SEN I CZUWANIE

SEN I CZUWANIE
NEUROFIZJOLOGIA
Sen i Czuwanie
U ludzi dorosłych
występują cyklicznie w
ciągu doby dwa
podstawowe stany
fizjologiczne :
SEN i CZUWANIE
SEN I CZUWANIE
• Około 2/3 doby przypada na
czuwanie.
• Około 1/3 doby przypada na
sen.
SEN I CZUWANIE
• CZUWANIE ( wakefulness)
jest to stan aktywności
układu somatycznego.
• SEN (sleep) jest to stan
spoczynku dla układu
somatycznego.
SEN I CZUWANIE
W czasie snu dochodzi do
zmian w czynności układu
sercowo-naczyniowego,
oddechowego, trawiennego i
gruczołów dokrewnych.
SEN I CZUWANIE
W procesie snu i czuwania uczestniczą
substancje chemiczne tzw. CZYNNIKI
SNU i CZUWANIA.
Do czynników snu i czuwania zalicza
się substancje chemiczne powstające
zarówno w mózgowiu, jak i na
obwodzie i wraz z krwią dopływające do
mózgowia.
SEN I CZUWANIE
Czynników snu (sleep factors) jest
ponad dwadzieścia.
Czynniki snu to min.:
melatonina-wydzielana w ciemności z
szyszynki do krwi, GABA czyli kwas
gamma - aminomasłowy, transmiter
interneuronów hamujących,
interleukina wytwarzana przez komórki
glejowe w mózgowiu.
SEN I CZUWANIE
W procesie zasypiania oddziaływanie
czynników snu przeważa nad
czynnikami czuwania, następuje
tłumienie aferentnej impulsacji
przewodzonej przez układ siatkowaty
wstępujący pobudzający-RAS i człowek
zasypia.
SEN I CZUWANIE
W czasie 7-8 – godzinnego snu
nocnego zostaje zmetabolizowany
nadmiar czynników snu w
mózgowiu i poza nim –człowiek
budzi się.
SEN I CZUWANIE
Istnieje zależność pomiędzy regulacją
temperatury ciała i snem.
We śnie temperatura ciała stopniowo
obniża się o około 0,6°C, aby przed
przebudzeniem wzrosnąć.
SEN I CZUWANIE
Czynność bioelektryczna mózgu
charakterystyczna dla stanu czuwania
zmienia się po zaśnięciu oraz w czasie
trwania snu nocnego.
Podczas snu nocnego czynność
bioelektryczna mózgu zmienia się w
sposób typowy co pozwala podzielić
sen na fazy i stadia.
CZUWANIE
CZUWANIE (wakefulness)charakteryzuje się występowaniem
w EKG fal alpha i beta u ludzi
pozostających w spoczynku i z
zamkniętymi powiekami.
SEN
SEN dzieli się na dwie fazy:
1. sen o wolnych ruchach
gałek ocznych (NREM)
2.sen o szybkich ruchach
gałek ocznych (REM)
FAZA NREM
• W pierwszym stadium NREM, w czasie
zasypiania zanikają fale alpha,
pojawiają się fale o małej amplitudzie i
częstotliwości od 6 do 7 Hz.
• Stadium 1-NREM nie przekracza 5%
całego czasu przypadającego na sen
nocny.
FAZA NREM
• W drugim stadium NREM amplituda fal nieco
się podwyższa i od czasu do czasu pojawiają
się skupienia ostrych fal o częstotliwości od
12 do 14 Hz i amplitudzie do 50 µV tworzące
tzw. wrzeciona senne , zwane również
FALAMI SIGMA, oraz zespoły fali ostrej z
falą wolną tzw. zespoły K.
• Stadium 2-NREM zajmuje łącznie ok.50-55%,
czasu przypadającego na sen nocny.
FAZA NREM
• W stadium 3-NREM występują fale
o wyższej amplitudzie niż 75µV i o
częstotliwości poniżej 2Hz.
• Fale te zajmują do 50% snu
nocnego.
FAZA NREM
• W stadium 4-NREM fale o wyższej
amplitudzie niż 75µV i o częstotliwości
poniżej 2Hz zajmują ponad 50%
analizowanego elektroencefalogramu .
• Stadium 3 i stadium 4 NREM są
nazywane snem DELTA – dominują w
pierwszych godzinach snu.
FAZA NREM
• Na sen o wolnych ruchach gałek ocznych
przypada od 70 do 80% całkowitego czasu
snu nocnego TSN.
• W czasie tej fazy snu znacznie zmniejsza się
aktywność bioelektryczna neuronów
adrenergicznych, serotoninoergicznych i
histaminoergicznych w obrębie pnia mózgu.
• Umożliwia to krążenie impulsów nerwowych
pomiędzy wzgórzem a korą mózgu.
FAZA NREM
• Sen ten wiąże się z
występowaniem jednego z
czynników snu w płynie mózgowordzeniowym wypełniającym
komory mózgu tj. peptydu
wywołującego sen delta.
FAZA REM
• W czasie 8- godzinnego snu
występuje kilka razy, zazwyczaj od
4-6, faza snu o szybkich ruchach
gałek ocznych (REM).
• Każdorazowo faza REM trwa
kilkanaście do kilkudziesięciu
minut.
FAZA REM
• Szybkim ruchom gałek ocznych
towarzyszy zmniejszone napięcie
mięśni szkieletowych , ruchy żuchwy
oraz desynchronizacja czynności
bioelektrycznej kory mózgu.
• Faza snu REM zajmuje łącznie 20-30%
całkowitego czasu snu nocnego .
FAZA REM
• REM związana jest z aktywnością neuronów
mostu.
• W czasie REM stwierdzono największy
przepływ krwi przez tętnice środkowe mózgu,
przyśpieszenie częstości skurczów serca i
inne objawy wyzwalane za pośrednictwem
autonomicznego układu nerwowego.
• Aktywność neuronów adrenergicznych,
serotoninoergicznych i histaminoergicznych
jest całkowicie stłumiona.
ELEKTROENCEFALOGRAM
opisuje aktywność
bioelektryczność mózgu.
ELEKTROENCEFALOGRAM
• EEG może być zapisywane za
pomocą:
• Elektrod umieszczanych na skórze
głowy
• Elektrod umieszczonych na
powierzchni mózgowia (opona miękka).
ELEKTROENCEFALOGRAM
• Zapisy EEG mogą być jednobiegunowe lub
dwubiegunowe.
• Zapis jednobiegunowy pokazuje różnicę
potencjału występującego pomiędzy
elektrodą korową i elektrodą teoretycznie
obojętną przystawioną do części ciała
odległej od kory mózgu.
• Zapis dwubiegunowy pokazuje wahania
potencjału elektrycznego pomiędzy dwiema
elektrodami korowymi.
EKEKTROENCEFALOGRAM
• Kliniczne zastosowanie EEG:
• Pomoc w lokalizacji procesu
patologicznego.
• Zdiagnozowanie i zlokalizowanie
krwiaków podtwardówkowych.
• Zlokalizowanie ogniska padaczkowego.
ZABURZENIA SNU
BEZSENNOŚĆ to subiektywny stan
występowania niewystarczającego
lub nieregenerującego snu
pomimo obiektywnych warunków
sprzyjających dla snu.
ZABURZENIA SNU
• LUNATYZM (somnambulizm) i MOCZENE
NOCNE występują w czasie NREM lub w
czasie budzenia się .
• Nie są związane z REM.
• Częściej występuje u dzieci, najczęściej u
chłopców.
• Lunatyzm może trwać kilka minut. Lunatyk
chodzi z otwartymi oczami w czasie snu a po
obudzeniu nic nie pamięta.
ZABURZENIA SNU
• NARKOLEPSJA jest chorobą o
nieznanej przyczynie w której
istnieje nieodparte pragnienie snu
w ciągu codziennej aktywności.
SEN I CZUWANIE
SEN I CZUWANIE