Diagnostyka laboratoryjna

Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
Diagnostyka laboratoryjna
1. Metryczka
Nazwa Wydziału:
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej
Program kształcenia (kierunek studiów,
poziom i profil kształcenia, forma studiów,
np. Zdrowie publiczne I stopnia profil
praktyczny, studia stacjonarne):
Oddział Medycyny Laboratoryjnej, studia stacjonarne jednolite
Rok akademicki:
2016/2017
Nazwa modułu/przedmiotu:
Diagnostyka laboratoryjna
Kod przedmiotu (z systemu Pensum):
am_s_s0 100231
Jednostka/i prowadząca/e kształcenie:
Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej
Kierownik jednostki/jednostek:
dr Marta Faryna
Rok studiów (rok, na którym realizowany
jest przedmiot):
V
Semestr studiów (semestr, na którym
realizowany jest przedmiot):
I
Typ modułu/przedmiotu (podstawowy,
kierunkowy, fakultatywny):
kierunkowy
Prof. dr hab. Dagna Bobilewicz, dr Marta Faryna, dr Marzena
Osoby prowadzące (imiona, nazwiska
oraz stopnie naukowe wszystkich
wykładowców prowadzących przedmiot):
Iwanowska, dr Hanna Zborowska, mgr Anna RodziewiczLurzyńska, mgr Ewelina Kmin, mgr Małgorzata Brzozowska, mgr
Elżbieta Przybyszewska-Kazulak, dr Barbara Serafińska
Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot
dostępny jest dla studentów w ramach
programu Erasmus):
nie
Osoba odpowiedzialna za sylabus
(osoba, do której należy zgłaszać uwagi
dotyczące sylabusa):
dr Marzena Iwanowska
Liczba punktów ECTS:
9
2. Cele kształcenia
1. Nabycie umiejętności określania algorytmów postępowania laboratoryjnego w rozpoznaniu,
monitorowaniu oraz profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych.
Strona 1 z 9
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
2. Nabycie umiejętności interpretacji wyników badań laboratoryjnych.
3. Nabycie umiejętności oceny przydatności diagnostycznej badań laboratoryjnych.
4. Nabycie umiejętności prowadzenia kontroli jakości analitycznej.
5. Zapoznanie się z zasadami badań POCT.
6. Zapoznanie się z najnowszymi technikami elektroforetycznymi i ich zastosowaniem w diagnostyce
gammapatii.
7. Nabycie umiejętności pobierania krwi kapilarnej do badań gazometrycznych, zapoznanie się z
czynnikami wpływającymi na jakość wyniku.
3. Wymagania wstępne
1. Student zna zasady i metody wykonywanych badań laboratoryjnych.
2. Student zna zasady pobierania materiału do badań.
3. Student potrafi interpretować wyniki badań w zakresie analityki ogólnej, hematologii i biochemii
klinicznej.
4. Student umie samodzielnie wykonać proste czynności manualne, które znajdują zastosowanie w
pracy laboratoryjnej (w tym badania POCT)
5. Student zna i rozumie zagrożenia wynikające z pracy z materiałem zakaźnym.
6. Student zna i rozumie zasady dotyczące poufności wyników badań laboratoryjnych.
4. Przedmiotowe efekty kształcenia
Lista efektów kształcenia
Symbol
przedmiotowego
efektu kształcenia
Treść przedmiotowego efektu kształcenia
Odniesienie do efektu
kierunkowego (numer)
Student :
W1
- ma podstawową wiedzę na temat rozwoju organizmu ludzkiego,
K_W02
homeostazy ustrojowej i jej regulacji, procesów reprodukcji,
starzenia się i śmierci
W2
- zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych
oraz metody ich oceny
K_W05
W3
- zna podstawy metodyczne metod analitycznych (w tym:
rozdzielczych, fotometrycznych, spektrometrycznych,
elektrochemicznych, immunochemicznych, analizy enzymów i
substratów, kwasów nukleinowych) i ich zastosowanie w medycynie
laboratoryjnej
K_W11
W4
- zna definicje i metody oceny precyzji, dokładności, swoistości,
czułości, czułości funkcjonalnej i liniowości metod analitycznych
oraz zasady kontroli ich jakości
K_W12
W5
- rozumie pojęcie metody definitywnej, referencyjnej i wpływu
czynników interferujących
K_W13
W6
- rozumie związek między nieprawidłowościami morfologicznymi a
K_W18
Strona 2 z 9
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
funkcją zmienionych narządów i układów, objawami klinicznymi i
strategią diagnostyczną
W7
- zna podstawowe problemy przedlaboratoryjnej i polaboratoryjnej
fazy wykonywania badań (w tym: czynniki pozaanalityczne
wpływające na
wiarygodność wyników badań laboratoryjnych, współpraca z
personelem medycznym, potrzeby zleceniodawcy)
K_W19
W8
- zna rolę badań laboratoryjnych w rozpoznawaniu, monitorowaniu,
rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych oraz
kryteria doboru tych badań i zasady wykonywania
K_W20
W9
- zna wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w
wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne
K_W21
W10
- zna kliniczne aspekty zaburzeń metabolicznych oraz metody
laboratoryjnej oceny procesów metabolicznych w aspekcie
mechanizmów rozwoju i przebiegu choroby
K_W23
W11
- zna teoretyczne i praktyczne aspekty metod oznaczeń
biochemicznych oraz ich znaczenie dla rozpoznawania, diagnostyki
różnicowej, monitorowania przebiegu choroby i oceny efektów
leczenia w różnych stanach klinicznych
K_W24
W12
W13
W14
W15
- zna teoretyczne i praktyczne aspekty manualnych i
zautomatyzowanych metod oznaczania ilościowych i jakościowych
laboratoryjnych parametrów koagulologicznych, ich znaczenie dla
określania przyczyny lub ryzyka niedokrzepliwości i nadkrzepliwości
oraz oceny efektywności leczenia
- zna diagnostykę serologiczną chorób infekcyjnych oraz jej
znaczenie dla rozpoznawania, różnicowania, monitorowania
przebiegu choroby i oceny efektów leczenia
- zna metody analizy toksykologicznej i wpływ ksenobiotyków na
wartości laboratoryjnych parametrów biochemicznych i
hematologicznych stosowanych w diagnostyce laboratoryjnej
- zna statystyczne podstawy walidacji metod analitycznych i analizy
wyników badań laboratoryjnych, metody opracowania wyników i
oceny ich wartości diagnostycznej
K_W27
K_W33
K_W39
K_W40
W16
- zna zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu
różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych
K_W41
W17
- zna elementy diagnostycznej charakterystyki badania (czułość i
swoistość diagnostyczną, wartości predykcyjne i wskaźniki
prawdopodobieństw, zasady doboru wartości odcięcia itd.)
K_W42
W18
- zna zasady wykonywania badań laboratoryjnych w miejscu opieki
nad chorym (POCT) oraz w warunkach samokontroli
K_W45
W19
- zna zasady doboru, wykonywania i organizacji badań
przesiewowych w profilaktyce i leczeniu
K_W46
Student umie:
U1
- potrafi wyjaśnić pacjentowi lub zleceniodawcy wpływ czynników
przedlaboratoryjnych na jakość wyniku badania laboratoryjnego (w
tym konieczność powtórzenia badania)
Strona 3 z 9
K_U01
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
U2
U3
- potrafi przekazywać informacje o wyniku badania laboratoryjnego
bez ingerencji w kompetencje lekarza
- potrafi pobierać materiał do badań, ocenić jego przydatność,
przechowywać
i przygotowywać do analizy
K_U02
K_U05
K_U08
U4
U5
U6
U7
U8
U9
U10
U11
U12
U13
U14
U15
- potrafi interpretować zakresy wartości referencyjnych (z
uwzględnieniem wieku, płci, stylu życia, wartości decyzyjnych) oraz
oceniać dynamikę zmian parametrów laboratoryjnych
- umie określić przydatność diagnostyczną badania laboratoryjnego
- potrafi kalibrować sprzęt pomiarowy, ocenić jakość analityczną
oraz profesjonalnie opracować i interpretować wyniki analiz
przydatnych w diagnostyce laboratoryjnej
- potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań
biochemicznych (w tym: elektrolitów, pierwiastków śladowych,
równowagi kwasowo-zasadowej, CO-oksymetrii, węglowodanów,
wskaźników glikacji białek, bilirubiny i jej frakcji, związków
azotowych oraz cystatyny i NGAL w ocenie funkcji nerek, białka
całkowitego, proteinogramu, immunoglobulin i białek specyficznych,
w tym białek ostrej fazy oraz markerów niedokrwienia i martwicy
mięśnia sercowego, wskaźników zasobów żelaza, badań
toksykologicznych, hormonów, lipidów, enzymów i markerów
nowotworowych)
- potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań
koagulologicznych – manualnych i zautomatyzowanych (w tym: PT,
APTT, TT, czasu fibrynolizy, rekalcynacji, stężenia fibrynogenu, DDimeru, AT, retrakcji skrzepu)
- potrafi interpretować wyniki badań koagulologicznych w
odniesieniu do określonej patologii lub jednostki chorobowej
- potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki badań serologicznych w
diagnostyce chorób infekcyjnych (w tym: HBV, HCV, CMV, HIV,
Borrelia burgdorferi, Helicobacter pylori)
K_U09
K_U11
K_U13
K_U18
K_U19
K_U23
- potrafi uzyskiwać wiarygodne wyniki monitorowania stężenia
leków w materiale biologicznym
K_U27
- umie dobrać materiał do badań toksykologicznych, wykonać
analizy toksykologiczne i interpretować wyniki tych badań
K_U28
- potrafi proponować profile, schematy i algorytmy postępowania
diagnostycznego w różnych stanach klinicznych zgodne z zasadami
etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i
medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych
- umie optymalizować ofertę badań laboratoryjnych przydatną
lekarzowi w stawianiu właściwej diagnozy oraz zaplanować strategię
poszerzenia diagnostyki o testy potwierdzające i specjalistyczne –
zgodnie z postępem wiedzy oraz rachunkiem ekonomicznym
- potrafi ocenić spójność zbiorczych wyników badań z zakresu
medycyny laboratoryjnej w odniesieniu do określonej patologii lub
jednostki chorobowej
Strona 4 z 9
K_U29
K_U30
K_U31
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
U16
- potrafi prowadzić i dokumentować wewnątrzlaboratoryjną i
zewnątrzlaboratoryjną kontrolę jakości
K_U34
U17
- potrafi posługiwać się systemem informatycznym w laboratorium
K_U36
U18
- potrafi przewidzieć wpływ przebiegu choroby i określonego
postępowania na wyniki badań laboratoryjnych
K_U37
Student:
K1
- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie, potrafi inspirować i
K_K01
organizować proces uczenia się innych osób
K2
- potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
K_K02
K3
- prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z
wykonywaniem zawodu diagnosty laboratoryjnego
K_K04
K4
- potrafi dbać o bezpieczeństwo własne, otoczenia i
współpracowników
K_K05
5. Formy prowadzonych zajęć
Forma
Liczba godzin
Wykład
30
Liczba grup
Minimalna liczba osób
w grupie
Seminarium
Ćwiczenia
60
6. Tematy zajęć i treści kształcenia
W1 – Rola badań w rozpoznaniu, monitorowaniu leczenia, ocenie stopnia wyleczenia, profilaktyce,
stratyfikacji ryzyka. Pojęcie medycyny laboratoryjnej opartej na faktach. Badania w trybie pilnym. Badania
przesiewowe. T1 K_W20, K_W24, K_U29 prof. dr Dagna Bobilewicz
W2 – Sposoby wyrażania i interpretacji wyników badań laboratoryjnych. Różne pojęcia „normy”. Pojęcie
profili i algorytmów. Akceptacja i autoryzacja. Błędy i interferencje. T2 K_W13,K_W40, K_W41, K_U01,
prof. dr Dagna Bobilewicz
W3 – Cel i metody oceny jakości analitycznej. Kontrola wewnątrzlaboratoryjna. Badania biegłości. T3
K_W12, K_U13, K_U34, dr Hanna Zborowska
W4 – Działanie metaboliczne hormonów. Uwarunkowania genetyczne i środowiskowe otyłości. T4 K_W05,
K_W18, K_W21, K_W23, K_U14, dr Marta Faryna
W5 – Rola badań laboratoryjnych w chorobach autoimmunizacyjnych. T5 K_W05, K_W20, K_W21, K_U09,
K_U37 dr Marta Faryna
W6 – Ocena stanu gospodarki wodno-elektrolitowej. T6 K_W02, K_W03, K_W05, K_W23, K_W41, – dr
Strona 5 z 9
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
Marzena Iwanowska
W7 – Wpływ zmienności biologicznej na interpretację wyników badań laboratoryjnych. Odrębności
diagnostyki laboratoryjnej w zależności od wieku i płci. T7 K_W02, K_U08, – dr Hanna Zborowska
W8 – Praktyczne aspekty terapii monitorowanej. Rola badań laboratoryjnych w zatruciach. T8 K_W39,
K_U28 mgr Ewelina Kmin. Badania laboratoryjne w porfirii. T9 K_W05, K_W18, K_W20, K_W21 mgr
Małgorzata Brzozowska
W9 – Rola badań laboratoryjnych w diagnostyce i monitorowaniu cukrzycy i ocenie jej powikłań. T10
K_W05, K_W18, K_W20, K_W21 dr Marta Faryna
W10 – Podstawowe testy serologiczne w diagnostyce chorób zakaźnych. T11 K_W33 dr Marzena
Iwanowska
C1 – Hiperbilirubinemia – aspekty kliniczne i analityczne. Wpływ wysokich stężeń bilirubiny na jakość
wyników innych parametrów laboratoryjnych. Diagnostyka laboratoryjna chorób wątroby z uwzględnieniem
etiologii. T12 K_W02, K_W05, K_W18, K_W20. K_W23, K_U08, prof. dr Dagna Bobilewicz
C2 – Rola laboratorium w diagnostyce bólu w klatce piersiowej i bólów brzucha:
a. Markery sercowe (troponina, CKMB, nowe markery, BNP, CRP)
b. Czynniki ryzyka choroby wieńcowej
c.
Typowy obraz laboratoryjny ostrego brzucha (leukocytoza, CRP, objawy odwodnienia, amylaza)
d. Badania różnicujące z bólem w klatce piersiowej.
T13 K_W02, K-W03, K_W05, K_W18, K_W20,
K_W41, K_U01, K_U14, K_U37, prof. dr Dagna Bobilewicz
C3 – Choroba nowotworowa:
a. Markery nowotworowe i ich wartość diagnostyczna
b. Ocena zespołu wyniszczenia nowotworowego
c.
Obraz niewydolności wielonarządowej
d. Niedokrwistość towarzysząca chorobom nowotworowym.
T14 K_W02, K_W05, K_W18, K_W20,
K_W21, K_W41, K_U08, K_U14, K_U31, K_K01, K_K04 dr Hanna Zborowska
C4 – Rola badań laboratoryjnych w chorobach nerek o różnej etiologii. Metody określania przesączania
kłębuszkowego. T15 K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, prof. dr Dagna Bobilewicz
C5 – Problemy diagnostyczne w endokrynologii z uwzględnieniem chorób przysadki i tarczycy. T16
K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, dr Marta Faryna
C6 - Problemy diagnostyczne w endokrynologii z uwzględnieniem chorób nadnerczy i gonad. T17 K_W02,
K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, dr Marta Faryna
C7 – Rola oznaczeń białek w różnym materiale biologicznym. Hipo- i hiperproteinemia, proteinuria. T18
K_W02, K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, prof. dr Dagna Bobilewicz
Ocena laboratoryjna metabolizmu kostnego z uwzględnieniem roli wapnia i fosforu. T19 K_W02,
K_W03, K_W05, K_U14, K_U29, dr Marzena Iwanowska
Strona 6 z 9
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
C8 – Techniki elektroforetyczne (w tym elektroforeza kapilarna, immunofiksacja) i ich zastosowanie w
laboratorium, ze szczególnym uwzględnieniem diagnostyki gammapatii. T20 K_W11, K_U13, mgr Anna
Rodziewicz-Lurzyńska
C9 – Badania układu krzepnięcia i fibrynolizy w diagnostyce zaburzeń i monitorowaniu leczenia
przeciwzakrzepowego. T21 K_W27, K_U19 mgr Elżbieta Przybyszewska-Kazulak
C10 – Walidacja metody. Praktyczna ocena precyzji i liniowości. Walidacja wyniku badania. T22 K_W12,
K_W13, K_W19, K_W42, K_U41, K_U34, K_U36 dr Hanna Zborowska
C11 – Badania zdecentralizowane na wybranych przykładach. Materiał do oznaczeń glukozy T23 K_W45
K_U01dr Marta Faryna
Badania laboratoryjne w ciąży. T24 K_W02, K_W46 dr Marta Faryna
C12 – Ocena wyników gazometrii wraz z elektrolitami i metabolitami (pobieranie krwi, wykonanie oznaczeń,
wpływ przechowywania). T25 K_W02, K_W23, K_W41, K_U01, K_U05,K_U08, K_U11, K_U13 dr
Marzena Iwanowska
C13 – Immunochemiczne badania laboratoryjne w chorobach bakteryjnych i wirusowych z uwzględnieniem
zakażeń HIV, WZW. K_W33, K_U23, K_U30 K_K04, K_K05 T26 dr Marzena Iwanowska
HPV oraz zakażenia w ciąży (toxoplazmoza, różyczka, CMV). T27 dr Barbara Serafińska
C14 – Rola badań laboratoryjnych w ocenie zaburzeń wchłaniania. Niedokrwistości niedoborowe. T28
K_W05, K_W21 dr Hanna Zborowska
C15 – interpretacja wyników zbiorczych. T29 K_U01, K_W03, K_W05, K_W20, K_W23, K_W24, K_W41,
K_U02, K_U08, K_U09, K_U14, K_U29, K_U31, K_K01, K_K02, K_K04 prof. dr Dagna Bobilewicz, dr
Marta Faryna, dr Hanna Zborowska, dr Marzena Iwanowska
7. Sposoby weryfikacji efektów kształcenia
Symbol
przedmiotowego
efektu
kształcenia
W1-19
U1-18
K1-4
Symbole form
prowadzonych zajęć
Sposoby weryfikacji efektu
kształcenia
Ocena aktywności na
ćwiczeniach, ocena
przygotowanych samodzielnie
prezentacji, zaliczenia
pisemne (kartkówki) w trakcie
ćwiczeń
W, C
Kryterium zaliczenia
Student jest aktywny, przygotowany
do zajęć, przygotowana prezentacja
wyczerpuje temat, wszystkie
kartkówki są pozytywnie zaliczone
8. Kryteria oceniania
Forma zaliczenia przedmiotu: dopuszczenie do egzaminu przy co najwyżej 2 nieobecnościach na ćwiczeniach,
egzamin testowy
ocena
kryteria
Strona 7 z 9
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
2,0 (ndst)
Ponad 60% poprawnych odpowiedzi na egzaminie
testowym
3,0 (dost)
3,5 (ddb)
4,0 (db)
4,5 (pdb)
5,0 (bdb)
9. Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. A. Dembińska-Kieć, J. Naskalski
wyd. 3
2. Próbki: od pacjenta do laboratorium. W.G. Guder, S. Narayan, H. Wisser, B. Zawta
Literatura uzupełniająca:
3. Diagnostyka laboratoryjna. B. Neumeister, I. Besenthal, H. Liebich
4. Diagnostyka laboratoryjna t. 1 i 2. N.A. Brunzel
5. Interpretacja badań laboratoryjnych. J. Wallach
6. Medycyna laboratoryjna oparta na dowodach naukowych. C.P. Price, R.H. Christensen
7. Czasopisma medyczne ze szczególnym uwzględnieniem: Badanie I diagnoza, Diagnostyka
laboratoryjna, Diagnosta Laboratoryjny
10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta)
Forma aktywności
Liczba godzin
Liczba punktów ECTS
Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim:
Wykład
30
1
60
2
Seminarium
Ćwiczenia
Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy
przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność
przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp.
Przygotowanie studenta do zajęć
75
3
Przygotowanie studenta do zaliczeń
75
3
Inne (jakie?)
240
Razem
11. Informacje dodatkowe
Strona 8 z 9
9
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 54/2015 Rektora WUM z dnia 14.07.2015 r.
Załącznik nr 2 do procedury opracowywania i okresowego przeglądu programów kształcenia
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę – dr Marzena Iwanowska [email protected]
Ćwiczenia odbywają się w Zakładzie Diagnostyki Laboratoryjnej Wa-wa, ul. Banacha 1a, blok C, niski parter, sala 23D
i 24D.
Wykłady odbywają się w Sali A wydziału Farmacji.
Wymagana odzież ochronna i zmiana obuwia
Podpis Kierownika Jednostki
Podpis osoby odpowiedzialnej za sylabus
Strona 9 z 9