Media społecznościowe w służbie nauczania i uczenia si

Nauczyciel w świecie TIK
Cz. 16
Media społecznościowe w służbie nauczania
i uczenia się
„Nikt z nas nie wie wszystkiego,
ale każdy wie coś”
 Najważniejszą zaletą „bycia podłączonym” jest „mądrość
tłumu”, w której każdy może uczestniczyć i czerpać
korzyści.
Media
społecznościowe
zmieniają
sposób
komunikacji indywidualnych użytkowników Internetu, a
przez to całych społeczności i organizacji, także
edukacyjnych.
Podstawowe
narzędzia
mediów
społecznościowych to różnego rodzaju blogi, mikroblogi,
fotoblogi, wideoblogi (vlogi), podkasty, wiki, serwisy do
gromadzenia filmów, zdjęć, nagrań – wspomagane systemem
zakładek i rankingów oraz serwisy społecznościowe.
 Media
społecznościowe
(z
ang.
social
media)
są
nieodłączną częścią życia młodzieży. Podstawowym ich
celem jest łączenie ludzi i budowanie relacji. To – jak
zauważył Papież Benedykt XVI – „rodzaj nowej agory, swego
rodzaju otwartej przestrzeni publicznej, w której ludzie
dzielą się swoimi pomysłami, informacjami, opiniami i
gdzie mogą powstawać nowe więzi i formy wspólnoty”
(orędzie na 47. Światowy Dzień Środków Społecznego
Przekazu). Musimy je zaakceptować, poznać, by pomóc
uczniom korzystać z nich w sposób bezpieczny i mądry.
Wiemy przecież, że mogą stanowić realne zagrożenie.
Nie
powinniśmy
jednak
kojarzyć
ich
jedynie
z
cyberbullyingiem, sextingiem czy FOMO (z ang. fear of
1
missing out = lęk przed tym, że coś mnie ominie).
Używanie ich daje młodym ludziom realne korzyści, takie
jak: wzmocnienie przyjaźni, pomoc w organizowaniu spotkań
w realu, poczucie przynależności do grupy, wsparcie,
wyrażenie siebie w kreatywny sposób. Warto ten potencjał
wykorzystać do uczenia się.
 Dzisiejsi młodzi ludzie (uczniowie) to pokolenie, które
uczy się, bawi, komunikuje, pracuje i tworzy społeczności
inaczej niż ich rodzice. Są obeznani z technologiami
komputerowymi,
są
uważnymi
obserwatorami,
podejmują
wspólne zadania, nawiązują kontakty, odczuwają potrzebę
prędkości.
Charakteryzuje
ich
nieszablonowy
sposób
myślenia, będący skutkiem doświadczeń zdobytych w grach
komputerowych.
Lubią
personalizować
i
dopasowywać
produkty do własnych potrzeb. Ten potencjał ucznia
ukształtowany przez technologię cyfrową nie może być
niezauważony przez szkołę, która powinna być miejscem nie
tylko przekazywania wiedzy, ale i miejscem tworzenia
wiedzy. Internet staje się oknem na świat, a narzędzie
jakim są media społecznościowe umożliwiają tworzenie
przestrzeni edukacyjnej – społecznościowej, wspieranej
przez wirtualną komunikację i współpracę. Edukacja nie
musi odbywać się w 4 ścianach, ale w każdym miejscu i o
każdej porze.
 Zalety/pomysły wykorzystania
edukacji i wychowaniu:
mediów
społecznościowych
-umożliwiają uczniom podejmowanie wspólnych działań dla
określonego celu
-umożliwiają udostępnianie zasobów – linki, zdjęcia,
filmy, muzyka, teksty
-umożliwiają wspólne tworzenie zasobów online
-są polem dialogu/dyskusji o tym, czego się nauczyli
podczas zajęć
-są źródłem informacji - dają możliwość zdobywania
wiedzy, weryfikowania jej i korygowania niemal w czasie
rzeczywistym
- dają uczniom poczucie przynależności do grupy, co
zmniejsza uczycie odcięcia
2
w
-pozwalają wyrazić siebie, pokazać się szerszej
publiczności i otrzymać informację zwrotną
- mogą wspierać tutoring rówieśniczy poprzez publikowanie
na YouTube, Facebooku czy Twitterze instrukcji, wykładów
wyjaśniających jakiś problem
- ułatwiają komunikację nauczyciel-uczeń
- zwiększają motywację i zaangażowanie oraz udział
uczniów w dyskusjach, czy oddawanie głosu za pomocą
tworzonych komunikatorów multimedialnych
- można je wykorzystać do dokumentowania doświadczeń i
pracy projektowej poprzez np.: blogi i mikroblogi na
Twitterze; fotorelacje na Instagramie lub Snapchatcie;
filmy wideo i filmy ze zdjęć na Vine, Snapchatcie,
YouTube
- można w grupach układać opowiadanie/historię za pomocą
tekstu (Twitter), zdjęć lub krótkich filmów (Instagram,
Vine, YouTube)
- w nauce języków obcych - uczniowie doskonalą
komunikację językową, poznają inną kulturę poprzez
kontakty z uczniami innego kraju (utworzenie grupy w
serwisie Edmondo lub Facebook); robienie relacji na żywo
w Periscope, Facebooku; uczą się przy pomocy przyjaciela
korespondencyjnego (pen pal) w wersji wideo w Vine lub
Instagram
- umieszczanie relacji z wycieczek i innych wydarzeń
szkolnych w postaci zdjęć, filmów (Snapchat, Instagram,
YouTube), relacji na żywo połączonych z czatem
(Periscope, Facebook)
- drama online (wcielanie się w postaci literackie,
historyczne) za pomocą Facebooka lub jego edukacyjnego
odpowiednika Edmodo, albo aplikacji imitującej Facebook Fakebook (od fake = nieprawdziwy, podrobiony)
- przedstawianie w krótkiej formie idei na temat utworu
literackiego czy jakiegoś wydarzenia w formie komiksu,
fotokomiksu, żartu rysunkowego i publikowanie np. w
Instagramie; w formie animacji poklatkowej, filmiku wideo
czy ze zdjęć w Instagram, Vine, Snapchat; informacji
tekstowej w mikroblogu typu Twitter
- media społecznościowe pozwalają poznać osoby z różnych
stron świata i podtrzymywać te więzi
3
- pozwalają młodzieży uczestniczyć w wielu aspektach
życia społecznego poprzez dołączanie do różnych inicjatyw
- ułatwiają kontakt z osobami, które mają podobne
zainteresowania, pasje
- uczą świadomego kreowania swojego wizerunku,
redagowania publikowanych treści
 Mini przewodnik po najpopularniejszych miejscach:
Messenger
Facebook
YouTube
Na Fecebooku są rodzice i
nauczyciele toteż młodzież
pokazuje na profilu dostępnym
znajomym często ugrzeczniony i
wykreowany obraz. Z rówieśnikami
komunikują się natomiast w grupach
zamkniętych albo poprzez
komunikator Messenger, będący
częścią Facebooka.
Popularny serwis, w ramach którego
zarejestrowani użytkownicy mogą
tworzyć sieci i grupy (także
zamknięte), dzielić się
wiadomościami i zdjęciami.
Bardzo popularny serwis do
zamieszczania filmów w Internecie.
Młodemu pokoleniu zastępuje
telewizję. Serwis jest moderowany,
niewłaściwe treści są usuwane.
Każdy może stać się youtuberem i
publikować własne treści.
To ważne dla młodego człowieka, że
może zabrać głos i przedstawić
opinie, pokazać dokonania,
zainteresowania. Niesie to wiele
korzyści ale i wiele zagrożeń. Nie
każdy potrafi zmieść ostrą krytykę
w postaci „hejtu”, obrażania,
ośmieszania – co dla wielu
wykorzystujących anonimowość jest
synonimem bezkarności.
4
Instagram
Snapchat
Vine
Ask.fm
Twitter
Możemy pokazać ciekawe momenty
życia za pomocą zdjęć i krótkich
filmików wideo – muszą być one
najlepszej jakości. Liczy się
tutaj pomysł, przekaz, najlepsze
ujęcie, ciekawy filtr. Ideą
serwisu jest dzielenie się swoim
spojrzeniem na świat i oglądanie
go oczami innych.
Aplikacja, która pozwala dzielić
się zdjęciami i krótkimi filmami –
wyświetlają się one u odbiorcy
tylko przez 10 sekund – stąd mylne
poczucie bezpieczeństwa i
anonimowości, gdyż są one latami
przechowywane na serwerach; można
tez zrobić zrzut ekranowy. Należy
ustawić prywatność tak, aby się
dzielić tylko ze znajomymi albo
połączyć zdjęcia w całość jako „My
Story” (przechowywana przez 24
godz.)
Aplikacja pozwala na publikowanie
6-sekundowych filmików
wyświetlanych w niekończącej się
pętli. Można oglądać gotowe filmy
lub naśladować internetowych idoli
i zrobić własne filmy, ale nie
jest łatwo zmieścić przekaz w tak
krótkim czasie.
Wykorzystuje modę na internetową
wersję pomysłu na zadawanie pytań
w formie „złotych myśli”. Pozwala
publikować pytania i zbierać na
nie odpowiedzi. Stał się popularny
za sprawą tzw. „fejmów” (od ang.
fame=sława), za którymi podążali
ich fani.
Korzystają z niego osoby, które
chcą poinformować cały świat lub
wybrane osoby o czymś za pomocą
krótkich notatek tekstowych. To
narzędzie
do
pisania
tzw.
mikroblogów – wiadomość musi się
zmieścić w
140 znakach. Pisanie
krótkiej
i rzeczowej wiadomości
nie jest proste.
5
Periscope
Omegle
To aplikacja, która służy do
dzielenia się swoim światem z
innymi na żywo. Nasze transmisje
mogą być oglądane przez każdego
chętnego lub wybrane osoby,
komentowane, połączone z czatem.
Umożliwia pokazanie wydarzenia w
czasie, w którym się ono dzieje
lub nagranie go i opublikowanie
później.
To serwis, który nie powinien być
używany przez dzieci i młodzież –
to wideoczat wybierający losowo
rozmówcę. Nigdy nie wiadomo kto
może być po drugiej stronie. Takie
formy kontaktu z nieznajomymi mogą
okazać się niebezpieczne,
powinniśmy to uświadomić uczniom i
rodzicom.
 O portalach społecznościowych na lekcjach wychowawczych
warto
wykorzystać
w
pracy
wychowawczej
ciekawe
przykłady lekcji, jakie proponuje psycholożka Magdalena
Goetz w „GŁOSIE PEDAGOGICZNYM ” 2016 nr 5. Autorka zwraca
uwagę na zagrożenia płynące z mediów społecznościowych
(cyberprzemoc, uzależnienie, niekorzystny wpływ na rozwój
społeczny spowodowany zaniedbywaniem kontaktów w realnym
życiu), jak również wymienia plusy korzystania z nich.
Polecam również adres http://dzieckowsieci.fdn.pl/owce-wsieci - to
9 krótkich kreskówek z morałem na temat
zagrożeń w sieci dla młodych ku przestrodze, a dla
starszych ku refleksji.
 Media
społecznościowe
inspiracją
dla
nauczycieli
nauczyciele edukacji przedszkolnej
i wczesnoszkolnej
wskazują
zasoby Internetu (serwisy www, e-maile, FTP,
komunikatory), w tym strony fanowskie na portalach
społecznościowych jako źródło inspiracji do zajęć z
dziećmi – gotowe scenariusze, przykłady gier i ćwiczeń,
wiele materiałów wspomagających i usprawniających pracę
nauczyciela w celu wyzwalania kreatywności ucznia. Sylwia
Polcyn-Matuszewska wskazuje jako taki przykład 2 strony
na portalu Facebook:
6

Krokotak
– działa od 2009 r., w swoich zasobach
posiada ona zdjęcia i filmy oraz szczegółowo opisane
sposoby
różnych
prac
manualnych,
w
różnych
technikach, wykonywanych z dziećmi i dla dzieci.
Każdy nauczyciel znajdzie tam coś dla siebie.
Opierając się na tych materiałach można tworzyć
ciekawe zajęcia,
https://www.facebook.com/krokotak-192315615947/

Plastyka i technika – działa od 2013 r., można na
niej znaleźć liczne przykłady prac tematycznych,
okolicznościowych, wykonanych z różnych surowców i
materiałów
–
SA
to
pomysły
autorskie
oraz
zaczerpnięte z inny stron,
https://www.facebook.com/PlastykaITechnika

innym przykładem inspiracji dla nauczycieli oraz
uczniów np. na zajęcia świetlicowe, biblioteczne,
plastykę, nauczanie zintegrowane może być wspomniane
w jednym z czasopism metodycznych Malarstwo w
paincie, gdzie można zestawić dzieło wielkiego
mistrza z własną pracą „malarską” wykonaną w
aplikacji Paint
(dzieci poznają historię sztuki,
motywy
malarskie,
dzieła
konkretnych
malarzy,
oglądają albumy, ćwiczą posługiwanie się myszką,
https://www.facebook.com/malarstwowpaincie
,
 Dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, współpraca online,
blogowanie,
rozwój
zawodowy
–
to
zalety
mediów
społecznościowych w kontekście naszej profesji.
Zawodowe i towarzyskie portale społecznościowe, fora,
mailowe listy dyskusyjne umożliwiają spotkania z innymi
nauczycielami - w grupach otwartych lub zamkniętych, za
pomocą czatu czy forum (Google+, Linkedln, Facebook).
 Webinaria
to
coraz
popularniejsze
szkolenia
internetowe w czasie rzeczywistym. Prowadzący ma kamerę i
mikrofon, może pokazać prezentację, pliki. Uczestnicy
zadają pytania za pomocą kamery i mikrofonu lub czatu.
Darmową alternatywą dla profesjonalnego oprogramowania do
webinariów jest
opcja hangout – jedno z narzędzi
Google+.
W tej wygodnej kryjówce
konferencje może
prowadzić 10 osób. Takie spotkanie można nagrać i
7
udostępnić innym osobom. Inna opcja to Spreecast
platforma oferująca połączenie wideo dla 4 uczestników.
Nie stawia ograniczeń pod względem uczestników biorących
udział w czacie.
 Warsztat pracy nauczyciela (prezentacje, filmy, zdjęcia,
konspekty, sprawdziany itp.) – komputery ułatwiły ich
opracowanie, przechowywanie i dzielenie się nimi. Jest
wiele miejsc z gotowymi materiałami, animacjami, filmami
edukacyjnymi, np.: YouTube, Flickr, Picasa.
 Serwisy zakładkowe, gdzie ludzie gromadzą i segregują
znalezione
przez
siebie
materiały,
określając
ich
użyteczność, rekomendując je, również wspomogą pracę
nauczyciela np. Diigo, Scoopit, Delicious, Chomikuj
(diigo.com/user/enauczanie/Matematyka;pinterest.com/dchwa
stek; chomikuj.pl/aga_greg33/pomoce+dla+nauczycieli+).
Zaletą
serwisów
zakładkowych
jest
możliwość
współtworzenia
kolekcji
i
udostępniania
innym
nauczycielom. Materiały może gromadzić cała szkoła –
posegregowane tematycznie lub przedmiotami. Mogą je
zbierać uczniowie, nauczyciele, przedmiotowe zespoły
nauczycielskie, bibliotekarze.
 Współpraca online – na polecenie zasługują narzędzia
Google (zob. Narzędzia Google w służbie edukacji „IT w
Edukacji” 2013 nr 1) – to wiele rozwiązań do wspólnej
edycji dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych, prezentacji,
ankiet, a nawet rysunków. Przyjazne środowisko współpracy
oferują również międzynarodowe programy edukacyjne np.
Partners in Learning (Microsoft), Intel Teach (Intel),
czy Edmodo – nazywany “Facebookiem dla szkół”.
 Blogowanie
–
na
platformach
blogerskich
Blogger,
Wordpress (zob. Nauczyciel w świecie TIK cz. 1)piszą
nauczyciele
z
całego
swiata.
Blog
jest
miejscem
prezentowania dobrych praktyk, pokazywania osiągnięć
uczniów, miejscem dialogu i inspiracji, np.:
 http://jokookun.jimdo.com/
 http://www.joanna.palinska.cal.pl/
 http://www.superbelfrzy.edu.pl/o-blogu/blogi-prowadzoneprzez-superbelfrow/
 http://deutschfun-pielgrzymowice.blogspot.com/
8
Wykorzystane źródła:





Dialog i współpraca w mediach społecznościowych /
Agnieszka Bilska // IT W EDUKACJI. – 2014, nr 1, s. 15-17
Media społecznościowe kluczem do młodzieży / Dorota
Janczak // DYREKTOR SZKOŁY. – 2016, nr 6, s. 52-55
Media społecznościowe – narzędziem ucznia cyfrowej szkoły
/ Emilia Musiał // NOWA SZKOŁA. – 2913, nr 10, s. 13-20
Warsztat małego artysty – facebookowe inspiracje dla
nauczycieli / Sylwia Polcyn-Matuszewska. – 2016, nr 4, s.
22-23
http://www.paulus.org.pl/220,47-sdssp-benedykt-xvi-2013 –
orędzie Papieża Benedykta VXI na 47. Światowy Dzień
Środków Społecznego Przekazu [dostęp 27.06.2016 r.]
Warto zobaczyć w Internecie:



http://www.enauczanie.com/media/facebook-w-edukacji
http://www.enauczanie.com/media/film/youtube
http://www.enauczanie.com/media/blogi
Zachęcam
do
lektury
ciekawych
artykułów
zawartych
w
zestawieniu bibliograficznym „Media społecznościowe i ich
wykorzystanie
w nauczaniu, uczeniu się i wychowaniu” dostępne w tej zakładce.
Opracowanie przewodnika: Barbara Kozik
PBW Nowy Sącz
tel/fax: 18 443 70 67 w.25
email:[email protected]
www.pbwnowysacz.pl
9