Starożytność \(Tekst 1\)

Starożytność (Tekst 1)
Starożytność, to okres najstarszych dziejów cywilizacji. Jego początek sięga
10
4000 lat przed naszą erą i trwa do upadku zachodniego Cesarstwa Rzymskiego, który
23
miał miejsce w 476 roku naszej ery. W tym czasie, człowiek udoskonalał wszelkie swoje
37
działania związane z poszukiwaniem i zdobywaniem pożywienia oraz spędzaniem
46
wolnego czasu.
48
Najstarszą cywilizacją na świecie była Mezopotamia (kraj leżący między rzekami
58
Eufrat i Tygrys). Obie rzeki były „groźne dla człowieka ponieważ często zalewały pola
71
uprawne i osady. W okresie suszy wodę z rzek doprowadzano kanałami by móc
84
uprawiać zboże. Te same kanały odprowadzały wodę w czasie powodzi. O szybkości
96
rozwoju danego regionu decydowała jakość ziemi uprawnej i co się z tym wiąże ilość
110
wyprodukowanej żywności. Tam właśnie chętnie osiedlali się ludzie i budowali miasta.
121
Jednym z ważniejszych zabytków kultury Mezopotamii jest zbiór praw (kodeks)
131
regulujący postępowanie człowieka.
134
Innym miejscem, gdzie rozwinęła się cywilizacja był Egipt. Gospodarka tego kraju
145
ściśle związana była z rzeką Nil i systemem kanałów nawadniających pola uprawne.
157
Egiptem rządził faraon, jemu zaś podporządkowani byli urzędnicy. Urzędnicy organizo-
166
wali prace przy kanałach i przy budowie świątyń, ich kariera zależna była od łask władcy.
181
Starożytność, to okres wierzeń mitycznych - opowieści nieznanego pochodzenia,
188
wyrastających z tradycji jakiejś grupy społecznej, uważana przez jej członków za
199
prawdziwe a łącząca się z wierzeniami religijnymi.
106
Sprawdzian rozumienia
1. Starożytność to:
5. Który z wymienionych zabytków kultury powstał w
a) okres, w którym rozwijało się jedynie Mezopotamii?
a) kodeks drogowy,
rolnictwo,
b) kodeks rodzinny,
b) okres związany z życiem człowieka
c) kodeks Hammurabiego.
współczesnego.
c) okres dziejów ludzkości.
2. Mezopotamia leży między dwiema rzekami.
a) prawda, b) fałsz.
3. W Mezopotamii wybudowano kanały
nawadniające pola.
a) prawda, b) fałsz.
4. W którym akapicie jest mowa o tym, co
przyczynia się do szybkości rozwoju danego
regionu.
a) 1, b) 2, c) 3, d) 4.
6. Mit opowiada o faktycznych wydarzeniach.
a) prawda, b) fałsz.
7. W którym akapicie jest mowa o systemie
nawadniającym?
a) w pierwszym, b) w drugim, c) w trzecim.
8. W Mezopotamii nie było powodzi.
a) prawda, b) fałsz.
9. Najodpowiedniejszym synonimem wyrazu faraon
jest?
a) książę, b) namiestnik, c) król, d) minister.
Średniowiecze (Tekst 2)
Średniowiecze, to okres, w którym na postawy ludzi znaczny wpływ miało
11
duchowieństwo i sztuka religijna. Światopogląd ludzi żyjących w tym czasie oparty był o
24
przekonanie, że celem ludzkiego życia i sensem wszelkiego działania jest Bóg i jego wola.
38
Postawę taką nazywamy teocentryzmem.
42
Średniowiecze trwa około tysiąc lat. W Europie przypada na okres od upadku
54
cesarstwa zachodniego do odkrycia Ameryki (476 roku n.e. do 1492).
65
W architekturze i sztuce rozwinęły się dwa style: romański i gotycki. Nazwa stylu
79
romańskiego wywodzi się od słowa Roma (Rzym). To z Rzymu czerpano wiedzę z zakresu
93
techniki i sztuki. Zarówno budowle romańskie, jak też malarstwo i rzeźba mają charakter 106
statyczny. Budowano wówczas najczęściej z kamienia ciosanego lub tylko wygładzonego. 116
Budynki miały nieliczne, małe okna, ciasne niczym strzelnicze co sprawiało wrażenie twierdzy 128
obronnej.
129
W późnym średniowieczu rozwinął się styl gotycki. Rosnące w człowieku poczucie 140
pewności siebie, niezależność polityczna władców i tęsknota do Boga sprawiły że budowle 152
tego okresu były strzeliste i monumentalne. Ponadto ich charakterystyczną cechą są: 153
wyczucie proporcji, smukłość kształtów i ostre łuki co nadaje budowlom lekkość. Ogromne 175
okna wypełniają misterne, kolorowe witraże.
W
wyniku
nieustającej
rywalizacji
180
papiestwa
i
cesarstwa
w
ostatniej
fazie 190
średniowiecza upadły autorytety obu tych instytucji. Królowie chcieli mieć nieograniczoną 200
władzę dlatego starali się budować własną potęgę. Jest to podstawa do rozwoju 212
poszczególnych państw europejskich oraz ich własnej kultury i sztuki.
221
Sprawdzian rozumienia
1. Co wpływało na światopogląd człowieka
średniowiecznego?
a) chęć zdobywania wiedzy,
b) wierzenia religijne,
c) potrzeby człowieka.
2. Jak długo trwało średniowiecze?
a) około 100 lat,
b) około 1000 lat,
c) około 10000 lat
3. Na początku średniowiecza rozwinął się styl
gotycki.
a) tak,
b) nie.
4.
W którym akapicie mowa jest o upadku
autorytetu Kościoła?
a) 2
b) 3
c) 5
5. Nazwa stylu romańskiego pochodzi od
słowa Rzym.
a) tak,
b) nie.
6. Budowle romańskie przypominają
warowne twierdze.
a) tak,
b) nie.
7. Budowle gotyckie są niskie.
a) tak,
b) nie.
8. Witraże cechują budowle romańskie.
a) tak,
b) nie.
9. W końcu średniowiecza zmalało
znaczenie Kościoła.
a) tak,
b) nie.
Odrodzenie (Tekst 3)
Kościół dążył do stworzenia Królestwa Bożego na Ziemi. Dążenie to było zgodne z
13
„duchem” człowieka średniowiecznego. Chrześcijanie organizowali krucjaty (wyprawy
20
krzyżowe), by nawracać niewiernych. Wyprawy te doprowadziły do nagłego wzbogacenia
30
się mieszczaństwa głównie włoskiego. Bogactwo i zmiana potrzeb znacznej grupy
40
społeczeństwa zapoczątkowały głębokie przemiany tak w kulturze jak i w obyczajach.
51
Na przełomie XV i XVI wieku nastąpiło znaczne zainteresowanie kulturą antyku.
62
Okres ten nazwano odrodzeniem (renesansem) ponieważ ponownie dominowała
70
starożytna myśl filozoficzna i estetyczna. Znaczenie Kościoła zmalało a w centrum uwagi
82
znalazł się nie Bóg lecz człowiek. Budowle tego okresu cechowała przestronność i
94
harmonia, liczne okna zapewniały światło, wnętrza zdobiły rzeźby antyczne lub ich
105
doskonałe kopie. Budynki wraz z licznymi fontannami były gustownie wkomponowane w
116
otoczenie, co dawało człowiekowi poczucie spokoju i równowagi. Ideałem człowieka
126
renesansu było wykształcenie, piękno ludzkiego ciała i chęć życia towarzyskiego.
136
W połowie XV wieku Jan Gutenberg wynalazł ruchomą czcionkę drukarską co
147
spowodowało znaczny postęp i zamknięcie ery rękopiśmiennictwa. Powstały wówczas
156
nowe formy twórczości literackiej takie jak: nowela, powieść, sonet czy esej.
167
Sprawdzian rozumienia
1. Co to są krucjaty?
a) myśl filozoficzna ludzi renesansu,
b) rodzaj czcionki drukarskiej wynalezionej
przez Jana Gutenberga,
c)
wyprawy
organizowane
w
celu
nawracania niewiernych.
2. Wyprawy krzyżowe w znacznym stopniu
przyczyniły się do zmiany mentalności
społeczeństwa europejskiego.
a) tak,
b) nie.
3. Renesans, to zwrot myśli ludzkiej do
starożytnej kultury.
a) tak,
b) nie.
4. Polityczne znaczenie Kościoła wzrosło w
okresie renesansu.
a) tak,
b) nie.
5. Na przełomie XV i XVI wieku
rezygnowano z fontann jako ozdoby
ogrodu.
a) tak,
b) nie.
6. W tym czasie humanizm stracił na
znaczeniu.
a) tak,
b) nie.
7. Kiedy wynaleziono czcionkę drukarską?
a) w czternastym wieku,
b) w piętnastym wieku,
c) w szesnastym wieku.
8. Wynalezienie
spowodowało
nictwa.
czcionki
drukarskiej
rozkwit rękopiśmien-
a) tak,
b) nie.
9. W którym akapicie mowa jest
wynalezieniu czcionki drukarskiej?
a) 1
b) 2
c) 3
o
Odpowiedzi:
Tekst 1
1. C
Tekst 2
1. B
Tekst 3
1. C
2. A
2. B
2. A
3. A
3. B
3. A
4. B
4. C
4. B
5. C
5. A
5. B
6. B
6. A
6. B
7. B
7. B
7. B
8. B
8. B
8. A
9. C
9. A
9. C