pomiary pól elektromagnetycznych w środowisku

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Białymstoku
15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3
tel. 085 742-53-78
faks. 085 742-21-04
e-mail: [email protected]
WYNIKI BADAŃ PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
WYKONANYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO
W 2012 ROKU
WIOŚ Białystok, styczeń 2013
2
Pole elektromagnetyczne (PEM) jest zjawiskiem fizycznym złożonym z układu pola elektrycznego oraz pola
magnetycznego. Zmiany pola elektrycznego i magnetycznego rozchodzą się w przestrzeni w postaci fal
elektromagnetycznych, które w próżni osiągają prędkość ok. 300 000 km/s.
W środowisku występują dwa rodzaje źródeł PEM: naturalne (pole magnetyczne Ziemi, pola wytwarzane
przez wyładowania atmosferyczne, promieniowanie kosmiczne i promieniowanie Słońca) oraz sztuczne:
najpowszechniej występujące elektroenergetyczne linie wysokiego napięcia i instalacje radiokomunikacyjne.
W Polsce obowiązują przepisy prawne z zakresu ochrony środowiska, służące ochronie zdrowia przed
nadmiernym promieniowaniem elektromagnetycznym. Wartości dopuszczalne promieniowania określono
1
w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku . Poziomy dopuszczalne wyznaczono
dla 2 rodzajów terenów: przeznaczonych pod zabudowę (tabela 1) oraz miejsc dostępnych dla ludności (tabela
2). Wartości dopuszczalne zróżnicowano w zależności od zakresów częstotliwości pola.
Tabela 1. Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące
oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową
Zakres częstotliwości pola
elektromagnetycznego
Parametr fizyczny
Składowa elektryczna
Składowa magnetyczna
Gęstość mocy
Lp.
1
2
3
4
1
50 Hz
1 kV/m
60 A/m
-
Tabela 2. Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące
oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności.
Parametr fizyczny
Zakres częstotliwości
pola elektromagnetycznego
Lp
1
1
0 Hz
2
od 0 Hz do 0,5 Hz
3
od 0,5 Hz do 50 Hz
4
od 0,05 kHz do 1 kHz
5
od 0,001 MHz do 3 MHz
6
od 3 MHz do 300 MHz
7
od 300 MHz do 300 GHz
Składowa
elektryczna
2
10 kV/m
10 kV/m
20 V/m
7 V/m
7 V/m
Składowa
magnetyczna
3
2.500 A/m
2.500 A/m
60 A/m
/f
3 A/m
3 A/m
-
Gęstość mocy
4
2
0,1 W/m
Objaśnienia:
Podane w kolumnach 2 i 3 tabeli wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych
odpowiadają:
a) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych i magnetycznych o częstotliwości do 3 MHz, podanym z dokładnością do jednego
miejsca znaczącego,
b) wartościom skutecznym natężeń pól elektrycznych o częstotliwości od 3 MHz do 300 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca
znaczącego,
c) wartości średniej gęstości mocy dla pól elektromagnetycznych o częstotliwości od 300 MHz do 300 GHz
lub wartościom skutecznym dla pól elektrycznych o częstotliwościach z tego zakresu częstotliwości, podanej z dokładnością do jednego
miejsca znaczącego po przecinku,
d) f - częstotliwość w jednostkach podanych w kolumnie 1,
e) 50 Hz - częstotliwość sieci elektroenergetycznej.
1
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w
środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).
3
W rozporządzeniu rodzaje parametrów badanych pól elektromagnetycznych uzależniono od częstotliwości.
Dla niższych częstotliwości dokonuje się pomiarów wielkości składowej elektrycznej (V/m) jak i składowej
magnetycznej (A/m). Dla wyższych częstotliwości (np. radiowych), parametrem badanym jest gęstość mocy
2
(W/m ). W każdym z przypadków możliwe jest określenie wielkość składowej elektrycznej i magnetycznej.
Zgodnie z art. 123 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, oceny poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku dokonuje się w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, a wojewódzki inspektor ochrony
środowiska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Zasady
2
prowadzenia badań określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku .
W 2012 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku zrealizował program badań pól
elektromagnetycznych opracowany zgodnie z ww. rozporządzeniem. Program pomiarowy zakładał
skoncentrowanie pomiarów na obszarach dostępnych dla ludności tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach
miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. Zakres
badań obejmował pomiary natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale
częstotliwości, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz.
Pomiary przeprowadzono w 45 punktach pomiarowych, które rozmieszczono równomiernie na terenie
województwa (mapa 1). Badania wykonano w okresie od 9 stycznia do 28 grudnia 2012 roku, za pomocą
miernika do pomiaru pola elektromagnetycznego NMB 550 nr B-0781 oraz sondy EF-0391 A-0886 o zakresie
częstotliwości 100 kHz – 3 GHz. W każdym z 45 punktów wykonano 2 godzinny pomiar z częstotliwością
próbkowania, co 1 s.
OMÓWIENIE WYNIKÓW
Przeprowadzone przez Inspektorat pomiary promieniowania elektromagnetycznego nie wykazały,
w żadnym z badanych stanowisk na terenie województwa podlaskiego, przekroczeń wartości dopuszczalnej
składowej elektrycznej (7 V/m) (wykres 1). Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń
pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego w żadnym przypadku nie przekroczyła wartości 1
V/m. Najwyższą wartość (wynoszącą 0,65 V/m, co stanowi 9,3 % wartości dopuszczalnej) uzyskano w
Wasilkowie w punkcie przy ul. Rynek Kilińskiego 6.
Generalnie, biorąc pod uwagę rodzaj obszaru, na którym wykonywano pomiary, najwyższą wyliczoną
średnią arytmetyczną, z uśrednionych wartości natężeń pól elektromagnetycznych, uzyskano w centralnych
dzielnicach i osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. (0,21 V/m). W pozostałych
mniejszych miastach średnia była niewiele niższa (0,2 V/m), natomiast na terenach wiejskich wartość
wyliczonej średniej była najniższa (0,1 V/m) (wykres 2).
Podsumowując wyniki programu pomiarowego zrealizowanego w roku 2012, należy zwrócić uwagę na to, iż
pomimo wzrostu liczby uruchamianych nadajników na obszarze województwa, nie obserwuje się wzrostu
zmierzonych wartości pól elektromagnetycznych. W porównaniu z wynikami z lat poprzednich, uzyskane w
2012 roku wartości utrzymują się na podobnym poziomie.
Szczegółowe zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych i wyników badań przedstawiono w załączniku 1.
2
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 roku w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych
badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645).
4
Mapa 1. Rozmieszczenie stanowisk pomiarowych PEM w 2012 roku na terenie województwa podlaskiego
5
Wykres 1. Wielkości zmierzonych składowych elektrycznych PEM w punktach pomiarowych zbadanych w 2012 roku na terenie województwa
podlaskiego
6
Wykres 2. Porównanie wyników uśrednionych wartości składowych elektrycznych PEM w zależności od rodzajów obszarów (rok 2012).
7
Powiat
Data rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Godzina rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Częstotliwość próbkowania
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych
promieniowania elektromag.
[V/m]
Wartość niepewności
pomiaru [v/m]
Procent wartości
dopuszczalnej [%]
Białystok
M. Białystok
ul. Radzymińska
(obok sklepu Biedronka)
53° 8’45,0”
23° 9’ 15,3”
5.3.20.37.
61.01.1
08.08.12
11:30
13:30
1s
0,6
0,03
8,6
2
Białystok
M. Białystok
ul. Zielonogórska 19
(obok kwiaciarni Finezja)
53° 7’14,3”
23° 6’ 3,4”
5.3.20.37.
61.01.1
03.04.12
11:00
13:00
1s
<0,1
-
<1
3
Białystok
M. Białystok
ul. Mickiewicza 17
0,23
0,0115
3,3
Białystok
M. Białystok
1s
<0,1
-
<1
5
Białystok
M. Białystok
1s
0,15
0,0075
2,1
6
Łomża
M. Łomża
1s
<0,1
-
<1
7
Łomża
M. Łomża
1s
0,17
0,0085
2,4
8
Łomża
M. Łomża
ul. Spokojna 9
1s
0,32
0,016
4,6
9
Łomża
M. Łomża
ul. Raginisa 6
1s
0,19
0,0095
2,7
10
Łomża
M. Łomża
ul. Kwiatowa 51
1s
0,11
0,0055
1,6
11
Suwałki
M. Suwałki
ul. Wigierska 20
1s
<0,1
-
<1
12
Suwałki
M. Suwałki
ul. Noniewicza 85
1s
0,48
0,024
6,9
13
Suwałki
M. Suwałki
ul. Witosa
1s
0,22
0,011
3,1
14
Suwałki
M. Suwałki
ul. Chrobrego
(róg ul. Grunwaldzkiej)
5.3.20.37.
61.01.1
5.3.20.37.
61.01.1
5.3.20.37.
61.01.1
5.3.20.38.
62.01.1
5.3.20.38.
62.01.1
5.3.20.38.
62.01.1
5.3.20.38.
62.01.1
5.3.20.38.
62.01.1
5.3.20.39.
63.01.1
5.3.20.39.
63.01.1
5.3.20.39.
63.01.1
5.3.20.39.
63.01.1
1s
4
53° 7’ 30,9”
23° 10’ 17,6”
53° 6’ 28,4”
23° 7’ 26,3”
53° 8’ 22,2”
23° 7’ 43,9”
53° 10’ 37,8”
22° 4’ 57,8”
53° 10’ 44,8”
22° 3’ 15,1”
53° 10’ 20,0”
22° 3’ 7,8”
53° 10’ 55,1”
22° 3’ 57,6”
53° 10’ 36,2”
22° 3’ 57,6”
54° 5’ 45,1”
22° 56’ 7,2”
54° 6’ 13,1”
22° 55’ 53,4”
54° 7’ 1,8”
22° 55’ 59,4”
54° 5’ 53,2”
22° 54’ 30,6”
1s
0,19
0,0095
2,7
ul. Dubois
(obok kwiaciarni Chaber)
ul. Broniewskiego
(obok sklepu ABC)
ul. Dworna 45
(róg ul. Szkolnej)
ul. Strażacka
(róg Harcerskiej)
Symbol NTS
Współrzędne punktu
Miejscowość
1
Lokalizacja punktu
Lp
Załącznik 1 Zestawienie lokalizacji punktów pomiarowych i wyników badań PEM na terenie woj. podlaskiego w 2012 roku
8
28.12.12
16.11.12
05.10.12
12.04.12
04.04.12
09.10.12
19.03.12
22.11.12
08.03.12
15.03.12
15.06.12
10.07.12
12:00
14:00
12:40
14:40
11:50
13:50
10:20
12:20
10:40
12:40
13:30
15:30
10:30
12:30
10:50
12:50
10:51
12:51
11:30
13:30
12:15
14:15
10:30
12:30
17
Dąbrowa
Białostocka
sokólski
18
Suchowola
sokólski
19
Goniądz
moniecki
Centrum miejscowości (park)
20
Rajgród
grajewski
Centrum miejscowości (park)
21
Jedwabne
łomżyński
ul. Jana Pawła II 12
22
Ciechanowiec
wysokomaz.
Plac 3 maja
23
Drohiczyn
siemiatycki
Centrum miejscowości (rynek)
24
Brańsk
bielski
25
Kleszczele
hajnowski
ul. Plac Parkowy 9
26
Tykocin
białostocki
Centrum miejscowości (rynek)
27
Zabłudów
białostocki
ul. Rynek
(centrum miejscowości)
28
Wasilków
białostocki
ul. Rynek Kilińskiego 6
29
Szczuczyn
grajewski
Plac Tysiąclecia
(rynek)
30
Knyszyn
moniecki
Przy Urzędzie Miejskim
31
Szypliszki
RADAR
suwalski
Centrum miejscowości
Plac Kościuszki
(dworzec PKS)
Centrum miejscowości
(park)
Centrum miejscowości
(ul. Sienkiewicza 10)
9
22.03.12
13.03.12
10.01.12
22.05.12
29.10.12
16.07.12
14.03.12
10.08.12
26.03.12
23.03.12
24.08.12
17.08.12
01.10.12
09.01.12
12.01.12
04.12.12
Procent wartości
dopuszczalnej [%]
ul. Kościelna 4
11:00
13:00
10:40
12:40
11:00
13:00
10:50
12:50
10:40
12:40
10:40
12:40
11:00
13:00
10:40
12:40
11:10
13:10
10:30
12:30
10:10
12:10
11:50
13:50
10:50
12:50
11:10
13:10
11:30
13:30
10:50
12:50
10:30
12:30
Wartość niepewności
pomiaru [v/m]
augustowski
24.04.12
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych
promieniowania elektromag.
[V/m]
Lipsk
5.3.20.39.
63.01.1
5.3.20.39.
01.04.4
5.3.20.37.
11.01.4
5.3.20.37.
11.09.4
5.3.20.39.
08.01.4
5.3.20.39.
04.04.4
5.3.20.38.
07.01.4
5.3.20.38.
13.02.4
5.3.20.38.
10.02.4
5.3.20.38.
03.02.1
5.3.20.38.
05.07.4
5.3.20.37.
02.12.4
5.3.20.37.
02.14.4
5.3.20.37.
02.13.4
5.3.20.39.
04.05.4
5.3.20.39.
08.04.4
5.3.20.39.
12.08.2
Częstotliwość próbkowania
16
54° 6’ 41,5”
22° 56’ 31,6”
53° 44’ 2,4”
23° 24’ 10,6”
53° 39’ 16,3’’
23° 20’ 53,3’’
53° 34’ 39,9’’
23° 6’ 23,8’’
53° 29’ 21,3’’
22° 44’ 15,6’’
53° 43’ 48,0’’
22° 41’ 23,4’’
53° 17’ 10,6’’
22° 18’ 10,8’’
52° 40’ 43,8’’
22° 29’ 54,5’’
52° 23’ 44,9’’
22° 39’ 27,8’’
52° 44’ 35,1’’
22° 50’ 27,8’’
52° 34’ 26,0’’
23° 19’ 32,7’’
53° 12’ 27,3’’
22° 46’ 17,0’’
53° 0’ 52,6’’
23° 20’ 19,2’’
53° 11’ 55,7’’
23° 12’ 24,8’’
53° 33’ 47,1’’
22° 17’ 12,4’’
53° 18’ 45,6’’
22° 55’ 7,4’’
54° 15’ 11,6’’
23° 4’ 28,6’’
Godzina rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
ul. Kasztanowa 9
Data rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
M. Suwałki
Symbol NTS
Powiat
Suwałki
Współrzędne punktu
Miejscowość
Lokalizacja punktu
Lp
15
1s
<0,1
-
<1
1s
0,1
0,005
1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
0,1
0,005
1
1s
0,1
0,005
1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
0,24
0,012
3,4
1s
<0,1
-
<1
1s
0,12
0,006
1,7
1s
0,19
0,0095
2,7
1s
0,65
0,0325
9,3
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
34
Puńsk
sejneński
Centrum miejscowości
35
Giby
sejneński
36
Szumowo
zambrowski
37
Turośl
kolneński
38
Nowinka
augustowski
39
Śniadowo
łomżyński
40
Czyżew-Osada
wysokomaz.
41
Grodzisk
siemiatycki
42
Rudka
bielski
43
Orla
bielski
Centrum miejscowości (park)
44
Narew
hajnowski
Centrum miejscowości (park)
45
Gródek
białostocki
ul. Białostocka 72
(centrum miejscowości)
Giby 74A
(centrum miejscowości)
ul. Przemysłowa 4
(skwer obok cmentarza)
ul. Jana Pawła II
(centrum miejscowości)
Centrum miejscowości (obok
komisariatu policji)
ul. Rynek 4
(centrum miejscowości)
ul. Mały Rynek
(centrum miejscowości)
Centrum miejscowości
(naprzeciwko kościoła)
Centrum miejscowości
(plac przy kościele)
Opracowanie: Wydział Monitoringu Środowiska
21.11.12
19.11.12
27.11.12
13.07.12
29.08.12
14.10.12
30.10.12
26.09.12
17.04.12
28.08.12
20.03.12
16.03.12
13.01.12
Procent wartości
dopuszczalnej [%]
Centrum miejscowości
10:30
12:30
10:30
12:30
10:50
12:50
10:25
12:25
10:15
12:15
12:06
14:06
10:40
12:40
10:25
12:25
11:25
13:25
11:15
13:15
10:15
12:15
11:30
13:30
10:30
12:30
10:00
12:00
Wartość niepewności
pomiaru [v/m]
suwalski
27.12.12
Średnia arytmetyczna
zmierzonych wartości
skutecznych natężeń pól
elektrycznych
promieniowania elektromag.
[V/m]
Filipów
5.3.20.39.
12.05.2
5.3.20.39.
12.02.2
5.3.20.39.
09.04.2
5.3.20.39.
09.02.2
5.3.20.38.
14.04.2
5.3.20.38.
06.06.2
5.3.20.39.
01.05.2
5.3.20.38.
07.07.2
5.3.20.38.
13.03.2
5.3.20.38.
10.04.2
5.3.20.38.
03.07.2
5.3.20.38.
03.06.2
5.3.20.38.
05.08.2
5.3.20.37.
02.04.2
Częstotliwość próbkowania
33
53° 59’ 23,1’’
22° 46’ 58,0’’
54° 10’ 47,8’’
22° 37’ 15,7’’
54° 15’ 0,4’’
23° 10’ 33,7’’
54° 02’ 20,5’’
23° 21’ 21,6’’
52° 55’ 5,5’’
22° 05’ 0,7’’
53° 23’ 24,9’’
21° 43’ 23,4’’
53° 56’ 3,7’’
22° 58’ 44,9’’
53° 02’ 18,9’’
21° 59’ 23,8’’
52° 47’ 52,2’’
22° 18’ 51,5’’
52° 35’ 00,2’’
22° 44’ 25,3’’
52° 43’ 17,8’’
22° 43’ 55,6’’
52° 42’ 15,6’’
23° 19’ 57,9’’
52° 54’ 49,6’’
23° 31’ 13,4’’
53° 5’ 45,5’’
23° 39’ 25,9’’
Godzina rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
Centrum miejscowości
(plac koło kościoła)
Data rozpoczęcia i
zakończenia pomiaru
suwalski
Symbol NTS
Powiat
Raczki
Współrzędne punktu
Miejscowość
Lokalizacja punktu
Lp
32
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
0,1
0,005
1
1s
<0,1
-
<1
-
<1
1s
<0,1
1s
<0,1
-
<1
1s
<0,1
-
<1
1s
0,1
0,005
1
1s
0,11
0,0055
1,6
1s
<0,1
-
<1
1s
0,16
0,008
2,3
Akceptował:
10