Igła kłuje ból ujmuje

weterynaria
Zastosowanie akupunktury w leczeniu chorób bydła
Igła kłuje,
ból ujmuje
W ostatnich latach obserwuje się
powrót do naturalnych metod leczenia.
Nie traktują one pacjenta jako
sumy pojedynczych narządów, lecz
postrzegają go w sposób całościowy.
Jedną z takich niefarmakologicznych
metod jest akupunktura. Znajduje
ona zastosowanie w leczeniu nie tylko
ludzi, ale i zwierząt. Jakie są zatem
zalety tej metody uzdrawiania bydła?
c.d. na str. 10
Fot. PTAW
Wobec niektórych chorób krów, czy np. problemów z ich zacielaniem hodowca jest bezradny,
mimo wsparcia mocno rozwiniętej medycyny
XXI wieku. Sytuacje takie skłaniają rolników do
poszukiwania innych sposobów rozwiązywania
swoich kłopotów. Akupunktura znalazła wiele
zastosowań w lecznictwie zwierząt. W Europie
Zachodniej wielu hodowców pokłada nadzieje
w tej terapii. Również coraz więcej lekarzy weterynarii interesuje się akupunkturą jako alternatywą tradycyjnej medycyny.
Akupunktura jest szczególnie przydatna w zwalczaniu schorzeń neurologicznych i ortopedycznych m.in.: w stanach bólowych kręgosłupa, zapaleniu nerwów obwodowych kręgów szyi, paraliżu
lędźwiowym, zwichnięciu, zapaleniu stawów,
ścięgien, kaletek maziowych i pochewek stawowych. Leczy schorzenia reumatyczne, rozmiękanie
kości, czy kontuzje i zapalenia ścięgien, powięzi,
pochewek ścięgnistych, kaletek stawowych i więzadeł, pomaga w nerwobólach. Wykorzystuje się
ją w leczeniu stanów spastycznych mięśni szkieletowych i gładkich jak np. kolka nerkowa, kolka
jelitowa, szczękościsk (spastyczność to stan nadmiernego napięcia mięśni). Akupunktura wywiera również wpływ stymulujący na układ odpor-
nościowy, dlatego stosowana jest w przypadku
chorób zakaźnych: wirusowego zapalenia rdzenia
kręgowego, wirusowego zapalenia krtani i tchawicy, zapalenia zatok nosowych, ostrych stanach
ropnych. Wspomaga naturalną zdolność organizmu do obrony przed infekcjami i zaburzeniami.
Okazuje się przydatna w pomocy okołowycieleniowej i w leczeniu rozrodu jak np. leczeniu torbieli
pęcherzykowych, torbieli ciałka żółtego, nadmiernego jajeczkowania, zapalenia śluzówki macicy,
ropomacicza, zapalenia gruczołu sutkowego, zatrzymania łożyska. Pomaga w likwidacji schorzeń
układu trawiennego (łącznie z nieżytem żołądka
i jelit, atonią, zaparcia z kolką) i wielu innych.
Pod wpływem akupunktury dochodzi do szybszego przyrostu tkanki ziarnistej, ustępuje ból
i obniża się temperatura ciała, znacznie skraca
się czas trwania choroby, wzrasta poziom hemoglobiny, WBC, RBC i limfocytów. Ustępują obrzęki, ból występujący podczas podnoszenia, czy
zginania kończyn ustępuje. Nakłucie odpowiednich punktów pozwala krowie na odprężenie się,
przez co rozszerzają się usta maciczne ułatwiając poród, eliminując zranienia pochwy, a nawet
wykluczając cesarskie cięcie. W praktyce w większości schorzeń najlepsze efekty dają metody
skojarzone, obejmujące akupunkturę, leczenie
farmakologiczne i fizjoterapeutyczne. Dopiero
odpowiednio dobrane połączenie różnych metod daje znakomite wyniki.
Skąd się to wzięło? Akupunktura wywodzi się
z Chin i jest tzw. terapią regulacyjną, co oznacza,
że reguluje procesy przebiegające w organizmie
m.in. uaktywnia reakcję układu immunologicznego. Dzięki tej terapii zwierzęta szybciej powracają
do zdrowia. Trzeba jednak pamiętać, że nie można
leczyć bydła akupunkturą, jeśli jego stan wymaga
farmakologii, czy wręcz działań chirurgicznych.
Ważne jest więc, aby akupunkturę zastosować
odpowiednio wcześnie. Przeciwwskazaniami do
stosowania akupunktury są: niestabilna choroba
wieńcowa serca, migotanie mięśnia sercowego,
niewydolność krążeniowo-oddechowa, wysokie
ciśnienie krwi i rozkurczowe, nowotwory, skłonności do krwawień, hemofilia, trombopenia, osobnicza wrażliwość na światło lasera, ciężkie infekcje
pochodzenia wirusowego, bakteryjnego i grzybiczego oraz ostre stany zapalne skóry i tkanek
miękkich obszaru poddawanego terapii.
Wyjaśnijmy sobie teraz na czym opiera się akupunktura? Tradycyjna teoria akupunktury zakłada,
że w ciele wszystkich żywych stworzeń, w tym także zwierząt domowych, nieustannie krąży energia
życiowa – Qi. Jest ona niezbędna dla prawidłowej
czynności organizmu. Krąży wzdłuż pewnych kanałów zwanych meridianami. Nie są to naczynia
krwionośne ani włókna nerwowe, lecz uporządkowane drogi przepływu energii. Za ich pośrednictwem energia przenika z otoczenia do organów wewnętrznych, przemieszcza się między
nimi oraz wypływa z powrotem na zewnątrz. Na
przebiegu kanałów, niczym śluzy wodne, znajdują się specyficzne punkty aktywne biologicznie,
zwane punktami akupunktury. W zdrowym ciele
przepływ energii przez te punkty jest swobodny.
W przypadku choroby jest on spowolniony, a nawet zatrzymany. Akupunktura polega więc na
stymulacji tych punktów poprzez ukłucia igłą lub
stymulacja promieniem lasera. Pozwala to przywrócić swobodny przepływ energii, stwarzając
możliwość powrotu do zdrowia.
Punkty akupunkturowe nie są abstrakcją.
Wymiar fizjologicznego punktu to 0,2-5 mm.
Laboratoryjne badania struktury morfologicznej wycinków skóry, pobranych z miejsc odpowiadających punktom akupunktury, w porównaniu
z wycinkami skóry z miejsc poza punktami, wykazały wyraźne różnice. Punkty akupunkturowe mają
znaczne zagęszczenie sieci naczyń krwionośnych
i 2-3 razy więcej komórek tucznych (ich główną
▲ Badania naukowe wykazały, że pod wpływem bodźców wywołanych nakłuwaniem
określonych punktów akupunkturowych, dochodzi do uwolnienia z przysadki
mózgowej i śródmózgowia endorfin – neurohormonów o działaniu przeciwbólowym
stokrotnie przewyższającym działanie morfiny. Na zdjęciu: Moxa, nagrzewanie punktów
akupunkturowych specjalnymi ziołami (świadczy o tym unoszący się dym)
24
▲ Ten sam pies chory na mocznicę z dodatkowym zastosowaniem elektroakupunktury
– punkty akupunkturowe stymulowane są niskim prądem elektrycznym ze specjalnego
aparatu do elektropunktury
PODLASKIE AGRO
weterynaria
rolą jest wywoływanie lokalnego stanu zapalnego w reakcji na obce substancje). Punkt akupunkturowy cechuje się także zmniejszonym oporem
i zwiększonym przewodnictwem elektrycznym
w stosunku do otaczających go tkanek.
Anatomiczno-funkcjonalne cechy punktów
akupunktury:
– pojawiają się u zwierzęcia od momentu urodzenia i rozmieszczają się identycznie u każdego gatunku,
– wizualnie nie różnią się między sobą,
– bardziej wrażliwe na bodźce w porównaniu
z otaczającą skórą, w czasie określonych chorób,
niektóre punkty stają się bolesne przy ucisku,
– w punktach akupunkturowych jest wyższa
koncentracja wrażliwych zakończeń nerwowych;
eksteroreceptorów, prioproreceptorów, zakończeń
wegetatywnych okołonaczyniowych splotów,
– charakteryzują się intensywniejszymi procesami metabolicznymi i zwiększonym wchłanianiem tlenu,
– posiadają szczególne biofizyczne właściwości (mniejszy elektroopór w porównaniu z otaczającą skórą).
Kiedy narząd, do którego przypisuje się dany
punkt, dysponuje „nadmiarem energii”, spada
oporność elektryczna punktu i zwiększa się jego
powierzchnia. Gdy narząd powróci do normalnego
stanu funkcjonalnego, oporność punktu wzrasta,
a jego powierzchnia ulega zmniejszeniu.
Kanały energetyczne dzielimy na główne i dodatkowe, zwane cudownymi. Istnieje 12 meridianów głównych rozmieszczonych symetrycznie po
obu stronach ciała. Biegną one wzdłuż kończyn
i dochodzą do organów wewnętrznych. Ich nazwę
tworzymy od nazwy narządów, z którymi się łączą
i na które wpływają. I tak mamy np. meridian płuc,
meridian nerki, meridian jelita grubego itd.
Natomiast z ośmiu meridianów dodatkowych
najważniejszą rolę odrywają dwa: główny regulator przedni i główny regulator tylni. Biegną one
centralnie po przedniej i tylnej powierzchni tułowia. Pozostałe sześć przechodzi przez punkty meridianów głównych i nie ma własnych punktów.
Wszystkie kanały główne łączą się ze sobą tworząc zamknięty obwód, wewnątrz którego płynie
nieprzerwanie energia. Jej przepływ jest uporządkowany, jednokierunkowy i odbywa się w ściśle
określonym rytmie – za wyjątkiem meridianów
cudownych, gdzie Qi płynie w obu kierunkach
rytmicznie. Jeden cykl krążenia trwa dobę.
Najwyższa fala energii przepływa przez wszystkie narządy i tkanki, utrzymując w każdym z nich
swój maksymalny poziom przez dwie godziny.
Panuje pogląd, że właśnie w tym czasie poszczególne narządy są najbardziej podatne na różnego rodzaju oddziaływanie tak chorobotwórcze,
jak i lecznicze. Nakłuwanie meridianu w okresie
jego największej aktywności działa hamująco,
zaś w okresie następnych dwóch godzin pobudzająco.
Medycyna wypracowała kilka teorii tłumaczących funkcjonowanie akupunktury. Jedną z najważniejszych jest teoria odruchowa, według której
stymulacja punktu akupunkturowego wywołuje
odruch skórno-trzewny. W trakcie nakłuwania igłą
następuje podrażnienie zakończeń nerwowych
26
skóry, mięśni i ścięgien. Powstałe w ten sposób
impulsy biegną do rdzenia kręgowego i kolejnych ośrodków znajdujących się na różnych piętrach układu nerwowego. Bodźce te normalizują
czynność narządów wewnętrznych poprzez przywrócenie prawidłowej czynności układu autonomicznego. Dochodzi do poprawy mikrokrążenia
zapewniającego lepsze odżywianie i dotlenienie
tkanek oraz sprawniejsze usunięcie szkodliwych
metabolitów.
No i... jak to się robi? Podstawowym narzędziem
stosowanym w akupunkturze jest igła, lub promień lasera. W każdej igle możemy wyróżnić rękojeść i trzon zakończony ostrzem. Rękojeść jest
najczęściej zrobiona z cieniutkich włókien metalowych uformowanych w kształcie spirali. Jeżeli
chodzi o materiał, z którego wykonane są igły,
to obecnie najczęściej używa się igieł stalowych,
miedzianych, srebrnych i złotych, przy czym do
produkcji dwóch ostatnich wykorzystuje się stopy
różnych metali. I tak igła złota w swoim składzie
zawiera 75% złota, 13% srebra i 12% czerwonej
miedzi. Igła srebrna posiada 80% czystego srebra,
12% czerwonej miedzi i 3% rafinowanej miedzi.
Długość igieł jest uzależniona od wielkości zwierzęcia i miejsca nakłucia. Krótkie igły (1,25 cm) stosowane są u małych psów i kotów oraz w miejscach takich jak: głowa, Igły średniej długości
(2,5 cm) są używane do nakłuwania punktów
rozmieszczonych wzdłuż środkowej linii grzbietu. Igły dłuższe (3,75-5 cm) znajdują zastosowanie
w pobliżu stawów biodrowych i w dole podkolanowym dużych psów. Igły długie (5-10 cm) są zarezerwowane dla dużych zwierząt. Grubość igły
waha się w granicach 0,26-0,45 mm.)
Najprostszy zabieg akupunktury polega na prostopadłym wprowadzeniu igły i pozostawieniu
jej na określony czas w ciele zwierzęcia. Możemy
wyróżnić metodę pobudzającą, wykazującą działanie stymulujące i mającą zastosowanie w niedowładach, porażeniach, przewlekłych zapaleniach
i przewlekłych bólach oraz metodę hamującą, stosowaną w ostrych stanach zapalnych, ostrych zespołach bólowych, drgawkach, skurczach i stanach
pobudzenia nerwowego. W metodzie pobudzającej igłę wprowadza się na nieznaczną głębokość
w kierunku zgodnym z przebiegiem meridianu.
W trakcie wprowadzania igły wykonuje się ruchy
obrotowe o amplitudzie obrotu do 180 st. Igły
pozostawia się do 10 min. W trakcie jednego zabiegu wykorzystuje się od 5 do 10 igieł (od 5 do
10 punktów akupunkturowych).
Zabiegi przeprowadza się raz na tydzień w przypadkach chronicznych (od 10 do 15 zabiegów
w serii). W przypadkach o ostrym przebiegu częściej. Następnie po dwumiesięcznej przerwie można przeprowadzić drugą serię nakłuć. Pełne efekty
laseroakupunktury można czasem zaobserwować
już po 2-3 tygodniach od momentu zakończenia
serii leczniczej.
W metodzie hamującej igłę wprowadza się głęboko w kierunku przeciwnym do przebiegu meridianu i pozostawia na okres od 30 do 60 min.
Amplituda obrotu igły wynosi od 180 do 270 st.
Zabiegi wykonuje się codziennie wykorzystując
od dwóch do trzech punktów.
Terapeuci medycyny niekonwencjonalnej uważają, że znalezienie odpowiednich punktów akupunkturowych jest trudne. Trzeba znać oczywiście
Procedury zastosowania
punktów akupunktury:
określić położenie punktu akupunkturowego,
wykorzystać zasady wyboru i połączenia punktów
akupunktury,
R prawidłowa diagnoza choroby,
R opracowanie planu leczenia z uwzględnieniem występowania innych chorób,
R oddziaływanie na punkt akupunktury,
R odcinkowe oddziaływanie na metametry (segmenty) wykorzystywanie spustowych i alarmowych punktów,
R oddziaływanie na chore (bolesne) punkty,
R wykorzystanie miejscowych punktów bolesnych i oddalonych na południku do niego należących,
R schorzenia chroniczne zaczynać od punktów (ogólnie wzmacniających, immunomodulujących, mórz
energetycznych),
R po osiągnięciu poprawy oddziaływanie miejscowe
– punkty sygnałowe, aurikuralne i strefy kraniopunktury,
R punkty oddziaływania w przeciągu cyklu leczenia należy kolejno zmieniać adaptacja punktów do oddziaływania,
R określić stan południków z uwzględnieniem „nadmiaru-niedoboru” energii przez analizę objawów klinicznych, przeprowadzenie badań kontrolnych metodami
z użyciem aparatury do diagnostyki akupunkturowej
lub aparatem biorezonansowym Mora,
R uwzględnić cykl pięciu elementów.
R
R
– podstawy tradycyjnej chińskiej medycyny, ale
przede wszystkim anatomię zwierzęcia. Ze względu na różnice w budowie poszczególnych zwierząt
potrzebne są doświadczeń, które pozwolą nabyć
praktyki. Przy odpowiedniej motywacji można
– ponoć – nabyć taką wprawę, ze poszczególne
punkty będziemy znajdować „na ślepo”.
Mimo wielu zalet akupunktury są lekarze weterynarii i naukowcy, którzy krytykują ten sposób
leczenia. Natomiast przeprowadzenie badań naukowych, które potwierdziłyby skuteczność akupunktury jest trudne. Nie można określić obiektywnie parametrów, świadczących o jej działaniu.
Poza tym tematem zajmuje się wciąż zbyt mało
osób. Studenci medycyny weterynaryjnej nie mają
zajęć z tej metody leczenia. Akupunktura wymaga
dużego doświadczenia, poświęcenia czasu i wykazania się przysłowiową anielską cierpliwością.
Być może z tego powodu niewiele osób decyduje
się nią zajmować.
Terapia jednego zabiegu zwierzęcia kosztuje od
30 do 50 zł. Trzeba być uważnym przy wyborze osoby wykonującej nakłucia. Terapeuci medycyny niekonwencjonalnej nie są zrzeszeni i nie obowiązuje
ich żaden nadzór. Poradę można uzyskać w Polskim
Towarzystwie Akupunktury Weterynaryjnej PTAW,
tam też odsyłamy Czytelników, których temat zainteresował i chcieli by go zgłębić – www.wetakupunktura.pl
LEK. WET.
MIROSŁAW TARKA,
PTAW
WICEPREZES
PODLASKIE AGRO
Fot. PTAW
c.d. ze str. 8