Główne nurty w kulturze XX i XXI wieku

Główne nurty w kulturze XX i XXI wieku
Dr hab. Andrzej Kaliszewski
podsumowanie wykładu - zagadnienia do egzaminu
luty 2015
A.
1. Etymologia terminu „kultura”.
2. Definicje: Kłoskowskiej (antropologiczna), Malinowskiego
(funkcjonalna), Webera (węższa), Kroebera (trójdzielna).
3. Co składa się na kulturę w najszerszym i najwęższym rozumieniu?
Kultura materialna, wyższa, duchowa, symboliczna, masowapopularna. PANEUROPEIZM, WIELOKULTUROWOŚĆ, K.
ATLANTYCKA, K. ERY PACYFIKU – wyjaśnić.
4. Słynne optymistyczne i pesymistyczne koncepcje dotyczące perspektyw
kultury w XX i XXI wieku –(pragmatyzm, utylitaryzm, MacDonald,
McLuhan, Toffler, Kozielecki, neohellenizm, Spengler, Witkacy, Ortega
y Gasset, Adorno, Marcuse, Fromm, Barber, Fallaci).
5. Różnice między głównymi epokami w kulturze: modernizm a
postmodernizm (daty)
6. Modernistyczne nurty kultury duchowej (umieć wymienić i krótko
scharakteryzować): w sztuce, architekturze, literaturze, teatrze i
muzyce (wg wykładu).
7. Kultura totalitarna w XX wieku: definicja, przykłady dokonań (w
Niemczech, Rosji Radzieckiej, Chinach), zagrożenia.
8. Kultura masowa (popularna): definicje Strinatiego, Melosika; co do
niej zaliczamy; co najmniej sześć jej cech krótko omówić; zagrożenia
kultury wyższej i społeczeństwa przez rozwój kultury popularnej
(wyjaśnić).
9. Film: najsłynniejsze nurty w filmie po II wojnie światowej (łącznie z
kinem polskim) – sześć wymienić i króciutko omówić.
10. Rock i muzyka rozrywkowa, przykładowe nurty.
11. Rewolucja w modzie XX i XXI wieku (5 wydarzeń).
12. Kicz a gadżet (definicje i typologia z punktu widzenia zalet i zagrożeń
dla kultury).
13. Telewizja jako kultura: dwie ery telewizji, przykładowe gatunki
telewizyjne.
14. Cyberkultura. Najważniejsze zalety i zagrożenia ery informatycznej.
Wyjaśnić znaczenie „kultu amatora”.
15. Postmodernizm: nazwa, ramy czasowe, główni filozofowie (3),
podstawowe założenia filozoficzno-kulturowe (5). Ruch New Age
(składniki).
16. Postmodernizm w literaturze i sztuce – 3 najważniejsze założenia.
17. Postmodernizm w architekturze: podst. cechy + 3 przykłady budowli.
18. Przełom postmodernistyczny w filmie (pierwsze dzieła i najsłynniejsi
reżyserzy – 2+2); typowe cechy postmodernistycznego filmu.
19. Kontrkultura i kontestacja. Definicje, geneza, wydarzenia i daty
kluczowe dla rozwoju kontrkultury. Wymienić najważniejsze nurty
(grupy) kontrkulturowe, dwa (dwie) omówić bardziej szczegółowo.
Trzy główne punkty krytyki kultury przez kontrkulturę (krótko
omówić). Nowe ramy i wartości proponowane przez kontrkulturę
(wymienić, omówić).
20. Kultura chrześcijańska, kultura akademicka – podstawowe treści i
postulaty.
21. Ruchy antyglobalizmu (alterglobalizmu) – treść krytyki globalnej
kultury ze strony anty- i alterglobalistów; Korten, Klein – ich podst.
postulaty nt. odnowienia kultury i cywilizacji. Metkowanie - wyjaśnić.
B. Znajomość lektur wg podanej wcześniej listy (odpowiedzieć rzeczowo na
zadane pytanie dot. głównych tez danego utworu).