12-14 MATERIAŁY DO PRZYGOTOWANIA PODŁOŻA

TEMAT 12-14 :
MATERIAŁY DO
PRZYGOTOWANIA
PODŁOŻA
1
1. MATERIAŁY DO NAPRAW
I WYGŁADZANIA PODŁOŻA
2
MATERIAŁY DO PRZYGOTOWYWANIA
PODŁOŻA
Przygotowanie podłoża w pracach malarskich jest bardzo istotne. Od
tego jak starannie przygotujemy podłoże zależy efekt końcowy naszej
pracy. Dlatego nie może być mowy o niestaranności i braku dokładności
w przygotowaniu podłoża.
− Zaprawy odpowiednie do rodzaju danego tynku służą do napraw
i przecierania podłoży tynkowych.
− Szpachlówki, czyli masy o konsystencji past lub półpłynne są
przeznaczone do wyrównywania i wygładzania powierzchni podłoża.
W postaci gotowych wyrobów na spoiwach emulsyjnych, olejnych i
żywicznych są dostosowane do szpachlowania podłoży tynkowych,
drewnianych i metalowych.
− Kity szpachlowe to gęste plastyczne masy w postaci gotowych
wyrobów służące do wypełnienia wgłębień na podłożach drewnianych i
metalowych.
3
a) MASY SZPACHLOWE
I ZAPRAWY GIPSOWE
zwykle podczas przygotowywania ścian przed malowaniem,
zachodzi konieczność ich wyrównania, uzupełnienia ubytków. Do
tego celu służą masy szpachlowe i zaprawy gipsowe.
Stanowią one gotowe mieszanki w postaci proszków lub gotowych
do użycia past. Wydajność mas szpachlowych gotowych, jest
zależna od chropowatości podłoża – przy grubości warstwy 1mm
wynosi około 1,5 kg/m2
4
ZAPRAWA GIPSOWA
Zaprawa gipsowa składa się z gipsu i piasku o proporcji 1:2 – 1:3
stosuje się do naprawy uszkodzeń tynków gipsowych
i wapiennych. W celu opóźnienia wiązania zaprawy można dodać
opóźniacz wiązania gipsu, na przykład mleko wapienne zamiast
wody zarobowej, wapno suchogaszone (5% - 20 % wagowo
w stosunku do gipsu), roztworu kleju kostnego (1% – 2 % wagowo
w stosunku do gipsu).
ZACZYN GIPSOWY
stosuje się do naprawy uszkodzeń powierzchni elementów
gipsowych lub powierzchni ścian wykończanych szpachlówkami
gipsowymi.
Nie powinno się go stosować do
reperacji uszkodzeń tynków wapiennych i cementowo-wapiennych,
ponieważ będzie widoczna różnica faktury naprawianego miejsca.
5
ZAPRAWY
Do napraw podłoży tynkowych w robotach malarskich, powinno się
stosować zaprawę tego samego rodzaju co naprawiany tynk lub
specjalne zaprawy wyrównawcze.
Zaprawę wapienną stosuje się do naprawy większych uszkodzeń
tynków wapiennych oraz do przecierania całej powierzchni starych
tynków wapiennych i cementowo – wapiennych.
●
Zaprawę wapienno – gipsową stosuje się do naprawy
większych uszkodzeń tynków wapienno – gipsowych. Stosuje się
ją również do naprawy tynków wapiennych.
●
Zaprawę cementowo – wapienną stosujemy do naprawy
tynków zewnętrznych i wewnętrznych. Można ją również
zastosować do napraw drobnych uszkodzeń wewnętrznych tynków
wapiennych.
●
6
b) KITY
Są to gęste plastyczne masy do wypełnienia wgłębień, głównie na
podłożach drewnianych lub metalowych.
Składają się ze spoiwa, którym jest pokost lniany, lakier, emulsji,
dyspersja, szkło wodne oraz wypełniacza w postaci kredy, Kity są
produkowane fabrycznie.
7
W razie konieczności przygotowania kitu we własnym zakresie
stosuje się mieszanki:
– kit olejny - pokost lniany (1 część) miesza się z kredą (5÷7
części), a następnie ubija się młotkiem do momentu kiedy
otrzymana masa przestanie się przylepiać do podłoża,
– kit miniowy - pokost lniany (1 cześć) miesza się z minią
ołowianą (1 cześć) oraz wypełniaczem w postaci kredy, miesza się
do momentu uzyskania odpowiednie gęstości,
– kit ze szkła wodnego potasowego - szkło wodne potasowe
miesza się z mączką kwarcową, z dodatkiem bieli cynkowej.
8
c) SZPACHLÓWKI
Są to masy o konsystencji past, przeznaczone do wygładzania
powierzchni podłoża. Składają się ze spoiwa, wypełniaczy i
pigmentów.
Szpachlówki na spoiwach olejnych,
żywicznych oraz emulsyjnych przygotowywane są fabrycznie
w postaci gotowych past.
9
Szpachlówki można przyrządzić we własnym zakresie:
– szpachlówka olejna - mieszanina pokostu lnianego (1 części) z
2 częściami litoponu i 2 częściami bieli barowej.
Drugi sposób to zmieszanie 0,75 części lakieru olejnego, 0,25
części pokostu lnianego, 2 części litoponu, 3 części kredy,
– szpachlówka klejowa składa się z 1 części 20 % roztworu kleju
kostnego, 0,1 ÷0,2 części pokostu, 5 części kredy.
Inny skład to 1 część 10% roztwór kleju celulozowego, 2 części
kredy, 2 części bieli barowej.
Szpachlówkę klejową można również przygotować z gotowej farby
klejowej z gipsem szpachlowym, niewielkim dodatkiem szarego
mydła i pokostu. Taką szpachlówkę stosuje się do naprawy
drobnych ubytków, rys i pęknięć występujących na powłoce
klejowej, podłożu cementowym i wapiennym,
10
– szpachlówka emulsyjna składa się z 1 części 10% kleju
celulozowego, 0,25 części lakieru olejnego (zemulgować), 1 części
litoponu, 4 części bieli barowej.
Drugi skład to mieszanina 1 części dyspersji polioctanu winylu lub
gotowej emulsji z 2 częściami kredy i 1 częścią gipsu
szpachlowego.
Szpachlówki należy bardzo starannie wymieszać najlepiej
mechanicznie. Podane wielkości dotyczące proporcji składników
szpachlówek mają charakter objętościowy.
11
d) MATERIAŁY ŚCIERNE
Papiery i płótna ścierne
Są to materiały stosowane do wygładzania i oczyszczania podłoża
oraz szlifowania warstw szpachlówek i powłok malarskich.
- papiery ścierne dostarcza się w postaci arkuszy o szerokości 23
cm lub 56 cm i długości 28 cm, 30 cm i 67 cm (do obróbki ręcznej)
- taśmy o szerokości 8 cm – 120 cm i długości 50 m (do obróbki
mechanicznej),
- krążki o średnicy 16 cm– 100 cm (do obróbki maszynowej).
Płótna ścierne są dostarczone w postaci arkuszy o wymiarach
21 cm x 29 cm, taśm o szerokości 4 cm x 92 cm i długości 50 m
oraz krążków o średnicy 16 cm – 80 cm.
12
Papiery i płótna ścierne różnią się rodzajem materiału ściernego,
rodzajem kleju, za pomocą którego materiał ścierny został
przyklejony do papieru lub płótna, oraz wielkością ziaren materiału
ściernego, określaną numerem. Najczęściej stosuje się papiery
ścierne o numeracji:
- 40 – 180 – do przygotowania podłoża,
- 120 – 280 – do szlifowania szpachlówek i warstw podkładowych
powłok,
- 320 – 500 – do szlifowania powłok pod warstwy nawierzchniowe,
- 400 – 500 – do szlifowania powłok lakierowych przed
polerowaniem.
13
Tarcze ścierne
Są to ziarna materiału ściernego, o odpowiednim rozdrobnieniu,
spojone materiałem mineralnym lub syntetycznym i uformowane
w kształt tarcz.
Pumeks naturalny
Materiał pochodzenia wulkanicznego o strukturze porowatej,
zawierający przeważnie kwarc. Ze względu na niejednorodne
uziarnienie i twardość, stosowany do wstępnego szlifowania na
mokro warstw szpachlówki.
Pasty do szlifowania i polerowania powłok
Są to fabrycznie produkowane gotowe do stosowanie wyroby.
Służą do wysokojakościowego wykańczania powłok (na przykład
poliestrowych) w końcowym stadium szlifowania oraz do
pogłębiania połysku przez polerowanie.
14
e) IMPREGNACJA PODŁOŻA
IMPREGNACJĄ nazywamy nasycenie porowatego podłoża
np. drewna, tynku, odpowiednim roztworem np. kleju, oleju, żywicy,
preparatu solnego, który wnika w pory podłoża nie wytwarzając na jego
powierzchni błony.
Impregnacja ma na celu:
- zmniejszenie lub wyrównanie stopnia nasiąkliwości podłoża
- zabezpieczenie podłoża drewnianego przed szkodliwym działaniem
czynników biologicznych oraz atmosferycznych
- nadanie podłożu oraz powłoce większej odporności na zawilgocenie
opadami atmosferycznymi (preparaty hydrofobowe)
- utwardzenie powierzchni podłoża (np. fluatowanie)
- zobojętnienie podłoży wykazujących odczyn alkaiczny
15
GRUNTOWNIKI I IMPREGNATY
Gruntownik wapienny - jest to mleko wapienne otrzymane przez
rozmieszanie jednej części ciasta wapiennego z trzema częściami
wody. W celu poprawienia właściwości roboczych można dodać 1
% szarego mydła lub 5 % dyspersji wodnej poli(octanu winylu).
Stosuje się go na surowe powierzchnie betonowe oraz tynki
cementowe, cementowo wapienne i wapienne.
Gruntownik mydlany - jest to 1 – 3 % roztwór szarego mydła w
wodzie. Działanie gruntownika polega na reakcji mydła z wapnem
tynku i tworzenia się trudno rozpuszczalnego mydła wapiennego.
Stosuje się go do gruntowania bardziej porowatych tynków
wapiennych i cementowo - wapiennych przy malowaniu techniką
klejową. Wybór właściwego stężenia roztworu zależy od stopnia
nasiąkliwości podłoża i powinien być dokonany na podstawie
doświadczenia zawodowego malarza.
16
Gruntownik klejowy - jest to 2,5 % roztwór kleju kostnego w wodzie.
Stosuje się go do gruntownia powierzchni tynków lub elementów
gipsowych.
Gruntownik krzemianowy - jest to szkło wodne potasowe, rozcieńczone
wodą w stosunku 1 : 3. Stosuje się go do zmniejszenia nasiąkliwości
podłoża, pod powłoki krzemianowe. Przy bardziej nasiąkliwych podłożach
stosuje się rozcieńczenie 1 : 2 lub nawet 1 : 1.
Gruntownik dyspersyjny - jest to 10 – 20 % roztwór dyspersji
poli(octanu winylu) (na przykład Winacetu DPC-44/11) w wodzie. Stosuje
się go do gruntowania zbyt nasiąkliwych tynków pod powłoki emulsyjne.
Gruntownik pokostowy - jest to roztwór pokostu olejnego naturalnego w
rozcieńczalniku do wyrobów olejnych (benzynie lakowej, oleju
terpentynowym) w stosunku 1 : 1. Gruntownik zawiera również niewielką
ilość pigmentu (na przykład ochry), w celu odróżnienia barwy powierzchni
17
zagruntowanej.
IMPREGNATY SILIKONOWE HYDROFOBIZUJĄCE
Są to wodne 20 % roztwory metylosilikonianu sodu (Ahydrosil 20)
lub potasu (Ahydrosil 20K). Preparaty te rozcieńcza się wodą w
takiej ilości, aby zawartość substancji silikonowej wynosiła 3 – 5 %.
Stosuje się je do impregnacji powierzchni tynków cementowych,
cementowo - wapiennych, gipsowych, a także elewacji kamiennych
i ceglanych.
Zaimpregnowane
powierzchnie
stają
się
hydrofobowe
(niezwilżające się wodą). Uniemożliwia to przenikanie wody w głąb
materiału, a jednocześnie nie hamuje przepuszczalności powietrza
i pary wodnej przez przegrodę.
18
IMPREGNATY OGNIOCHRONNE
Są to preparaty chemiczne, służące do nasycenia powierzchni
elementów z drewna, w wyniku czego staje się ono trudne
zapalne. Whandlu występują różne preparaty, na przykład:
- Fobos M-2 do kompleksowej przeciwogniowej i biologicznej
ochrony drewna, stanowiący mieszaninę fosforanu (V) amonu,
siarczanu (VI) amonu, kwasu borowego oraz mocznika,
- Fobos M-2L stanowiący mieszaninę preparatu Fobos M-2 ze
szkłem wodnym sodowym,
- Silignit RD, RM do kompleksowego zabezpieczenia drewna,
podobnie jak Fobos M-2.
19
IMPREGNATY PRZECIWGRZYBOWE
Są to roztwory substancji chemicznych o właściwościach
grzybobójczych, stosowane do ochrony drewna przed korozja
biologiczną, rozwojem grzybów, pleśni.
Impregnatami przeciwgrzybowymi mogą być roztwory tych
substancji w wodzie, rozpuszczalnikach organicznych oraz w
olejach. W budynkach mogą być stosowane tylko takie preparaty,
które uzyskały świadectwo dopuszczenia do stosowania w
budownictwie.
20
ROZRÓŻNIA SIĘ IMPREGATY
- solne, stosowane w postaci wodnych roztworów preparatów
występujących w handlu, są to mieszaniny różnych soli wymagające
rozpuszczenia w wodzie (na przykład „Intox S”, „Soltox”),
- fabrycznie produkowane wodne roztwory środków grzybobójczych
(na przykład „Nobiimpregnol”),
- fabrycznie produkowane żywiczne roztwory w rozpuszczalnikach
organicznych, zawierające dodatek substancji grzybobójczej (na
przykład „Drewnochron P”, stanowiący równie podkład pod powłokę
dekoracyjną, wierzchnią „Drewnochron N”),
- fabrycznie produkowane preparaty oleiste, stanowiące roztwory
substancji grzybobójczych w mieszaninie olejów mineralnych i
rozpuszczalników organicznych (na przykład „Anthox W”, „Imprex W” ,
„Imprex budowlany” lub zmieniający barwę drewna „Impex Color L”).
21
2. MATERIAŁY DO NEUTRALIZACJI,
ODTŁUSZCZANIA
I ODRDZEWIANIA PODŁOŻA
22
a) MATERIAŁY DO NEUTRALIZACJI
FLUATY: stosuje się je w postaci wodnych roztworów. Ich zadaniem
jest zneutralizowanie alkaicznego odczynu podłoża (np. świeżego
tynku). Po pokryciu powierzchni fluatem zachodzą reakcje chemiczne,
w wyniku czego powstają nierozpuszczalne w wodzie związki, które
dodatkowo uszczelniają i wzmacniają powierzchnię podłoża. Fluaty
można stosować też do wzmacniania starych tynków i powierzchni
kamiennych oraz zmniejszania powierzchni porowatych.
Fluaty są substancjami szkodliwymi dla zdrowia, podczas ich
stosowania należy używać gumowych rękawic, okularów ochronnych
oraz maski.
Fluaty powodują korozję metali i szkła.
23
KWASY: jeśli stare powłoki malarskie były usuwane metodą
ługowania, odtłuszczania itp.. trzeba zneutralizować pozostające
na podłożu resztki alkaliów. Robi się to rozcieńczonym kwasem
solnym, siarkowym, octowym lub fosforowym.
Do neutralizacji powierzchni stali odrdzewianej metodą wytrawiania
w roztworach kwasów mineralnych stosuje się fosforan trójsodowy
w roztworze 2-5g/dm3.
24
b) MATERIAŁY DO ODTŁUSZCZANIA
Powierzchnia przeznaczona do pomalowania nie może być
zanieczyszczona tłustymi substancjami, np. olejami, smarami,
parafiną. Do usuwania takich zanieczyszczeń używane są:
- rozpuszczalniki organiczne: benzyna, trójchloroetylen,
czterochloroetylen
- emulsje zawierające związki powierzchniowo czynne oraz
rozpuszczalniki np. Emulsol SA, Emulsol PA, Emulsol R, Emulsol M
- roztwory alkaiczne: wodorotlenek sodu, węglan sodu z dodatkiem
środków powierzchniowo czynnych
- związki powierzchniowo czynne stosowane w postaci wodnych
roztworów np. Sulfapol-50, Alfenol-8
25
c) MATERIAŁY DO ODRDZEWIANIA
Czyścić z rdzy można w sposób chemiczny
(odrdzewiaczami) lub mechaniczny
(materiałami ściernymi).
Najprościej odrdzewiać chemicznie.
Należy podłoże pocierać szmatami lub
szczotkami nasączonymi fabrycznie
produkowanymi odrdzewiaczami
fosforowymi (np. rozcieńczony kwas
fosforowy, alkohole etylowe i butylowe,
kwas szczawiowy, sole nieorganiczne).
Można też odrdzewiać chemicznie metodą
trawienia roztworami kwasu siarkowego,
solnego lub azotowego a także ich
mieszanin.
26
Do odrdzewiania mechanicznego i czyszczenia powierzchni
metali metodą piaskowania lub śrutowania stosuje się:
- materiały metalowe (śrut cięty z drutu, śrut żeliwny okrągły lub
łamany)
- materiały mineralne naturalne (piasek krzemowy lub kwarcowy)
- materiały syntetyczne (elektrokorund, karbokorund)
27
3. MATERIAŁY DO USUWANIA
STARYCH POWŁOK
MALARSKICH
28
a) MATERIAŁY DO ŁUGOWANIA POWŁOK
Są to roztwory silnie żrących, alkalicznych substancji, najczęściej
używane w postaci past, nakładane na pionowe powierzchnie podłoży,
z których usuwa się stare powłoki malarskie. Tą metodą można
usunąć powłoki olejne, olejno – żywiczne i ftalowe. Spoiwa pod
wpływem alkaliów ulegają zmydleniu, dzięki czemu miękną i łatwo dają
się usunąć przez zeskrobanie i późniejsze zmycie wodą.
Najczęściej stosowane środki do ługowania powłok to soda
kaustyczna (wodorotlenek sodu), ług potasowy (wodorotlenek potasu),
ciasto wapienne (wodorotlenek wapnia). Do zagęszczania roztworów
żrących stosuje się mydło szare, ciasto wapienne, mąkę
ziemniaczaną, trociny.
Ze względu na żrące właściwości składników, przy przygotowywaniu
past i posługiwaniu nimi należy zachować szczególną ostrożność,
pracować w okularach oraz rękawicach gumowych.
29
b) MATERIAŁY DO ZMIĘKCZANIA POWŁOK
Są mieszaninami łatwo rozpuszczalnych cieczy organicznych,
zagęszczonych eterami celulozy lub estrami. Jako rozpuszczalnik
stosuje się benzol, aceton, cykloheksanon oraz estry (etylu, octan
metylu).
Aby zmniejszyć parowanie rozpuszczalników, dodaje się do mieszaniny
niewielką ilość parafiny.
Przy ich stosowaniu należy pamiętać, że opary w nich zawarte są
szkodliwe dla zdrowia i łatwo palne, a w połączeniu z powietrzem, tworzą
mieszanki eksplozyjne.
Materiały do zmiękczania starych powłok stanowią fabrycznie
przygotowane do stosowania produkty.
30