Patogenne grzyby – trochę historii

Patogenne grzyby – trochę historii
Według szacunków w Polsce aktualnie prawie 1% wszystkich mieszkań jest
dotkniętych rozwojem grzybów pleśniowych. Coraz częściej mówi się, że jest to również
problem zdrowia publicznego. 1
Fot. 1 Malunek w jaskini w Lascaux.
Rozwój cywilizacji od zawsze był
związany
z
ekspansją
patogennych
drobnoustrojów - zwłaszcza w miejscach
zamieszkałych przez ludzi.
Liczne badania
naukowe oraz analizy m.in. malunków w
jaskiniach z epoki Paleolitu wykazały, że
zniszczenia materiałów organicznych (np.
drewno) i nieorganicznych (np. kamienie, tynki)
były
często
związane
z
niszczycielską
aktywnością grzybów i pleśni. 2
Dobrym
przykładem może być tutaj jaskinia w Lascaux.
Początkowe otwarcie jaskini dla zwiedzający poskutkowało dużym wzrostem dwutlenku
węgla w powietrzu, a także skraplaniem się wody na malowidłach. W konsekwencji na
ścianach pojawiły się grzyby i drobnoustroje, które miały wpływ na poważne pogorszenie
kondycji prastarych dzieł sztuki. Aktualnie dostęp do jaskini jest mocno ograniczony ze
względu na obawy o całkowite zniszczenie przez grzyby tego cennego znaleziska.
Prawdopodobnie pierwszym opracowaniem dotyczącym szkodliwego wpływu
grzybów na życie ludzi jest fragment w Biblii, (Księga Kapłańska rozdział 14, wers 34-45),
który zawiera dokładne wskazówki jak należy postąpić w przypadku zainfekowania budynku
przez grzyby. Już wtedy zdawano sobie sprawę z zagrożenia jakie dla zdrowia i życia ludzi
stwarzają te mikroorganizmy.
„Kiedy wejdzie do ziemi Kanaan, którą daję wam w posiadanie, i jeżeli pozwolę wystąpić
pladze trądu (rodzaj grzyba) na jakimś domu należącym do was, wtedy właściciel domu
przyjdzie i oznajmi kapłanowi: Coś jak gdyby plaga [trądu] na domu się ukazała. Wówczas
kapłan wyda rozkaz opróżnienia domu przedtem, zanim kapłan przyjdzie dla obejrzenia
plagi, aby wszystko co jest w domu, nie stało się nieczyste. Dopiero potem kapłan przyjdzie,
aby obejrzeć dom. Kapłan obejrzy plagę . Jeśli stwierdzi, że plaga występuje na ścianach
domu w postaci dołków zielonawych lub czerwonawych, które zdają się być wklęśnięte w
stosunku do ściany, kapłan wyjdzie z domu przed wejście i każe zamknąć dom na siedem
dni. Siódmego dnia kapłan wróci. Jeżeli stwierdzi, że plaga rozszerzyła się na ścianach
domu, to każe wyrwać kamienie, na których jest plaga, i wyrzucić je za miasto na miejsce
nieczyste. Potem każe oskrobać ten dom wewnątrz dokoła i wysypać zaprawę ze skrobania
za miasto na miejsce nieczyste. Następnie wezmą inne kamienie i umieszczą je zamiast
poprzednich kamieni, wezmą inną zaprawę i otynkują dom. Jeżeli jednak plaga powróci i
zakwitnie na domu po usunięciu kamieni, po oskrobaniu domu i po otynkowaniu, to kapłan
1
2
B. Rymsza, „Biodeterioracja pleśniowa - nieszczęście, którego można uniknąć”, Alergia 2005,01, s. 43.
R. Górny, „Filamentous microorganisms and their fragments In indoor air – a review” Environ Med 2004, 11, s. 185-197.
przyjdzie i obejrzy. Jeżeli stwierdzi, że plaga rozszerzyła się na domu, jeśli to złośliwy trąd w
domu – ten dom jest nieczysty. W takim razie dom będzie rozebrany, jego kamienie, drewno,
cała zaprawa wyniesiona za miasto, na miejsce nieczyste. Jeżeli kto wejdzie do tego domu,
podczas jego zamknięcia będzie nieczysty aż do wieczora. Jeżeli kto będzie spał w tym
domu wypierze ubranie, jeżeli kto będzie jadł w tym domu wypierze ubranie. Jeżeli jednak
kapłan przyjdzie, obejrzy i stwierdzi, że plaga nie rozszerzyła się w tym domu po
otynkowaniu go, to uzna ten dom za czysty, bo plaga trądu została uleczona”. 3
Grzyby i pleśnie są utrapieniem ludzkości od wieków. Powodują liczne dolegliwości
zdrowotne oraz przyczyniają się do szybkiej degradacji materiałów budowlanych. Aktualnie
dysponujemy środkami profilaktycznymi, które zabezpieczają powierzchnie przed rozwojem
tych patogennych mikroorganizmów, są to między innymi ekologiczne farby z rodziny GALVI.
3
Bilia, Księga Kapłańska rozdział 14, wers 34-45.