polska agencja żeglugi powietrznej polish air navigation services

POLSKA AGENCJA ŻEGLUGI POWIETRZNEJ
POLISH AIR NAVIGATION SERVICES AGENCY
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej
ul. Wieżowa 8, 02-147 Warszawa
Tel.: (+ 48 22) 574 50 00, Faks: (+ 48 22) 574 50 09
e-mail: [email protected]
www.pansa.pl
www.balticfab.eu
Statystyki ruchu lotniczego w polskiej
W którą stronę zmierza koniunktura na
przestrzeni
powietrznej w pierwszych trzech
rynku lotniczych przewozów pasażerskich?
kwartałach 2012 roku
Jeszcze na początku lipca byliśmy pod wrażeniem istotnego
wzrostu ruchu lotniczego, który gościł w FIR Warszawa
w związku z mistrzostwami Euro 2012. Kilka tygodniu później
oczekiwania, co do przyszłości zmieniły się diametralnie.
W tej broszurze znajdą Państwo aktualne prognozy, statystyki
za trzy kwartały br. oraz porównanie PAŻP do innych europejskich agencji żeglug powietrznych.
Może te dane pomogą w udzieleniu odpowiedzi na pytanie:
w którą stronę zmierza koniunktura na rynku lotniczych
przewozów pasażerskich?
Prognozy
Wrześniowe dane statystyczne EUROCONTROL pokazują
spadek europejskiego ruchu lotniczego o 3 procent względem
września roku ubiegłego. Jeszcze w sierpniu 2012 roku spadek
europejskiego ruchu lotniczego nie był tak dynamiczny. Ruch
spadł o 1,2 procent w porównaniu z sierpniem roku ubiegłego.
Przedstawiając wykres na tej stronie dotyczący obsłużonych
operacji lotniczych w pierwszych trzech kwartałach 2012 roku
(39 tygodni) nie sposób nie zauważyć, że obraz w pierwszej
połowie roku diametralnie się różni od tego z trzeciego kwartału
br.
Ostatnie tygodnie potwierdzają, że liczba operacji spadła do
poziomu z roku 2011, co oznacza brak wzrostu. W sierpniu
wzrost liczby operacji w stosunku do sierpnia roku 2011
wynosił ok. 1-2 procent, co jest wynikiem znacznie poniżej
planowanych na rok 2012 wzrostów wyrażanych w planach
PAŻP w postaci liczby jednostek usługowych (SU) trasowych
i terminalowych. Zgodnie z Eurocontrolowskimi prognozami
zakładano wzrost odpowiednio o 6,1 procent dla usług
trasowych SU oraz wzrost o 11,7 procent dla usług terminalowych.
Plany wieloletnie PAŻP – wysokość opłat
nawigacyjnych do 2016 roku
Dynamika tych zmian skłoniła EUROCONTROL do zaktualizowania swojej średnioterminowej, (2012 – 2018) prognozy
ruchów lotniczego. Jako przyczynę obniżenia prognozy podaje
się: bardzo wysokie ceny ropy naftowej, słabsze perspektywy
gospodarcze i inne niekorzystne wydarzenia.
Wielkości prognozowanego ruchu trasowego na lata 20122016 przyjęte zostały na podstawie danych przedstawionych
w maju 2011 roku przez STATFOR. Prognoza ruchu terminalowego na lata objęte planem sporządzona została na podstawie szacunków PAŻP.
Zachęcamy do zapoznania się ze statystykami na:
http://www.eurocontrol.int/sites/default/files/content/documents/
official-documents/forecasts/seven-year-flight-forecast-20122018-sep12.pdf
Przyjęta w planie pięcioletnim stawka opłaty trasowej na
rok 2012 to stawka zatwierdzona przez EUROCONTROL
(w wys. równowartości 155,40 PLN). Chcąc zapewnić finansowanie przygotowań PAŻP do uruchomienia służb żeglugi
powietrznej na dwóch nowych lotniskach (Warszawa – Modlin
i Lublin -Świdnik) w kolejnych latach, począwszy od roku 2013,
Agencja rezerwuje dodatkowy budżet na ten cel. Rezerwa
została zaplanowana jedynie na lata objęte pierwszym
okresem referencyjnym KPSD (tj. lata 2013-2014).
Prognoza przewiduje na 2012 rok spadek ruchu lotniczego
o 1,5 procent. Na 2013 rok prognozowany jest „płaski wzrost”.
W ostatnim roku prognozy na europejskim niebie obsłużonych
będzie 11,1 miliona lotów.
Dla polskiej przestrzeni powietrznej EUROCONTROL
przewiduje w przyszłym - 2013 roku - wzrost o 3 procent, co na
tle wspomnianego „zerowego wzrostu” jest dobrą prognozą.
PAŻP w planach finansowych założyła, iż stawka opłaty
terminalowej w latach 2012-2016 będzie pobierana w ramach
jednej strefy niezależnie od lokalizacji lotniska.
Liczba obsłużonych operacji w pierwszych trzech kwartałach 2012 (2008 –2011)
w podziale na tygodnie
Tygodniowa liczba operacji w FIR Warszawa
17 000
15 000
11 000
9 000
7 000
5 000
2008
2009
2010
2011
2012
W51
W49
W47
W45
W43
W41
W39
W37
W35
W33
Numer tygodnia
W31
W29
W27
W25
W23
W21
W19
W17
W15
W13
W9
W11
W7
W5
W3
3 000
W1
Liczba operacji
13 000
w maju 2012 roku. Dlatego też w analizie benchmarkingowej
wyniki PAŻP z roku 2011 można odnieść jedynie do wyników
innych ANSPs za rok 2010.
Główne wskaźniki funkcjonowania europejskich ANSPs,
opisane w raporcie EUROCONTROL/PRU ACE Benchmarking
Report 2010, przedstawione zostały na poniższych wykresach.
Plany wieloletnie PAŻP – wysokość opłat
nawigacyjnych do 2016 roku cd
W powyższej tabeli zostały zamieszczone informacje na temat
planowanych ilości service units w poszczególnych latach oraz
ich przyrost względem roku poprzedniego.
Prognoza
2010*
trasowa SU
3 312 823
przyrost
-
terminalowa SU-L
2012
3 676 460
-
2013
3 898 889
11,0%
133 921
przyrost
2011*
4 021 000
2015
4 161 000
2016
4 300 000
4 439 000
6,1%
3,1%
3,5%
3,3%
3,2%
150 280
155 864
159 550
163 194
167 274
3,7%
2,4%
2,3%
2,5%
134 574
0,5%
2014
11,7%
* dane obejmują faktyczne wykonanie
Jednym z głównych wskaźników efektywności działania ANSP
jest tzw. finansowa efektywność kosztowa, oznaczająca
stosunek kosztów świadczenia usług ATM/CNS do zagregowanych godzin lotu. Ogólny wskaźnik efektywności kosztowej
według metodologii EUROCONTROL/PRU w roku 2010
wyniósł dla PAŻP 303 EUR. Średnio w Europie wskaźnik ten
wyniósł 419 EUR.
Powyżej przedstawiono zaplanowane wartości stawek opłat
nawigacyjnych w latach objętych planem
2012
2013
2015
2016
155,40
156,30 151,58
170,83 166,94
781,06
802,60 793,49
845,86
798,95
W roku 2011 wskaźnik efektywności kosztowej w PAŻP
wyniósł 310 EUR.
dane w PLN
Wykres 1. Finansowa efektywność kosztowa, 2010, PAŻP 2011
Benchmarking jako narzędzie
pomiaru efektywności
działania
Gate-to-gate ATM/CNS
614
600
540 536
506
500
484
471 463
445 441 434
432 432 428 422
420 418 412
400
392 389 385
373 368 366 363
358
326 321 319
300
310 306 303
275 274 265
255 251
200
173
EANS
MATS
LGS
MUAC
DHMI
DCAC Cyprus
HCAA
PANSA
SMATSA
PANSA 2011
Finavia
Croatia Control
IAA
Oro Navigacija
Avinor
NAVIAIR
LFV
BULATSA
NATS
ARMATS
ANS CR
HungaroControl
UkSATSE
NATA Albania
MoldATSA
ROMATSA
DSNA
M-NAV
DFS
Slovenia Control
LPS
Aena
LVNL
Skyguide
0
Belgocontrol
100
NAV Portugal (FIR Lisboa)
Polska
Agencja
Żeglugi
Powietrznej
aktywnie uczestniczy w procesie benchmarkingu względem innych instytucji świadczących usługi żeglugi powietrznej w Europie.
European average: 419 EUR
725
700
€ per composite flight-hour
Jednym z podstawowych narzędzi pomiaru
efektywności działania instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej (ANSP)
jest benchmarking – porównywanie głównych wskaźników. Polska Agencja Żeglugi
Powietrznej
z
sukcesem
dąży
do
osiągania celów strategicznych w czterech
kluczowych
obszarach.
Dążenie
do
osiągnięcia coraz lepszej efektywności
kosztowej odbywa się przy uwzględnieniu
działań w pozostałych obszarach działania.
800
Austro Control
2014
ENAV
Rodzaj
opłaty
Opłata
trasowa
Opłata
terminalowa
źródło: EUROCONTROL/PRU ACE Benchmarking Report,2011–wg wstępnych informacji
EUROCONTROL/PRU
Wykres 2. Ekonomiczna efektywność kosztowa, 2010, PAŻP 2011 i III kwartały 2012
Proces benchmarkingu realizowany jest
przez aktywny udział przedstawicieli PAŻP
w grupie roboczej ACE Benchmarking pod
egidą EUROCONTROL.
Pewnym ograniczeniem ww. procesu
benchmarkingu jest fakt, iż publikacja raportów opisujących efektywność funkcjonowania ANSPs następuje z około półtorarocznym opóźnieniem. Dla przykładu, raport
EURORONTROL/PRU pt. „ATM CostEffectiveness (ACE) – 2010 Benchmarking
Report”, opisujący podstawowe wskaźniki
funkcjonowania
europejskich
ANSPs
w 2010 roku, został opublikowany dopiero
źródło: 2010r.- EUROCONTROL/PRU ACE Benchmarking Report, 2011 r. i III kw.2012;PAŻP
Wskaźnikiem, który w pełni obrazuje efektywność kosztową
ANSP jest efektywność ekonomiczna, która poza finansowym aspektem, uwzględnia również jakość świadczonych
usług tj. koszty opóźnień w ruchu lotniczym. Efektywność
ekonomiczna to pełne koszty ponoszone przez przewoźników
w związku z zapewnianiem służb przez ANSP.
W 2010 roku wskaźnik ekonomicznej efektywności kosztowej PAŻP zmniejszył się w stosunku do roku 2009
i osiągnął poziom 433 EUR, przy średniej w Europie 544
EUR. Spadki kosztów to pozytywne trendy w kontekście
założonych celów Pierwszego Okresu Referencyjnego RP1
(2012-2014) w Krajowym Planie Skuteczności Działania.
W roku 2011 wyraźnie widać zmniejszenie kosztów opóźnień
na zagregowaną godzinę lotu w PAŻP, co skutkuje zmniejszeniem wskaźnika ekonomicznej efektywności kosztowej do 389
EUR. Warto wspomnieć, że koszty opóźnień są liczone według
metodologii EUROCONTROL/PRU, według której jedna minuta
opóźnienia en-route szacowana jest na 81 EUR w roku 2010.
Koszt jednostkowy świadczenia służb
trasowych
Poniższy wykres przedstawia porównanie kosztów jednostkowych świadczenia usług trasowych w krajach członkowskich
EUROCONTROL w roku 2010. Koszt jednostkowy jest
wynikiem podzielenia kosztów świadczenia usług na trasie
przez liczbę jednostek usługowych w roku 2010. Dane zostały
zaczerpnięte z tabel sprawozdawczych przekazanych przez
kraje członkowskie na spotkanie Enlarged Committee for Route
Charge w listopadzie 2011r..
Efektywność działania instytucji zapewniających służby żeglugi
powietrznej może być również oceniana z punktu widzenia
„ceny”, jaką płacą przewoźnicy za dana usługę. W celu zapewnienia porównywalności danych wskaźniki przedstawione
w niniejszym rozdziale zostały wyrażone jako koszty świadczenia usług (trasowych/ terminalowych) na jednostkę usługową
(trasową/terminalową). W celu zapewnienia spójności
z informacjami dostarczonymi przez poszczególne państwa
w Krajowych/FABowych Planach Skuteczności Działania,
wartości zostały przedstawione w euro, w cenach z 2009 roku.
Średnia dla krajów członkowskich EUROCONTROL w 2010
roku wyniosła 57,21 EUR, a trasowy koszt jednostkowy wahał
się od 23,9 EUR dla Turcji do 92,9 EUR dla Szwajcarii. W roku
2010 Polska była jednym z pięciu krajów o najniższym
trasowym koszcie jednostkowym wśród 35. analizowanych
krajów (32 EUR).
Wyniki operacyjne podczas EURO 2012 –
statystyki ruchu lotniczego
Nadrzędnym celem realizowanych w PAŻP zadań w ramach
przygotowań do EURO 2012 było dostosowanie przepustowości polskiej przestrzeni powietrznej do okresowo zwiększonego
ruchu lotniczego w trakcie wydarzenia sportowego z:
 zachowaniem najwyższych standardów
 bezpieczeństwa,
 zapewnieniem właściwego przepływu ruchu
 lotniczego oraz
 zapewnieniem minimalizacji opóźnień dla
 ruchu nie powiązanego z imprezą sportową.
Wykres 3. Porównanie kosztów jednostkowych świadczenia usług trasowych
w krajach członkowskich Eurocontrol, 2010 [€2009]
100
European system average: €57.21
92.9
90
80
75.5
73.572.9
71.670.4
69.769.569.368.5
67.2
65.7
63.8
70
58.057.456.6
€ per SU
60
48.0
50
43.843.4
41.540.7
40.039.539.539.039.0
37.336.2
35.5
33.9
32.332.0
30.9
40
30
25.525.2
23.9
20
10
źródło: opracowanie własne na podstawie danych EUROCONTROL/PRU
Rekrutacja i selekcja na kurs dla kandydatów
na Kontrolera Ruchu Lotniczego:
Nabory na kurs dla kandydatów na Kontrolera Ruchu Lotniczego
organizowane są cyklicznie dwa razy do roku.
Bieżące ogłoszenia publikowane są na stronie internetowej
Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej www.pansa.pl
Dodatkowe informacje pod numerem telefonu: 22 574 59 43
lub adresem e-mail [email protected]
Malta
Turkey
Ireland
Armenia
Poland
Cyprus
Greece
Poland 2011
Hungary
Bosnia -Herz.
Finland
Moldova
Romania
Bulgaria
Croatia
Serbia and Montenegro
Portugal (FIR Lisboa)
Lithuania
Albania
Czech Republic
Norway
Slovak Republic
FYROM
France
Austria
Sweden
Denmark
Italy
Germany
Slovenia
Belgium_Lux.
Spain Canarias
Netherlands
United Kingdom
Switzerland
Spain Continental
0
Największy wzrost ruchu w okresie 24 dni trwania
EURO 2012 w ujęciu liczby operacji IFR
w przestrzeniach kontrolowanych na lotniskach
w miastach-gospodarzach zanotowano w Gdańsku
(prawie 67% wzrostu ruchu w porównaniu z analogicznym okresem w 2011 roku), Poznaniu (44%),
Wrocławiu (blisko 37%) oraz Warszawie (prawie
16%).
Za tak duży wzrost ruchu odpowiadają przede
wszystkim operacje związane z turniejem, choć
należy także pamiętać o dynamicznym rozwoju
szczególnie lotnisk regionalnych oraz o uruchomionych w ostatnim czasie nowych siatkach połączeń
i nowych operatorach lotniczych. Te czynniki
również w istotny sposób przyczyniły się do zanotowanych przyrostów ruchu na lotniskach.
Należy podkreślić, że na żadnym z lotnisk nie
zostały przekroczone deklarowane przepustowości, a ruch lotniczy został sprawnie obsłużony
przez PAŻP zarówno dzięki wydajnej i efektywnej
pracy personelu, jak i wykorzystaniu wyposażenia
i rozwiązań organizacyjnych (np. radarowa służba
kontroli zbliżania dla lotniska we Wrocławiu, uruchomienie stanowisk GND na lotniskach w Gdańsku,
Poznaniu i Wrocławiu).
Zawód kontrolera ruchu lotniczego zaliczany jest do
grupy najmłodszych na świecie. Podobnie jak wiele innych
nowoczesnych profesji rozwinął się z dość niepozornego
w bardzo wyspecjalizowany, zaawansowany technicznie
i technologicznie, szybko ewoluujący wraz z rozwojem nowych zdobyczy technik.
Dzień 20 października, data powstania światowej organizacji zrzeszającej kontrolerów ruchu lotniczego - IFATCA,
został ustanowiony Międzynarodowym Dniem Kontrolera
Ruchu Lotniczego.