Kryteria z geografii

Transkrypt

Kryteria z geografii
Przedmiotowy system oceniania
Bliżej Geografii
Gimnazjum część 1 i 2
Klasa I gimnazjum
Tematy lekcji
1 . Geograficzny
punkt widzenia
2. Mapa źródłem
informacji
geograficznej
3. Skala mapy
4. Mapa i plan
Ocena dopuszczająca
• definiować pojęcie
geografia, środowisko
przyrodnicze
i geograficzne,
• wymienić elementy
środowiska
przyrodniczego.
• podać definicję mapy,
• podać przykłady
zastosowania mapy.
• podać definicję skali,
• porównać wielkość
skal.
• podać różnice między
mapą a planem.
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
Ocena celująca
DZIAŁ 1 . MAPA
Uczeń potrafi:
• omówić główne
• podać powiązania między • omówić korelację
• definiować elementy
geografii z innymi
etapy rozwoju
środowiska przyrodnielementami środowiska
przyrodniczego
dziedzinami nauki,
geografii,
czego, podawać przykłady,
• podać źródła wiedzy
• i geograficznego.
• podać przykłady osiągnięć • scharakteryzować
geografii jako nauki.
osiągnięcia geografii
geograficznej.
jako nauki.
• omówić rodzaje map.
• wymienić i zdefiniować
elementy mapy.
• obliczać odległość
rzeczywistą na podstawie
mapy.
• przeliczać odległości na
podstawie różnych skal,
• przeliczać wszystkie
rodzaje skal.
• analizować mapę i plan,
• orientować mapę
w terenie,
• zdefiniować siatkę
geograficzną
i kartograficzną.
• skonstruować prosty
plan okolicy, obliczając
skalę,
• zdefiniować
odwzorowanie.
• omówić podstawowe
elementy, cechy i rodzaje
map.
• omówić pojęcie
generalizacji i jej roli w
tworzeniu map,
• obliczać skale na podstawie znajomości odległości.
• omówić główne rodzaje
odwzorowań,
• podać przykłady
odwzorowań umownych.
• przedstawić rodzaje
odwzorowań i ich
zastosowań.
• obliczać rzeczywiste
powierzchnie,
• obliczać skale na
podstawie znajomości
powierzchni.
• rozpoznawać rodzaje
odwzorowań na podstawie siatek
kartograficznych,
• analizować mapy
i plany, korzystając
z programów
komputerowych.
1
5. „Język" mapy
• odczytać wysokość bezwzględną punktu.
6. Mapa świata
• wskazać kontynenty
i oceany.
7. Współrzędne
geograficzne
• wskazać na mapie
półkulę północna
i południową, wschodnią
i zachodnią.
8. Ziemia we
Wszechświecie
• podać definicję planety
i gwiazdy
• wymienić kolejno planety
Układu Słonecznego.
9. Kształt i rozmiary
Ziemi
• podać nazwę kształtu
Ziemi,
• podać długość promienia
ziemskiego i równika.
• określić kierunek
i czas trwania ruchu
obrotowego.
10. Ruch obrotowy
Ziemi
1 1 . Następstwa
ruchu obrotowego
Ziemi
• odczytywać czas z map
stref czasowych.
• obliczać wysokość
• rozpoznawać metody
kartograficzne prezentacji
względną,
treści na mapach.
• podawać nazwy metod
kartograficznych.
• charakteryzować rzeźbę na • wskazać główne obiekty
podstawie mapy.
geograficzne na
poszczególnych
kontynentach.
• odczytywać rzeźbę na
podstawie poziomic,
• opisywać środowisko na
podstawie mapy.
• wskazać położenie
państw Europy.
• zdefiniować długość
• odczytać położenie
i szerokość geograficzną,
punktów na mapie.
• opisać cechy południków
i równoleżników.
• odczytać położenie
obszaru,
• opracować trasę podróży,
uwzględniając
współrzędne geograficzne.
DZIAŁ 2. KSZTAŁT I RUCHY ZIEMI
Uczeń potrafi:
• porównać cechy planety
• opisać geocentryczny
i gwiazdy,
i heliocentryczny model
• wymienić cechy planet
budowy Wszechświata.
wewnętrznych i
zewnętrznych.
• przedstawić argumenty
• porównać kształt kulisty
potwierdzające kulistość
i elipsoidalny.
Ziemi.
• omówić prędkość liniową • scharakteryzować
i kątową ruchu
następstwa ruchu
obrotowego,
obrotowego.
• wymienić następstwa
ruchu obrotowego.
• rozróżniać pojęcia czasu
• obliczać różnicę czasu
miejscowego, strefowego
miejscowego na podi urzędowego.
stawie różnicy długości
geograficznej.
2
• analizować mapy
satelitarne.
• wskazać położenie
wielu obiektów
geograficznych:
przyrodniczych
i politycznych.
• wytyczyć trasę na
podstawie GPS.
• porównać model
heliocentryczny
i geocentryczny,
• omówić fazy Księżyca.
• omówić schemat
zaćmienia Księżyca
i Słońca.
• omówić cechy geoidy.
• podać zasadę
wyznaczania geoidy.
• przedstawić następstwa
ruchu w powiązaniu
z jego cechami.
• omówić przyczyny
i konsekwencje
działania siły Coriolisa.
• obliczać różnice
wszystkich rodzajów
czasu,
• obliczać położenie na
podstawie różnic czasu.
• przedstawić zmianę
czasu przy
przekraczaniu
południka
180°.
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
12. Ruch obiegowy
Ziemi
• zdefiniować ruch
obiegowy Ziemi.
13. Strefy
oświetlenia Ziemi
• wymienić strefy
oświetlenia Ziemi,
• podać nazwę
obowiązującego
kalendarza.
14. Zróżnicowanie
temperatury
powietrza na Ziemi
• scharakteryzować
troposferę,
• obliczyć temperaturę
średnią i amplitudę
dobową i roczną.
• zdefiniować niż i wyż
atmosferyczny, oraz
ciśnienie atmosferyczne
i wiatr.
15. Wiatr wieje
i wieje...
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Uczeń potrafi:
• omówić cechy ruchu
• podać kąt nachylenia
obiegowego,
osi ziemskiej do
• podać daty początków
płaszczyzny orbity,
pór roku,
• omówić dzienną
• podać daty największewędrówkę Słońca
go i najmniejszego kąta
w różnych porach roku,
padania promieni
w umiarkowanych
słonecznych w Polsce.
szerokościach
geograficznych.
• podać cechy
• opisywać oświetlenie
charakterystyczne, w tym
Ziemi w ciągu roku
zasięg stref oświetlenia
w różnych szerokościach
Ziemi.
geograficznych,
• obliczać kąt padania
promieni słonecznych
w dniach przesileń
i równonocy w strefie
umiarkowanej.
DZIAŁ 3. SFERY ZIEMI
• wymienić warstwy
• analizować roczną
atmosfery,
amplitudę temperatury
• omówić zależność
powietrza.
temperatury od szerokości
geograficznej.
• przedstawić ruch
• scharakteryzować: pasaty,
powietrza w układach
monsuny, bryzę,
barycznych na półkuli
wiatr fenowy,
północnej,
• scharakteryzować
• podać nazwy wiatrów
cyrkulację powietrza
i obszary ich
w strefie
występowania: pasaty,
międzyzwrotnikowej.
monsuny, bryza, fen.
3
Ocena bardzo dobra
Ocena celująca
• zdefiniować aphelium
• odczytywać położenie
i peryhelium.
Słońca na tle
gwiazdozbiorów Zodiaku,
• omówić następstwa
ruchu obiegowego.
• obliczać kąt padania
promieni słonecznych
w dniach przesileń
i równonocy w strefie
międzyzwrotnikowej.
• rozpoznawać położenie miejsca po
dziennej wędrówce
Słońca w dniach
przesileń i równonocy.
• omówić przyczyny
zróżnicowania
temperatury powietrza na
kuli ziemskiej.
• przedstawić mechanizm
powstawania
efektu cieplarnianego i problem dziury
ozonowej.
• omówić wpływ
poszczególnych
rodzajów wiatrów na
klimat.
• omówić globalną
cyrkulację powietrza,
• wyjaśnić przyczyny
odchylania kierunków
wiatrów.
• wyjaśnić przyczyny
zróżnicowania sum
opadów rocznych
i rocznego rozkładu
opadów na świecie,
• podać przyczyny
powstania wskazanych
pustyń świata.
• analizować mapy
synoptyczne.
16. Dlaczego pada?
• wymienić warunki
powstawania chmur
i opadów.
• rozróżnić podstawowe
grupy chmur,
• wskazać na Ziemi
miejsca o największych
i najmniejszych
sumach opadów
rocznych.
• przedstawić rodzaje
opadów (konwekcyjne,
orograficzne,
frontalne),
• przedstawić warunki,
w których dochodzi do
pustynnienia.
17. Pogoda i klimat
• definiować pogodę
i klimat.
• omówić elementy
meteorologiczne
i składniki klimatu.
• analizować i konstruować
wykresy
klimatyczne.
18. Zróżnicowanie
klimatyczne naszej
planety
• wymienić strefy
klimatyczne.
• omówić czynniki
klimatotwórcze,
• analizować wykresy
klimatyczne.
• podać zasięg stref
klimatycznych,
• konstruować wykresy
klimatyczne.
19. Woda na Ziemi
- hydrosfera
• wymienić elementy
hydrologiczne,
• podać przykłady
wykorzystania wody
w życiu i gospodarce
człowieka.
• zdefiniować skałę,
• podać główne grupy
skał.
• zdefiniować
poszczególne elementy
hydrologiczne.
• opisać ruchy wody
• analizować wpływ
morskiej,
prądów morskich na
• podać przykłady typów
środowisko wybrzeży,
genetycznych jezior,
• rozpoznawać na mapie
• definiować pojęcia
typy mórz.
związane z siecią rzeczną.
• wyjaśnić pojęcie
• klasyfikować
i omówić podział
i rozpoznawać skały
surowców mineralnych.
wszystkich grup, podać
ich zastosowanie.
• omówić zjawiska na
• omówić przyczyny
granicach płyt litosfery,
ruchu płyt litosfery,
• wymienić główne
• wymienić orogenezy,
wydarzenia w
podać rodzaje gór z
poszczególnych
przykładami i ich
erach dziejów Ziemi.
charakterystyczne cechy.
20. Co mamy pod
nogami? Twardy
jak skała
21. Litosfera
• podać główne warstwy
wnętrza Ziemi,
• zdefiniować płytę
litosfery i podać przykład.
• podać i zaklasyfikować
do głównych grup skał
przykłady skał ważnych
dla gospodarki.
• omówić budowę
litosfery,
• wskazać płyty litosfery.
4
• charakteryzować
poszczególne strefy
klimatyczne.
• zdefiniować
wilgotność
bezwzględną
i względną,
temperaturę
punktu rosy,
poziom
kondensacji.
• na podstawie
zdjęć satelitarnych
prognozować
pogodę.
• wskazywać
zależność
działalności
gospodarczej
człowieka
od klimatu,
• scharakteryzować
klimat miasta.
• analizować oceany
pod względem
zróżnicowania
zasolenia,
• rozpoznawać typy
źródeł.
• omówić
metamorfizm i jego
znaczenie.
• omówić wydarzenia
poszczególnych er,
• omówić ruchy
epejrogeniczne
i izostatyczne.
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
22. Siły drzemiące
we wnętrzu Ziemi
• wymienić czynniki
kształtujące rzeźbę
powierzchni,
• zdefiniować
wulkanizm.
23. Rola wód
w kształtowaniu
krajobrazu
• podać przykłady
rzeźby ukształtowanej
przez wodę.
24. Wędrujące
wydmy
• określić czynniki
sprzyjające
działalności wiatru.
25. Lodowce
• zdefiniować lodowiec
górski i kontynentalny,
• podpisać elementy
lodowca górskiego.
Ocena dostateczna
Ocena dobra
DZIAŁ 4. RZEŹBIARZE LĄDÓW
Uczeń potrafi:
• opisać i zdefiniować
• wskazać obszary
elementy budowy
sejsmiczne i
wulkanu.
występowania czynnych
wulkanów na świecie.
• podać przykłady
wulkanów,
• zdefiniować obszary
sejsmiczne i asejsmiczne.
Ocena bardzo dobra
• wymienić elementy
rzeźby w poszczególnych
odcinkach
biegu rzeki,
• rozróżnić wybrzeża
erozyjne
i akumulacyjne.
• zdefiniować
akumulacyjną
i erozyjną działalność
wiatru,
• podać przykłady form
eolicznych.
• scharakteryzować
rzeźbotwórczą
działalność rzeki
w poszczególnych
odcinkach (erozja,
akumulacja).
• omówić warunki
powstawania
lodowców
• podać przykłady
form erozyjnej
i akumulacyjnej
lodowca górskiego
i kontynentalnego.
• omówić rzeźbotwórczą
działalność morza,
(abrazja, akumulacja),
• podać przyczyny
powstawania
podstawowych typów
wybrzeży.
• omówić powstawanie
• przedstawić
wiatrowych form
zróżnicowanie
erozyjnych (wskutek
wydm na świecie
korazji, deflacji) i form
i w Polsce.
akumulacyjnych,
• podać przykłady
regionów aktywnej
działalności wiatru.
• charakteryzować formy
• wskazać zasięgi
polodowcowe lodowca
zlodowaceń na
górskiego i
świecie,
kontynentalnego, podając
podając przykłady
przykłady.
współczesnych form
polodowcowych.
• klasyfikować formy
eoliczne,
• rozpoznawać
wydmy: paraboliczną
i barchan.
• dostrzegać zależności
między granicami płyt
litosfery i obszarami
aktywności sejsmicznej
i wulkanicznej
Ocena celująca
• wskazać nieczynne
wulkany w Polsce,
podając czas ich
aktywności,
• przygotować opisy
wybuchów wulkanów
w czasach
historycznych.
• omówić
powstawanie atoli,
• omówić rozwój
polskiego wybrzeża.
5
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
DZIAŁ 1 . POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI
Uczeń potrafi:
• wymienić sąsiadów
• scharakteryzować
1 . Położenie Polski
• wskazać Polskę na mapie • wskazać wszystkie
Polski;
konsekwencje rozciągłości
2. Przeszłość
Europy;
województwa;
• wymienić konsekwencje
• wskazać swoje
geologiczna Polski
• podać przykłady
południkowej
rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski;
3. Lądolód i polskie
województwo na mapie
konsekwencji rozciągłości
i równoleżnikowej Polski; • charakteryzować góry
pojezierza
administracyjnej;
południkowej i
• podać orogenezy i
• nazwać i określić zasięg
4. Od Bałtyku po
równoleżnikowej Polski;
poszczególnych orogenez;
przykłady gór, które
szczyty Tatr
struktur tektonicznych
• podać erę, w której
• wskazać na mapie
5. Bogactwo skał
występujących w Polsce;
powstały poszczególne
powstały w czasie ich
Polski podane obiekty
trwania;
i minerałów
• wskazać krainy
struktury tektoniczne;
geograficzne;
• wskazać ważniejsze
geograficzne w pasach
• wskazać regiony
• omówić rzeźbę porzeki, jeziora, zatoki;
rzeźby;
geograficzne Polski;
wierzchni Polski;
• charakteryzować pod• wymienić główne różnice • przypisywać formy po• omówić występowanie
stawowe formy
w rzeźbie regionów
wierzchni do regionów,
surowców mineralnych
Polski;
Polski.
w których występują;
powierzchni;
• podać zastosowanie
• omówić genezę głównych
• wymienić podstawowe
surowców Polski.
skał występujących
grupy skał, podać przyw Polsce.
kłady.
6. Klimat Polski
• odczytywać wartości
• opisać cechy mas
• podać kierunki napływu • obliczać średnie wartości
7. Jaka pogoda
temperatury powietrza
powietrza, kształtujących
mas powietrza oraz
temperatury powietrza,
w górach?
i opadów na mapach;
klimat Polski;
regionów, w których
amplitudy temperatury
8. O rzekach
• podać nazwy wiatrów
• wskazać na mapie dział
powstają;
i sum opadów;
i jeziorach
występujących w Polsce;
wodny i dorzecze oraz
• wyznaczać zlewiska;
• analizować klimatogramy;
9. Głęboko ukryty
• wskazywać na mapie
rzeki główne;
• wyjaśnić proces
• wskazać zlewiska,
skarb
wybrane elementy
• przedstawić zbiorowiska
powstawania gleby;
w których położona jest
1 0 . W „Raju"
hydrologiczne Polski;
roślinne w Polsce;
Polska;
11. Tam, gdzie
• omówić cechy wybrane• przedstawić strukturę
• określić miejsca
• wskazać na mapie wyknieja
go krajobrazu.
gatunkową zbiorowisk
występowania wód
stępowanie różnych
szumi
roślinnych Polski;
podziemnych w Polsce;
typów gleb;
Ocena celująca
• obliczać konsekwencje
rozciągłości
południkowej
i równoleżnikowej
Polski;
• charakteryzować
budowę geologiczną
poszczególnych
jednostek
tektonicznych;
• omówić genezę poszczególnych form
powierzchni,
występujących w
Polsce;
• rozpoznawać wskazane
skały.
• opisać cechy
przejściowego klimatu
Polski;
• wyjaśnić przyczyny
występowania wód
podziemnych w Polsce;
• podać przykłady
reliktów i endemitów;
• przygotować
prezentację
multimedialną o
6
12. Gleby Polski
13. Krajobrazy
naturalne
i antropogeniczne
• wskazać główne
zbiorowiska leśne;
• wymienić typy krajobrazu.
• podawać przykłady
poszczególnych typów
krajobrazów.
DZIAŁ 2. LUDNOŚĆ POLSKI
Uczeń potrafi:
• określić miejsce Polski
14. Ludność Polski • na podstawie zestawień
• wskazać na wykresach
statystycznych odczytywać w Europie pod względem
na
demograficznych okresy
liczbę ludności Polski
liczby ludności;
tle Europy i świata
wyżów i niżów demow różnych okresach;
• odczytywać mapę
15. Rozmieszczenie
graficznych;
• definiować przyrost
gęstości zaludnienia
ludności Polski
• wykonać wykres przednaturalny i rzeczywisty;
w Polsce;
16. Ubywa nas
stawiający zmiany licz• odczytać z różnych
• wskazywać obszary o
czy przybywa?
by ludności;
wykresów strukturę
dodatnim i ujemnym
17. Zróżnicowanie
• podać przyczyny
ludności;
przyroście naturalnym
ludności Polski
zróżnicowania przyrostu
i rzeczywistym;
18. Szukam pracy
• definiować pojęcia
naturalnego Polski;
• analizować strukturę
19. Wielkie migracje związane z migracjami;
• podać przyczyny
ludności w Polsce;
Polaków
• wskazywać większe
bezrobocia w Polsce;
• podać przykłady fal
20. Przeprowadzam miasta Polski;
• omówić przyczyny
migracyjnych w Polsce;
się
• określać funkcje miasta
migracji i wyjaśnić ich
• zdefiniować zespoły
21. Polskie miasta
i wsi;
rozmieszczenie;
miejskie, podać przyi wsie
• podać przykłady grup
• opisać funkcje wybranych
kłady;
22. Grupy etniczne
etnicznych i mniejszości
miast Polski;
• wskazać na mapie Polski
i mniejszości
narodowych w Polsce.
• omówić typy wsi;
występowanie grup
narodowe w Polsce
• scharakteryzować wyetnicznych i mniejszości
23. Obywatel Polski
brane grupy etniczne
narodowych;
- obywatel Europy
i mniejszości narodowe;
• wskazać skupiska Polonii
na świecie;
• omówić genezę wybranej
gleby;
• omówić cechy wszystkich
typów krajobrazów
z przykładami.
• omówić tendencje zmian
liczby ludności Polski;
• podać przyczyny wyżów
i niżów demograficznych;
• analizować zmiany
przyrostu naturalnego
własnego regionu;
• analizować wskaźnik
bezrobocia w
poszczególnych regionach
Polski;
• omówić konsekwencje
migracji;
• analizować zmiany
w osadnictwie wiejskim
i miejskim;
• podać przyczyny
rozmieszczenia
mniejszości narodowych
w Polsce;
wybranym
typie krajobrazu.
• prognozować zmiany
liczby ludności Polski,
podając skutki;
• podać następstwa
zmian liczby ludności
i struktury ludności
Polski;
• wskazać możliwości
rozwiązywania
problemu bezrobocia;
• porównać dawne
i obecne przyczyny
migracji Polaków;
• wskazać przykłady
wpływu mniejszości
narodowych i grup
etnicznych na rozwój
kultury narodowej;
• porównywać typy
wsi;
7
47. Polska i jej
sąsiedzi
48. Środowisko
przyrodnicze Polski
i jej sąsiadów
49. Gospodarka
Polski i jej sąsiadów
50. Kim są nasi
sąsiedzi?
51. Współczesne
Niemcy
52. Niepodległa
Ukraina
53. Rosja - od Morza
Bałtyckiego po
Ocean Spokojny
54. Współczesna
Rosja
DZIAŁ 5. SĄSIEDZI POLSKI
Uczeń potrafi:
• wskazać i opisać położenie • wymienić główne atrakcje • omówić podobieństwa
danego państwa;
turystyczne państw
i różnice kulturowe
• wskazać stolicę państw
sąsiadujących z Polską.
pomiędzy państwami
sąsiadujących z Polską.
sąsiadującymi z Polską.
• wybrać spośród krajów
sąsiadujących z Polską
państwa należące
do Unii Europejskiej
i NATO.
• na podstawie diagramów
i danych statystycznych
odczytywać
strukturę demograficzną
sąsiadów Polski.
• przedstawić zmiany polityczne i gospodarcze,
zachodzące w regionie.
• przedstawić cechy
środowiska
przyrodniczego,
wyróżniające dane
państwo.
• przedstawić historię
przemian politycznych
w regionie;
• wskazać wspólne
dla państw naszego
regionu problemy
demograficzne,
gospodarcze i dotyczące
ochrony środowiska.
• omówić euroregiony
i ich rolę w
kształtowaniu więzi
transgranicznych.
• zaproponować
wspólne działania
dotyczące ochrony
środowiska
przyrodniczego w
regionie.
Numery przy tematach lekcji informują o numerze tej lekcji w podręczniku.
( klasa II gimnazjum)
Tematy lekcji
24.
Gospodarka
narodowa
25.
Funkcje
rolnictwa i czynniki
przyrodnicze jego
rozwoju
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
DZIAŁ 3. GŁÓWNE ZAGADNIENIA GOSPODARCZE POLSKI
Uczeń potrafi:
• wymienić sektory
• podać przykład miernika
• analizować strukturę
• omówić wskaźniki
gospodarki narodowej;
stanu gospodarki;
zasiewów i wielkość
rozwoju gospodarczego;
• wymienić czynniki
• wykonać i analizować
produkcji rolniczej;
• porównać poziom
wpływające na rozwój
• omówić warunki naturalne gospodarczy państw
wykres użytkowania
rolnictwa.
ziemi.
rolnictwa wybranych
świata na podstawie
regionów Polski.
wskaźników.
Ocena celująca
• analizować problemy
polskiego rolnictwa;
• omówić perspektywy
rozwoju polskiego
rolnictwa.
8
26.
Czynniki pozaprzyrodnicze rozwoju
rolnictwa
27.
Uprawa roślin
i chów zwierząt
w Polsce
28.
Rybołówstwo
w Polsce
29.
Przemysł i jego
funkcje
30.
Przemysł
energetyczny
• zdefiniować zbiory
i plony;
• wymienić formy
użytkowania ziemi w
Polsce.
• omówić na podstawie
mapy rozmieszczenie
upraw roślin i chowu
zwierząt w Polsce.
31.
Okręgi
przemysłowe w
Polsce
32.
Przemysł
zaawansowanych
technologii
33.
Rola usług
w gospodarce Polski
34.
Transport
i łączność
• podać zadania poszczególnych gałęzi
przemysłu;
• wymienić surowce
wykorzystywane w poszczególnych gałęziach;
• wskazać główne okręgi
przemysłowe Polski.
• na podstawie wskaźników • omówić występowanie
ocenić produkcję
surowców mineralnych
przemysłową Polski;
i ich zastosowanie
• omówić występowanie
w poszczególnych
surowców energetycznych
gałęziach przemysłu;
w Polsce;
• na podstawie wykresów • omówić przyczyny rozwoju
omówić strukturę
wybranych okręgów
wybranych okręgów
przemysłowych.
przemysłowych.
dokonać podziału usług
na rodzaje;
wymienić rodzaje transportu i łączności.
35.
Atrakcje
turystyczne Polski
36.
Wakacje w
Polsce
37.
Stan
środowiska
38.
Ochrona
przyrody
39.
Polska
wymienić regiony
Polski o szczególnych
walorach turystycznych;
podać przykłady
obiektów wpisanych
na Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO
w Polsce;
podać przykłady
omówić znaczenie
• na podstawie wskaźników
usług;
ocenić poziom
odczytywać z mapy szlaki
transportu i łączności
i główne węzły transportu;
w Polsce.
omówić znaczenie
komunikacji w gospodarce.
• na podstawie wskaźników ocenić stopień
oceniać natężenie
zagospodarowania
ruchu turystycznego;
turystycznego
• omówić walory turyposzczególnych regionów;
styczne wybranego
opisać wybrany obiekt
regionu;
spośród wpisanych na
• wskazać obiekty wpisane Listę Światowego
na Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO;
Dziedzictwa UNESCO
na podstawie map ocenić
• podać przyczyny
występowania upraw
roślin i chowu zwierząt w
określonych regionach.
• na podstawie wskaźników • analizować problemy
porównywać
polskiego rybołówstwa.
rolnictwo Polski z
rolnictwem innych państw.
• analizować problemy
• podać konsekwencje
obecnej sytuacji przemysłu polskiego przemysłu;
Polski, wynikające z
• omówić perspektywy
rozwoju polskiepowojennej historii
jego rozwoju;
go przemysłu;
• charakteryzować
nowoczesne gałęzie
przemysłu.
• uzasadnić tworzenie
specjalnych stref
ekonomicznych.
• porównać poziom
transportu i łączności
Polski z innymi
państwami.
• zaproponować nowe
kierunki rozwoju
usług i komunikacji
w Polsce.
• opracować trasę turystyczną we własnym
regionie;
• uzasadnić wpis na
Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO
polskich obiektów;
• opisać walory wybranego parku narodowego;
porównać obiekty
wpisane na Listę
Światowego Dziedzictwa
UNESCO w Polsce z
obiektami
w innych
krajach;
podać propozycje
działań zmierzających do
9
gospodarka
Tematy lekcji
negatywnego wpływu
człowieka na środowisko
przyrodnicze;
wymienić formy ochrony
przyrody.
w Polsce;
• podać zagrożenia
środowiska przyrodniczego
Polski.
Ocena dopuszczająca
• wskazywać na mapie
40. Pieniny
omawiane regiony;
41. Wyżyna
• przypisywać regiony
Lubelska
42. Nizina
do pasów rzeźby poMazowiecka
wierzchni;
43. Pojezierze
• podać ważną rzekę,
główne miasto i
Pomorskie
44. Pobrzeże
wyróżniającą cechę
regionu.
Gdańskie
45. Morze Bałtyckie
46. Twój region
•
•
•
•
stopień zmian środowiska
przyrodniczego;
wymienić i wskazać na
mapie przykłady form
ochrony przyrody.
Ocena dostateczna
Ocena dobra
DZIAŁ 4. WYBRANE REGIONY POLSKI
Uczeń potrafi:
omówić wyróżniające
• analizować pochodzenie
rzeźby danego
region cechy klimatu;
regionu;
wymienić formy rzeźby
regionu;
• podać zasoby naturalne;
• analizować strukturę
podać główne procesy
ludności regionu na tle
kształtujące wybrane
elementy środowiska
Polski.
danego regionu;
wymienić główne formy
działalności człowieka.
• porównać gospodarkę
centralnie planowaną
z wolnorynkową.
Ocena bardzo dobra
poprawy
warunków środowiska
przyrodniczego
Polski;
opisać walory parków
narodowych
w Polsce.
Ocena celująca
• dostrzegać związki
• zaproponować działania
przyczynowo-skutkowe
wpływające na rozwój
zachodzące w środowisku
społecznogeograficznym
-gospodarczy danego
danego regionu.
regionu.
10
Przedmiotowy system oceniania
Bliżej Geografii
Gimnazjum część 3
( klasa III gimnazjum)
Tematy lekcji
1 . Stary Kontynent
– Europa
2. Jedna Europa
– wiele narodów
3. Zgoda i waśnie
w Europie
4. Gdzie można
spotkać renifera?
5. Zimna wyspa
na morzu ognia
– Islandia
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
DZIAŁ 1 . EUROPA. RELACJE PRZYRODA – CZŁOWIEK
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie
• wskazać na mapie
• przedstawić cechy
• wyjaśnić genezę
podstawowe jednostki
jednostki
środowiska przyrodniczego poszczególnych elementów
fizycznogeograficzne
fizycznogeograficzne
wyróżniające
środowiska przyrodniczego
Europy;
Europy, największe rzeki
Europę na tle innych
Europy.
• wymienić podstawowe
kontynentów.
i jeziora;
cechy charakterystyczne
• przedstawić podstawośrodowiska przyrodniczego we cechy
Europy.
charakterystyczne
środowiska
przyrodniczego Europy.
• wskazać na mapie
• podać przykłady
• wyjaśnić przyczyny
• podać przykłady państw
politycznej państwa
świadczące o dużym
zróżnicowania ludów
o dużym wewnętrznym
Europy.
zróżnicowaniu ludów
Europy.
zróżnicowaniu językowym
Europy.
i kulturowym.
• wskazać na mapie
• wyjaśnić przyczyny
• scharakteryzować
• przedstawić procesy
Europy przykładowe
wybranych konfliktów
działania ograniczające
integracyjne w Europie.
miejsca konfliktów
narodowościowych.
konflikty narodowościowe.
narodowościowych.
• wskazać na mapie po• przedstawić cechy
• przedstawić
• wyjaśnić genezę krajobrazu
litycznej państwa
charakterystyczne
najważniejsze cechy
Europy Północnej;
skandynawskie.
środowiska
gospodarek
• wyjaśnić przyczyny
przyrodniczego
poszczególnych państw
sukcesu gospodarczego
państw skandynawskich.
skandynawskich.
państw skandynawskich.
• wymienić elementy
środowiska przyrodniczego Islandii wpływające
na specyfikę tego kraju.
• scharakteryzować wybrane elementy
środowiska
przyrodniczego
Islandii wpływające na
specyfikę tego kraju.
• wyjaśnić genezę
• wyjaśnić zależność między
wybranych elementów
gospodarką Islandii
środowiska przyrodniczego a warunkami środowiska
Islandii.
przyrodniczego.
Ocena celująca
• scharakteryzować
wyjątkowe zjawiska
przyrodnicze w Europie
i wyjaśnić ich
pochodzenie.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
demograficznej Europy.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
politycznej Europy.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państw
skandynawskich.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państwa.
11
• przedstawić związki
między warunkami
środowiska a gospodarką
wybranych regionów
Europy Zachodniej.
• wymienić główne cechy
światowych metropolii;
• scharakteryzować
społeczeństwo Londynu.
• opisać funkcje społeczno- • przedstawić zależność
-gospodarcze Londynu
rozwoju Londynu od
jako miasta.
warunków środowiska
przyrodniczego.
• wymienić główne cechy
środowiska przyrodniczego Alp.
• scharakteryzować genezę • przedstawić zależność
powstania górotworu Alp.
rozwoju gospodarczego
Szwajcarii od warunków
środowiska przyrodniczego
Alp.
• wskazać na mapie
europejskie państwa
leżące nad Morzem
Śródziemnym.
• opisać główne walory
środowiska przyrodniczego basenu Morza
Śródziemnego.
• przedstawić genezę
rzeźby i warunki
klimatyczne w państwach
basenu Morza Śródziemnego.
10. Atrakcje
turystyczne Europy
• podać przykłady
państw europejskich
o dużych walorach
turystycznych.
• wyjaśnić pojęcia związane
z turystyką.
1 1 . Europa
przyszłości
• wskazać na mapie
• podać przykłady działań
obszary o dużych zmianach na rzecz poprawy
środowiska
stanu środowiska
przyrodniczego.
przyrodniczego.
• scharakteryzować walory • scharakteryzować
przyrodnicze wybranego
walory przyrodnicze
regionu turystycznego
wskazanego regionu
Europy.
turystycznego
Europy.
• scharakteryzować
• przedstawić przykłady
działania na rzecz poprawy współpracy
stanu środowiska
międzynarodowej w celu
przyrodniczego.
poprawienia stanu
środowiska
przyrodniczego.
7. Światowa
metropolia – Londyn
8. Na narty w Alpy
9. Spadkobiercy
Greków i Rzymian
• wskazać na mapie
Europy ważne regiony
przemysłowe i rolnicze.
• scharakteryzować
przemiany gospodarcze
drugiej połowy XX wieku.
• wyjaśnić pojęcia:
restrukturyzacja, rolnictwo
intensywne, współpraca
transgraniczna.
6. Europa Zachodnia
• zlokalizować na mapie
Londyn i wymienić jego
podstawowe funkcje;
• przedstawić zalety
i wady życia w wielkim
mieście.
• wskazać na mapie Alpy
i państwa, w granicach
których leży ten łańcuch górski.
12
• scharakteryzować
problemy społeczno-gospodarcze państw
basenu Morza Śródziemnego.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państw Europy
Zachodniej.
• scharakteryzować inną
niż Londyn europejską
metropolię.
• podać przykład państwa
alpejskiego
(innego niż Szwajcaria),
wskazując na
zależność rozwoju od
środowiska przyrodniczego Alp.
• podać przykład państwa
śródziemnomorskiego
(innego niż
Włochy), wskazując na
zależność jego rozwoju
od środowiska
przyrodniczego.
• zaproponować sposób
promocji wybranego
regionu Europy.
• wyjaśnić wpływ krajów
europejskich na stan
środowiska przyrodniczego w Polsce.
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
12. Widok
ze szczytów
Himalajów
• wskazać na mapie
podstawowe jednostki
fizycznogeograficzne
Azji;
• wymienić podstawowe
cechy charakterystyczne
środowiska
przyrodniczego.
13. Azja wczoraj
i dziś
• wskazać na mapie
politycznej państwa Azji.
14. Chiny
• wymienić
charakterystyczne
elementy środowiska
przyrodniczego
Chin.
15. „Wyprodukowano
w Chinach"
• podać różnice między
gospodarką rynkową
i planowaną centralnie.
16. Kraj Kwitnącej
Wiśni
• wymienić
charakterystyczne
elementy środowiska
przyrodniczego
Japonii wpływające na
specyfikę tego kraju.
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
DZIAŁ 2. AZJA – KONTYNENT REKORDÓW
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie jednostki • przedstawić wyróżniające • wyjaśnić genezę
poszczególnych
fizycznogeograficzne Azji,
się na tle innych
największe
kontynentów cechy
elementów środowiska
przyrodniczego Azji.
rzeki i jeziora;
środowiska przyrodni• scharakteryzować
czego Azji.
podstawowe cechy
charakterystyczne
środowiska
przyrodniczego Azji.
• scharakteryzować
• podać przyczyny
• podać przykłady
cywilizacje starożytne
wskazanych konfliktów
świadczące o dużym
w Azji;
wywodzące się z Azji;
zróżnicowaniu ludów Azji.
• wskazać miejsca
• wymienić działania podkonfliktów
jęte w celu zlikwidowania
narodowościowych w Azji. tych konfliktów.
• scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę
• wyjaśnić zależność
wybranych elementów
gospodarki Chin od
elementy środowiska
warunków środowiska
przyrodniczego
środowiska
Chin wpływające na
przyrodniczego
przyrodniczego;
Chin wpływających na
• przedstawić konsekwencje
specyfikę tego kraju;
obecnej sytuacji
• dokonać analizy wskaźnika specyfikę tego kraju;
urodzeń i zgonów
• podać przyczyny obecnej
demograficznej
Chin.
Chin.
sytuacji demograficznej
kraju.
• podać definicje terminów: • scharakteryzować
• przedstawić problemy
kapitał zagraniczny, siła
społeczne wynikające
gospodarkę Chin.
robocza, globalne
z przemian gospodarczych
ocieplenie.
w Chinach.
• scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę
elementy środowiska
wybranych elementów
przyrodniczego
środowiska
Japonii.
przyrodniczego
Japonii.
13
• wyjaśnić zależność
gospodarki Japonii od
warunków środowiska
przyrodniczego;
• scharakteryzować
gospodarkę Japonii.
Ocena celująca
• scharakteryzować
wyjątkowe zjawiska
przyrodnicze w Azji
i wyjaśnić ich
pochodzenie.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
demograficznej Azji.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
demograficznej Chin.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
Chin.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
Japonii.
17. Azja Południowo-wschodnia
18. Między Indusem
a Gangesem
19. Bliski Wschód
20. Bliżej Czarnego
Lądu
21. Co urośnie na
pustyni?
22. Na pomoc Afryce
• opisać warunki naturalne • przedstawić walory
turystyczne państw Azji
Azji PołudniowoPołudniowo-Wschodniej.
-Wschodniej;
• podać przykłady
biednych i bogatych
państw
regionu.
• wyjaśnić pojęcia:
• scharakteryzować
przyrost naturalny,
zróżnicowanie etniczne,
eksplozja demograficzna,
językowe, religijne
kasty.
społeczeństwa Indii
• wskazać na mapie politycznej państwa
Bliskiego Wschodu.
• wymienić
charakterystyczne
elementy środowiska
przyrodniczego
Afryki.
• wskazać obszary nadwyżek i niedoborów
wody.
• określić wartości
przyrostu naturalnego
w Afryce.
• wyjaśnić związki między
warunkami środowiska
przyrodniczego
a gospodarką wybranych
regionów Azji
Południowo-Wschodniej.
• opisać przemiany
gospodarcze w Azji
Południowo-Wschodniej
w drugiej połowie
XX wieku.
• przedstawić dysproporcje
warunków życia
ludności w Indiach.
• podać przyczyny niskiego
rozwoju społeczno-gospodarczego Indii.
• opisać warunki środowiska • przedstawić zróżnicowanie • wyjaśnić przyczyny
przyrodniczego
i skutki konfliktów na
etniczne i religijne
na Bliskim Wschodzie.
Bliskim Wschodzie.
Bliskiego Wschodu;
• wskazać przykłady
konfliktów.
DZIAŁ 3. OD RÓWNIKA DO BIEGUNÓW
Uczeń potrafi:
• przedstawić
• wyjaśnić genezę
charakterystyczne wybrane wybranych elementów
elementy środowiska
środowiska
przyrodniczego Afryki.
przyrodniczego
Afryki.
• opisać problemy rolnic• podać nazwy roślin
twa Afryki.
uprawnych Afryki;
• podać sposoby
gospodarowania w Afryce.
• przedstawić główne
problemy Afryki;
• wskazać regiony głodu
w Afryce.
• analizować przyczyny
głodu w Afryce.
Numery przy tematach lekcji informują o numerze tej lekcji w podręczniku.
14
• wyjaśnić zależności
między elementami
środowiska przyrodniczego Afryki.
• wyjaśnić przyczyny
problemów rolnictwa
w Afryce.
• przedstawić sposoby
rozwiązania problemu
głodu i ocenić ich
skuteczność.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej
sytuacji polityczno-gospodarczej państw
Azji Południowo-Wschodniej.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państwa.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państw Bliskiego
Wschodu.
• scharakteryzować
wyjątkowe zjawiska
przyrodnicze w Afryce
i wyjaśnić ich
pochodzenie.
• przedstawić przykłady
pomocy międzynarodowej
dla społeczeństwa
Afryki i ocenić ich
skuteczność.
• przedstawić wskazane
problemy Afryki
(konflikty, choroby).
15