pomiary pól elektromagnetycznych w środowisku

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Białymstoku
15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3
tel. 085 742-53-78
faks. 085 742-21-04
e-mail: [email protected]
WYNIKI BADAŃ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
WYKONANYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO
W 2013 ROKU
WIOŚ Białystok, marzec 2014
2
Pole elektromagnetyczne (PEM) jest zjawiskiem fizycznym złożonym z układu pola elektrycznego oraz pola
magnetycznego. Zmiany pola elektrycznego i magnetycznego rozchodzą się w przestrzeni w postaci fal
elektromagnetycznych, które w próżni osiągają prędkość ok. 300 000 km/s.
W środowisku występują dwa rodzaje źródeł PEM: naturalne (pole magnetyczne Ziemi, pola wytwarzane
przez wyładowania atmosferyczne, promieniowanie kosmiczne i promieniowanie Słońca) oraz sztuczne:
najpowszechniej występujące elektroenergetyczne linie wysokiego napięcia i instalacje radiokomunikacyjne.
W Polsce obowiązują przepisy prawne z zakresu ochrony środowiska, służące ochronie zdrowia przed
nadmiernym promieniowaniem elektromagnetycznym. Wartości dopuszczalne określono w Rozporządzeniu
1
Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku . Poziomy dopuszczalne wyznaczono dla 2 rodzajów
terenów: przeznaczonych pod zabudowę (tabela 1) oraz miejsc dostępnych dla ludności (tabela 2). Wartości
dopuszczalne zróżnicowano w zależności od zakresów częstotliwości pola.
Tabela 1. Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące
oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową
Zakres częstotliwości pola
elektromagnetycznego
Parametr fizyczny
Składowa elektryczna
Składowa magnetyczna
Gęstość mocy
Lp.
1
2
3
4
1
50 Hz
1 kV/m
60 A/m
-
Tabela 2. Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące
oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności.
Parametr fizyczny
Zakres częstotliwości
pola elektromagnetycznego
Lp
1
1
0 Hz
2
od 0 Hz do 0,5 Hz
3
od 0,5 Hz do 50 Hz
4
od 0,05 kHz do 1 kHz
5
od 0,001 MHz do 3 MHz
6
od 3 MHz do 300 MHz
7
od 300 MHz do 300 GHz
Składowa
elektryczna
2
10 kV/m
10 kV/m
20 V/m
7 V/m
7 V/m
Składowa
magnetyczna
3
2.500 A/m
2.500 A/m
60 A/m
/f
3 A/m
3 A/m
-
Gęstość mocy
4
2
0,1 W/m
Objaśnienia:
Podane w kolumnach 2 i 3 tabeli wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych
odpowiadają:
a) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych o częstotliwości do 3 MHz, podanym z dokładnością do jednego
miejsca znaczącego,
b) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych o częstotliwości od 3 MHz do 300 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca
znaczącego,
c) wartości średniej gęstości mocy dla pól elektromagnetycznych o częstotliwości od 300 MHz do 300 GHz
lub wartościom skutecznym dla pól elektrycznych o częstotliwościach z tego zakresu częstotliwości, podanej z dokładnością do jednego
miejsca znaczącego po przecinku,
d) f - częstotliwość w jednostkach podanych w kolumnie 1,
e) 50 Hz - częstotliwość sieci elektroenergetycznej.
1
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w
środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).
3
W rozporządzeniu rodzaje parametrów badanych pól elektromagnetycznych uzależniono od częstotliwości.
Dla niższych częstotliwości dokonuje się pomiarów wielkości składowej elektrycznej (V/m) jak i składowej
magnetycznej (A/m). Dla wyższych częstotliwości (np. radiowych), parametrem badanym jest gęstość mocy
2
(W/m ). W każdym z przypadków możliwe jest określenie wielkość składowej elektrycznej i magnetycznej.
Zgodnie z art. 123 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, oceny poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a wojewódzki inspektor ochrony
środowiska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Zasady
2
prowadzenia badań określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku .
W 2013 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku zrealizował program badań pól
elektromagnetycznych opracowany zgodnie z ww. rozporządzeniem. Program pomiarowy zakładał
skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach
miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. Zakres
badań obejmował pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale
częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz.
Pomiary przeprowadzono w 45 punktach pomiarowych, które rozmieszczono równomiernie na terenie
województwa (mapa 1). Badania wykonano w okresie od 4 lutego do 30 grudnia 2013 roku, za pomocą
miernika do pomiaru pola elektromagnetycznego NMB 550 nr B-0781 oraz sondy EF-0391 A-0886 o zakresie
częstotliwości 100 kHz – 3 GHz. W każdym z 45 punktów wykonano 2 godzinny pomiar z częstotliwością
próbkowania co 1 s.
OMÓWIENIE WYNIKÓW
Przeprowadzone pomiary nie wykazały, w żadnym z badanych stanowisk na terenie województwa
podlaskiego, przekroczeń wartości dopuszczalnej składowej elektrycznej - 7 V/m (wykres 1).
Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania
elektromagnetycznego w żadnym przypadku nie przekroczyła wartości 1 V/m. Najwyższą wartość - 0,62 V/m,
stanowiącą 8,8 % wartości dopuszczalnej) uzyskano w Białymstoku w punkcie przy ul. Zachodniej 2b.
Generalnie, biorąc pod uwagę rodzaj obszaru, na którym wykonywano pomiary, najwyższą wyliczoną
średnią arytmetyczną, z uśrednionych wartości natężeń pól elektromagnetycznych, uzyskano w centralnych
dzielnicach i osiedlach miast o liczbie mieszkańców powyżej 50 tys. - 0,25 V/m. W pozostałych, mniejszych
miastach średnia wyniosła - 0,18 V/m, a na terenach wiejskich - 0,2 V/m. (wykres 2).
Podsumowując wyniki programu pomiarowego zrealizowanego w roku 2013, należy zwrócić uwagę na to, iż
pomimo wzrostu liczby uruchamianych nadajników na obszarze województwa, nie obserwuje się wzrostu
zmierzonych wartości pól elektromagnetycznych. W porównaniu z wynikami z lat poprzednich, uzyskane w
2013 roku wartości utrzymują się na podobnym poziomie.
Szczegółowe zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych i wyników badań przedstawiono w załączniku 1.
2
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych
badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645).
4
Mapa 1. Rozmieszczenie stanowisk pomiarowych PEM w 2013 roku na terenie województwa podlaskiego
5
Wykres 1. Wielkości zmierzonych składowych elektrycznych PEM w punktach pomiarowych zbadanych w 2013 roku na terenie województwa
podlaskiego.
6
Wykres 2. Porównanie wyników uśrednionych wartości składowych elektrycznych PEM w zależności od rodzajów obszarów (rok 2013).
7
Lp
Miejscowość
Powiat
Lokalizacja punktu
Współrzędne punktu
Symbol NTS
Data rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Godzina rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Częstotliwość próbkowania
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych
promieniowania elektromag.
[V/m]
Wartość niepewności
pomiaru [v/m]
Procent wartości
dopuszczalnej [%]
Załącznik 1. Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych i wyników badań PEM na terenie województwa podlaskiego w 2013 roku
1
Białystok
M. Białystok
Osiedle Piasta II
ul. Warszawska 77
53°07’44,7’’
23°10’50,6’’
5.3.20.37.
61.01.1
23.10.13
09:30
11:30
1s
0,6
0,03
8,6
2
Białystok
M. Białystok
Osiedle Bema
ul. gen. J. Bema 89D
53° 7’14,3”
23° 6’ 3,4”
5.3.20.37.
61.01.1
07.11.13
11:55
13:55
1s
0,24
0,03
3
Białystok
M. Białystok
Osiedle Młodych
ul. Gruntowa 6B
53°08’05,5’’
23°07’26,3’’
5.3.20.37.
61.01.1
12.11. 13
12:50
14:50
1s
0,12
0,006
4
Białystok
M. Białystok
0,031
M. Białystok
5.3.20.37.
61.01.1
5.3.20.37.
61.01.1
0,62
Białystok
53°06’49,3’’
23°08’21,1’’
53°08’40,0’’
23°06’59,8’’
1s
5
1s
0,23
0,011
6
Łomża
M. Łomża
53°10’06,9’’
22°04’02,5’’
5.3.20.38.
62.01.1
01.07.13
10:44
-12:44
1s
0,12
0,006
7
Łomża
M. Łomża
53°10’47,1’’
22°04’24,0’’
5.3.20.38.
62.01.1
19.06.13
10:05
-12:05
1s
0,13
0,006
8
Łomża
M. Łomża
53°09’31,6’’
22°03’58,5’’
5.3.20.38.
62.01.1
28.05.13
10:50
-12:50
1s
0,15
0,007
9
Łomża
M. Łomża
0,008
M. Łomża
5.3.20.38.
62.01.1
5.3.20.38.
62.01.1
0,17
Łomża
53°10’39,6’’
22°02’46,7’’
53°10’55,4’’
22°03’42,0’’
1s
10
1s
0,27
0,013
11
Suwałki
M. Suwałki
54°05’58,8’’
22°55’04,7’’
5.3.20.39.
63.01.1
14.02.13
10:00
-12:00
1s
≤0,1
-
12
Suwałki
M. Suwałki
Osiedle Kawaleryjskie
ul. Zachodnia 2b
Osiedle Wysoki Stoczek
ul. Studzienna 9
Osiedle Jantar
ul. Broniewskiego/
Spółdzielcza
Osiedle Słoneczne
ul. 3 maja 2
Osiedle Konstytucji
ul. Niemcewicza /
Śniadeckiego 3
Osiedle Staszica
ul. Staszica 21/ Strojna
Osiedle Młodych
ul. Szeroka 1/ Partyzantów
Osiedle Staszica
ul. Staszica 3/
Bakałarzewska
Osiedle Klasztorna
ul. Spacerowa 1
54°05’41,1’’
22°56’36,7’’
5.3.20.39.
63.01.1
28.02.13
12:27
-14:27
1s
0,13
0,006
8
06.11.13
13.02.13
14.06.13
15.05.13
10:45
-12:45
11:12
-13:12
10:00
-12:00
13:00
-15:00
3,4
1,7
8,8
3,3
1,7
1,9
2,1
2,4
3,9
1,4
1,9
16
Supraśl
białostocki
17
Zabłudów
białostocki
18
Choroszcz
białostocki
19
Michałowo
białostocki
20
Suraż
białostocki
21
Siemiatycze
siemiatycki
22
Drohiczyn
siemiatycki
23
Zambrów
zambrowski
24
Hajnówka
hajnowski
25
Szepietowo
wysokomazowiecki
26
Szczuczyn
grajewski
27
Goniądz
moniecki
centrum miejscowości
centrum miejscowości
ul. Plac 11 listopada
53°00’54,2’’
23°20’15,2’’
53°08’33,8’’
22°59’15,3’’
53°01’55,3’’
23°36’15,0’’
52°56’59,2’’
22°57’24,6’’
52°25’29,5’’
22°51’33,6’’
52°23’44,8’’
22°39’27,7’’
5.3.20.38.
10.02.4
06.03.13
52°59’15,4’’
22°14’48,1’’
52°44’16,5’’
23°35’16,3’’
52°52’12,8’’
22°32’34,0’’
53°33’45,0’’
22°17’09,7’’
53°29’19,8’’
22°44’09,5’’
5.3.20.38.
14.01.1
05.02.13
5.3.20.38.
05.06.2
5.3.20.38.
13.09.2
5.3.20.39.
04.05.4
5.3.20.39.
08.01.4
9
14.02.13
22.05.13
05.03.13
05.07.13
17.12.13
23.12.13
25.07.13
20.06.13
20.12.13
06.08.13
20.08.13
10:00
-12:00
11:07
-13:07
11:07
-13:07
10:00
-12:00
12:00
-14:00
11:01
-13:01
1s
0,54
0,027
1s
0,17
0,008
1s
≤0,1
-
1s
≤0,1
-
1s
0,19
0,009
1s
≤0,1
-
1s
≤0,1
-
1s
0,24
0,012
1s
0,11
0,005
1s
0,48
0,024
1s
0,46
0,023
1s
0,18
0,009
1s
0,19
0,009
1s
≤0,1
-
1s
≤0,1
-
Procent wartości
dopuszczalnej [%]
M. Suwałki
Wartość niepewności
pomiaru [v/m]
Suwałki
31.10.13
10:01
-12:01
11:20
-13:20
12:12
-14:12
10:12
-12:12
10:48
-12:48
10:14
-12:14
12:16
-14:16
10:00
-12:00
10:10
-12:10
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych
promieniowania elektromag.
[V/m]
15
54°05’59,1’’
22°55’34,4’’
54°05’33,2’’
22°56’16,1’’
53°12’27,8’’
23°20’14,1’’
28.02.13
Częstotliwość próbkowania
M. Suwałki
5.3.20.39.
63.01.1
5.3.20.39.
63.01.1
5.3.20.39.
63.01.1
5.3.20.37.
02.09.4
5.3.20.37.
02.14.4
5.3.20.37.
02.01.4
5.3.20.37.
02.07.2
5.3.20.37.
02.10.4
5.3.20.38.
10.09.2
Godzina rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Suwałki
54°07’24,3’’
22°55’28,8’’
Data rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
14
Osiedle Daszyńskiego
ul. Daszyńskiego 27
Osiedle I
ul. Gałaja/ Hamerszmita
Osiedle Polna
ul. Bielickiego/Żniwna 4
cetrum miejscowości
koło Kościoła
centrum miejscowości
ul. Rynek 2 (park)
centrum miejscowości
ul. Rynek 11 listopada 9
centrum miejscowości
ul. Plac 11 listopada
centrum miejscowości
park
centrum miejscowości
ul. Ogrodowa (ZUS)
centrum miejscowości
ul. Plac Kościuszki/
Kościelna
centrum miejscowości
ul. Białostocka 22a
centrum miejscowości
ul. 3 maja 44/ Parkowa 2
centrum miejscowości
Symbol NTS
Powiat
M. Suwałki
Współrzędne punktu
Miejscowość
Suwałki
Lokalizacja punktu
Lp
13
7,7
2,4
1,4
1,4
2,7
1,4
1,4
3,4
1,6
6,9
6,6
2,6
2,7
1,4
1,4
30
Suchowola
sokólski
31
Poświętne
białostocki
32
Perlejewo
siemiatycki
33
Czeremcha
hajnowski
34
Narewka
hajnowski
35
Sokoły
wysokomazowiecki
36
Wizna
łomżyński
37
Grabowo
kolneński
38
Wąsosz
grajewski
centrum miejscowości
ul. Plac Rzędziana 18
53°27’34,5’’
22°09’11,2’’
53°31’21,4’’
22°19’10,8’’
39
Jaświły
moniecki
centrum miejscowości
ul. Plac 11 listopada
53°28’32,5’’
22°57’14,8’’
40
Krypno
moniecki
41
Janów
sokólski
centrum miejscowości
Krypno 31
centrum miejscowości
53°16’47,1’’
22°52’24,7’’
53°28’00,3’’
23°13’47,0’’
centrum miejscowości
ul. Goniądzka 21 (koło
przychodni)
centrum miejscowości
parking koło Urzędu Gminy
centrum miejscowości
plac koło Kościoła
centrum miejscowości
centrum miejscowości
ul. Hajnowska (plac przy
rzece)
centrum miejscowości
centrum miejscowości
park koło Banku
Spółdzielczego
centrum miejscowości
52°50’07,2’’
23°45’12,9’’
52°59’33,8’’
22°42’04,3’’
5.3.20.38.
13.08.2
5.3.20.38.
07.08.2
53°11’33,1’’
22°23’05,9’’
5.3.20.38.
06.02.2
5.3.20.39.
04.06.2
5.3.20.39.
08.03.2
5.3.20.39.
08.05.2
5.3.20.37.
11.02.2
10
31.07.13
07.03.13
26.03.13
02.07.13
03.07.13
10:48
-12:48
11:20
-13:20
10:12
-12:12
10:01
-12:01
1s
0,16
0,008
1s
≤0,1
-
Procent wartości
dopuszczalnej [%]
sokólski
10:42
-12:42
10:25
-12:25
Wartość niepewności
pomiaru [v/m]
Sokółka
16.04.13
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych
promieniowania elektromag.
[V/m]
29
centrum miejscowości
ul. 11listopada/ gen. Bema
centrum miejscowości
Częstotliwość próbkowania
5.3.20.37.
02.08.2
5.3.20.38.
10.08.2
5.3.20.38.
05.03.2
5.3.20.38.
05.09.2
sokólski
Godzina rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Symbol NTS
52°55’22,7’’
22°49’44,0’’
52°34’11,3’’
22°33’48,0’’
52°30’55,0’’
23°21’05,5’’
Krynki
Data rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Współrzędne punktu
Lokalizacja punktu
5.3.20.37.
11.09.4
Powiat
53°34’40,2’’
23°06’08,3’’
Miejscowość
5.3.20.37.
11.04.2
5.3.20.37.
11.08.4
Lp
53°15’53,9’’
23°46’20,6’’
53°24’25,9’’
23°29’45,4’’
28
2,3
1,4
2,3
1s
0,16
0,008
1s
0,12
0,006
1s
0,22
0,011
3,1
1s
≤0,1
-
1,4
1,7
19.07.13
10:00
-12:00
1s
≤0,1
-
1,4
04.02.13
10:01
-12:01
1s
0,17
0,008
2,4
19.04.13
11:15
-13:15
1s
≤0,1
-
1,4
1s
0,27
0,013
1s
≤0,1
-
1,4
1s
≤0,1
-
1,4
1s
0,18
0,009
2,6
1s
0,27
0,013
3,9
30.12.13
22.10.13
04.09.13
20.08.13
02.10.13
12:44
-14:44
12:34
-14:34
10:01
-12:01
11:18
-13:18
10:45
-12:45
3,9
45
Wiżajny
suwalski
centrum miejscowości
5.3.20.39.
12.03.2
5.3.20.39.
12.09.2
27.03.13
21.11.13
1s
0,24
0,012
1s
0,11
0,005
1s
0,47
0,023
6,7
1s
0,41
0,02
5,9
Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska
Akceptował:
11
Procent wartości
dopuszczalnej [%]
suwalski
29.12.13
Wartość niepewności
pomiaru [v/m]
Jeleniewo
5.3.20.39.
01.03.2
10:27
-12:27
10:48
-12:48
11:26
-13:26
10:35
-12:35
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych
promieniowania elektromag.
[V/m]
44
02.08.13
Częstotliwość próbkowania
augustowski
5.3.20.39.
01.06.2
Godzina rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Bargłów
Kościelny
53°54’19,0’’
23°16’05,2’’
53°46’23,4’’
22°49’19,8’’
54°12’15,1’’
22°54’44,2’’
54°22’04,5’’
22°52’09,0’’
Data rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
43
centrum miejscowości
Płaska 53d
centrum miejscowości
ul. Augustowska 86
centrum miejscowości
Symbol NTS
Powiat
augustowski
Współrzędne punktu
Miejscowość
Płaska
Lokalizacja punktu
Lp
42
3,4
1,6