Świat uczuć w wierszu C. K. Norwida "W Weronie"

Konspekt lekcji języka polskiego
do klasy l gimnazjum
Opracowała Bernadetta Starego
TEMAT:
ŚWIAT UCZUĆ W WIERSZU CYPRIANA KAMILA NORWIDA PT. „W WERONIE".
CZAS REALIZACJI:
1 godzina lekcyjna.
CEL GŁÓWNY:
zrozumienie i wyjaśnienie uczuć, miłość i jej akceptacja.
CELE OPERACYJNE:
UCZEŃ ZNA (WIADOMOŚCI):
•
treść wiersza pt. „W Weronie",
•
treść fragmentu tragedii Willima Shakespeare'a pt. „Romeo i Julia" (podręcznik
M. Nagajowa „Świat w słowach i obrazach"),
•
kto to jest postać mówiąca - podmiot liryczny,
•
pozycję podmiotu lirycznego,
•
znaczenie i sens pojęcia „miłość".
UCZEŃ POTRAFI (UMIEJĘTNOŚCI):
•
odwoływać się do poznanych wiadomości związanych z tematyką utworu
C. K. Norwida,
•
analizować tekst wiersza „W Weronie",
•
wyróżnić funkcję podmiotu lirycznego,
•
wskazać bohaterów i ich sytuację liryczną,
•
określić czas w utworze,
•
wyróżniać i rozumieć metafory,
•
posługiwać się „Słownikiem frazeologicznym",
•
tworzyć związki frazeologiczne.
UCZEŃ ROZUMIE:
•
czytany tekst,
•
znaczenie pojęcia „miłość",
•
znaczenie metafor zawartych w wierszu,
•
ocenia postawy ludzi,
•
wymowę utworu.
FORMY PRACY:
jednostkowa, zbiorowa, grupowa, indywidualna.
METODY NAUCZANIA:
podające – objaśnienie lub wyjaśnienie,
poszukujące (aktywizujące) – problemowa, dyskusje dydaktyczne, elementy burzy mózgów,
eksponująca - pokaz połączony z przeżyciem.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
płaszczyznowe, książkowe - tekst utworu „W Weronie", „Słownik frazeologiczny",
płaszczyznowe, graficzne - fragmenty tekstu na karteczkach, arkusz ewaluacyjny,
pedagogiczne środki pracy – magnesy.
1
PRZEBIEG LEKCJI:
1.
2.
Czynności organizacyjne, sprawdzenie zadania domowego związanego z uczuciami.
Podanie tematu lekcji, zapisanie na tablicy:
Temat: Świat uczuć w wierszu Cypriana Kamila Norwida pt. „W Weronie".
3. Informacja biograficzna o C.K. Norwidzie.
4. Głośne czytanie utworu, analiza ukierunkowana pytaniami nauczyciela:
•
Kto mówi w utworze? (podmiot liryczny),
•
Gdzie się znajduje?
Podmiot liryczny to •obserwator, który bez emocji relacjonuje przedstawione
wydarzenie. Zachowuje dystans.
a)
Nawiązanie do dramatu „Romea i Julii"
•
Z jakim miejscem związany jest utwór? (z Weroną),
•
Skąd znamy to miasto, jakie wydarzenia rozegrały się tu? (historia młodzieńczej
miłości Romea i Julii),
•
Kto o tym pisał? (William Shakespeare, tragedia „ Romeo i Julia“),
•
Co jest motywem przewodnim? (miłość).
Uczniowie tworzą krąg skojarzeń wokół słowa miłość:
s
pasja
uczucie
zamiłowanie
sympatia
sentyment
MIŁOŚĆ
upodobanie
rozmiłowanie
się
b)
narzeczona
ukochana
kochanie
zakochanie
luba
•
Jak kończy się tragedia Shakespeare'a? (śmiercią młodych bohaterów)
Analiza właściwa treści utworu C.K. Norwida,
•
Czy w utworze Norwida też mamy ukazane dzieje Romea i Julii? (nie, to okres
późniejszy, gdy nie ma już rodzin młodych bohaterów),
•
Skąd o tym wiemy? („gruzy nieprzyjaznych grodów ", „rozwalone bramy do
ogrodów"),
•
Co towarzyszy temu miejscu? („łagodne oko błękitu"),
•
Jakimi cechami obdarzone jest „OKO"? („ spłukane deszczem, poruszone
gromem „patrzy na gruzy nieprzyjaznych domów (...) i gwiazdę zrzuca ze
szczytu").
UŻYTO PERSONIFIKACJI
„OKO" stanowi działanie pochodzące gdzieś z góry, z wysokości, ze strony natury, która
rozumie i czuje. Kojarzyć nam się to może z mądrym okiem OPATRZNOŚCI. Skojarzenie to
nie jest dokładnie sprecyzowane.
2
•
Jakie dalsze działanie wywołuje „oko", które „gwiazdę zrzuca ze szczytu"?
(powoduje powstanie sporu między cyprysami, a ludźmi; ich sądy są przytoczone
bez komentarza podmiotu lirycznego).
Odpowiedź ma formę notatki - tabelki, którą uczniowie tworzą wraz z nauczycielem na tablicy.
Uczucia podmiotu lirycznego do Romea
i Julii (poetycki obraz)
„ (...) ta łza znad planety Spada - i groby
przecieka; "
Gwiazda jest łzą ofiarowaną kochankom.
Spada ona z nieba i ma niezwykłą siłę,
przecieka groby, dociera do „ kochanków
z Werony.
Uczucia innych ludzi do Romea i Julii
(rzeczywistość ludzi trzeźwo patrzących)
„A ludzie mówią, i mówią uczenie, Ze to nie łzy
są, ale że kamienie , I że nikt na nie nie
czeka!”
W interpretacji uczonych gwiazda staje się
obojętnym kamieniem.
(Opinia uczonych stanowi kontrast, gdy styka się z pięknem historii o miłości Romea i Julii.)
•
c)
Jaki nastrój panuje w utworze? (nastrój ciszy, spokoju; nastąpiły one po okresie
burz, gromów i nieszczęść; przeminęły rzeczy materialne, ale trwa pamięć
o ludziach, doznaniach, czynach; takie potraktowanie „ kochanków z Werony "
sprawiło, że ich historia staje się na nowo żywa, aktualna w każdym miejscu
i czasie, jest legendą)
Analiza artystyczna utworu C.K. Norwida:
•
Jakie środki poetyckiego obrazowania kojarzą się z wyrazami: deszcz, grom,
gwiazda, łzy, kamienie? (są to przenośnie),
•
Jak rozumiecie sens tych przenośni?
5.
Wnioski:
Utwór posiada wartość ponadczasową. Jest aktualny również dziś. Mówi o dobrej
miłości, podtrzymuje legendę o bohaterach tragedii pt. „Romeo i Juliia". Ukazuje
przemijanie.
6. Co jest symbolem miłości? (serce).
7. Ćwiczenia frazeologiczne, tworzenie związków wyrazowych, porównań.
ZIMNY
jak
SERCE
jak
Zimą w słońcu wisi przy oknie, okapie,
Gdy słońce grzeje, woda z niego kapie.
Pilnie zacznij szkolny dzień,
Gdy zadzwonię: dzyń, bam, deń.
8.
Zadanie domowe
Uczniowie otrzymują kartki z rysunkami ukazującymi serce. Maja za zadanie ułożyć
związki frazeologiczne do każdego obrazka.
9. Można sporządzić arkusz ewaluacyjny i ocenić lekcję „cenkami" rozdanymi uczniom.
(do wyboru nauczyciela).
3