otwórz

TEMAT: STAROśYTNA MEZOPOTAMIA.
1. POŁOśENIE GEOGRAFICZNE I WARUNKI śYCIA W MEZOPOTAMII
A) StaroŜytna Mezopotamia była krainą połoŜoną między dwiema rzekami Tygrysem i
Eufratem.
B) Kraj ten nazywany był Międzyrzeczem, dlatego, Ŝe leŜał między dwiema rzekami.
C) WaŜną rolę spełniały coroczne wylewy Tygrysu i Eufratu.
• Powodowały nawadnianie suchych terenów, co umoŜliwiało na nich uprawę roli.
• Dwie potęŜne rzeki Tygrys i Eufrat, oprócz wody niosły ze sobą ogromne ilości mułu.
• UŜyźniana mułem gleba dawała wysokie plony.
• Wylewy rzek miały teŜ negatywne następstwa, powodzie czasem niszczyły plony, oraz
osady ludzkie.
D) WaŜną rolę odgrywały w Mezopotamii kanały nawadniające.
• Kanały były kopane przez rolników.
• Kanały nawadniały pola, gdyŜ rzadkie deszcze nie przynosiły wystarczającej ilości wody i
wilgoci.
• W związku z tym pola uprawne znajdowały się w pobliŜu rzek i kanałów.
• Na południu Mezopotamii sytuacja wyglądała inaczej.
• Tam znajdowało się ujście rzek (Tygrys i Eufrat wpadały do Zatoki Perskiej).
• W związku z tym poziom wody na południu kraju był bardzo wysoki.
• Kanały słuŜyły tam osuszaniu gleby.
2. SUMEROWIE - MIESZKAŃCY MIĘDZYRZECZA.
A) W IV tys. p.n.e. Przybyli do Mezopotamii Sumerowie.
B) Pochodzenia Sumerów nie jest do końca wyjaśnione. Na temat pochodzenia Sumerów są
róŜne hipotezy (przypuszczenia).
• Jedna hipoteza zakłada, Ŝe pochodzili z Zatoki Perskiej.
• Inna zakłada, Ŝe pochodzili z Indii.
• Niektórzy badacze przypuszczają, Ŝe pierwotne siedziby Sumerów znajdowały się w
Wietnamie.
4. GOSPODARKA SUMERÓW.
A) Rolnictwo (uprawiano pszenicę, jęczmień).
B) Hodowla (hodowano bydło, woły).
C) Rzemiosło (produkowano kolorowe szkło, cegłę, garnki, wyroby ze złota takie jak miecze,
puchary, ozdoby, Sumerowie wynaleźli koło do wozu).
D) Handel (Sumerowie handlowali z Płw. Arabskim, Syrią, Państwem Asyryjskim).
Eksport (wywóz)
- tkaniny wełniane.
- ozdoby.
- broń.
- plony rolne.
Import (przywóz)
- rudy metali.
- kamień.
- drewno.
5. PAŃSTWA – MIASTA W MEZOPOTAMII
A) W Mezopotamii panowało rozbicie polityczne.
B) W związku z tym nie było scentralizowanego, zjednoczonego państwa.
C) Sumerowie podzieleni byli więc na państwa – miasta.
ZAPAMIĘTAJ !
Państwa – miasta były to samodzielne jednostki terytorialne, obejmujące miasto i jego
najbliŜszą okolicą. Państwa – miasta miały ustrój teokratyczny. Kapłani sprawowali
władzę administracyjną, sądową i wojskową.
6. OSIĄGNIĘCIA CYWILIZACYJNE SUMERÓW.
A) Pismo klinowe.
• Na czym pisano? (materiałem do pisania były tabliczki wykonane z gliny).
• Pisano rylcem wykonanym z trzciny (trzciniaka pałeczka), którego końcówka miała
kształt klina (stąd nazwa pismo klinowe).
• Znaki stawiane na glinianej tabliczce miały kształt klinów, gdyŜ trudno było na takich
tabliczkach wykonywać skomplikowane znaki.
• Pismo klinowe rozwinęło się w Babilonii (południowa część Mezopotamii), oraz w Persji
(tereny dzisiejszego Iranu).
B) System miar i wag.
• Potrafiono waŜyć towary.
• Jednostką wagi stosowaną w Babilonie był talent (ok. 30,3 kg).
• Jednostki miary stosowane w staroŜytne Mezopotamii.
• Palec (to najmniejsza jednostka).
• Dłoń (= 4 palce).
• Łokieć (=7 dłoni), słuŜył do pomiaru długości.
C) Matematyka.
• Wymyślono liczbę zero.
• Wymyślono system sześćdziesiątkowy.
D) Astronomia.
• Wynaleziono zegar słoneczny.
• Podzielono dobę na 24 godziny.
• Podzielono godzinę na 60 minut.
• Podzielono minutę na 60 sekund.
7. LITERATURA.
1. Dowiat Jerzy, Historia dla klasy 1 liceum ogólnokształcącego, Warszawa, WSiP, 1981.
2. Wipszycka Ewa, Historia. Podręcznik dla klasy I gimnazjum, Warszawa, WSiP, 1999.
3. Wolski Józef, Historia Powszechna. StaroŜytność, Warszawa, PWN, 1998.
Opracował: Artur Słabowski.