pisemne formy wypowiedzi z języka obcego

PISEMNE FORMY WYPOWIEDZI Z JĘZYKA OBCEGO
Po opanowaniu przez uczniów zasad ortografii w zakresie danego materiału językowego
moŜna przystąpić do praktycznego wykorzystania zdobytych umiejętności poprzez
redagowanie pisemnych form wypowiedzi. Ćwiczenia pisemne mają wiele zalet. Aktywizują
wszystkich uczniów w klasie. Podczas wypowiedzi pisemnej uczniowie mają czas do
namysłu i mogą korzystać z róŜnych pomocy dydaktycznych. Nie są takŜe naraŜeni na opory
wynikające z braku elokwencji, niezbędnej do dłuŜszej wypowiedzi ustnej. Pisanie podobnie
jak czytanie stanowi równieŜ czynnik wzmacniający nawyki i umiejętności mówienia.
Ćwiczenia
pisemne
mogą
stanowić
realizację
pisemną
prostych
form
pracy
przewidywanych w podręczniku uczniowskim, ale róŜnią się między sobą pod względem
sposobów realizacji oraz stopniem trudności. RozróŜnia się następujące rodzaje ćwiczeń
w pisaniu:
–
Pisemne odpowiedzi na pytania
Pytania mogą dotyczyć czytanki, otoczenia określonego tematu lub oglądanej ilustracji.
Mogą być zamieszczone w podręczniku lub zapisane na tablicy, moŜna je podyktować
uczniom do zeszytu, uczniowie mogą równieŜ pisemnie odpowiadać na zadane przez
nauczyciela pytanie. Omówione ćwiczenie jest rodzajem ćwiczenia sterowanego.
– Układanie zdań
Ćwiczenie to nie ma charakteru wypracowania, gdyŜ poszczególne zdania nie muszą być
ze sobą powiązane. Jako element pomocniczy do realizacji ćwiczenia moŜna podać
uczniom zestaw niezbędnych naprowadzających znaków językowych lub polecić
wykorzystanie słowniczka tematycznego zamieszczonego w podręczniku. Ćwiczenie
takie moŜe być wykonane przez uczniów indywidualnie na lekcji lub w domu, albo teŜ
w grupie pod kierunkiem nauczyciela, ale wszyscy uczniowie muszą zapisać taką samą
wersję zdań skorygowanych. Jest to ćwiczenie częściowo sterowane.
– Wypracowanie
Wypracowanie powinno stanowić pewną całość kompozycyjną składającą się z kilkunastu
lub kilkudziesięciu logicznie powiązanych ze sobą zdań. Aby prawidłowo przeprowadzić
takie ćwiczenie, nie wystarczy podanie tematu. Ćwiczenie naleŜy przeprowadzić
zespołowo z całą klasą, ucząc redagowania tekstu i wiązania poszczególnych zdań
w logiczną całość. Dopiero po wspólnie omówionym wypracowaniu, mogą uczniowie
pisać taką pracę samodzielnie lub jako pracę w klasie. W zaleŜności od potrzeby i stopnia
nauczania moŜemy pomóc w rozwinięciu tematu przez: podanie planu, zanotowanie
niezbędnego materiału językowego lub przez ustne omówienie zakresu i zadań
wypracowania.
– Streszczenie czytanki
Punktem wyjścia powinno być odpowiednio przeprowadzone ćwiczenie ustne. Realizując
takie ćwiczenie uczniowie powinni móc korzystać z wersji oryginalnej streszczanego
tekstu.
– Układanie planów
Ćwiczenie to powinno być realizowane zespołowo przez wszystkich uczniów w klasie
pod kierunkiem nauczyciela. RozróŜnia się plany proste i plany złoŜone. W planie
prostym uwydatnia się główne części czytanki oznaczając kolejne punkty cyframi
rzymskimi lub arabskimi. Plan złoŜony składa się z podpunktów, które szczegółowo
sygnalizują sposób rozwinięcia punktu głównego.
Ze względu na sposób sformułowania poszczególnych punktów planu wyodrębnia się
jego następujące rodzaje:
plan składający się ze zdań bezorzecznikowych,
plan składający się z pełnych zdań oznajmujących,
plan składający się ze zdań pytających bądź wykrzyknikowych,
plan cytatowy składający się z punktów stanowiących cytaty z tekstu, które sygnalizują
jego części i ich treść,
plan mieszany, w którym poszczególne punkty są zredagowane w róŜny sposób.
– Redagowanie listu
Redagowanie listu a zwłaszcza samodzielne prowadzenie korespondencji stanowi
konkretny przykład praktycznej znajomości języka obcego, dlatego pisanie listów naleŜy
uznać za szczególnie waŜne i zalecane do częstego stosowania. Pisanie listów daje
moŜliwość solidnych powtórek w zakresie materiału językowego. Powtórka ma formę
praktycznego wykorzystania języka.
Samodzielne pisanie listów realizowane jako ćwiczenie w czasie lekcji powinno być
poprzedzone szczegółowym omówieniem zadań oraz rozdaniem niezbędnych pomocy
naukowych. Zbiorowe pisanie listów do konkretnych adresatów powinno być wykonane
z większym nakładem pracy ze strony nauczyciela.
– Układanie i rozwijanie zdań z zastosowaniem struktur językowych utrwalonych ustnie
Podstawę stanowi wykaz utrwalonych poprzednio struktur i znaków językowych
zanotowanych w zeszytach lub zawartych w podręczniku. Według tego wykazu uczniowie
samodzielnie lub w grupach redagują zdania. Formą szczególnie polecaną jest rozwijanie
zdań; polega ona na tym, Ŝe uczniom dyktuje się kilka lub kilkanaście prostych,
pojedynczych zdań z zastosowaniem utrwalonego ustnie materiału językowego, który
uczniowie przekształcają w zdania rozwinięte ewentualnie złoŜone odpowiednio do pytań
słuŜących do rozwinięcia tych zdań. Pytania te powinny być zapisane wcześniej na tablicy.
Ćwiczenie to ma charakter konkursowy, dlatego po zakończeniu pracy zgłaszający się
uczniowie czytają swoje zdania, które się porównuje i ocenia.
Opracowała: Katarzyna Borowska
Bibliografia:
J. Flisiak: Wstęp do współczesnych teorii lingwistycznych, Warszawa 1989r.
J. Rusiecki: O nauczaniu języków obcych, Warszawa 1984r.
M. Szlauch: Język i językoznawstwo, Warszawa 1990r.
A. Wierzbicka: O języku dla wszystkich, Warszawa 1990r.