Dane ogólne
Transkrypt
Dane ogólne
SPIS ZAWARTOŚCI CZĘŚĆ OPISOWA 1. OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU MIEJSKIEJ TRASY SPACEROWEJ ARCHITEKTURA I ZAGOSPODAROWANIE TERENU - ETAP I 2. OPIS DO PROJEKTU KONSTRUKCYJNEGO SCHODÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH TRASĘ TURYSTYCZNĄ - ETAP I REKONSTRUKCJA I PRZEBUDOWA SCHODÓW KAMIENNYCH CZĘŚĆ RYSUNKOWA INWENTARYZACJA INŻYNIERSKO - KONSERWATORSKA Z ELEMENTAMI EKSPERTYZY TECHNICZNEJ 1. RYS. 1 PLAN SYTUACYJNY 2. RYS. 3 PRZEKRÓJ 2-2 3. RYS. 4 PRZEKRÓJ 3-3 4. RYS. 5 PRZEKRÓJ 4-4 5. RYS. 6 PRZEKRÓJ 5-5 6. RYS. 7 PRZEKRÓJ 6-6 7. RYS. 8 PRZEKRÓJ 7-7 8. RYS. 9 PRZEKRÓJ 8-8 9. RYS. 10 PRZEKRÓJ 9-9 10. RYS. 11 PRZEKRÓJ 10-10 11. RYS. 12 PRZEKRÓJ 11-11 12. RYS. 13 PRZEKRÓJ 12-12 13. RYS. 14 PRZEKRÓJ 13-13 1:500 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 1:100 BADANIA HISTORYCZNO - ARCHITEKTONICZNE MURÓW 14. RYS. 1/W ELEWACJA ZEWNĘTRZNA MURU OBRONNEGO - WNIOSKI KONSERWATORSKIE - ETAP I 1:200 ARCHITEKTURA I ZAGOSPODAROWANIE TERENU 15. RYS. 2 PROJ. ZAGOSPODAROWANIA TERENU - ETAP I 16. RYS. 5 PRZEKRÓJ II-II 17. RYS. 6 SCHODY 1 - RZUT 18. RYS. 7 SCHODY 1 - PRZEKRÓJ III-III 19. RYS. 8 PRZEKRÓJ IV-IV 20. RYS. 9 SCHODY 2 - RZUT 21. RYS. 10 SCHODY 2 - PRZEKRÓJ V-V 22. RYS. 11 PRZEKRÓJ VI-VI 23. RYS. 12 SCHODY 3 - RZUT 24. RYS. 13 SCHODY 3 - PRZEKRÓJ VII-VII 1:250 1:50 1:50 1:50 1:50 1:50 1:50 1:50 1:50 1:50 25. RYS. 28 BALUSTRADA TYPU „A” - PRZEKROJE 26. RYS. 30 KAMIENNY SŁUPEK NAROŻNY Z LISTWAMI DO MOCOWANIA BALUSTRAD TYPU „B” I „C” 27. RYS. 31 BALUSTRADA TYPU „C” - WIDOK I PRZEKROJE 28. RYS. 32 BALUSTRADA TYPU „B” - WIDOK I PRZEKROJE 1:10 1:10 1:10 1:10 PROJEKT KONSTRUKCYJNY SCHODÓW 29. RYS. K-2 RZUT SCHODÓW PRZY UL. KRÓTKIEJ 30. RYS. K-3 RZUT SCHODÓW PRZY UL. KUPIECKIEJ 1:50 1:50 OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU I ETAPU MIEJSKIEJ TRASY SPACEROWEJ 1. DANE OGÓLNE. 1.1 OBIEKT System fortyfikacji średniowiecznych - miejska trasa spacerowa ETAP I - Rewaloryzacja części murów i przebudowa schodów kamiennych Bystrzyca Kłodzka, ul. Międzyleśna 1.2 INWESTOR Gmina Bystrzyca Kłodzka ul. Sienkiewicza 6, 57- 500 Bystrzyca Kłodzka 1.3 AUTORZY 1. Architektura: mgr inż. arch. Joanna Pędrak sprawdzający - mgr inż. arch. Krystyna Michalska 2. Konstrukcja: mgr inż. Franciszek Łuszczki sprawdzający - mgr inż. Wojciech Michalski 3. Architektura krajobrazu: mgr inż. arch kr. Zbigniew Tyczyński 1.4 PODSTAWA OPRACOWANIA. 1. Inwentaryzacja inżyniersko - konserwatorska z elementami ekspertyzy technicznej System fortyfikacji średniowiecznych - Miejska trasa spacerowa Bystrzyca Kłodzka ul. Międzyleśna; autorstwa Z.U.I.:"Rewaloryzacja" sp. z o.o. Kłodzko, maj 2009 r. 2. Projekt budowlany - Architektura, Konstrukcja, Zagospodarowanie terenu. System fortyfikacji średniowiecznych - miejska trasa spacerowa. Bystrzyca Kłodzka, ul. Międzyleśna; autorstwa Z.U.I.:"Rewaloryzacja" sp. z o.o. Kłodzko, maj 2009 r. 3. Badania historyczno - architektoniczne południowo - wschodniego odcinka murów obronnych na odcinku wzdłuż ul. Międzyleśnej pomiędzy ul. Rycerską a Podmiejską w Bystrzycy Kłodzkiej; autorzy: dr inż. arch. Maciej Małachowicz, mgr inż. arch. Anna Małachowicz, mgr inż. arch. Iwona Misek; Wrocław - Bystrzyca Kłodzka, kwiecień - maj 2010 r. 4. Dokumentacja konserwatorska - Program prac konserwatorskich murów obronnych w Bystrzycy Kłodzkiej - autor mgr Piotr Wanat - dyplomowany konserwator dzieł sztuki; Wrocław, maj 2010 r. 1.5 WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE. 1. Powierzchnia terenu (murów i schodów) - I etap 3. Powierzchnia murów (ściana) - I etap - 320,00m2 - 350,00m2 2. STAN ISTNIEJĄCY. 2.1 UKŁAD PRZESTRZENNY I OPIS OGÓLNY MURÓW Układ przestrzenny miasta i opis ogólny murów zostały zawarte w pełnym projekcie budowlanym. Tutaj należy jedynie zaznaczyć, że mury są technicznie znacznie wyeksploatowane. Miejscami wykazują ubytki, oznaki niestabilności, a także niekorzystnej ingerencji w ich strukturę – niekontrolowany wzrost krzewów i drzew, zaniedbane odwodnienie z budynków, lokalizacja nieszczelnych szamb i nieszczelnej kanalizacji w obrębie murów. Dla zachowania trwałości budowli wskazuje się na potrzebę wykonania: - odtworzenie części murów, które wykazują oznaki niestabilności, - likwidację szamb i wszelkich przecieków kanalizacyjnych, - odtworzenie i udrożnienie systemu odwodnienia z budynków w obrębie murów, - likwidacja krzewów i roślinności mających wpływ destrukcyjny na mury, - renowacja murów - czyszczenie, spoinowanie, zabezpieczanie nakrywami, - odtworzenie ciągów pieszych z przeznaczeniem na trasę turystyczną. 2.2 MURKI TERENOWE U podnóża zabytkowych murów zlokalizowane jest kilka tarasowo ułożonych murków oporowych, pochodzących z różnych okresów, podtrzymujących zielone skarpy. Generalnie w stanie dobrym, miejscami wymagają uzupełnienia lub wymiany spoinowania oraz uzupełnienia czapek. 2.3 SCHODY Dwa pierwsze ciągi schodów kamienne układane na gruncie. Zniszczone, brakujące i wyszczerbione stopnie. Wymagają przełożenia i korekty przebiegu. Schody w ciągu ul.Kupieckiej - betonowe wylewane. Bardzo strome i niebezpieczne, przecinają podnóże murów niedostępną linią. Wymagają przebudowy. 2.4 MAŁA ARCHITEKTURA. Teren nie zagospodarowany użytkowo, brak małej architektury. Balustrady wzdłuż murów z rur okrągłych, w bardzo złym stanie technicznym, przerdzewiałe i powyginane. W kilku miejscach w ogóle brak balustrad. Wyjątek stanowi pierwszy fragment trasy powyżej parkingu - balustrada z rur o przekroju kwadratowym na słupkach betonowych, wzorowanych na kamiennych istniejących w innych rejonach miasta np. w okolicy kościoła. Zniszczona, wymaga ponownego opracowania. 2.5 NAWIERZCHNIE. Na większości terenu brak jest nawierzchni utwardzonej w ogóle. Tylko pierwszy fragment / do schodów ul. Kupieckiej/ posiada nawierzchnię asfaltową w złym stanie technicznym. W dalszej części projektowany ciąg spacerowy przebiega na ziemnych tarasach, częściowo wykorzystywanych jako przydomowe ogródki. 2.6 TERENY ZIELONE. Na obszarze opracowania znajdują się: - wierzba biała w odmianie płaczącej - 5 szt. rosnących wzdłuż ul. Międzyleśnej w początkowej części trasy - bukszpan wieczniezielony – przy schodach na przedłużeniu ul. Kupieckiej, okazy kilkunastoletnie, w dobrym stanie - liczne drzewa owocowe oraz nasadzenia spontaniczne i niespójne w różnych konfiguracjach w części centralnej / ogródki przydomowe/ - drobne rośliny naskalne i dziko rosnące na murach i fragmentach odsłoniętej skały - trawniki utrzymane w pierwszej części trasy. 2.7 OŚWIETLENIE. Na terenie objętym opracowaniem w zasadzie nie ma oświetlenia. Wzdłuż ul. Międzyleśnej latarnie uliczne oświetlające drogę powiatową. 3. PROJEKT ZAGOSPODAROWANIA TERENU . 3.1 UKŁAD PRZESTRZENNY. Teren projektowanego ciągu spacerowego prowadzi wzdłuż zabytkowych murów obronnych Bystrzycy Kłodzkiej w ich najbardziej eksponowanej południowowschodniej części, powyżej ul. Międzyleśnej od Baszty Rycerskiej do Bramy Wodnej. W pełnym projekcie wyodrębnić można cztery kolejno po sobie następujące aranżacje: 3.1.1. Tarasowy park miejski. Trasa poprowadzona została początkowo u podnóża murów, na ich zielonych tarasach. Częściowo przeprojektowano istniejące schody włączając je w ciąg nowej trasy. Całkowicie zmieniono przebieg stromych schodów na przedłużeniu ul. Kupieckiej, rozbijając go na kilka krótkich biegów wtopionych w tarasowe mury. 3.1.2. Dziedziniec byłego więzienia. 3.1.3. Wewnętrzne dziedzińce przy murach. 3.1.4. Tarasy pod Wójtostwem. ETAP I OBEJMUJE REWALORYZACJĘ MURÓW I PRZEBUDOWĘ SCHODÓW W REJONIE TARASOWEGO PARKU MIEJSKIEGO. 3.2 MURY. Mury obronne generalnie w nie najgorszym stanie, lecz w wielu miejscach wykazują zużycie, a w części możliwą do wystąpienia awaryjność spowodowaną brakiem dbałości o system przepływu ścieków ze starówki przez mury w kierunku rzeki Nysy Kłodzkiej (ścieków deszczowych i sanitarnych). Pod względem statycznym zastrzeżenia budzą odcinki murów: - najwyższego tarasu pomiędzy budynkami Rycerska 20 a Krótka 7, - deformacja i ubytki budowli pod schodami zejścia przy ul. Kupieckiej 7 a nr 4, - część muru środkowego tarasu poniżej ściany budynku Kupieckiej 4, - prostopadły odcinek muru zamykającego dawny dziedziniec więzienny do naroża budynku Siemieradzkiego 6, - część muru najwyższego tarasu przy budynkach gospodarczych pomiędzy wójtostwem (Podmiejska 1) a Siemieradzkiego 6, - odspojenie podstawy łuku przejścia pieszego naprzeciw ul. Międzyleśnej 21, - budynek gospodarczy na pośrednim tarasie ul. Podmiejska 3. Etap I obejmuje dwie pierwsze pozycje z przedstawionych powyżej. 3.2.1. Ocena stanu technicznego murów i zalecenia techniczne Szczegółowy sposób zabezpieczenia konstrukcyjnego murów przedstawiono w opracowaniu pn. ”Inwentaryzacja inżyniersko-konserwatorska z elementami ekspertyzy technicznej „System fortyfikacji średniowiecznych - Miejska trasa spacerowa - Bystrzyca Kłodzka ul. Międzyleśna” ; autorstwa Z.U.I."Rewaloryzacja" sp. z o.o. inż. Franciszek Łuszczki, mgr inż. Wojciech Michalski; Kłodzko - maj 2009 r.” Etap I inwestycji obejmuje odcinek ograniczony przedstawionymi tam przekrojami od 2-2 do 13-13. Poniżej wyciąg z przywołanego opracowania. Przekrój od 2-2 do 3-3 a) Opis W tej części budowli zachowały się dwa tarasy ograniczone murami. Na tarasie górnym jest mur obronny oddzielający wewnętrzne podwórza oraz przy tarasie dolnym mur oporowy, ubezpieczający parking. Część muru podwórzowego jest wychylona z pionu na zewnątrz z widocznymi spękaniami ukośnymi po spoinach i oddzieleniem na przyporze budynku Nr 20. Materiał murów: piaskowiec wypełniony spoiną cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. Ubytki nakrywy kamiennej na murze tarasu górnego. c) Ocena stanu technicznego Stateczność muru tarasu dolnego nie budzi zastrzeżeń. Stateczność muru podwórzowego na tarasie górnym (wyższym) jest nieodpowiednia, pomierzony przechył na zewnątrz wskazuje na możliwość wystąpienia awarii budowlanej. d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Zagrożony wywróceniem się odcinek muru podwórzowego należy przemurować w kształcie i wysokości pierwotnej, lecz o nachyleniu 15:200 w kierunku naziomu (istniejące pochylenie z okresu średniowiecza). Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamienia, umocowanie luźnych kamieni w murze, następnie wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Na odbudowanym murze wykonać nakrywę kamienną płaską z kamienia piaskowca o grubości 10 cm, kotwioną do muru (zaczepem ukrytym). Niezależnie od wyodrębnionego etapu I, należy zlikwidować wszelkie nieszczelności na przykanalikach sanitarnych w obrębie murów. Należy również zlikwidować szamba, przełączając bezpośrednio zrzut ścieków do nowych kolektorów kanalizacyjnych za murami. Przekrój od 3-3 do 4-4 a) Opis Tą część stanowią trzy tarasy ograniczone równoległymi do siebie murami. Część murów na najwyższym tarasie posiada wychylenie z pionu na zewnątrz i wykazuje nie zwartość i rozluźnienie. Mury tarasów niżej przebiegających posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną wapienną i cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. Ubytki nakrywy kamiennej na murze tarasu środkowego i tarasu górnego. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów dwóch tarasów dolnych nie budzi zastrzeżeń. Stateczność muru podwórzowego (jest to część odcinka awaryjnego opisana w 2-2 do 3-3) jest nieodpowiednia, pomierzony przechył na zewnątrz wskazuje na możliwość wystąpienia awarii budowlanej. d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Zagrożony wywróceniem się odcinek muru podwórzowego należy przemurować w kształcie i wysokości pierwotnej, lecz o nachyleniu minimum 15:200. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni, umocowanie luźnych kamieni w murze, następnie wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Na odbudowanym murze wykonać nakrywę kamienną płaską z kamienia piaskowca o grubości 10 cm, kotwioną do muru (zaczepem ukrytym). Należy zlikwidować wszelkie nieszczelności na przykanalikach sanitarnych w obrębie murów. Przekrój od 4-4 do 5-5 a) Opis Tą część stanowią trzy tarasy ograniczone równoległymi do siebie murami. Mur na tarasie najwyższym stanowi ścianę budynku. Mury tarasów posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów tarasów nie budzi zastrzeżeń. d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Należy usunąć wszelkie spoinowanie murów tarasów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni, umocowanie luźnych kamieni w murze, następnie wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. (...) Przekrój od 5-5 do 6-6 a) Opis Tą część stanowią trzy tarasy ograniczone równoległymi do siebie murami. Mur na tarasie najwyższym stanowi ograniczenie wewnętrznego podwórca. Mury tarasów posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. Na zewnętrznym licu muru tarasu najwyższego występują białe naloty wysolenia. Wewnątrz podwórca jest szambo sanitarne przelewowe, którego likwidacja nie stanowi przedmiotu niniejszego etapu. Ubytki nakrywy kamiennej na murze tarasu środkowego i murze górnego tarasu. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów tarasów nie budzi zastrzeżeń. d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Należy usunąć wszelkie spoinowanie murów tarasów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni z brudu i wysolenia, umocowanie luźnych kamieni w murze, następnie wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Na odrestaurowanych murach wykonać nakrywę kamienną płaską z kamienia piaskowca o grubości 10 cm, kotwioną do muru (zaczepem ukrytym). Przekrój od 6-6 do 7-7 a) Opis Tą część stanowią trzy tarasy ograniczone równoległymi do siebie murami. Mur na tarasie najwyższym stanowi ścianę budynku mieszkalnego Nr 3 (w dolnej części kamienną - powyżej mur ceglany). Mury tarasów posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Przypora przy narożu budynku posiada ubytki kamienia i spoinowania, zachowała kształt pierwotny. Część muru kamiennego jest pokryta tynkiem wapienno-cementowym. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną wapienną i cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. Ubytki nakrywy kamiennej na murze tarasu środkowego. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów tarasów nie budzi zastrzeżeń. Przypora posiada rozluźnioną strukturą ułożenia kamienia. c) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Należy usunąć wszelkie spoinowanie murów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni z brudu i wysolenia, umocowanie luźnych kamieni w murze. Przemurowanie przypory z muru kamiennego, a następnie wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Odsłonić zatynkowaną powierzchnię muru kamiennego (...). Przekrój od 7-7 do 8-8 a) Opis Tą część murów obronnych stanowi trzy tarasy nad poziomem jezdni ulicy Międzyleśnej połączone schodami kamiennymi i schodami betonowymi. Schody kamienne łączące dwa najwyższe tarasy są strome. Przez mur najwyższego tarasu przenikają okresowo ścieki i znajdują się na nich wysolenia Mur na tarasie najwyższym stanowi oddzielenie zakończenia ulicy Krótkiej. Mury tarasów posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną wapienną i cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. Na zewnętrznym licu muru tarasu zewnętrznego występują białe naloty wysolenia. Wewnątrz podwórca jest nieszczelna kanalizacja sanitarna, dająca przecieki na mur tarasu najwyższego. Ubytki nakrywy kamiennej na murach. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów tarasów nie budzi zastrzeżeń. Schody nie spełniają warunków technicznych: część łącząca górne tarasy jest stroma i niebezpieczna, część dolna schodów tarasu najniższego jest betonowa i wyeksploatowana. d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Należy usunąć wszelkie spoinowanie murów tarasów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni z brudu i wysolenia, umocowanie luźnych kamieni w murze tarasów i schodów. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Na odrestaurowanych murach wykonać nakrywę kamienną płaską z kamienia piaskowca o grubości 10 cm, kotwioną do muru (zaczepem ukrytym). Ponadto należy odtworzyć bezpieczny układ komunikacyjny schodami kamiennymi z piaskowca. Przekrój od 8-8 do 9-9 a) Opis Tą część stanowią trzy tarasy ograniczone równoległymi do siebie murami. Mur na tarasie najwyższym stanowi ścianę budynku mieszkalnego Nr 6 (w dolnej części kamienną powyżej mur ceglany). Mury tarasów posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Część muru kamiennego tarasu najwyższego jest pokryta tynkiem wapienno-cementowym (stanowiącego ścianę zewnętrzną budynku mieszkalnego). Materiał murów: piaskowiec ze spoiną cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. Występują ślady przenikania wód z muru tarasu najwyższego. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów tarasów nie budzi zastrzeżeń. Występują nadmierne ubytki spoin muru tarasu najwyższego (pod budynkiem - lewa strona). d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Należy usunąć wszelkie spoinowanie murów tarasów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni z brudu i wysolenia, umocowanie luźnych kamieni w murze. Wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Na odrestaurowanych murach wykonać nakrywę kamienną płaską z kamienia piaskowca o grubości 10 cm, kotwioną do muru (zaczepem ukrytym). Należy odsłonić na całej wysokości tarasu najwyższego mur kamienny. Przekrój od 9-9 do 10-10 a) Opis Tą część murów obronnych stanowi trzy tarasy nad poziomem jezdni ulicy. Mur na tarasie najwyższym stanowi ścianę budynku mieszkalnego Nr 6 (w dolnej części kamienną powyżej mur ceglany). Mury tarasów posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Część muru kamiennego tarasu najwyższego jest pokryta tynkiem wapienno-cementowym. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną wapienną i cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów tarasów nad jezdnią ulicy nie budzi zastrzeżeń. Występują nadmierne ubytki spoin muru tarasu najwyższego i rozluźnienie struktury kamiennej na powierzchni około 4,0 m2 (pod budynkiem). d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne W celu uniknięcia zagrożenia dla mieszkańców i użytkowników tego obszaru należy bezwzględnie rozebrać budynki gospodarcze oparte na murze tarasu najwyższego. Ponadto należy zlikwidować wszelkie odstojniki i szamba na ścieki i połączyć je szczelnymi przewodami do systemu kanalizacyjnego miasta; oddzielnie wody opadowe i oddzielnie ścieki sanitarne. Należy usunąć wszelkie spoinowanie murów tarasów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni z brudu i wysolenia, umocowanie luźnych kamieni w murze. Wykonanie spoin wklęsłych. Na murze drugiego tarasu wykonać nakrywę kamienną z kapinosem. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Na odrestaurowanych murach wykonać nakrywę kamienną płaską z kamienia piaskowca o grubości 10 cm, kotwioną do muru (zaczepem ukrytym). Należy odsłonić na całej wysokości tarasu najwyższego mur kamienny. Przekrój od 10-10 do 11-11 a) Opis Tą część murów obronnych stanowi trzy tarasy nad poziomem jezdni ulicy. Mur na tarasie najwyższym stanowi ścianę budynku mieszkalnego Nr 7 (w dolnej części kamienną powyżej mur ceglany), przy nim przypora przy narożu budynku posiada ubytki kamienia i spoinowania, zachowała kształt pierwotny. Mury tarasów posiadają pochylenie na naziom i są zwarte. Częściowo spoinowanie murów jest wypukłe, nie pełne i brakuje odwodnienia. Część muru kamiennego tarasu najwyższego jest pokryta tynkiem wapienno-cementowym. Chodnik dla pieszych na drugim od góry tarasie posiada całkowitą deformację nawierzchni asfaltowej. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną wapienną i cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. c) Ocena stanu technicznego Stateczność murów tarasów nad jezdnią ulicy nie budzi zastrzeżeń. Występują nadmierne ubytki spoin przypory i rozluźnienie struktury kamiennej na niej. d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Przedłużenie systemu kanalizacyjnego jest nieszczelne i w całości należy je wymienić (O czym świadczy deformacja nawierzchni chodnika). Należy usunąć wszelkie spoinowanie murów tarasów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni z brudu i wysolenia, umocowanie luźnych kamieni w murze i na przyporze. Wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. Należy odsłonić mur kamienny ścian budynku na całej wysokości tarasu (do wysokości istniejącego dawnego muru). Przekrój od 11-11 do 12-12 oraz 12-12 do 13-13 a) Opis Tą część stanowią schody dla pieszych łączące taras najwyższy z jezdnią ulicy Międzyleśnej oraz podziemny kolektor kanalizacyjny. Przebiegający kolektor ściekowy od tarasu najwyższego w dół w kierunku ulicy Międzyleśnej jest w nieodpowiednim stanie technicznym. Poprzeczny do murów bieg schodowy przerywa układ komunikacyjny wzdłuż murów. Mur dolnego spocznika schodów nad jezdnią ulicy Międzyleśnej przykrywa nieszczelne studnie i komory kanalizacyjne i jest w stanie luźnym. Widoczne wysolenia na murze najwyższego tarasu tuż przy schodach. Materiał murów: piaskowiec ze spoiną wapienną i cementowo-wapienną o różnym stopniu przyczepności i wypełnienia. Ubytki nakrywy kamiennej na murze tarasu środkowego i przy ulicy Międzyleśnej (beton). c) Ocena stanu technicznego Stateczność muru nad jezdnią ulicy Międzyleśnej jest nieodpowiednia. Zbieg zlewni akurat na przesmyk między budynkami Kupiecka nr 4 a nr 7 stwarza problem odpowiedniego przeprowadzenia ścieków przez mury w kierunku nowego kolektora przy rzece Nysa Kłodzka. d) Zalecenia techniczne i eksploatacyjne Schody wraz z nieszczelnym odcinkiem zrzutowego kolektora ściekowego są do przebudowy i uszczelnienia. Dalej należy usunąć wszelkie spoinowanie murów. Kolejnym zabiegiem winno być umycie środkami powierzchniowo czynnymi i oczyszczenie lica kamieni z brudu i wysolenia, umocowanie luźnych kamieni w murze. Przemurowanie przypory z muru kamiennego, a następnie wykonanie spoin wklęsłych. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów." 3.2.2. Kolejność prowadzenia prac: 1. Mury obronne przy ul. Międzyleśnej należy zabezpieczyć przed napływem ścieków od strony Starówki. Bezwzględnie zlikwidować gromadzenie jakichkolwiek ścieków w obrębie tarasów murów. Nie można prowadzić konserwacji murów bez przekierowania napływających ścieków do istniejącej oczyszczalni, co nie stanowi przedmiotu niniejszego opracowania. 2. Usunąć wszelką roślinność ze spoin murów wraz z krzewami. 3. Usunąć cementowe spoiny i resztki zapraw na płaszczyznach kamiennych ścian budynków przewidzianych do odsłonięcia. Na granicy muru kamiennego i ściany tynkowanej, przewidzianej do remontu w terminie późniejszym, wykonać odcinającą obróbkę z blachy ocynkowanej. 4. Nadmiernie zniszczone mury należy w części wyszczególnionej powyżej przemurować przywracając ich statykę. Uzupełnić ubytki materiału kamiennego płaszczyzn murów, szczególnie na rozluźnionych uskokach murów. Przemurowania wykonać z materiału rozbiórkowego z możliwie niewielkimi uzupełnieniami, dobierając analogiczny materiał kamienny /lokalny żółty piaskowiec/, zwracając szczególna uwagę na sposób obróbki t.j. wielkość, kształt, układ w murze i opracowanie powierzchni zewnętrznej. Uzupełnienie ubytków w kamieniu zaprawami mineralnymi dobranymi paramentami wytrzymałościowymi do materiału uzupełnianego. W trakcie rekonstrukcji należy zapewnić odwodnienie murów: utrzymać drożność istniejących odwodnień, a w przypadku ich braku pozostawiać pionowe szczeliny o wymiarze około 2/20 centymetrów w licu kamiennym w rozstawach co 1,50 metra pion/poziom na płaszczyźnie murów. 5. Kamienne lico muru oczyścić z nawarstwień metodami fizyko-chemicznymi uzależnionymi od stopnia zanieczyszczeń: a). mycie hydro-termodynamiczne ( wodą i gorąca para pod ciśnieniem 60-160 bar); osłabione partie ścian należy myć szczególnie delikatnie, b). czyszczenie chemiczne przy pomocy kwaśnego srodka zawierajacego jako składnik aktywny HF lub NH4F w stężeniu poniżej 5% np. Alkutex Fassadenreiniger-Paste firmy Remmers lub Coverax Covexan, 6. Na odcinku murów pomiędzy przekrojami konstrukcyjnymi 9-9 a 11-11, w kilku miejscach widoczne wykwity solne. Jeżeli łączy się to z rozluźnieniem struktury muru - fragmenty zasolonego lica wymienić zgodnie z zasadami punktu 4. W stabilnych częściach ścian wykwity usunąć mechaniczne np. szczotkami a następnie poddać odsoleniu metodą migracji soli do rozszerzonego środowiska: okłady z wody destylowanej i waty celulozowej (10 warstw). Okłady należy zdejmować po ich całkowitym wyschnięciu. 7. Uzupełnienie spoin - przewiduje się wykonanie spoin w metodzie tradycyjnej na bazie spoiwa wapiennego lub na bazie wapna trasowego z odpowiednio dobranym kruszywem kwarcowym bądź użycie gotowych zapraw np. wapienna spoina Historic Kalkspatzenmortel firmy Remmers czy też fuga oparta na bazie wapna trasowego. Spoiny cofnięte w stosunku do lica muru, wklęsłe. 8. Na zwieńczeniu pierwszego muru założyć kamienne czapki z ciętych płyt piaskowca według rysunków. Płyty obustronnie wysunięte 5cm poza lico muru, z kapinosem. Czapki na niższych murach do oczyszczenia, uzupełnienia i wymiany z betonowych na kamienne w etapie późniejszym. Ze względu na fakt, że nie ma możliwości trwałego zabezpieczenia muru przed napływem wody - metody trwałego osuszenia oraz izolacji są nieuzasadnione technologicznie i ekonomicznie - nie należy wykonywać hydrofobizacji, która może pogorszyć stan kamienia. Podstawą dla opracowania niniejszego zakresu robót był "Program prac konserwatorskich murów obronnych w Bystrzycy Kłodzkiej" opracowany przez mgr Piotra Wanata dyplomowanego konserwatora dzieł sztuki – maj 2010 r. 3.3 NAWIERZCHNIE. W I etapie nie przewiduje się wykonania nowych nawierzchni. Wyjątek stanowią elementy podestów w rejonie przebudowywanych schodów w ciągu ul. Kupieckiej i Krótkiej. Teren przeznaczony na projektowany ciąg spacerowy, po wytyczeniu w terenie, wykorytować na głębokość ok. 40cm. W większości ścieżki prowadzone bezpośrednio wzdłuż murków nakrytych piaskowcowymi czapami stanowiącymi jednostronny opór dla projektowanej nawierzchni. W pozostałych miejscach na granicy ścieżki ustawić, na warstwie betonu B10, krawężniki 10 x 20cm z piaskowca w kolorze piaskowobeżowym. Na ustabilizowanym gruncie istniejącym, ułożyć warstwę odsączającą z piasku /10cm/. Podbudowa z zagęszczonej pospółki budowlanej frakcji 0-32mm /13-15cm/, a następnie na warstwie 3-5cm miału kamiennego frakcji 0-4mm, ostateczną posadzkę z kostki. Przekroje konstrukcyjne pokazano na poszczególnych rysunkach. Zachować spadki poprzeczne 2%. Całość posadzki szlaku spacerowego zaprojektowano z kostki kamiennej - piaskowiec ze złoża "Długopole" ze względu na pożądany kolor oraz wysoką odporność na ścieranie, niską nasiąkliwość, dużą odporność na ściskanie i całkowitą mrozoodporność. Kostka brukowa w kolorze piaskowo - beżowym gr. 6cm. Poszczególne pola z kostki wydzielone optycznie. Wzdłuż czapek murków oraz schodów i krawędzi trawiastych podkreślone większymi ciętymi płytkami o wymiarach ok.17cm x 21 cm, gr. 7 cm, z analogicznego materiału jak kostka - żółty piaskowiec. Płytkami wyłożone również miejsca ustawienia ławek parkowych. Detale posadzki pokazano szczegółowo w skali 1:50 na rys. nr 6, 9 i 12. 3.4 SCHODY Projekt przewiduje korektę wszystkich istniejących schodów w ciągu trasy. Zaprojektowano je jako kamienne / piaskowiec/, układane na gruncie. Fundamenty masywne betonowe i kamienne, zbrojone konstrukcyjnie prętami stalowymi. Stopnie kamienne z wykorzystaniem bloków istniejących. Ze względu na materiał zastany, wymiary podane w projekcie są orientacyjne. Stopnie należy rozebrać, oczyścić, odwrócić na stronę mniej zniszczoną i montować ponownie z przesunięciem 3-4cm. Bloki mają zachować charakter starego kamienia; należy stosować jak najmniej nowych uzupełnień. W etapie I przewiduje się przemurowanie schodów w rejonie parkingu z wykorzystaniem stopni istniejących, przebudowę schodów w ciągu ul. Krótkiej oraz całkowitą przebudowę ze zmianą geometrii, wymianą przebiegającej dołem kanalizacji i nowymi balustradami w ul. Kupieckiej. Mury podpierające biegi kamienne schodów - z żółtego piaskowca o strukturze i barwie kamienia w murach istniejących. 3.5 BALUSTRADY Głównym elementem dekoracyjnym szlaku są schody i balustrady zaprojektowane w kilku typach. Etap I obejmuje jedynie wykonanie balustrad związanych bezpośrednio z przebudowywanymi schodami. 3.5.1 Typ A - 3 słupki w rejonie schodów nr 3 / ul. Kupiecka/ – rys. nr 28 – balustrada z kwadratowych profili stalowych mocowana w słupkach kamiennych, wzorowana na istniejących na murze przy parkingu pod Basztą Rycerską, w nieco zmienionej formie. Słupki ze szlifowanego żółtego piaskowca, wg. rysunków szczegółowych. Umieszczono je na murach w rozstawie osiowym 2,90m. Mocowanie słupków do podłoża za pomocą 2 kotew M20 długości 35cm, umieszczonych w odległości 12 x 12cm od narożników. Uwaga: kotwy muszą wchodzić 10cm w trzon słupka. Średnica wierconych otworów - 30mm. Przęsła balustrady to trzy rury kwadratowe z profilu zamkniętego 40 x 40mm, ustawione na rąb i w połowie rozpiętości spięte nitowaną przewiązką z płaskownika 6 x 50mm. Mocowanie balustrad w gniazdach wierconych o średnicy 70mm i głębokości 60mm. Miejsce mocowania należy przykryć elementem dekoracyjnym z blachy. Na co czwartym słupku zaprojektowano umieszczenie latarni parkowej – góra słupa wykończona na płasko – rys. nr 27. Mocowanie lamp w sposób systemowy producenta - 4 kotwy fi 16 w rozstawie 15 x 15cm w układzie prostokątnym, a nie przekątniowym w stosunku do kamiennego słupa. Jako łączniki - zamiast typowych kotew M16 ze szpilek budowlanych - przyjęto wklejane kotwy Hilti: kotwa HVA-UV /pręt kotwy HAS-R ze stali nierdzewnej A4/, długość 125mm; ładunek klejowy HEA/żywica HIT-C 100. Otwory wiercone o średnicy 18mm i głębokości 130mm. Uwaga: minimalna odległość od krawędzi otworu wynosi 70mm, co należy uwzględnić w sąsiedztwie otworu na przewody elektryczne. Otwory w słupkach - na kotwy do montażu słupków i na wewnętrzne przewody elektryczne /w osi słupa o średnicy 50mm/- wykonane przez dostawcę gotowych elementów z piaskowca. Dopuszcza się wiercenie na budowie otworów do montażu balustrad / po ustaleniu kąta nachylenia/ oraz lamp / wg. szablonu montażowego producenta/. 3.5.2 Typ B – rys nr 32 – balustrada stalowa z pionowych prętów; element podstawowy - profile zamknięte 20 x 20mm. Detal ozdobny – obręcze o100mm z płaskownika 6 x 20mm spawane i nitowane. Przęsła zamknięte /rama przęsła z profilów poziomych 40 x 40mm oraz pionowych 20 x 40mm / i przykręcane do słupków za pomocą kotew M16, otwory wiercone o18mm. Słupki stalowe z profilu zamkniętego 80 x 80mm, wysokości 1100mm. Zakończenie – kula o promieniu 40mm; pochwyt – profil półokrągły o 40mm . Dopuszczalne wyroby gotowe. Słupki umieszczone na murach w rozstawie osiowym 2,12m. Mocowane do muru za pomocą blachy stopowej 160 x 160 x 10mm i czterech kotew do kamienia. Uwaga: na stalowych schodach w dziedzińcu dawnego spacerniaka – balustrada bez ozdobnych obręczy. 3.5.3 Typ C – rys. nr 31 – balustrada z równoległych profili stalowych. Trzy rury kwadratowe, jak w typie A, z profilu zamkniętego 40 x 40mm, ustawione na rąb i spięte nitowaną przewiązką z płaskownika 6 x 50mm. Przęsło zamknięte obustronnie ozdobnym płaskownikiem 10 x 80mm, długości 860mm – spawane. Słupki stalowe z profilu zamkniętego 80 x 80mm, wysokości 1100mm. Zakończenie – kula o promieniu 40mm / wyrób gotowy/. Przęsła przykręcane do słupków za pomocą kotew M16, otwory wiercone o18mm. Słupki umieszczone na murach w rozstawie osiowym 2,12m. Mocowane do muru za pomocą blachy stopowej 160 x 160 x 10mm i czterech kotew do kamienia. Uwaga: Dodatkowo należy wykonać dwa przęsła zabezpieczające - kończące I etap w rejonie schodów nr 3 / ul. Kupiecka/ - zaznaczone na rys. nr 12. 3.5.4 Typ B i C z kamiennymi słupkami – W miejscach wymagających podkreślenia, np. zmiana kierunku, zaprojektowano montaż balustrad typu B i C na prostych kamiennych słupkach. Słupki prostopadłościenne, zakończone piramidą, ze szlifowanego żółtego piaskowca wysokości 1,10m, wg. rysunków szczegółowych /rys nr.30/. Mocowanie słupków do podłoża za pomocą 1 kotwy M20 długości 35cm, umieszczonej centralnie. Uwaga: kotwy muszą wchodzić 10cm w trzon słupka. Średnica wierconych otworów - 30mm. Uwagi ogólne: 1. Piaskowcowe słupki należy zaimpregnować hydrofobizującym środkiem na bazie estrów kwasu krzemowego, który zabezpieczy przed wnikaniem wody oraz rozwojem grzybów i pleśni, nie powodując równocześnie bariery dla pary wodnej i nie zmieniając naturalnego koloru kamienia. W projekcie przyjęto płynny impregnat firmy Remmers Funcosil SL. 2.Wszystkie przęsła stalowe cynkowane ogniowo, malowane farbą podkładową typu Unikor w kolorze ciemnym szarym oraz dwukrotnie nawierzchniową farbą poliwinylową Lovigraf, przeznaczoną szczególnie do stosowania w kowalstwie artystycznym; matową, w kolorze grafitowym. 3.6 MAŁA ARCHITEKTURA. W I etapie nie przewiduje się wykonania małej architektury 3.7 ZIELEŃ. Projekt zieleni nie stanowi przedmiotu I etapu niniejszego zadania. 3.8 OŚWIETLENIE. W I etapie nie przewiduje się wykonania oświetlenia. 4. UWAGI KOŃCOWE 1. Wszystkie prace należy wykonywać zgodnie ze sztuką budowlaną, z materiałów renomowanych firm, zgodnie z instrukcjami technicznymi, których należy bezwzględnie przestrzegać. Prace konserwatorskie dotyczące murów pod bezpośrednim nadzorem osoby uprawnionej /dyplomowany konserwator zabytków/ oraz w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków we Wrocławiu, Delegatura w Wałbrzychu. 2. W trakcie prowadzenia prac konieczne jest zapewnienie nadzoru archeologicznego oraz badawczego, co pozwoli uzupełnić przeprowadzone badania architektoniczne o zakres dotychczas niedostępny. 3. W przypadku pojawienia się jakichkolwiek nieścisłości lub pytań należy bezwzględnie kontaktować się z autorem opracowania; w trakcie prowadzenia prac wymagany nadzór autorski. Opracował: