Kryteria z geografii
Transkrypt
Kryteria z geografii
Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii Gimnazjum część 1 i 2 Klasa I gimnazjum Tematy lekcji 1 . Geograficzny punkt widzenia 2. Mapa źródłem informacji geograficznej 3. Skala mapy 4. Mapa i plan Ocena dopuszczająca • definiować pojęcie geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, • wymienić elementy środowiska przyrodniczego. • podać definicję mapy, • podać przykłady zastosowania mapy. • podać definicję skali, • porównać wielkość skal. • podać różnice między mapą a planem. Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca DZIAŁ 1 . MAPA Uczeń potrafi: • omówić główne • podać powiązania między • omówić korelację • definiować elementy geografii z innymi etapy rozwoju środowiska przyrodnielementami środowiska przyrodniczego dziedzinami nauki, geografii, czego, podawać przykłady, • podać źródła wiedzy • i geograficznego. • podać przykłady osiągnięć • scharakteryzować geografii jako nauki. osiągnięcia geografii geograficznej. jako nauki. • omówić rodzaje map. • wymienić i zdefiniować elementy mapy. • obliczać odległość rzeczywistą na podstawie mapy. • przeliczać odległości na podstawie różnych skal, • przeliczać wszystkie rodzaje skal. • analizować mapę i plan, • orientować mapę w terenie, • zdefiniować siatkę geograficzną i kartograficzną. • skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę, • zdefiniować odwzorowanie. • omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map. • omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map, • obliczać skale na podstawie znajomości odległości. • omówić główne rodzaje odwzorowań, • podać przykłady odwzorowań umownych. • przedstawić rodzaje odwzorowań i ich zastosowań. • obliczać rzeczywiste powierzchnie, • obliczać skale na podstawie znajomości powierzchni. • rozpoznawać rodzaje odwzorowań na podstawie siatek kartograficznych, • analizować mapy i plany, korzystając z programów komputerowych. 1 5. „Język" mapy • odczytać wysokość bezwzględną punktu. 6. Mapa świata • wskazać kontynenty i oceany. 7. Współrzędne geograficzne • wskazać na mapie półkulę północna i południową, wschodnią i zachodnią. 8. Ziemia we Wszechświecie • podać definicję planety i gwiazdy • wymienić kolejno planety Układu Słonecznego. 9. Kształt i rozmiary Ziemi • podać nazwę kształtu Ziemi, • podać długość promienia ziemskiego i równika. • określić kierunek i czas trwania ruchu obrotowego. 10. Ruch obrotowy Ziemi 1 1 . Następstwa ruchu obrotowego Ziemi • odczytywać czas z map stref czasowych. • obliczać wysokość • rozpoznawać metody kartograficzne prezentacji względną, treści na mapach. • podawać nazwy metod kartograficznych. • charakteryzować rzeźbę na • wskazać główne obiekty podstawie mapy. geograficzne na poszczególnych kontynentach. • odczytywać rzeźbę na podstawie poziomic, • opisywać środowisko na podstawie mapy. • wskazać położenie państw Europy. • zdefiniować długość • odczytać położenie i szerokość geograficzną, punktów na mapie. • opisać cechy południków i równoleżników. • odczytać położenie obszaru, • opracować trasę podróży, uwzględniając współrzędne geograficzne. DZIAŁ 2. KSZTAŁT I RUCHY ZIEMI Uczeń potrafi: • porównać cechy planety • opisać geocentryczny i gwiazdy, i heliocentryczny model • wymienić cechy planet budowy Wszechświata. wewnętrznych i zewnętrznych. • przedstawić argumenty • porównać kształt kulisty potwierdzające kulistość i elipsoidalny. Ziemi. • omówić prędkość liniową • scharakteryzować i kątową ruchu następstwa ruchu obrotowego, obrotowego. • wymienić następstwa ruchu obrotowego. • rozróżniać pojęcia czasu • obliczać różnicę czasu miejscowego, strefowego miejscowego na podi urzędowego. stawie różnicy długości geograficznej. 2 • analizować mapy satelitarne. • wskazać położenie wielu obiektów geograficznych: przyrodniczych i politycznych. • wytyczyć trasę na podstawie GPS. • porównać model heliocentryczny i geocentryczny, • omówić fazy Księżyca. • omówić schemat zaćmienia Księżyca i Słońca. • omówić cechy geoidy. • podać zasadę wyznaczania geoidy. • przedstawić następstwa ruchu w powiązaniu z jego cechami. • omówić przyczyny i konsekwencje działania siły Coriolisa. • obliczać różnice wszystkich rodzajów czasu, • obliczać położenie na podstawie różnic czasu. • przedstawić zmianę czasu przy przekraczaniu południka 180°. Tematy lekcji Ocena dopuszczająca 12. Ruch obiegowy Ziemi • zdefiniować ruch obiegowy Ziemi. 13. Strefy oświetlenia Ziemi • wymienić strefy oświetlenia Ziemi, • podać nazwę obowiązującego kalendarza. 14. Zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi • scharakteryzować troposferę, • obliczyć temperaturę średnią i amplitudę dobową i roczną. • zdefiniować niż i wyż atmosferyczny, oraz ciśnienie atmosferyczne i wiatr. 15. Wiatr wieje i wieje... Ocena dostateczna Ocena dobra Uczeń potrafi: • omówić cechy ruchu • podać kąt nachylenia obiegowego, osi ziemskiej do • podać daty początków płaszczyzny orbity, pór roku, • omówić dzienną • podać daty największewędrówkę Słońca go i najmniejszego kąta w różnych porach roku, padania promieni w umiarkowanych słonecznych w Polsce. szerokościach geograficznych. • podać cechy • opisywać oświetlenie charakterystyczne, w tym Ziemi w ciągu roku zasięg stref oświetlenia w różnych szerokościach Ziemi. geograficznych, • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie umiarkowanej. DZIAŁ 3. SFERY ZIEMI • wymienić warstwy • analizować roczną atmosfery, amplitudę temperatury • omówić zależność powietrza. temperatury od szerokości geograficznej. • przedstawić ruch • scharakteryzować: pasaty, powietrza w układach monsuny, bryzę, barycznych na półkuli wiatr fenowy, północnej, • scharakteryzować • podać nazwy wiatrów cyrkulację powietrza i obszary ich w strefie występowania: pasaty, międzyzwrotnikowej. monsuny, bryza, fen. 3 Ocena bardzo dobra Ocena celująca • zdefiniować aphelium • odczytywać położenie i peryhelium. Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku, • omówić następstwa ruchu obiegowego. • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie międzyzwrotnikowej. • rozpoznawać położenie miejsca po dziennej wędrówce Słońca w dniach przesileń i równonocy. • omówić przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza na kuli ziemskiej. • przedstawić mechanizm powstawania efektu cieplarnianego i problem dziury ozonowej. • omówić wpływ poszczególnych rodzajów wiatrów na klimat. • omówić globalną cyrkulację powietrza, • wyjaśnić przyczyny odchylania kierunków wiatrów. • wyjaśnić przyczyny zróżnicowania sum opadów rocznych i rocznego rozkładu opadów na świecie, • podać przyczyny powstania wskazanych pustyń świata. • analizować mapy synoptyczne. 16. Dlaczego pada? • wymienić warunki powstawania chmur i opadów. • rozróżnić podstawowe grupy chmur, • wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych. • przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne), • przedstawić warunki, w których dochodzi do pustynnienia. 17. Pogoda i klimat • definiować pogodę i klimat. • omówić elementy meteorologiczne i składniki klimatu. • analizować i konstruować wykresy klimatyczne. 18. Zróżnicowanie klimatyczne naszej planety • wymienić strefy klimatyczne. • omówić czynniki klimatotwórcze, • analizować wykresy klimatyczne. • podać zasięg stref klimatycznych, • konstruować wykresy klimatyczne. 19. Woda na Ziemi - hydrosfera • wymienić elementy hydrologiczne, • podać przykłady wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka. • zdefiniować skałę, • podać główne grupy skał. • zdefiniować poszczególne elementy hydrologiczne. • opisać ruchy wody • analizować wpływ morskiej, prądów morskich na • podać przykłady typów środowisko wybrzeży, genetycznych jezior, • rozpoznawać na mapie • definiować pojęcia typy mórz. związane z siecią rzeczną. • wyjaśnić pojęcie • klasyfikować i omówić podział i rozpoznawać skały surowców mineralnych. wszystkich grup, podać ich zastosowanie. • omówić zjawiska na • omówić przyczyny granicach płyt litosfery, ruchu płyt litosfery, • wymienić główne • wymienić orogenezy, wydarzenia w podać rodzaje gór z poszczególnych przykładami i ich erach dziejów Ziemi. charakterystyczne cechy. 20. Co mamy pod nogami? Twardy jak skała 21. Litosfera • podać główne warstwy wnętrza Ziemi, • zdefiniować płytę litosfery i podać przykład. • podać i zaklasyfikować do głównych grup skał przykłady skał ważnych dla gospodarki. • omówić budowę litosfery, • wskazać płyty litosfery. 4 • charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne. • zdefiniować wilgotność bezwzględną i względną, temperaturę punktu rosy, poziom kondensacji. • na podstawie zdjęć satelitarnych prognozować pogodę. • wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu, • scharakteryzować klimat miasta. • analizować oceany pod względem zróżnicowania zasolenia, • rozpoznawać typy źródeł. • omówić metamorfizm i jego znaczenie. • omówić wydarzenia poszczególnych er, • omówić ruchy epejrogeniczne i izostatyczne. Tematy lekcji Ocena dopuszczająca 22. Siły drzemiące we wnętrzu Ziemi • wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni, • zdefiniować wulkanizm. 23. Rola wód w kształtowaniu krajobrazu • podać przykłady rzeźby ukształtowanej przez wodę. 24. Wędrujące wydmy • określić czynniki sprzyjające działalności wiatru. 25. Lodowce • zdefiniować lodowiec górski i kontynentalny, • podpisać elementy lodowca górskiego. Ocena dostateczna Ocena dobra DZIAŁ 4. RZEŹBIARZE LĄDÓW Uczeń potrafi: • opisać i zdefiniować • wskazać obszary elementy budowy sejsmiczne i wulkanu. występowania czynnych wulkanów na świecie. • podać przykłady wulkanów, • zdefiniować obszary sejsmiczne i asejsmiczne. Ocena bardzo dobra • wymienić elementy rzeźby w poszczególnych odcinkach biegu rzeki, • rozróżnić wybrzeża erozyjne i akumulacyjne. • zdefiniować akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru, • podać przykłady form eolicznych. • scharakteryzować rzeźbotwórczą działalność rzeki w poszczególnych odcinkach (erozja, akumulacja). • omówić warunki powstawania lodowców • podać przykłady form erozyjnej i akumulacyjnej lodowca górskiego i kontynentalnego. • omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja), • podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży. • omówić powstawanie • przedstawić wiatrowych form zróżnicowanie erozyjnych (wskutek wydm na świecie korazji, deflacji) i form i w Polsce. akumulacyjnych, • podać przykłady regionów aktywnej działalności wiatru. • charakteryzować formy • wskazać zasięgi polodowcowe lodowca zlodowaceń na górskiego i świecie, kontynentalnego, podając podając przykłady przykłady. współczesnych form polodowcowych. • klasyfikować formy eoliczne, • rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan. • dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej i wulkanicznej Ocena celująca • wskazać nieczynne wulkany w Polsce, podając czas ich aktywności, • przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych. • omówić powstawanie atoli, • omówić rozwój polskiego wybrzeża. 5 Tematy lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra DZIAŁ 1 . POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI Uczeń potrafi: • wymienić sąsiadów • scharakteryzować 1 . Położenie Polski • wskazać Polskę na mapie • wskazać wszystkie Polski; konsekwencje rozciągłości 2. Przeszłość Europy; województwa; • wymienić konsekwencje • wskazać swoje geologiczna Polski • podać przykłady południkowej rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; 3. Lądolód i polskie województwo na mapie konsekwencji rozciągłości i równoleżnikowej Polski; • charakteryzować góry pojezierza administracyjnej; południkowej i • podać orogenezy i • nazwać i określić zasięg 4. Od Bałtyku po równoleżnikowej Polski; poszczególnych orogenez; przykłady gór, które szczyty Tatr struktur tektonicznych • podać erę, w której • wskazać na mapie 5. Bogactwo skał występujących w Polsce; powstały poszczególne powstały w czasie ich Polski podane obiekty trwania; i minerałów • wskazać krainy struktury tektoniczne; geograficzne; • wskazać ważniejsze geograficzne w pasach • wskazać regiony • omówić rzeźbę porzeki, jeziora, zatoki; rzeźby; geograficzne Polski; wierzchni Polski; • charakteryzować pod• wymienić główne różnice • przypisywać formy po• omówić występowanie stawowe formy w rzeźbie regionów wierzchni do regionów, surowców mineralnych Polski; Polski. w których występują; powierzchni; • podać zastosowanie • omówić genezę głównych • wymienić podstawowe surowców Polski. skał występujących grupy skał, podać przyw Polsce. kłady. 6. Klimat Polski • odczytywać wartości • opisać cechy mas • podać kierunki napływu • obliczać średnie wartości 7. Jaka pogoda temperatury powietrza powietrza, kształtujących mas powietrza oraz temperatury powietrza, w górach? i opadów na mapach; klimat Polski; regionów, w których amplitudy temperatury 8. O rzekach • podać nazwy wiatrów • wskazać na mapie dział powstają; i sum opadów; i jeziorach występujących w Polsce; wodny i dorzecze oraz • wyznaczać zlewiska; • analizować klimatogramy; 9. Głęboko ukryty • wskazywać na mapie rzeki główne; • wyjaśnić proces • wskazać zlewiska, skarb wybrane elementy • przedstawić zbiorowiska powstawania gleby; w których położona jest 1 0 . W „Raju" hydrologiczne Polski; roślinne w Polsce; Polska; 11. Tam, gdzie • omówić cechy wybrane• przedstawić strukturę • określić miejsca • wskazać na mapie wyknieja go krajobrazu. gatunkową zbiorowisk występowania wód stępowanie różnych szumi roślinnych Polski; podziemnych w Polsce; typów gleb; Ocena celująca • obliczać konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski; • charakteryzować budowę geologiczną poszczególnych jednostek tektonicznych; • omówić genezę poszczególnych form powierzchni, występujących w Polsce; • rozpoznawać wskazane skały. • opisać cechy przejściowego klimatu Polski; • wyjaśnić przyczyny występowania wód podziemnych w Polsce; • podać przykłady reliktów i endemitów; • przygotować prezentację multimedialną o 6 12. Gleby Polski 13. Krajobrazy naturalne i antropogeniczne • wskazać główne zbiorowiska leśne; • wymienić typy krajobrazu. • podawać przykłady poszczególnych typów krajobrazów. DZIAŁ 2. LUDNOŚĆ POLSKI Uczeń potrafi: • określić miejsce Polski 14. Ludność Polski • na podstawie zestawień • wskazać na wykresach statystycznych odczytywać w Europie pod względem na demograficznych okresy liczbę ludności Polski liczby ludności; tle Europy i świata wyżów i niżów demow różnych okresach; • odczytywać mapę 15. Rozmieszczenie graficznych; • definiować przyrost gęstości zaludnienia ludności Polski • wykonać wykres przednaturalny i rzeczywisty; w Polsce; 16. Ubywa nas stawiający zmiany licz• odczytać z różnych • wskazywać obszary o czy przybywa? by ludności; wykresów strukturę dodatnim i ujemnym 17. Zróżnicowanie • podać przyczyny ludności; przyroście naturalnym ludności Polski zróżnicowania przyrostu i rzeczywistym; 18. Szukam pracy • definiować pojęcia naturalnego Polski; • analizować strukturę 19. Wielkie migracje związane z migracjami; • podać przyczyny ludności w Polsce; Polaków • wskazywać większe bezrobocia w Polsce; • podać przykłady fal 20. Przeprowadzam miasta Polski; • omówić przyczyny migracyjnych w Polsce; się • określać funkcje miasta migracji i wyjaśnić ich • zdefiniować zespoły 21. Polskie miasta i wsi; rozmieszczenie; miejskie, podać przyi wsie • podać przykłady grup • opisać funkcje wybranych kłady; 22. Grupy etniczne etnicznych i mniejszości miast Polski; • wskazać na mapie Polski i mniejszości narodowych w Polsce. • omówić typy wsi; występowanie grup narodowe w Polsce • scharakteryzować wyetnicznych i mniejszości 23. Obywatel Polski brane grupy etniczne narodowych; - obywatel Europy i mniejszości narodowe; • wskazać skupiska Polonii na świecie; • omówić genezę wybranej gleby; • omówić cechy wszystkich typów krajobrazów z przykładami. • omówić tendencje zmian liczby ludności Polski; • podać przyczyny wyżów i niżów demograficznych; • analizować zmiany przyrostu naturalnego własnego regionu; • analizować wskaźnik bezrobocia w poszczególnych regionach Polski; • omówić konsekwencje migracji; • analizować zmiany w osadnictwie wiejskim i miejskim; • podać przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce; wybranym typie krajobrazu. • prognozować zmiany liczby ludności Polski, podając skutki; • podać następstwa zmian liczby ludności i struktury ludności Polski; • wskazać możliwości rozwiązywania problemu bezrobocia; • porównać dawne i obecne przyczyny migracji Polaków; • wskazać przykłady wpływu mniejszości narodowych i grup etnicznych na rozwój kultury narodowej; • porównywać typy wsi; 7 47. Polska i jej sąsiedzi 48. Środowisko przyrodnicze Polski i jej sąsiadów 49. Gospodarka Polski i jej sąsiadów 50. Kim są nasi sąsiedzi? 51. Współczesne Niemcy 52. Niepodległa Ukraina 53. Rosja - od Morza Bałtyckiego po Ocean Spokojny 54. Współczesna Rosja DZIAŁ 5. SĄSIEDZI POLSKI Uczeń potrafi: • wskazać i opisać położenie • wymienić główne atrakcje • omówić podobieństwa danego państwa; turystyczne państw i różnice kulturowe • wskazać stolicę państw sąsiadujących z Polską. pomiędzy państwami sąsiadujących z Polską. sąsiadującymi z Polską. • wybrać spośród krajów sąsiadujących z Polską państwa należące do Unii Europejskiej i NATO. • na podstawie diagramów i danych statystycznych odczytywać strukturę demograficzną sąsiadów Polski. • przedstawić zmiany polityczne i gospodarcze, zachodzące w regionie. • przedstawić cechy środowiska przyrodniczego, wyróżniające dane państwo. • przedstawić historię przemian politycznych w regionie; • wskazać wspólne dla państw naszego regionu problemy demograficzne, gospodarcze i dotyczące ochrony środowiska. • omówić euroregiony i ich rolę w kształtowaniu więzi transgranicznych. • zaproponować wspólne działania dotyczące ochrony środowiska przyrodniczego w regionie. Numery przy tematach lekcji informują o numerze tej lekcji w podręczniku. ( klasa II gimnazjum) Tematy lekcji 24. Gospodarka narodowa 25. Funkcje rolnictwa i czynniki przyrodnicze jego rozwoju Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra DZIAŁ 3. GŁÓWNE ZAGADNIENIA GOSPODARCZE POLSKI Uczeń potrafi: • wymienić sektory • podać przykład miernika • analizować strukturę • omówić wskaźniki gospodarki narodowej; stanu gospodarki; zasiewów i wielkość rozwoju gospodarczego; • wymienić czynniki • wykonać i analizować produkcji rolniczej; • porównać poziom wpływające na rozwój • omówić warunki naturalne gospodarczy państw wykres użytkowania rolnictwa. ziemi. rolnictwa wybranych świata na podstawie regionów Polski. wskaźników. Ocena celująca • analizować problemy polskiego rolnictwa; • omówić perspektywy rozwoju polskiego rolnictwa. 8 26. Czynniki pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa 27. Uprawa roślin i chów zwierząt w Polsce 28. Rybołówstwo w Polsce 29. Przemysł i jego funkcje 30. Przemysł energetyczny • zdefiniować zbiory i plony; • wymienić formy użytkowania ziemi w Polsce. • omówić na podstawie mapy rozmieszczenie upraw roślin i chowu zwierząt w Polsce. 31. Okręgi przemysłowe w Polsce 32. Przemysł zaawansowanych technologii 33. Rola usług w gospodarce Polski 34. Transport i łączność • podać zadania poszczególnych gałęzi przemysłu; • wymienić surowce wykorzystywane w poszczególnych gałęziach; • wskazać główne okręgi przemysłowe Polski. • na podstawie wskaźników • omówić występowanie ocenić produkcję surowców mineralnych przemysłową Polski; i ich zastosowanie • omówić występowanie w poszczególnych surowców energetycznych gałęziach przemysłu; w Polsce; • na podstawie wykresów • omówić przyczyny rozwoju omówić strukturę wybranych okręgów wybranych okręgów przemysłowych. przemysłowych. dokonać podziału usług na rodzaje; wymienić rodzaje transportu i łączności. 35. Atrakcje turystyczne Polski 36. Wakacje w Polsce 37. Stan środowiska 38. Ochrona przyrody 39. Polska wymienić regiony Polski o szczególnych walorach turystycznych; podać przykłady obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce; podać przykłady omówić znaczenie • na podstawie wskaźników usług; ocenić poziom odczytywać z mapy szlaki transportu i łączności i główne węzły transportu; w Polsce. omówić znaczenie komunikacji w gospodarce. • na podstawie wskaźników ocenić stopień oceniać natężenie zagospodarowania ruchu turystycznego; turystycznego • omówić walory turyposzczególnych regionów; styczne wybranego opisać wybrany obiekt regionu; spośród wpisanych na • wskazać obiekty wpisane Listę Światowego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO; Dziedzictwa UNESCO na podstawie map ocenić • podać przyczyny występowania upraw roślin i chowu zwierząt w określonych regionach. • na podstawie wskaźników • analizować problemy porównywać polskiego rybołówstwa. rolnictwo Polski z rolnictwem innych państw. • analizować problemy • podać konsekwencje obecnej sytuacji przemysłu polskiego przemysłu; Polski, wynikające z • omówić perspektywy rozwoju polskiepowojennej historii jego rozwoju; go przemysłu; • charakteryzować nowoczesne gałęzie przemysłu. • uzasadnić tworzenie specjalnych stref ekonomicznych. • porównać poziom transportu i łączności Polski z innymi państwami. • zaproponować nowe kierunki rozwoju usług i komunikacji w Polsce. • opracować trasę turystyczną we własnym regionie; • uzasadnić wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO polskich obiektów; • opisać walory wybranego parku narodowego; porównać obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w Polsce z obiektami w innych krajach; podać propozycje działań zmierzających do 9 gospodarka Tematy lekcji negatywnego wpływu człowieka na środowisko przyrodnicze; wymienić formy ochrony przyrody. w Polsce; • podać zagrożenia środowiska przyrodniczego Polski. Ocena dopuszczająca • wskazywać na mapie 40. Pieniny omawiane regiony; 41. Wyżyna • przypisywać regiony Lubelska 42. Nizina do pasów rzeźby poMazowiecka wierzchni; 43. Pojezierze • podać ważną rzekę, główne miasto i Pomorskie 44. Pobrzeże wyróżniającą cechę regionu. Gdańskie 45. Morze Bałtyckie 46. Twój region • • • • stopień zmian środowiska przyrodniczego; wymienić i wskazać na mapie przykłady form ochrony przyrody. Ocena dostateczna Ocena dobra DZIAŁ 4. WYBRANE REGIONY POLSKI Uczeń potrafi: omówić wyróżniające • analizować pochodzenie rzeźby danego region cechy klimatu; regionu; wymienić formy rzeźby regionu; • podać zasoby naturalne; • analizować strukturę podać główne procesy ludności regionu na tle kształtujące wybrane elementy środowiska Polski. danego regionu; wymienić główne formy działalności człowieka. • porównać gospodarkę centralnie planowaną z wolnorynkową. Ocena bardzo dobra poprawy warunków środowiska przyrodniczego Polski; opisać walory parków narodowych w Polsce. Ocena celująca • dostrzegać związki • zaproponować działania przyczynowo-skutkowe wpływające na rozwój zachodzące w środowisku społecznogeograficznym -gospodarczy danego danego regionu. regionu. 10 Przedmiotowy system oceniania Bliżej Geografii Gimnazjum część 3 ( klasa III gimnazjum) Tematy lekcji 1 . Stary Kontynent – Europa 2. Jedna Europa – wiele narodów 3. Zgoda i waśnie w Europie 4. Gdzie można spotkać renifera? 5. Zimna wyspa na morzu ognia – Islandia Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra DZIAŁ 1 . EUROPA. RELACJE PRZYRODA – CZŁOWIEK Uczeń potrafi: • wskazać na mapie • wskazać na mapie • przedstawić cechy • wyjaśnić genezę podstawowe jednostki jednostki środowiska przyrodniczego poszczególnych elementów fizycznogeograficzne fizycznogeograficzne wyróżniające środowiska przyrodniczego Europy; Europy, największe rzeki Europę na tle innych Europy. • wymienić podstawowe kontynentów. i jeziora; cechy charakterystyczne • przedstawić podstawośrodowiska przyrodniczego we cechy Europy. charakterystyczne środowiska przyrodniczego Europy. • wskazać na mapie • podać przykłady • wyjaśnić przyczyny • podać przykłady państw politycznej państwa świadczące o dużym zróżnicowania ludów o dużym wewnętrznym Europy. zróżnicowaniu ludów Europy. zróżnicowaniu językowym Europy. i kulturowym. • wskazać na mapie • wyjaśnić przyczyny • scharakteryzować • przedstawić procesy Europy przykładowe wybranych konfliktów działania ograniczające integracyjne w Europie. miejsca konfliktów narodowościowych. konflikty narodowościowe. narodowościowych. • wskazać na mapie po• przedstawić cechy • przedstawić • wyjaśnić genezę krajobrazu litycznej państwa charakterystyczne najważniejsze cechy Europy Północnej; skandynawskie. środowiska gospodarek • wyjaśnić przyczyny przyrodniczego poszczególnych państw sukcesu gospodarczego państw skandynawskich. skandynawskich. państw skandynawskich. • wymienić elementy środowiska przyrodniczego Islandii wpływające na specyfikę tego kraju. • scharakteryzować wybrane elementy środowiska przyrodniczego Islandii wpływające na specyfikę tego kraju. • wyjaśnić genezę • wyjaśnić zależność między wybranych elementów gospodarką Islandii środowiska przyrodniczego a warunkami środowiska Islandii. przyrodniczego. Ocena celująca • scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Europie i wyjaśnić ich pochodzenie. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji demograficznej Europy. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji politycznej Europy. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw skandynawskich. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państwa. 11 • przedstawić związki między warunkami środowiska a gospodarką wybranych regionów Europy Zachodniej. • wymienić główne cechy światowych metropolii; • scharakteryzować społeczeństwo Londynu. • opisać funkcje społeczno- • przedstawić zależność -gospodarcze Londynu rozwoju Londynu od jako miasta. warunków środowiska przyrodniczego. • wymienić główne cechy środowiska przyrodniczego Alp. • scharakteryzować genezę • przedstawić zależność powstania górotworu Alp. rozwoju gospodarczego Szwajcarii od warunków środowiska przyrodniczego Alp. • wskazać na mapie europejskie państwa leżące nad Morzem Śródziemnym. • opisać główne walory środowiska przyrodniczego basenu Morza Śródziemnego. • przedstawić genezę rzeźby i warunki klimatyczne w państwach basenu Morza Śródziemnego. 10. Atrakcje turystyczne Europy • podać przykłady państw europejskich o dużych walorach turystycznych. • wyjaśnić pojęcia związane z turystyką. 1 1 . Europa przyszłości • wskazać na mapie • podać przykłady działań obszary o dużych zmianach na rzecz poprawy środowiska stanu środowiska przyrodniczego. przyrodniczego. • scharakteryzować walory • scharakteryzować przyrodnicze wybranego walory przyrodnicze regionu turystycznego wskazanego regionu Europy. turystycznego Europy. • scharakteryzować • przedstawić przykłady działania na rzecz poprawy współpracy stanu środowiska międzynarodowej w celu przyrodniczego. poprawienia stanu środowiska przyrodniczego. 7. Światowa metropolia – Londyn 8. Na narty w Alpy 9. Spadkobiercy Greków i Rzymian • wskazać na mapie Europy ważne regiony przemysłowe i rolnicze. • scharakteryzować przemiany gospodarcze drugiej połowy XX wieku. • wyjaśnić pojęcia: restrukturyzacja, rolnictwo intensywne, współpraca transgraniczna. 6. Europa Zachodnia • zlokalizować na mapie Londyn i wymienić jego podstawowe funkcje; • przedstawić zalety i wady życia w wielkim mieście. • wskazać na mapie Alpy i państwa, w granicach których leży ten łańcuch górski. 12 • scharakteryzować problemy społeczno-gospodarcze państw basenu Morza Śródziemnego. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Europy Zachodniej. • scharakteryzować inną niż Londyn europejską metropolię. • podać przykład państwa alpejskiego (innego niż Szwajcaria), wskazując na zależność rozwoju od środowiska przyrodniczego Alp. • podać przykład państwa śródziemnomorskiego (innego niż Włochy), wskazując na zależność jego rozwoju od środowiska przyrodniczego. • zaproponować sposób promocji wybranego regionu Europy. • wyjaśnić wpływ krajów europejskich na stan środowiska przyrodniczego w Polsce. Tematy lekcji Ocena dopuszczająca 12. Widok ze szczytów Himalajów • wskazać na mapie podstawowe jednostki fizycznogeograficzne Azji; • wymienić podstawowe cechy charakterystyczne środowiska przyrodniczego. 13. Azja wczoraj i dziś • wskazać na mapie politycznej państwa Azji. 14. Chiny • wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Chin. 15. „Wyprodukowano w Chinach" • podać różnice między gospodarką rynkową i planowaną centralnie. 16. Kraj Kwitnącej Wiśni • wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Japonii wpływające na specyfikę tego kraju. Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra DZIAŁ 2. AZJA – KONTYNENT REKORDÓW Uczeń potrafi: • wskazać na mapie jednostki • przedstawić wyróżniające • wyjaśnić genezę poszczególnych fizycznogeograficzne Azji, się na tle innych największe kontynentów cechy elementów środowiska przyrodniczego Azji. rzeki i jeziora; środowiska przyrodni• scharakteryzować czego Azji. podstawowe cechy charakterystyczne środowiska przyrodniczego Azji. • scharakteryzować • podać przyczyny • podać przykłady cywilizacje starożytne wskazanych konfliktów świadczące o dużym w Azji; wywodzące się z Azji; zróżnicowaniu ludów Azji. • wskazać miejsca • wymienić działania podkonfliktów jęte w celu zlikwidowania narodowościowych w Azji. tych konfliktów. • scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę • wyjaśnić zależność wybranych elementów gospodarki Chin od elementy środowiska warunków środowiska przyrodniczego środowiska Chin wpływające na przyrodniczego przyrodniczego; Chin wpływających na • przedstawić konsekwencje specyfikę tego kraju; obecnej sytuacji • dokonać analizy wskaźnika specyfikę tego kraju; urodzeń i zgonów • podać przyczyny obecnej demograficznej Chin. Chin. sytuacji demograficznej kraju. • podać definicje terminów: • scharakteryzować • przedstawić problemy kapitał zagraniczny, siła społeczne wynikające gospodarkę Chin. robocza, globalne z przemian gospodarczych ocieplenie. w Chinach. • scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę elementy środowiska wybranych elementów przyrodniczego środowiska Japonii. przyrodniczego Japonii. 13 • wyjaśnić zależność gospodarki Japonii od warunków środowiska przyrodniczego; • scharakteryzować gospodarkę Japonii. Ocena celująca • scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Azji i wyjaśnić ich pochodzenie. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji demograficznej Azji. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji demograficznej Chin. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej Chin. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej Japonii. 17. Azja Południowo-wschodnia 18. Między Indusem a Gangesem 19. Bliski Wschód 20. Bliżej Czarnego Lądu 21. Co urośnie na pustyni? 22. Na pomoc Afryce • opisać warunki naturalne • przedstawić walory turystyczne państw Azji Azji PołudniowoPołudniowo-Wschodniej. -Wschodniej; • podać przykłady biednych i bogatych państw regionu. • wyjaśnić pojęcia: • scharakteryzować przyrost naturalny, zróżnicowanie etniczne, eksplozja demograficzna, językowe, religijne kasty. społeczeństwa Indii • wskazać na mapie politycznej państwa Bliskiego Wschodu. • wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Afryki. • wskazać obszary nadwyżek i niedoborów wody. • określić wartości przyrostu naturalnego w Afryce. • wyjaśnić związki między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką wybranych regionów Azji Południowo-Wschodniej. • opisać przemiany gospodarcze w Azji Południowo-Wschodniej w drugiej połowie XX wieku. • przedstawić dysproporcje warunków życia ludności w Indiach. • podać przyczyny niskiego rozwoju społeczno-gospodarczego Indii. • opisać warunki środowiska • przedstawić zróżnicowanie • wyjaśnić przyczyny przyrodniczego i skutki konfliktów na etniczne i religijne na Bliskim Wschodzie. Bliskim Wschodzie. Bliskiego Wschodu; • wskazać przykłady konfliktów. DZIAŁ 3. OD RÓWNIKA DO BIEGUNÓW Uczeń potrafi: • przedstawić • wyjaśnić genezę charakterystyczne wybrane wybranych elementów elementy środowiska środowiska przyrodniczego Afryki. przyrodniczego Afryki. • opisać problemy rolnic• podać nazwy roślin twa Afryki. uprawnych Afryki; • podać sposoby gospodarowania w Afryce. • przedstawić główne problemy Afryki; • wskazać regiony głodu w Afryce. • analizować przyczyny głodu w Afryce. Numery przy tematach lekcji informują o numerze tej lekcji w podręczniku. 14 • wyjaśnić zależności między elementami środowiska przyrodniczego Afryki. • wyjaśnić przyczyny problemów rolnictwa w Afryce. • przedstawić sposoby rozwiązania problemu głodu i ocenić ich skuteczność. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Azji Południowo-Wschodniej. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państwa. • przedstawić historyczne uwarunkowania współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Bliskiego Wschodu. • scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze w Afryce i wyjaśnić ich pochodzenie. • przedstawić przykłady pomocy międzynarodowej dla społeczeństwa Afryki i ocenić ich skuteczność. • przedstawić wskazane problemy Afryki (konflikty, choroby). 15