Nic nie widać? To dobrze. Teraz wyprasuj kartkę gorącym żelazkiem. Czy potrafisz wytłumaczyć to zjawisko? • Poszukaj innych sympatycznych atramentów. Czy są takie, które widać tylko w ciemności. Zucholandia • Co oznacza zdanie wypowiedziane przez pewnego wtajemniczonego zucha? WENE – DZIE – WENE – CI – WENE – LU – WENE – BIĄ – WENE – MIEĆ – WENE – SWO – WENE –JE – WENE – TA – WENE – JE – WENE – MNI – WENE – CE. Jak powstaje ten język? Wypowiedz w nim kilka zdań. • Odszyfruj i wykonaj to polecenie: WY – MPY – MY – MPYŚL SWÓ – MPÓJ WŁA – MPA – SNY – MPY TA – MPA – JNY – MPY JĘ – MPE – ZY – MPYK MÓ – MPÓ – WIO – MPO – NY – MPY. • Opisz dokładnie, jak powstał ten język. Powiedz w nim kilka zdań. Szyfry harcerskie • Oto zaszyfrowana wiadomość i klucz do jej odczytania. G K I 9 I B A C Z E O W R R G. Ó Wytnij szablon, połóż go na zaszyfrowana wiadomość i zacznij czytać litery kolejno kolumnami. Potem przekręć szablon o 90° w prawo i czytaj dalej. Znowu obróć i znowu czytaj itd. Jaką wiadomość otrzymałeś? • Czy można inaczej wykonać szablon, tak aby po zrobieniu czterech, obrotów odczytać wszystkie litery? • Zakoduj tym szyfrem jakąś wiadomość. Ile może mieć znaków? • Wykonaj podobny szablon dla formatu 5 x 5 i 6 x 6. Czy zawsze można to zrobić? Ile okienek trzeba wyciąć, aby podczas szyfrowania zapełnić wszystkie pola? • Czy potrafisz złamać ten szyfr? Oto klucz do jego rozkodowania: A B C D E F G H I J K L M N 0 P R S • Spróbuj złamać poniższy szyfr i odczytać wiadomość: EPBYDJ ZGBGWR. TWÓJ GA – DE – RY PO – LU – KI. • Zakoduj kilka informacji powyższymi szyframi. Czy potrafisz stworzyć własne szyfry oparte na podobnych zasadach? • Kluczem do szyfru może być też jakaś ustalona książka. Jak wtedy można kodować wiadomości? • Znajdź jak najwięcej innych szyfrów i znaków (np. patrolowych) stosowanych przez harcerzy. O łamaniu szyfrów • Gdyby alfabet składał się z trzech liter, ile moglibyśmy utworzyć szyfrów, w których jedna litera jest zastępowana inną? Ile jest takich możliwości w alfabecie łacińskim? Z czym można porównać tę liczbę? • Mimo tak dużej liczby możliwych podstawień łamanie szyfrów, w których każda litera zastępowana jest zawsze tym samym znakiem, jest bardzo proste. Każdy język ma swoje „linie papilarne" - pewne litery i ich kombinacje występują częściej, a inne rzadziej. Jakie są pod tym względem cechy charakterystyczne języka polskiego? • Zbadaj częstości występowania kilku liter w języku polskim na podstawie różnych tekstów. Porównaj ich udziały. • Jakie cechy powinien mieć dobry szyfr? • Czy wiesz, jak szyfrowane są dane w Internecie? Jak komputery szyfrują hasła. Udane projekty dla gimnazjum nie tylko z matematyki