Farmacja Praktyczna nr 10

Transkrypt

PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW
www.farmacjapraktyczna.pl
Farmacja
praktyczna
POLPHARMA FARMACEUTOM Nr 10 (69) Październik 2013 Cena: 6,70 zł
psychologia
Młodzi
rodzice
w aptece
ważni pacjenci
Kontrola
w placówce
czego się
spodziewać
w czasie
kontroli NFZ?
TEMAT NUMERU
Nocne
dyżury
Czy apteka powinna
pracować całą dobę?
na trzustkę
poprawia trawienie
reguluje pracę układu pokarmowego
zapobiega wymiotom
usuwa bóle brzucha
likwiduje wzdęcia
umożliwia lepsze przyswojenie
składników odżywczych
w stanach zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki
8000 x 20
Lipancrea 8 000; Lipancrea 16 000 (Pancreatinum). Skład i postać: kapsułki; 1 kapsułka zawiera
pankreatynę z trzustki wieprzowej o aktywności: Lipancrea 8 000: lipazy 8 000 j. Ph. Eur., amylazy 5 750 j.
Ph. Eur., proteaz 450 j. Ph. Eur.; Lipancrea 16 000: lipazy 16 000 j. Ph. Eur., amylazy 11 500 j. Ph. Eur., proteaz
900 j. Ph. Eur., (1 j. Ph. Eur = 1 j. FIP). Wskazania: Stany zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki
spowodowane: przewlekłym zapaleniem trzustki, resekcją trzustki bądź jej części, resekcją żołądka,
zwężeniem dróg żółciowych spowodowanym chorobą nowotworową, mukowiscydozą. Dawkowanie
i sposób podawania: Dorośli: Zalecane dawki enzymów: 2-4 kapsułki leku Lipancrea 8 000 lub 1-2
kapsułki leku Lipancrea 16 000 do każdego posiłku. Ustaloną dawkę można stopniowo zwiększać,
kontrolując objawy kliniczne. Nie należy stosować dawki większej niż 100 000 j. Ph. Eur. lipazy na posiłek
(6-7 kapsułek preparatu Lipancrea 16 000) lub 400 000 j. Ph. Eur. na dobę w dawkach podzielonych (25
kapsułek preparatu Lipancrea 16 000). Dzieci: Zalecane dawki enzymów: od 500 do 1 000 j. Ph. Eur.
lipazy/kg mc. na posiłek. Ustaloną dawkę można zwiększać stopniowo, kontrolując objawy kliniczne.
Nie należy stosować dawki większej niż 2 500 j. Ph. Eur. lipazy/kg mc. na posiłek, czyli 10 000 j. Ph. Eur.
lipazy/kg mc. na dobę w dawkach podzielonych. Preparat należy przyjmować podczas posiłku, popijając
każdą kapsułkę płynem. Kapsułki należy połykać w całości, bowiem zgryzienie lub rozkruszenie może
doprowadzić do zniszczenia peletek i unieczynnienia leku. W razie niemożności połknięcia kapsułki lub
w przypadku konieczności podania mniejszej ilości enzymów kapsułkę można otworzyć. Wysypane
peletki podać z małą ilością płynu, np. soku owocowego (nie dodawać do mleka i mieszanek mlecznych).
Nie jest konieczne podawanie preparatu do lekkich posiłków składających się z owoców, jarzyn, soków
owocowych i innych produktów beztłuszczowych. Dawkowanie preparatu należy ustalać indywidualnie,
zależnie od zapotrzebowania pacjenta na enzymy trzustkowe. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na
pankreatynę, białko wieprzowe lub którykolwiek z pozostałych składników leku; ostre zapalenie trzustki.
Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Jednoczesne przyjmowanie leków z grupy antagonistów
receptora H2 (cymetydyna, ranitydyna, famotydyna) może spowodować zmniejszenie siły działania
preparatu. W rzadkich przypadkach u dzieci z mukowiscydozą, zażywających duże dawki enzymów,
zanotowano przypadki zwężenia jelita. Przyczyna tego powikłania nie jest znana, uważa się jednak, że
może ono być związane z podawaniem zbyt wysokich dawek leku. Dlatego też należy bezwzględnie
przestrzegać podanego wyżej dawkowania i nie przekraczać u dzieci dawki 2 500 j. Ph. Eur. lipazy/kg
mc. na posiłek. Podanie leku z pożywieniem o pH wyższym niż 5,5 (np. jaja, kurczaki, cielęcina, zielony
groszek) może zmniejszać skuteczność preparatu. W warunkach tych istnieje możliwość wcześniejszego
uwolnienia substancji czynnych z peletek (zanim lek dotrze do dwunastnicy), co może powodować
unieczynnienie enzymów w świetle żołądka a także prowadzić do podrażnienia błony śluzowej jamy
8000 x 50
ustnej. Działania niepożądane: Częstość ich występowania określono następująco: bardzo często
(≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10000 do <1/1000),
bardzo rzadko (<1/10000), nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych
danych). Zaburzenia żołądka i jelit: Często: ból brzucha. Niezbyt często: zaparcia, nieprawidłowe stolce,
biegunka oraz nudności i wymioty. Zwężenie odcinka krętniczo-kątniczego oraz okrężnicy wstępującej
(kolonopatia włókniejąca), a także zapalenie jelita grubego było opisywane u pacjentów ze zwłóknieniem
torbielowatym trzustki (mukowiscydozą) przyjmujących duże dawki preparatów pankreatyny.
Badania kliniczno-kontrolne nie wykazały dowodów świadczących o związku przyczynowym między
stosowaniem lipazy, a występowaniem kolonopatii włókniejącej. W ramach środków ostrożności
jakiekolwiek nietypowe objawy ze strony jamy brzusznej lub zmiany dotychczasowych objawów
powinny być zbadane w celu wykluczenia ewentualnego uszkodzenia jelita grubego, zwłaszcza
jeżeli pacjent przyjmuje ponad 10 000 j. Ph. Eur. lipazy/kg masy ciała/dobę. Zaburzenia skóry i tkanki
podskórnej: Niezbyt często: reakcje alergiczne i nadwrażliwość skóry. Bardzo rzadko: świąd skóry,
nie wymagający odstawienia leku. W czasie stosowania preparatu mogą również wystąpić: odczyny
alergiczne, podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej lub okolicy odbytu. W przypadku stosowania dużych
dawek może wystąpić podwyższenie stężenia kwasu moczowego w moczu lub biegunka. Podmiot
odpowiedzialny: WZF Polfa S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Lipancrea 8000: nr 8690;
Lipancrea 16 000: nr R/7231 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma
Biuro Handlowe Sp. z o. o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00, fax. +48 22 364 61
02. www.polpharma.pl Lipancrea 8 000: Lek wydawany bez recepty. Lipancrea 16 000: Lek wydawany na
podstawie recepty. Cena urzędowa detaliczna leku Lipancrea 16 000, 60 kaps. wynosi: 36,73 PLN. Kwota
dopłaty pacjenta wynosi: bezpłatnie (refundacja w mukowiscydozie i po resekcji trzustki). ChPL Lipancrea
8 000: 2011.02.24; ChPL Lipancrea 16 000: 2012.08.03.
LIP 011/08-2013
REKLAMA
spis treści
mgr farm. Barbara Misiewicz-Jagielak
Redaktor Merytoryczna
„Farmacji Praktycznej”
Aktualności
4 Informacje/ciekawostki 8 RAport: nocne dyżury
– jak to rozwiązać?
10Sonda: konieczność
czy przeżytek?
Szanowni
Państwo!
Nie bez przyczyny temat nocnych dyżurów aptek poruszany jest bardzo często.
Właścicieli aptek bulwersuje fakt, że koszty
nocnych dyżurów znajdują się po stronie
aptek, co czasami pogarsza, i tak już trudną,
sytuację finansową niektórych placówek.
Prawodawca natomiast szuka rozwiązań,
które będą korzystne także dla gmin czy
państwa. Mając na uwadze dobro pacjentów,
którzy powinni mieć dostęp do leków w godzinach nocnych, szuka się takich rozwiązań, które będą korzystne zarówno dla pacjentów, jak i dla aptekarzy. W tym numerze
Farmacji Praktycznej głos zabierają sami
farmaceuci, a dr n. farm. Grzegorz Pakulski
z Naczelnej Izby Aptekarskiej poddaje pod
dyskusję rozwiązania, które mogłyby być
ciekawe dla wszystkich zainteresowanych.
Zachęcam Państwa do lektury.
8
Prawo
12
zapytaj eksperta
Opieka
farmaceutyczna
18zdrowie seksualne
mężczyzn – trudny
temat w aptece
22co powinna wiedzieć
każda kobieta
o nietrzymaniu moczu
24nieżyt nosa u dzieci
30
Prowadzenie
apteki
26
PSYCHOlogia: młodzi rodzice
– ważni pacjenci
28kontrola NFZ,
co warto wiedzieć?
30dlaczego ta, a nie inna?
Nauka
33
desloratadyna
– działanie przeciwzapalne
Dobro pacjenta
w tej sytuacji jest
najważniejsze
DERMOKOSMETYKI
36 pielęgnacja ciała
33
– problemy estetyczne
Życie jest
piękne
40Metamorfozy
Z pirolam szampon
42 wyrazista i energiczna
44 ziołowe mieszanki
46kuchnia farmaceutyczna
47
HISTOrIA FARMACJI
48kultura
50krzyżówka
Farmacja Praktyczna®
Redaktor Merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak
Redaguje Zespół: Dominika Bandurska, Dagmara Bąk, Michał Borysiuk,
Anna Cielemęcka, Marta Gawrylik, Justyna Grudniak, Monika Jasłowska,
Magdalena Kochańska, Marcin Lewandowski, Barbara Misiewicz-Jagielak,
Joanna Ordańska-Kucińska, Paulina Pol, Bożenna Płatos, Anna Robak-Reczek,
Patryk Starak, Wiktor Zajchowski.
Na zlecenie: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.,
ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa
Wydawca: Valkea Media SA, ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa
Redaktor naczelny: Anna Dąbrowska
Dyrektor projektu: Tomasz Opiela
Projekt graficzny: Adam Świderski
farmacja praktyczna 10/2013
3
informacje
Zmiany w ustawie
refundacyjnej?
Uwaga: rynek leków
biologicznych rośnie
Ministerstwo Zdrowia udostępniło treść projektu
ustawy o zmianie ustawy refundacyjnej. Zmiany
dotyczą między innymi regulacji działalności gospodarczej przez ustawę (chodzi o przedstawicieli przemysłu
farmaceutycznego. Minister zapowiada ograniczenie
eksportu leków w przypadku braku dostępu dla pacjentów z Polski. Kolejnym założeniem jest wprowadzenie
możliwości zmian w decyzjach refundacyjnych na
wniosek strony. Konsekwencją zmian będzie przede
wszystkim ułatwione wydawanie zamienników – w projekcie istnieje odniesienie się do soli, estrów, izomerów,
kompleksów. Wprowadza się również nową definicję
„osoby uprawnionej”. Zmiany dla szpitali to zniesienie
obowiązku zakupu leków refundowanych w cenie niższej lub równej limitowi finansowania (jest to ułatwienie, bowiem zdarzało się, że podstawę limitu wyznaczał
produkt zawierający inną substancję czynną niż ten,
który pacjent zamierzał kupić).
Rynek preparatów biologicznych w Europie
Środkowej ma przed sobą bardzo dobrą przyszłość. Wynika to między innymi z faktu,
że w krajach Europy Środkowej rynek leków
biologicznych dopiero zaczyna funkcjonować.
W opinii analityków z firmy PMR Reaserch,
średnioroczny wzrost w tym segmencie rynku
farmaceutycznego wyniesie 10 proc. w latach
2013–2015. Wartość leków biologicznych oraz
biopodobnych sprzedawanych w Polsce w ramach
programów lekowych, chemioterapii niestandardowej, a także na rynku aptecznym – wyniosła
w minionym roku 302 mld złotych. Główną
siłą, która w nadchodzących latach zacznie
napędzać rynek tych preparatów, będą nowe
programy terapeutyczne, a także coraz częściej wchodzące na rynek leki biopodobne.
źródło: Rynek Zdrowia
źródła: Biotechnologia.pl, Ministerstwo Zdrowia
Listopad 2013 – aktywność w mediach
Produkt
TV
Radio
Prasa
-
–
-
–
-
–
-
-
–
-
-
-
Internet
produkt złożony
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
*
-
źródło: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.
4
*Wyrób medyczny
informacje
Święto Kosmy i Damiana
18 września 2013 r. w Warszawie odbyły się obchody X Ogólnopolskiego
Dnia Aptekarza, których organizatorem była Naczelna Izba Aptekarska.
Patronem medialnym uroczystości był magazyn
„Farmacja Praktyczna”. W uroczystej gali wzięli
udział m.in.: minister zdrowia Bartosz Arłukowicz,
wicemarszałek Sejmu RP Wanda Nowicka, wicemarszałek Senatu RP Stanisław Karczewski i prezes Narodowego Funduszu Zdrowia Agnieszka Pachciarz.
Obecni byli przedstawiciele samorządów zawodów
zaufania publicznego i wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni, a przede wszystkim farmaceuci z całego
kraju. Podczas uroczystości prezes Naczelnej Rady
Aptekarskiej dr Grzegorz Kucharewicz wręczył ministrowi Arłukowiczowi „List otwarty aptekarzy do
ministra zdrowia”, podpisany przez kilka tysięcy
farmaceutów, którzy zaapelowali o niewprowadzanie
zmian w przepisach zakazujących reklamy aptek.
Zasłużeni działacze odrodzonego samorządu aptekarskiego wyróżnieni zostali Medalem im. prof. Bronisława Koskowskiego, przyznawanym przez Naczelną
Radę Aptekarską za zasługi dla polskiego aptekarstwa. Wręczone zostały również odznaczenia państwowe nadane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
za zasługi w działalności na rzecz rozwoju samorządu
aptekarskiego. Podczas uroczystości Zakłady Farmaceutyczne Polpharma SA otrzymały podziękowanie
od Naczelnej Izby Aptekarskiej za długoletnią i owocną współpracę. Wyróżnienie w imieniu firmy odebrał
Marcin Smoliński, Dyrektor Działu Sprzedaży Aptecznej i Marketingu Handlowego Polpharmy.
źródła: NIA/ Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.
REKLAMA
5
informacje
Zbadają wiek serca
Polaków
źródło:
Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.
Innowacyjne badanie
Grupa Polpharma w ramach kampanii „Ciśnienie na życie” wprowadziła nowe badanie – pierwsze
na taką skalę w Europie badanie
wieku serca. Z pomocą lekarzy, pielęgniarek oraz specjalnie przygotowanej aplikacji, organizatorzy kampanii
prowadzą badanie przesiewowe,
dzięki któremu Polacy będą mogli
sprawdzić, ile lat mają ich serca.
Jak to działa?
Za zgodą naukowców z Boston
University, autorów algorytmu FHS
(The Framingham Heart Study),
eksperci Gdańskiego Uniwersytetu
Medycznego opracowali aplikację, która podczas badania u osób
w wieku 30–74 lata, może za pomocą
kilku prostych pomiarów i pytań
określić tzw. wiek serca względem
metrykalnego wieku pacjenta. Aplikacja powstała w oparciu o wyniki
6
Organizatorzy kampanii „Ciśnienie na życie”
zbadają wiek serca Polaków za pomocą innowacyjnej
aplikacji, stworzonej przez ekspertów Gdańskiego
Uniwersytetu Medycznego.
The Framingham Heart Study
i publikację R. D’Agostino i wsp.
zamieszczoną w czasopiśmie
„Circulation” oraz prace badawcze zespołu dra hab. T. Zdrojewskiego z Gdańskiego Uniwersytetu
Medycznego. „Pielęgniarka lub
lekarz po zbadaniu ciśnienia tętniczego krwi, zmierzeniu obwodu
brzucha oraz przeprowadzeniu
wywiadu dotyczącego przebytych
chorób i przyjmowanych leków,
może jednym kliknięciem sprawdzić wiek serca pacjenta” – mówi
dr hab. T. Zdrojewski, koordynator badania NATPOL 2011.
Wyniki pomiarów są wprowadzone do systemu, a każdy
przebadany otrzymuje
informację nt. swojego
wyniku, wraz z jego interpretacją oraz własną książeczkę
pomiarów.
Serce starsze niż pacjent
– i co dalej?
Aplikacja „wiek serca” pozwala
stwierdzić, czy u pacjenta istnieje
zwiększone ryzyko zachorowania
na zawał serca lub udar mózgu.
Występuje ono wtedy, gdy obliczony
wiek serca jest wyższy od wieku
metrykalnego. Jest i dobra wiadomość – wiek serca można obniżyć!
Może to uczynić każdy, kto zmieni
dietę i styl życia na bardziej zdrowy
oraz, w razie potrzeby, będzie skutecznie leczył tzw. czynniki ryzyka
zawału serca i udaru mózgu, takie
jak nadciśnienie tętnicze, wysoki
cholesterol, otyłość, cukrzyca,
palenie, brak aktywności fizycznej
i stres. „Istotnym jest, aby pacjenci,
przede wszystkim z grup ryzyka,
zrozumieli konieczność wprowadzenia zmian profilaktycznych w swoim
życiu. Pokazanie wieku serca
pacjentów pozwoli w prosty sposób
uświadomić wszystkim przebadanym, że nawet jeżeli nie wystąpił
u nich incydent kardiologiczny,
to w każdej chwili może do niego
dojść. Zależy nam także na zaktualizowaniu naszej wiedzy na temat
zdrowia układu sercowo-naczyniowego Polaków” – mówi prof. Marian
Zembala, dyrektor Śląskiego
Centrum Chorób Serca w Zabrzu,
opiekun merytoryczny kampanii
„Ciśnienie na życie”.
@
Więcej informacji na stronie
www.cisnienienazycie.pl
Podyskutuj o tym na forum!
ciekawostki
Roboty w aptekach
Na Międzynarodowych Targach Farmaceutycznych WIHE w Warszawie można było zobaczyć
wiele ciekawych rozwiązań dla aptek. Między
innymi przedstawiono robota aptecznego Rowa
Vmax. To robot magazynowy, który pozwala
dopasować magazyn dokładnie do potrzeb i warunków apteki. Opakowania leków są umieszczane precyzyjnie obok siebie na całej powierzchni
urządzenia, dzięki czemu na bieżącym metrze
magazynu mieści się do 4 tys. pudełek. Robot
jest także w stanie podać 8 opakowań na raz, co
znacznie przyspiesza pracę apteki i obsługę pacjentów. Innym rozwiązaniem zaprezentowanym
na targach był Pharos. To inteligentny system
kolejkowy, który ułatwia obsługę pacjentów
w każdej aptece. Jego wdrożenie przynosi korzyści
zarówno klientom, jak i pracownikom apteki.
Dzięki niemu pacjenci mają większy dostęp do
informacji oraz są sprawniej obsługiwani, co
przekłada się na krótszy czas spędzony w aptece.
Pharos oszczędza też czas pracowników apteki
– pozwala zoptymalizować ich pracę, dzięki
czemu mogą skupić się na innych zadaniach.
źródło: Biotechnologia.pl
Szczepionka w fazie
testów
Szczepionka terapeutyczna na
raka prostaty,
która została
opracowana
przez zespół
naukowców
z Niemiec pod
kierownictwem
polskiej badaczki – dr Marioli
Fotin-Mleczek, przechodzi właśnie badania
kliniczne na pacjentach. Odbywają się one
w ośmiu krajach Unii Europejskiej, w tym
w Polsce. „W Polsce chcemy włączyć do badań
jak największą grupę pacjentów. Rekrutację planujemy zakończyć do końca 2013 r.”– powiedziała
PAP dr Mariola Fotin-Mleczek. Zaznaczyła, że
z powodu bardziej skomplikowanych procedur
biurokratycznych Polska była ostatnim krajem,
który dołączył do badań. Obecnie są one prowadzone w Niemczech, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej
Brytanii, Francji, Hiszpanii i Czechach.
źródło: Serwis Nauka w Polsce
Stres a Alzheimer
Badania przeprowadzone z udziałem
800 kobiet wykazały, że wraz z utratą
kogoś bliskiego zwiększa się ryzyko
rozwoju choroby Alzheimera.
Pismo „British Medical Journal” informuje, że ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera wzrasta,
jeżeli kobieta ma dużo stresujących wydarzeń
w życiu. Badacze podejrzewają, że jest to efekt
działania hormonów stresu, w tym kortyzolu, które zapoczątkowują niekorzystne zmiany w mózgu.
Hormony stresu mogą wywołać je także w całym
ciele, wpływając m.in. na wysokość ciśnienia krwi
czy poziomu cukru. „Nadmiar kortyzolu, a zatem
także skutki jego działania, utrzymują się latami
po stresującym przeżyciu” – uważa dr Lena Johansson, neurolog i psychiatra z uniwersytetu
w Göteborgu, współautorka badań. Doświadczenia
Szwedów mają znaczenie choćby z uwagi na fakt,
że były prowadzone przez prawie 40 lat. Do udziału w tym naukowym eksperymencie zaproszono w
1968 r. kobiety urodzone w latach 1914, 1918, 1922
i 1930. Kobiety przeszły wiele testów (także badających ich zdrowie psychiczne), podczas których
musiały m.in. opisać, czy przeżyły stresujące
doświadczenie, takie jak: poważna choroba lub
śmierć dziecka, owdowienie, rozwód, utrata pracy (własnej lub partnera), alkoholizm w rodzinie,
urodzenie pozamałżeńskiego dziecka itd. Lista
czynników stresu wynosiła 18. Po wnikliwej analizie danych okazało się, że w przypadku kobiet
doświadczających najwięcej stresujących sytuacji
między 38. a 54. rokiem życia wystąpiło o 21 proc.
większe ryzyko rozwoju Alzheimera, a demencji
– o 15 proc. w porównaniu z kobietami, którym
życie w swym szczytowym momencie oszczędziło
trosk. „Nasze badania sugerują bowiem, że terapie
polegające na radzeniu sobie ze stresem mogą
u pewnej grupy osób zapobiegać rozwojowi Alzheimera” – mówi dr Lena Johansson.
źródło: British Medical Journal
7
raport
Nocne dyżury
– jak to rozwiązać?
autor: dr n. farm. Grzegorz Pakulski
Prezes Kaliskiej Okręgowej Rady
Aptekarskiej w Kaliszu
Czy nocne dyżury są koniecznością, czy przeżytkiem?
Dr. Grzegorz Pakulski z Kaliskiej Okręgowej Rady
Aptekarskiej w Kaliszu prezentuje swój głos w dyskusji.
D
Dyżury
w obecnym
ich kształcie
są trudne do
utrzymania
8
yżury aptek są standardem
przyjętym na całym świecie
i Polska nie jest krajem
wyjątkowym w tym zakresie.
W Niemczech, w których statystyczna apteka dyżuruje 18 razy
w roku, od początku sierpnia
b.r. obowiązuje dofinansowanie
dyżurów przez państwo. Jest
rzeczą naturalną, że ten rodzaj
niesienia pomocy ludziom chorym
przez apteki jest konieczny. Polskie
apteki są zobowiązane do pełnienia
dyżurów zgodnie z art. 94 ustawy
Prawo farmaceutyczne (ustawa
z dnia 6 września 2001 r., Dz.U.
z 2008 r., Nr 45, poz. 271 z późn.
zm.).
Jak to funkcjonuje
Godziny pracy aptek ogólnodostępnych powinny być dostosowane do
potrzeb ludności. Rozkład godzin
pracy aptek określają, w formie
uchwały, rady powiatowe. Wymagana jest tu opinia wójtów (lub burmistrzów czy prezydentów miast)
gmin z terenu powiatu, a także
samorządu aptekarskiego. Przepisy prawa w tym zakresie są
pozostałością jednak po systemie
socjalistycznym. Powyższy przepis
sformułowano kierując się koniecznością zapewnienia pacjentom
dostępu do świadczeń również
w porze nocnej, w niedzielę, święta
i inne dni wolne od pracy. Jednak
obecnie apteki to niezależne od
państwa przedsiębiorstwa, które
pracują w systemie gospodarki
wolnorynkowej. Tymczasem państwo nakłada na nie obowiązek
pracy bez wydatkowania na ten cel
publicznych pieniędzy, jednocześnie
zmuszając placówki do ponoszenia
kosztów. Zatem bez wątpienia podłoże ekonomiczne jest podstawową
przyczyną prowadzonej od wielu
lat w Polsce dyskusji w sprawie
dyżurów aptecznych. Przyczyn tego
faktu można upatrywać w wielu
czynnikach. Jedną z nich jest
fakt możliwości otworzenia apteki
przez każdego, kto ma na to ochotę
i sprosta wymaganiom zawartym
w ustawie Prawo farmaceutyczne.
Zasady pracy w nocy
W naszym kraju nie istnieją żadne
ograniczenia związane z rozmieszczeniem aptek na danym terenie
(zasada „geografii”) oraz z liczbą
mieszkańców przypadających
na jedną aptekę (zasada „demografii”). Zasady te z powodzeniem obowiązują w wielu krajach
tzw. starej Unii Europejskiej.
Ta niczym nieskrępowana, liberalna polityka wydawania zezwoleń na otwarcie apteki sprawiła,
że jest ich za dużo. Bliskość
aptek względem siebie, zbyt mała
liczba pacjentów przypadających
na aptekę oznacza niski obrót
apteki, a co za tym idzie niewystarczający dochód. Warto wspomnieć
również o ingerencji państwa regulującego dochody aptek poprzez
np. ustawę refundacyjną, obowiązującą od stycznia 2012 r., wprowadzającą stałe marże i sztywne
odpłatności za leki refundowane.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia, możliwość pobierania opłat za wydawanie leków
podczas dyżuru nocnego apteki
raport
Koszty
funkcjonowania aptek
w nocy nie
są niskie
nie dotyczy wszystkich produktów
leczniczych, a sama opłata, jeśli
występuje, wynosi maksymalnie
3,20 zł od jednego pacjenta! I to
niezależnie od ilości wydanych mu
produktów leczniczych lub realizowanych recept. Niska rentowność
większości aptek uniemożliwia im
zapewnienie jakości usług wymaganych przez prawo farmaceutyczne.
Przeprowadzona przez Dolnośląską
Izbę Aptekarską analiza kosztów dyżurów aptek pokazała, że
na obszarze całej Polski wydatki
na dyżury zamykają się w kwocie
ok. 110 mln zł rocznie. Znamienna
jest konkluzja zawarta w tym opracowaniu: „niestety marża apteczna
uzyskana z wydawanych w trakcie dyżuru leków tylko w bardzo
niewielkim stopniu pokrywa koszty
tego dyżuru”.
Skutki finansowe
Z powyższej analizy wynika, że
aby apteki mogły dyżurować,
konieczne są zmiany o charakterze ekonomicznym. Ponieważ
praca aptek nie może być w pełni
oparta na zasadach wolnego rynku
i handlu, co wynika z misyjnej roli
apteki, oraz z przepisów ustawo-
wych, należy wprowadzić rozwiązania kompensujące powstawanie
strat. Dyżury apteczne to poważny
problem dla rad powiatów,
na których spoczywa obowiązek
ustalania rozkładu godzin pracy
aptek ogólnodostępnych. Dowodem tego jest m.in. opublikowane
28.08.2013 r. stanowisko Związku
Powiatów Polskich, w którym pada
propozycja zmian prawa w tym
zakresie, sugerująca przeniesienie
kompetencji do ustalania rozkładu
godzin pracy, w tym godzin nocnej
pracy aptek, na właściwą miejscowo okręgową izbę aptekarską.
Zapomniano jednak o tym, że
skoro niektóre apteki nie należą
do farmaceutów, samorząd aptekarski nie ma żadnego wpływu
na prowadzące je podmioty.
Rola samorządu
Samorząd zawodowy farmaceutów
już od wielu lat podkreśla,
że nie byłoby problemu
dyżurów, gdyby apteki
były silne ekonomicznie.
Aby tego dokonać, należy
wprowadzić wzmiankowane
wyżej zasady demografii i geografii przy wydawaniu zezwoleń
na prowadzenie aptek. Celem
takiego działania byłoby uzyskanie
ekonomicznie zasadnego „minimalnego standardu zaspokojenia
potrzeb ludności”, np. co najmniej
jedna apteka dyżurna w powiecie, przy zachowaniu racjonalnej
odległości między poszczególnymi
aptekami dyżurującymi na obszarze powiatu. Konieczne jest
również stworzenie mechanizmów
umożliwiających dofinansowanie
aptek świadczących usługi w porze
nocnej, zgodnie z zasadami przyjętymi dla pozostałych placówek
ochrony zdrowia działających
na terenie powiatu, opłacanych
za gotowość do wypełniania swoich
zadań. Obecnie obowiązujące
przepisy o samorządzie aptekarskim w żaden sposób nie pozwalają
izbom aptekarskim na reprezentowanie aptek jako przedsiębiorstw,
tym samym skutecznie eliminują możliwość ustalania przez
samorząd rozkładu dyżurów
aptecznych.
@
9
sonda
Konieczność
czy przeżytek?
oprac: mgr farm. Magdalena Habuz
Przeprowadziliśmy sondę na temat nocnych dyżurów
aptek. Zapytaliśmy farmaceutów, jak przedstawia się
rzeczywistość, a jak ich zdaniem powinny wyglądać nocne
dyżury? Czy stanowią dla apteki obciążenie finansowe?
mgr farm.
Wojciech Cerek
farmaceuta z Kielc
Pracuję w zawodzie od ponad dwudziestu lat i wiem, z jakimi problemami zgłaszają się pacjenci w nocy.
„Nocny niezbędnik” to testy ciążowe,
pojemniki na mocz, leki na biegunkę,
woda utleniona, leki na gorączkę.
Moim zdaniem, wszystkie te sprawy
mogłyby spokojnie poczekać do rana.
Wiele wymienionych produktów jest
dostępnych w całodobowych marketach i na stacjach benzynowych.
Rzadko w nocy do apteki zagląda pacjent z receptą na antybiotyk czy inny
lek ratujący życie. Jeżeli ktoś poczuje
się rzeczywiście źle, zwykle szuka
pomocy w przychodni pełniącej dyżur
lub po prostu dzwoni po pogotowie,
gdzie otrzymuje niezbędną pomoc.
Dlatego uważam, że nocne dyżury
nie są koniecznością.
podniesienie i stosowanie tak zwanej
„opłaty nocnej”. Żeby ją podnieść,
potrzeba zmiany ustawy, ale żeby stosować, potrzebna jest już tylko konsekwencja w działaniu. W aptece, w której pracuję, zaczęliśmy stosować taką
opłatę od początku roku i przyznam,
że wreszcie skończyły się wizyty po
pojemniki na mocz i kał, a co więcej,
spadł nawet odsetek sympatyków
leków zawierających kodeinę. Jedynie
leki na receptę realizujemy bez opłaty.
Inna sprawa, że są kraje w Europie,
gdzie za dyżury nocne w aptece płaci
aptekarzom państwo. Myślę, że takie
rozwiązanie jest najrozsądniejsze,
gdyż nie traci na tym ani właściciel,
ani dyżurujący farmaceuta.
mgr farm.
Karol Kartasiński
farmaceuta z Chojnic
Wśród pacjentów ciągle brak jest
świadomości, że apteka pełniąca dyżur nocny ma zapewnić dostęp do niezbędnego leku w sytuacji nagłej, gdy
lek rzeczywiście może uratować zdrowie i życie pacjenta. Tymczasem doszło do popularyzacji poglądu, że jest
to zwyczajna usługa w dobie gospodarki wolnorynkowej i że w nocy
w aptece kupuje się to samo, co
w dzień. Myślę, że problem ten można bardzo łatwo rozwiązać poprzez
10
mgr farm.
Barbara Chojnacka
farmaceutka z Krakowa
Uważam, że podanie leku szybko
działającego, ratującego życie to zadanie pogotowia. Apteki ze względu
na rzadkość pojawiania się recept na
tego typu preparaty czasami w ogóle nie mają ich na stanie. Niemniej
jednak uważam, że w dużym mieście powinna dyżurować chociaż
jedna apteka w danej dzielnicy.
Nie ma natomiast takiej potrzeby
jeśli w pobliżu znajduje się apteka
całodobowa, a np. tam, gdzie pracuję,
takich nie brakuje. Inną sprawą jest
to, czy rzeczywiście nocny dyżur musi
obejmować pełen wymiar godzin?
Pacjenci przychodzą zwykle przed
północą i nad ranem. Uważam, że
dyżur do godziny 23:00 byłby dobrym
rozwiązaniem dla obu stron.
mgr farm.
Artur Rojek
farmaceuta z Jędrzejowa
Pracuję w niewielkiej miejscowości.
Dyżury nocne aptek ulegają zmianie
raz na kwartał. Po kilku latach pracy na tzw. nocki dalej nie mam jednoznacznej opinii na ich temat. Z jednej strony, koszt nocnego dyżuru
farmaceuty do niskich nie należy,
a sprzedaż produktów typu: pampersy, tampony czy preparaty przeciwgorączkowe dostępne odręcznie nie jest
w stanie zrekompensować wydatków
poniesionych przez właściciela apteki.
Z drugiej strony, zawód farmaceuty
niesie za sobą misję i nierozerwalnie
wiąże się ze służbą społeczeństwu.
Nie możemy więc postrzegać apteki
tylko jako podmiotu gospodarczego
i kierować się ekonomią placówki.
Uważam, że problem nierentowności
dyżuru mogłaby rozwiązać modyfikacja systemu i opłacanie farmaceuty z pieniędzy państwowych, jak
ma to miejsce w przypadku zawodu
lekarza, lub zmniejszenie podatku
dla apteki świadczącej dyżury.
mgr farm.
Renata Podgórska-Janik
farmaceutka ze Słomnik
Uważam, że problem dyżurów
nocnych najbardziej godzi w apteki
w małych miejscowościach, gdzie nie
istnieją apteki całodobowe. Doprowawww.farmacjapraktyczna.pl
sonda
dza to często do sytuacji, w których
farmaceuta musi pracować nieprzerwanie przez kilka dni. Rozkład
godzin pracy aptek ogólnodostępnych
ustala zarząd powiatu i powinien on
być dostosowany do potrzeb miejscowej ludności. W małym mieście nie
ma tak dużego zapotrzebowania na
nocną pracę aptek jak w dużym.
Przez mały utarg apteka ponosi
duże koszty. Starostwa powinny iść
na kompromis i wybrać np. tylko
jedną aptekę, z którą podpiszą umowę
na dyżury. Moim zdaniem, nie ma też sensu prowadzenia nocnego dyżuru w miejscu, gdzie nie ma pogotowia.
mgr farm.
Monika Filip
farmaceutka z Lublina
U mnie w aptece każdy z pracowników w kwestii dyżurów ma nieco
odmienne zdanie. Osoby młodsze, do
których należę, upatrują
w tzw. nockach możliwość dodatkowego zarobku. Niejednokrotnie sami prosimy
o ich jak największą ilość
w grafiku. Wynagrodzenie za
dyżur, nawet w tym samym mieście, kształtuje się bardzo różnie,
ale w naszej aptece jest to opłacalne.
Inny punkt widzenia prezentują farmaceuci, którzy mają już rodzinę,
gdyż ten czas woleliby spędzić z najbliższymi. Wspólnie z kierownikiem
zastanawialiśmy się nad wprowadzeniem dyżurów telefonicznych, ale
szybko odeszliśmy od tej idei. Dyżur
taki ma sens jedynie wówczas, gdy
farmaceuta jest w stanie dotrzeć do
apteki w kilka minut. Nie można
oczywiście lekceważyć aspektu bezpieczeństwa podczas nocnego, nawet
kilkukrotnego otwierania apteki. Poza tym pacjenci przyzwyczaili się już,
że nasza apteka jest otwarta o każdej
porze, co, jak sądzę, przekłada się
także na duży ruch w ciągu dnia.
Jakie jest Państwa zdanie na temat
nocnych dyżurów? Chętnie je
poznamy. Serdecznie zapraszamy
do dyskusji na naszej stronie
www.farmacjapraktyczna.pl.
@
Każdy
pracownik
w kwestii
dyżurów,
ma nieco
odmienne
zdanie
mgr farm. Monika Filip
farmaceutka z Lublina
11
R E K L A M A prawo
Zapytaj eksperta
Na pytania Czytelników naszego miesięcznika,
nadesłane do redakcji za pośrednictwem strony
www.farmacjapraktyczna.pl, odpowiadają eksperci:
Ewa Kadziewicz – Naczelnik Wydziału Gospodarki
Lekami Podlaski Wojewódzki Oddział NFZ i mec.
Bartłomiej Kochlewski.
Czy lekarz wypisujący receptę pro
auctore musi koniecznie w polu świadczeniodawca umieścić PIECZĄTKĘ
z imieniem, nazwiskiem, adresem
i telefonem? Dodam, że na pieczątce
w polu „lekarz” są te dane.
Jakie są
zasady
wystawiania
przez lekarza
recepty
pro auctore
wyjaśnia
specjalista
z NFZ
Odpowiadając na to pytanie Podlaski
Oddział Wojewódzki Narodowego
Funduszu Zdrowia informuje, że
zgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia
Ministra Zdrowia z dnia 8 marca
2012 r. w sprawie recept lekarskich
(Dz.U. z 2012 r., poz. 260 z późn. zm.),
dane dotyczące osoby uprawnionej
(pole świadczeniodawcy) obejmują:
1. imię i nazwisko;
2. adres miejsca zamieszkania (nazwa
miejscowości, ulica, numer domu,
numer lokalu, jeżeli nadano);
3. numer telefonu;
4. dziewięciocyfrowy numer identyfikacyjny określony w umowie
upoważniającej do wystawiania
recept na leki refundowane,
środki spożywcze specjalnego
przeznaczenia, wyroby medyczne (dwie pierwsze cyfry
o wartości 98).
Natomiast w danych dotyczących
pacjenta, w przypadku gdy recepta
wystawiana jest z adnotacją „pro
auctore” lub inną równoważną, np.
„dla siebie”, można nie zamieszczać
danych, które widnieją na nadruku,
pieczątce lub naklejce z danymi osoby
uprawnionej (§3 ust. 3a powołanego
rozporządzenia).
Witam, czy paski do glukometrów mogą być wypisywane na recepcie łącznie
np. z insuliną czy lekami przeciwcukrzycowymi? Czy muszą być wypisane
na osobnej recepcie?
Informuję, iż § 12. rozporządzenia
12
2012 r. w sprawie recept lekarskich
(Dz.U. z 2012 r., poz. 260 z późn. zm.)
mówi, iż na jednej recepcie można
przepisać do pięciu leków gotowych
lub środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego, lub
wyrobów medycznych, albo jeden
lek recepturowy. Brak jest podstawy
prawnej, która nie pozwalałaby na
wypisanie na jednej recepcie leku
oraz wyrobu medycznego.
Z poważaniem,
Ewa Kadziewicz
Naczelnik Wydziału Gospodarki Lekami
Podlaski Oddział Wojewódzki
Narodowego Funduszu Zdrowia
Chciałabym uzyskać więcej informacji
na temat dowożenia leków z apteki do
domów pacjentów. Chcę założyć swoją
działalność i nawiązać współpracę
z apteką. Czy to jest możliwe? I jak
się to ma odbywać?
Warunki prowadzenia sprzedaży
wysyłkowej leków określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn.
14 marca 2008 r. w sprawie warunków wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych bez
przepisu lekarza. W Polsce dopuszczalne jest prowadzenie przez apteki
ogólnodostępne i punkty apteczne
wysyłkowej sprzedaży jedynie produktów leczniczych wydawanych
bez przepisu lekarza (OTC).
W opinii Głównego Inspektora
Farmaceutycznego obowiązujące
przepisy zakazują natomiast dowozu
do pacjenta leków przepisywanych
na receptę. Zgodnie ze stanowiskiem
GIF leki na receptę powinny być
wydawane pacjentowi w aptece lub
punkcie aptecznym. To samo rozporządzenie zawiera także szczegółowe
wymagania dotyczące takich
R E K L A M A prawo
aspektów sprzedaży wysyłkowej,
jak: zapakowanie przesyłanego
leku i warunków transportu leku.
Rozporządzenie mówi, że transport
produktu leczniczego odbywa się
w wydzielonych przestrzeniach
środka transportu, zapewniających:
zabezpieczenie produktów leczniczych przed zanieczyszczeniami
organicznymi oraz uszkodzeniami
mechanicznymi, a także przed
mikroorganizmami i szkodnikami,
warunki uniemożliwiające pomieszanie i skażenie produktów leczniczych, kontrolę temperatury w czasie
transportu, warunki uniemożliwiające
dostęp do produktów leczniczych
osobom nieupoważnionym. Oznacza
to, że na obecnym etapie na pewno
dopuszczalne jest nawiązanie współpracy z apteką na dowóz leków OTC
do pacjentów. Należy więc założyć
działalność gospodarczą i skontaktować się z wybraną apteką, aby zaoferować jej swoje usługi. Należy przy
tym oferować usługi mając do dyspozycji odpowiedni środek transportu,
który spełnia wymagania wskazane
w rozporządzeniu.
Zmieniam pracę i chcę, aby moje
świadectwo pracy było prawidłowe.
Jakie dane powinno zwierać?
Zgodnie z art. 97 par. 2 Kodeksu
pracy, w świadectwie pracy należy
podać informacje dotyczące: okresu
i rodzaju wykonywanej pracy, zajmowanych stanowisk, trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia
stosunku pracy, a także inne
informacje niezbędne do ustalenia
uprawnień pracowniczych i uprawnień
z ubezpieczenia społecznego. Ponadto
w świadectwie pracy zamieszcza się
wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za
pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy
podać także informację o wysokości
i składnikach wynagrodzenia
oraz o uzyskanych kwalifikacjach.
Świadectwo pracy ma informacyjny
charakter i zakazane jest umieszczanie w nim np. elementów dotyczących oceny osobistej pracownika.
W świadectwie pracy, oprócz informacji określonych w art. 97 § 2
Kodeksu pracy, zamieszcza się także
informacje niezbędne do ustalenia
uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczenia społecznego,
dotyczące: wymiaru czasu pracy
pracownika w czasie trwania stosunku pracy, podstawy prawnej rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku
pracy, urlopu wypoczynkowego wykorzystanego przez pracownika w roku
kalendarzowym, w którym ustał
stosunek pracy, wykorzystania
dodatkowego urlopu albo innego
uprawnienia lub świadczenia, przewidzianego przepisami prawa pracy, należności ze stosunku pracy
uznanych i niezaspokojonych przez
pracodawcę do dnia ustania tego
stosunku, z powodu braku środków
finansowych, okresu korzystania
z urlopu bezpłatnego i podstawy
prawnej jego udzielenia, wykorzystanego urlopu wychowawczego,
liczby dni, za które pracownik
otrzymał wynagrodzenie, zgodnie
z art. 92 Kodeksu pracy, w roku
kalendarzowym, w którym ustał
stosunek pracy, zwolnienia od pracy
przewidzianego w art. 188 Kodeksu
pracy, okresu, za który pracownikowi
przysługuje odszkodowanie w związku
ze skróceniem okresu wypowiedzenia
umowy o pracę, okresu odbytej
czynnej służby wojskowej lub jej form
zastępczych, okresu wykonywania
pracy w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze, okresów nieskładkowych, przypadających
w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględnianych
przy ustalaniu prawa do emerytury
lub renty, danych, które są zamieszczane na żądanie pracownika. Pracownik może w ciągu 7 dni od
otrzymania świadectwa pracy
wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa.
15
R E K L A M A prawo
W razie nieuwzględnienia wniosku
pracownikowi przysługuje, w ciągu
7 dni od zawiadomienia o odmowie
sprostowania świadectwa pracy,
prawo wystąpienia z żądaniem jego
sprostowania do sądu pracy.
Jak dokładnie wygląda kwestia
dziedziczenia apteki po rodzicach?
Wspólnik
może ze spółki
wystąpić
poprzez tzw.
wypowiedzenie udziału
Zgodnie z art. 104 § 1 a Prawa
farmaceutycznego, istnieje możliwość
dziedziczenia zezwolenia na prowadzenie apteki. Zezwolenie na prowadzenie apteki nie wygasa w przypadku
śmierci osoby fizycznej, jeżeli chociażby jeden z jej następców prawnych
spełnia wymagania, o których mowa
w art. 99 (czyli jest osobą fizyczną
posiadającą zdolność do czynności
prawnych). Następca prawny, o którym mowa w ust. 1a, prowadzący
aptekę jest obowiązany wystąpić do
wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego o dokonanie zmian
w zezwoleniu w zakresie określenia
podmiotu, na rzecz którego zostało
wydane, w terminie 6 miesięcy od dnia
śmierci osoby fizycznej, o której mowa
w ust. 1a. Oznacza to, że po śmierci
właściciela apteki od momentu zgonu
spadkodawcy spadkobiercy, którzy
spełniają warunki do otrzymania
zezwolenia na prowadzenie apteki
(osoby fizyczne posiadające zdolność
do czynności prawnych) mogą
w terminie 6 miesięcy wystąpić
do Wojewódzkiego Inspektora
Farmaceutycznego o zmianę danych
w zezwoleniu i wpisanie wskazanego
spadkobiercy w miejsce spadkodawcy,
jako nowego właściciela apteki.
Aby uzyskać zmianę zezwolenia
należy przedstawić postanowienie
sądu o stwierdzeniu nabycia spadku.
Do czasu wydania postanowienia
sądu nie jest możliwe prowadzenie
apteki w oparciu o zezwolenie wydane
na zmarłego rodzica. Po upływie
6 miesięcy od daty zgonu rodzica
zezwolenie wygasa i trzeba się starać
o nowe, na własne nazwisko, bez
możliwości powołania się na kwestie
dziedziczenia.
Mam aptekę ze wspólnikiem,
chcemy się rozstać tak,
aby apteka pozostała moją
własnością. Jak powinny
wyglądać kwestie prawne?
Odpowiedź na zadane przez
Czytelnika pytanie zależy
16
od formy prawnej w jakiej prowadzona
jest apteka oraz od
tego, czy wspólnik zgadza się na
rozstanie i to, aby Czytelnik pozostał
właścicielem apteki. Zgodnie z art.
99 ustawy Prawo farmaceutyczne
zezwolenie na prowadzenie apteki
może posiadać osoba fizyczna, osoba
prawna oraz niemająca osobowości
prawnej spółka prawa handlowego.
Jeżeli apteka jest prowadzona przez
osobę prawną, jak np. spółkę
z ograniczoną odpowiedzialnością,
to najprostszym rozwiązaniem
wydaje się sprzedaż udziałów
w takiej spółce. W przypadku zaś
prowadzenia apteki przez np. dwóch
albo większą ilość przedsiębiorców
w formie spółki cywilnej to wystąpienie ze spółki przez wspólnika
regulują przepisy Kodeksu cywilnego.
Wspólnik może ze spółki wystąpić
poprzez tzw. wypowiedzenie udziału.
Dopuszczalne jest też zawarcie
porozumienia pomiędzy wszystkimi
wspólnikami. W przypadku wystąpienia jednego ze wspólników z dwuosobowej spółki cywilnej nastąpi
rozwiązanie spółki cywilnej
z chwilą wystąpienia wspólnika.
Dotychczasowa współwłasność łączna zamienia się we współwłasność
w częściach ułamkowych ze wszystkimi tego konsekwencjami. W takiej
sytuacji wspólnicy uzyskują prawo
rozporządzenia swoimi udziałami
w rzeczach, które poprzednio stanowiły ich współwłasność do niepodzielnej ręki. W wypadku rozwiązania spółki cywilnej wskutek
tego, że w następstwie wystąpienia
wspólnika ze spółki pozostał w niej
tylko jeden wspólnik, do wspólnego
majątku wspólników mają zastotosowanie przepisy art. 865 Kodeksu cywilnego. Likwidację majątku
wspólnego wspólników po rozwiązaniu
spółki cywilnej może przeprowadzić
sąd w trybie właściwym dla zniesienia
współwłasności, możliwe jest też
umowne zniesienie współwłasności.
Odp. mec. Bartłomiej Kochlewski, partner
w kancelarii Pietrzak, Bogen, Siekierzyński.
@
R E K L A M A opieka farmaceutyczna
Zdrowie seksualne
mężczyzn
– trudny temat w aptece
dr Monika
Łukasiewicz
ginekolog, położnik,
Zakład Seksuologii
Medycznej
i Psychoterapii
CMKP w Warszawie
P
rawie każdy mężczyzna doświadcza w życiu epizodu zaburzeń erekcji (ZE), związanego
ze specyficzną, stresującą sytuacją
życiową, powodującą wzrost wydzielania katecholamin i zwiększone napięcie układu współczulnego. Najczęściej, kiedy problem życiowy znika,
erekcja wraca do normy. O zaburzeniach erekcji (wg National Institute
of Health Conference) mówimy
w przypadku braku możliwości
wzwodu albo podtrzymania erekcji
członka niezbędnej do odbycia satysfakcjonującego stosunku.
Większość młodych mężczyzn
uważa, że ten problem nie będzie
ich dotyczyć. Co mówią badania?
Około 1 na 10 mężczyzn cierpi na
zaburzenia erekcji, a procent zaburzeń
erekcji wzrasta z wiekiem, osiągając
szczyt między 50-70 rokiem życia.
Wg Lindau ZE występują u 30,7 proc.
mężczyzn w przedziale wieku 57-64
lata, 44,6 proc. w przedziale 65-74
lata, 43,5 proc. w wieku 75-85 lat.
Jakie są przyczyny ZE?
Przyczyny mogą być organiczne i nieorganiczne. Nieorganiczne to przewlekłe czynniki stresogenne, problemy w relacji, czy też problemy z orientacją seksualną. Natomiast do organicznych zaliczamy choroby związane
ze zwiększonym ryzykiem incydentów
18
Problemy ze wzwodem to bardzo poważny problem – nie
tylko dotyczy mężczyzn, ale wpływa na życie seksualne
ich partnerek. O tym, jak farmaceuta może wspomóc
pacjenta z problemami w życiu seksualnym z dr Moniką
Łukasiewicz, ginekologiem położnikiem, specjalizującą
się w seksuologii rozmawia Marta Gawrylik.
sercowo-naczyniowych (40-80 proc.
mężczyzn zgłasza ZE), takie jak: cukrzyca, nadciśnienie, choroba wieńcowa,
dyslipidemia, miażdżyca i zespół metaboliczny. Niewiele mówi się o tym, że ZE
mogą wskazywać na niezdiagnozowane,
przebiegające bezobjawowo, choroby
sercowo-naczyniowe. Warto o tym
pamiętać, gdyż wykazano, że u 71 proc.
mężczyzn ZE wystąpiły około 25 miesięcy przed zawałem mięśnia sercowego.
Jakie inne choroby mogą wywołać
zaburzenia erekcji?
Łagodny przerost prostaty i zaburzenia czynnościowe dolnych dróg moczowych. Warto tutaj pamiętać, że
zaburzenia erekcji w obu tych przypadkach występują u 58-71 proc. mężczyzn. Inną przyczyną ZE są także
choroby neurologiczne (uraz rdzenia
kręgowego, stwardnienie rozsiane,
polineuropatie), niewydolność nerek,
zaburzenia endokrynologiczne, takie
jak: hipogonadyzm, hiperprolaktynemia, nadczynność i niedoczynność
tarczycy, oraz jatrogenne ZE: po
radioterapii, po operacji (raka prostaty, raka pęcherza) lub po niektórych
lekach.
Jakie leki powodują ZE?
Z leków na nadciśnienie są to ß-blokery, szczególnie nieselektywne (wyjątek
nebiwolol i karwedilol), metyldopa,
klonidyna, tiazydy, spironolakton,
rezerpina. Leki, które pozostają bez
wpływu na zaburzenia erekcji to: ACE-inhibitory, Ca-blokery oraz antagoniści receptora angiotensyny II. O tych
ostatnich coraz więcej w literaturze
mówi się, że poprawiają erekcję.
Pacjent z nadciśnieniem w aptece.
Co farmaceuta może mu poradzić?
Pacjentom z nadciśnieniem, których
znamy i mają do nas zaufanie, zalećmy zmianę trybu życia, co uważam za
podstawę wszelkich działań. Można
porozmawiać również o relacji z partnerką, o zdrowiu seksualnym. Jeżeli
pacjent bierze leki z grupy wymienionej powyżej, warto zalecić kolejną wizytę u lekarza i ewentualną zmianę
leków.
A co z pacjentem z cukrzycą?
U pacjentów z cukrzycą zaburzenia
erekcji występują u 35-60 proc. mężczyzn, a przy współistniejącym nadciśnieniu ryzyko ZE wzrasta u panów
do 80 proc. Ryzyko wzrasta również
w przypadku trwania cukrzycy powyżej 5 lat, złej kontroli glikemii, chronicznego spożywania alkoholu, nikotynizmu, retinopatii i polineuropatii.
Jak możemy pomóc choremu na
cukrzycę?
Pacjentom z cukrzycą należy zwrócić
uwagę na promocję zdrowego trybu
życia. Jeżeli znamy pacjenta można
opieka farmaceutyczna
19
Nazywanie
spraw seksu
„zdrowiem
seksualnym”
ułatwia
prowadzenie
rozmowy
zapytać go o relacje z żoną, o zdrowie
seksualne. Mam poczucie, że gdy seks
nazywamy „zdrowiem seksualnym”,
wszystkim łatwiej się otworzyć i można profesjonalnie o tym porozmawiać.
Zaburzenia erekcji to także problem
osób z depresją.
Tak, obserwujemy u nich obniżenie
sprawności w każdej dziedzinie zdrowia seksualnego (spadek pożądania,
zaburzenia erekcji, orgazmu). W trakcie leczenia SSRI (inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny) zaburzenia
seksualne wg metaanalizy poszczególnych badań pojawiają się u pacjentów
w przedziale od 25,8 proc. do 80,3 proc.
Co farmaceuta może zaradzić
w tej sytuacji?
Jeżeli znamy pacjenta dłużej i widzimy, że zaczyna mieć depresyjny nastrój, skarży się na bezsenność, wczesne budzenie się i ogólnie mówi
o braku sensu życia, to dobrze doradzić mu wizytę u psychiatry. Można
to zrobić delikatnie, używając do tego
np. zwrotu: „W obecnych czasach dużo
ludzi nie może znaleźć swojego miejsca,
psychiatrzy mają coraz więcej pacjentów, to teraz modne mieć własnego psychiatrę, dlaczego nie spróbować sobie
pomóc”. Jeżeli pacjent bierze SSRI,
można go zapytać, czy czuje
się lepiej, jakie ma relacje z żoną.
Badania pokazują, że spożywanie
alkoholu także zwiększa ryzyko ZE.
Jak jest z osobami nadużywającymi alkoholu i palącymi papierosy?
To prawda, jednak minimalne spożycie alkoholu dziennie 20-30 g na dobę
działa prewencyjnie w stosunku do
ryzyka sercowo-naczyniowego i ZE.
Palacze papierosów natomiast 1,5
razy częściej cierpią na zaburzenia
erekcji. Dlatego warto zachęcać pacjentów do rzucenia palenia, ale dając im
konkretne rady. Zawsze pacjent lepiej
reaguje na konkretne suplementy diety, sugestie pójścia do lekarza i wzięcia
leku pomocnego w zaprzestaniu palenia czy też akupunktury. Może w tym
pomóc luźne powiedzenie w stylu:
„Jak się pali, to wszystko gorzej wychodzi i niestety seks też… A seks taki
ważny w życiu. Dłużej się żyje, jak ma
się udane życie seksualne”.
Jakich praktycznych rad może
jeszcze udzielić farmaceuta?
Na pewno warto zalecić zmianę trybu
życia. Regularny wysiłek fizyczny
i spadek masy ciała poprawia istotnie
statystycznie erekcję oraz redukuje
ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
Moja rada jest taka, by zachęcać
pacjentów do dziesięciu minut spaceru
szybkim krokiem codziennie rano
(przed kawą i prysznicem), do wchodzenia po schodach, a nie jeżdżenia
windą. Zaproponować rower, basen,
a zamiast samochodu komunikację miejską. Chodzi o to, że
ludziom łatwiej zrobić proste
rzeczy niż od razu iść 5 razy
w tygodniu na siłownię. Dajmy
pacjentom takie możliwe do
realizacji rozwiązania. Zachęćmy
do zrobienia tylko jednej rzeczy,
np. niespożywania posiłków po godz.
18:00 albo nie jedzenia smażonych
potraw, itd. Pacjentowi można wskazać także zmianę leków przez lekarza
prowadzącego (jeżeli istnieje taka
możliwość) powodujących ZE na inne.
W jaki sposób farmaceuta może
pomóc, kiedy pacjent prosi o leki
na zaburzenia erekcji?
Kiedy pacjent pyta o leki na ZE, wtedy łatwiej jest podpytać czy problemy
utrzymują się od dawna, czy bierze na
stałe jakieś leki, czy leczy się na jakieś
choroby. Po takim krótkim wywiadzie, bo rozumiem, że w aptece jest
mało czasu, najlepiej skierować go do
internisty, seksuologa, pomóc wybrać
specjalistę, dać ewentualnie suplement diety. Przede wszystkim jednak
spróbujmy pomóc w decyzji udania się
do konkretnego specjalisty. W przypad-
ku kiedy ZE utrzymują się powyżej
3-6 miesięcy mężczyzna powinien
poddać się szczegółowej diagnostyce
i ewentualnie powinno zostać wdrożone leczenie. To ważne, gdyż jedynie co
drugi mężczyzna szuka właściwej terapii, a ok. 60 proc. przerywa leczenie
z powodu utraty motywacji, trudności
w zdobyciu odpowiednich leków czy
też niewłaściwej edukacji.
@
Dziękuję za rozmowę.
21
Co powinna wiedzieć
każda kobieta
o nietrzymaniu moczu
autor: mgr Elżbieta Kaden
Poradnia Wczesnej Rehabilitacji
Poporodowej i Uroginekologicznej
Centrum Medyczne „Żelazna”
N
ietrzymanie moczu to narastający problem, dotyczący
społeczeństw wszystkich krajów wysokorozwiniętych. Na taki stan
rzeczy składa się wiele, nierzadko
współistniejących, przyczyn takich jak:
 nadmiar pracy – zwykle przekłada
się to na stres, przemęczenie
i modyfikację stylu życia;
 m
niej aktywności fizycznej – wynika
nie tylko ze złych nawyków, ale i np.
sposobu przemieszczania się (wszędzie dojeżdżamy samochodem).
W efekcie pierwsze lub pojedyncze
próby podjęcia aktywności fizycznej kończą się często epizodami
NTM;
 w
yższy wiek pierworódek – z wiekiem tkanki zmniejszają swoją elastyczność i zdolność do regeneracji,
co oznacza częstsze problemy z nietrzymaniem moczu po porodzie;
 bagatelizowanie pierwszych objawów
– utarło się fałszywe przekonanie,
że objawy NTM podczas ciąży
pojawiające się przy kaszlu, kichaniu, śmiechu są normą i samoistnie miną. Często się tak zdarza.
Ale pamiętać trzeba, że obowiązujące nas światowe standardy
rekomendują włączenie takich osób
do grup ryzyka NTM i zalecają
okresowe badania kontrolne raz
w roku. Początkowo pojedyncze
incydenty (np. podczas infekcji) są
często lekceważone. Dopiero gdy
dolegliwości nasilają się i zaczynają przeszkadzać w normalnym
funkcjonowaniu, kobiety zaczynają
szukać pomocy, ale zwykle już
w momencie kiedy dysfunkcja
jest utrwalona i wymaga specjalistycznego leczenia;
22
W problemie nietrzymania moczu istotna jest
profilaktyka. Nasze codzienne nawyki mogą nie
tylko zapobiec pojawieniu się tego problemu, ale
złagodzić występujące już objawy.
 złe nawyki związane z oddawaniem
moczu – odraczanie mikcji (przetrzymywanie moczu w pęcherzu
przez wiele godzin), oddawanie moczu „na zapas” (np. przed wyjściem z domu), przyspieszanie mikcji, ograniczanie podaży płynów.
Profilaktyka jest niezbędna!
To od nas zależy stan naszego zdrowia,
dlatego zalecajmy pacjentkom dbanie
o następujące sprawy.
1. Nie przetrzymujmy moczu i nie opóźniajmy mikcji – to wbrew fizjologii. Par-
cie na pęcherz jest sygnałem z mózgu,
że musimy go opróżnić. Takie postępowanie prowadzi do problemów z rozpoczęciem mikcji (cewka moczowa
zaciśnięta przez wiele godzin nie może
się zrelaksować, więc wspomagamy się
parciem), nadmiernego rozciągnięcia
pęcherza moczowego i zaburzeń czucia
w pęcherzu, a w konsekwencji do
refluksu moczowodowego.
2. Nie oddawajmy moczu na zapas przed
wyjściem z domu – to nie jest fizjolo-
giczna mikcja, jeśli zmuszamy się do
oddania moczu, pomimo tego, że nie
czujemy takiej potrzeby. Pęcherz traci
zdolność gromadzenia moczu i zmniejsza swoją pojemność, a to może doprowadzić do częstomoczu.
3. Jeśli pojawiają się (nawet incydentalnie) objawy wycieku moczu, nie należy
czekać. Należy niezwłocznie poinfor-
mować o tym lekarza ginekologa,
lub lekarza rodzinnego. Jesteśmy jeszcze daleko w tyle za
Europą, ale są już w Polsce
pierwsze gabinety terapii
zachowawczej, gdzie bez
skierowania od specjalisty można
uzyskać pomoc, dlatego warto z niej
skorzystać jak najszybciej.
4. Noszenie wkładek/podpasek na stałe
nie zmniejsza dolegliwości. Ułatwiając
zachowanie higieny intymnej, oddalamy jedynie skorzystanie z fachowej
pomocy.
5. Kobiety po porodach nie powinny za
szybko wracać do obciążającej aktywności fizycznej. Zwłaszcza intensyw-
nych ćwiczeń siłowych, aerobowych,
dynamicznych, w założeniu mających
przywrócić figurę sprzed ciąży. Takie
działanie może wywołać objawy, które
wcześniej nie wystąpiły.
6. Następowym badaniem kontrolnym po
porodzie powinno być sEMG dla mięśni
dna miednicy, by ocenić ich aktualną
kondycję i ewentualne uszkodzenia.
7. Ćwiczenie mięśni dna miednicy
(ćwiczenia Kegla). Ćwiczenia powinny
być dostosowane do kondycji i stanu
mięśni osoby ćwiczącej, a nie pobierane z mało wiarygodnych źródeł.
Prawda jest taka, że nie da się
zoptymalizować ćwiczeń mięśni dna
miednicy. Zwykle odwrócenie nieprawidłowych nawyków wymaga czasu.
8. NIE WOLNO ćwiczyć (zaciskać i relaksować) zwieraczy podczas mikcji. To
bardzo często powtarzany błąd, który
skutkuje poważnymi zaburzeniami.
9. Nie należy ograniczać picia – sprzyja
to częstym infekcjom dolnego odcinka
układu moczowego (ZUM ), a u osób
w okresie okołomenopauzalnym
dodatkowo sprzyja podrażnieniom
okolic intymnych i eskalacji
objawów.
@
Nieżyt nosa u dzieci
autor: dr n. med. Violetta M. Piotrowska
specjalista otolaryngologii dziecięcej
Chociaż według powszechnej opinii „katar leczony trwa
siedem dni, a nieleczony tydzień”, trudno wyobrazić
sobie rodzica, który czekałby na ustąpienie kataru,
nie próbując pomóc swojemu choremu dziecku.
K
Nieżyt nosa
jest jedną
z najczęściej
występujących
dolegliwości
wieku
dziecięcego
atar infekcyjny (wirusowy lub
bakteryjny) trwa ok. 4 –10 dni
i zazwyczaj ustępuje samoistnie. Nie należy bagatelizować tego
schorzenia, bo powoduje ono u dziecka
duży dyskomfort. Farmaceuta może
zaproponować rodzicom stosowanie
odpowiednich środków farmakologicznych i leczenie objawowe. Warto
zwrócić rodzicowi uwagę, że katar
może być szczególnie niebezpieczny
dla noworodków i młodszych niemowląt, ponieważ jeszcze nie potrafią one
oddychać przez usta. Blokada nosa
związana z katarem może powodować
nie tylko kłopoty z oddychaniem, ale
także utrudnione ssanie i połykanie.
Zmniejszenie blokady nosa i usunięcie
gromadzącej się w nosku wydzieliny
zapobiega także, w dużym stopniu,
możliwym groźnym powikłaniom:
zapaleniu ucha środkowego, zapaleniu
zatok, oskrzeli czy płuc, jak również
zapaleniu gardła spowodowanemu
oddychaniem przez otwarte usta
powietrzem nieogrzanym, nieoczyszczonym i nienawilżonym.
Leczenie
Farmaceuta może podpowiedzieć
rodzicowi, że skuteczne leczenie kataru
powinno składać się z dwóch podstawowych elementów: oczyszczenia nosa
z zalegającej wydzieliny i zmniejszenia
blokady nosa. Po pierwsze, ważne jest
oczyszczanie nosa. Starszym dzieciom,
które same potrafią wydmuchiwać nos
wystarczy przypomnieć o tym co kilkanaście minut (ważne, aby dziecko
robiło to prawidłowo: najpierw
zatykało jedną dziurkę wydmuchując wydzielinę z drugiej,
potem odwrotnie). Aby ułatwić dziecku wydmuchanie
wydzieliny, można kilka minut
wcześniej podać do nosa po 2–3
krople wody morskiej lub soli fizjo-
logicznej, która rozrzedzi gęsty śluz.
Rodzic może także zrobić inhalację
z soli fizjologicznej. Znacznie trudniej
jest z młodszymi dziećmi, które jeszcze
nie opanowały sztuki dmuchania nosa
(zwykle dzieci uczą się czyścić nos
około drugiego roku życia, dziewczynki
nieco wcześniej niż chłopcy). U niemowląt i młodszych dzieci, oprócz
rozrzedzenia wydzieliny, możemy
dodatkowo zastosować nowoczesny,
mechaniczny aspirator dostosowany
do wieku dziecka. Drugim bardzo
ważnym elementem leczenia kataru
jest zmniejszenie blokady nosa poprzez
stosowanie odpowiednich środków
farmakologicznych. Zalicza się do nich
obkurczające krople do nosa zawierające ksylometazolinę lub oksymetazolinę w stężeniach dostosowanych
do wieku dziecka:
 k
sylometazolina: 0,05 proc.
u dzieci do 12. roku życia, 0,1
proc. powyżej 12. roku życia,
 oksymetazolina: 0,01 proc. dla
dzieci od 2. do 12. miesiąca życia, 0,025 proc. od 3 do 6 lat,
0,05 proc. powyżej 6. roku życia.
Preparaty działające obkurczająco
na błonę śluzową nosa są bardzo
skuteczne, jednak nie powinny być stosowane dłużej niż 3–5 dni. Stosowanie
ich przez dłuższy okres może spowodować uszkodzenie błony śluzowej
nosa i przewlekły nieżyt nosa (rhinitis
medicamentosa), spotykany głównie
u dorosłych, ale i niekiedy u leczących
się samodzielnie nastolatków. Pamiętajmy, że jeżeli katar przedłuża się,
wymagana jest konsultacja lekarska,
gdyż może to np. oznaczać nieżyt
alergiczny.
@
24
Gdy małe i wi´ksze noski
atakuje katar!
Zmniejsza katar1
● Udrożnia nos1
● Ułatwia swobodne oddychanie1
●
3 lat
Wy
od
go
dn
od
6 lat
af
ia
n
orm
a
a pod
wp
o sta ci ˝ el u
Oxalin 0,025%, Oxalin 0,05% (Oxymetazolini hydrochloridum). Skład i postać: Oxalin 0,025%: 1 g żelu do nosa zawiera 0,25 mg chlorowodorku oksymetazoliny. Oxalin 0,05%: 1 g żelu do nosa zawiera 0,5 mg chlorowodorku oksymetazoliny. Substancje
pomocnicze: benzalkoniowy chlorek. Wskazania: Obrzęk błon śluzowych występujący w: ostrym zapaleniu błony śluzowej nosa, alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa, zapaleniu zatok przynosowych. Dawkowanie i sposób podawania: Wyłącznie
do stosowania donosowego. Oxalin 0,025%: 1 dawka zawiera 0,025 mg chlorowodorku oksymetazoliny. Dzieci w wieku od 3 do 6 lat: 1 dawka do każdego otworu nosowego dwa do trzech razy na dobę. Nie należy stosować preparatu częściej niż 3 razy
na dobę. Oxalin 0,05%: 1 dawka zawiera 0,05 mg oksymetazoliny chlorowodorku. Dorośli i dzieci w wieku powyżej 12 lat: 1 dawka do każdego otworu nosowego dwa do trzech razy na dobę. Nie należy stosować produktu częściej niż 3 razy na dobę. Dzieci
w wieku od 6 do 12 lat: 1 dawka do każdego otworu nosowego dwa razy na dobę. Nie należy stosować produktu częściej niż 2 razy na dobę. Nie stosować dłużej niż przez 3 do 5 dni. Ze względów higienicznych opakowanie produktu powinno być stosowane
tylko przez jednego pacjenta. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek składnik produktu. Suche zapalenie błony śluzowej nosa. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Produkty zawierające oksymetazolinę mogą być stosowane
ze szczególną ostrożnością i tylko po dokładnym rozważeniu stosunku korzyści i ryzyka w przypadku: leczenia inhibitorami monoaminooksydazy (IMAO) i innymi lekami zwiększającymi ciśnienie tętnicze; zwiększonego ciśnienia śródgałkowego, szczególnie
w przypadku jaskry z zamkniętym kątem; ciężkich chorób serca i naczyń krwionośnych, np. choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego; guza chromochłonnego nadnerczy; zaburzeń metabolicznych, np. nadczynności tarczycy, cukrzycy.
Długotrwałe stosowanie oraz nadużywanie leków zmniejszających obrzęk błony śluzowej nosa może prowadzić do osłabienia ich działania. Może również spowodować uszkodzenie komórek nabłonka błony śluzowej nosa, zahamowanie aktywności rzęsek
i doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia błony śluzowej nosa oraz suchego zapalenia błony śluzowej nosa. Należy unikać stosowania dłuższego niż zalecane oraz przedawkowania. Ze względu na zawartość chlorku benzalkoniowego, produkt może
powodować podrażnienie błony śluzowej nosa. Działania niepożądane: Działania niepożądane uszeregowano w następujący sposób: Bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000),
bardzo rzadko (<1/10 000, w tym pojedyncze przypadki). Często: pieczenie w miejscu podania, suchość błony śluzowej nosa, kichanie. Niezbyt często: kołatanie serca, tachykardia; wzrost ciśnienia tętniczego. Niezbyt często: Zaburzenia układu nerwowego.
Rzadko: Niepokój ruchowy, bezsenność, bóle głowy; zmęczenie; nasilenie obrzęku błony śluzowej nosa (występuje po ustaniu działania produktu, jako objaw przekrwienia reaktywnego). Długotrwałe lub częste stosowanie produktu, zwłaszcza w dawkach
większych niż zalecane, może prowadzić do polekowego zapalenia błony śluzowej nosa (rhinitis medicamentosa). Takie działanie może wystąpić już po 5 dniach leczenia i w przypadku dalszego stosowania produktu, doprowadzić do nieodwracalnego
uszkodzenia błony śluzowej nosa i suchego zapalenia błony śluzowej nosa. Podmiot odpowiedzialny: Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu: Oxalin 0,025%, Oxalin 0,05% odpowiednio nr 4014, 4013
wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel. +48 22 364 61 00; fax. +48 22 364 61 02. www.polpharma.pl. Lek wydawany bez recepty. ChPL: 2012-03-22
1. Charakterystyka produktu leczniczego Oxalin 0,025%, Oxalin 0,05%
OXAL/005/08-2013
psychologia
Młodzi rodzice
– ważni pacjenci
autor: mgr Agnieszka Borowska
psychoterapeuta psychoanalityczny
Młodzi rodzice to bardzo ważna grupa pacjentów. Ma ona
swoje specyficzne potrzeby. Młodzi rodzice często są
zdenerwowani, zestresowani i zdezorientowani. Dlatego
w ich przypadku rola farmaceuty jest tak ważna.
J
Wykażmy
troskę
i słuchajmy
z zainteresowaniem,
a rodzic
sam nam
powie, co jest jego
problemem
aki jest młody rodzic? Przede
wszystkim próbuje się odnaleźć w nowej roli. Uczy się
czynności pielęgnacyjno-fizjologicznych, nie zawsze radzi sobie z interpretowaniem sygnałów wysyłanych
przez małe dziecko. Często radość
z posiadania dziecka miesza się
ze strachem o nie, lękiem: „nie
poradzę sobie”. Najczęściej zgłaszanym przez młode mamy problemem
jest brak wiedzy, niewystarczająca
edukacja i brak osoby, która udzieliłaby kompetentnej i życzliwej rady.
Młodzi rodzice często z nadmiaru
„dobrych rad” nie potrafią zdecydować, co jest dobre, a co złe dla
dziecka. Dlatego rola farmaceuty
w pomocy młodym rodzicom jest tak
ważna. Istotne, aby farmaceuta nie
„brał do siebie” emocji i zdenerwowania rodzica, gdyż fakt, że pacjent
jest dla farmaceuty nieprzyjemny
wynika najczęściej z lęku rodzica
o zdrowie dziecka. Farmaceuta może swoim spokojem, cierpliwością
i kompetencją pomóc nie tylko w wyleczeniu dziecka, ale i w uspokojeniu
rodziców.
Sytuacja 1: Zdenerwowana
matka dwulatka nie może
poradzić sobie ze zbiciem
wysokiej gorączki. Przychodzi
do apteki po raz kolejny w tym
samym dniu, prosząc o wydanie kolejnego leku przeciwgorączkowego.
W takiej sytuacji farmaceuta często
wie, że kolejny lek przeciwgorączkowy może zaszkodzić dziecku.
Zamiast jednak pacjentkę pouczać,
spróbujmy najpierw zająć się
26
uspokojeniem jej. Możemy powiedzieć: „Widzę, że przychodzi Pani
dziś do nas po raz kolejny. Nic dziwnego, że jest Pani zdenerwowana,
tym, że gorączka nie mija”. Warto
wykazać się zrozumieniem: „Rozumiem, że ma Pani nadzieję, że
kolejny lek będzie lepszy od poprzedniego. Może lepiej jednak poczekać, aż leki, które Pani podała wcześniej zadziałają? Wiem, że martwi
się Pani o dziecko, ale ponieważ jest
Pani bardzo zdenerwowana może
uspokoi Panią konsultacja z Państwa pediatrą”.
Uwaga: bądźmy przychylni i nie
oceniajmy pacjentki. Młoda mama
najbardziej potrzebuje konkretnych
informacji i spokoju.
Sytuacja 2: Dziecko bawi
się głośną zabawką. Zdejmuje
z regałów opakowania, jest
bardzo hałaśliwe. Matka nie
reaguje.
W takiej sytuacji nie tylko nam
jest trudno skupić się na pracy, ale
i inni pacjenci czują dyskomfort.
Nie chcemy jednak ostentacyjnie
zwracać uwagi. Możemy powiedzieć: „Podziwiam ciekawość Pani
dziecka” albo „Widzę, że Pani dziecko
interesuje się wszystkim dookoła,
to fantastyczna cecha”. Matka nie
poczuje się wtedy atakowana i nie
będzie odruchowo próbowała bronić
swojego dziecka i siebie. Potem
dodajmy: „Jest mi jednak trudno się
skupić na pracy, a chcę Panią dobrze
obsłużyć, czy mogłaby Pani poprosić dziecko, aby przez kilka minut
zachowywało się spokojniej? A ja
postaram się wydać Pani leki
psychologia
możliwie szybko”. W wyjątkowo uciążliwych przypadkach może warto
takiej osobie zaproponować obsługę
poza kolejnością?
Uwaga: nie powinniśmy sami strofować dziecka. Za zachowanie dziecka
odpowiada rodzic, i to z nim powinniśmy rozmawiać.
Sytuacja 3: Ojciec wypytuje,
co należy robić, kiedy dziecko
płacze podczas ząbkowania.
Ciągle powtarza te same
pytania, jakby w ogóle nie
słyszał odpowiedzi.
To naturalne, że w pewnym momencie i my robimy się podenerwowani,
ale nie okazujmy tego pacjentowi.
Możliwe, że ojciec po prostu nie
rozumie przekazywanego przez nas
komunikatu. Powiedzmy: „To może
wytłumaczę inaczej...”. Ale może być
też inny powód tego, że pacjent cały
czas powtarza to samo pytanie. Może
się na przykład okazać, że młody tata
pierwszy raz został z niemowlęciem
sam na dłużej i bardzo boi się, że „coś
zrobi źle przy dziecku”. Wtedy pomożemy, kiedy spróbujemy rozwiać jego
lęk, uspokoić, utwierdzić w kompetencjach, zamiast kolejny raz powtarzać to samo.
w interesie matki i dziecka: „Jeżeli
wydałabym Pani lek w niewłaściwej dawce, mogłabym dziecku tylko
zaszkodzić”. Wytłumaczmy, czemu
nie możemy nieprawidłowej recepty
zrealizować. Powiedzmy, że takie są
przepisy, że mówią one wyraźnie
w jakich sytuacjach farmaceuta musi
odmówić realizacji recepty.
Dokładnie wytłumaczmy,
co lekarz musi na recepcie
poprawić. Pokażmy, że
bardzo nas obchodzi sytuacja
matki, jest nam przykro, ale
nie możemy w tej sytuacji nic
zrobić. Możemy obiecać, że kiedy
matka wróci z poprawną receptą,
przyjmiemy ją poza kolejnością,
bo rozumiemy przecież, że jest zmęczona.
Uwaga: to nie jest nasza wina, że
recepta jest nieprawidłowo wystawiona. Ale zrozumiałe jest także zdenerwowanie pacjenta. Pamiętajmy,
że nasze działanie wynika z przestrzegania przepisów prawa.
@
REKLAMA
Uwaga: nie zakładajmy złych intencji
pacjenta, bo zwykle chodzi o to, że
pacjent się boi i czuje niepewnie.
Paradoksalnie traktowanie pacjenta
ze zrozumieniem zwykle ułatwia
porozumienie.
Sytuacja 4: Młoda mama kłóci
się z nami o wydanie leku, mimo że recepta jest nieprawidłowo wypisana. Jest nieprzyjemna i krzyczy.
Z jednej strony wiemy, że nie możemy
wydać takiego leku, z drugiej czujemy
się atakowani. Pamiętajmy jednak, że
postępujemy prawidłowo, ale zdenerwowanie kobiety jest wywołane tym,
że martwi się ona o zdrowie dziecka.
Warto wtedy pokazać, że rozumiemy
jej motywację, mówiąc np.: „Wiem,
że martwi się Pani o dziecko i bardzo
zależy Pani, aby zrealizować receptę”.
Często wtedy rodzic potwierdza lub
opowiada, że spędził tyle czasu u lekarza, że powrót do przychodni w celu
poprawienia recepty jest dla niego
nie do wyobrażenia. Pokażmy także
spokojnie, że nasze działanie jest
p
p
butelki jałowe
tubostrzykawki do maÊci
ocznych - jałowe
UNGUATOR® system miksujàcy
CAPSUNORM® system dzielenia proszków
Urzàdzenia do sporzàdzania leków i opakowania apteczne
firmy Eprus usprawniajà prac´ w recepturze
Dzi´ki nim Twoja receptura
jest bardziej efektywna
43-300 Bielsko-Bia∏a, ul. Leszczyƒska 32, tel./fax 33 497-73-70, fax 33 445-84-17
e-mail: [email protected], www.eprus.pl
27
prowadzenie apteki
Kontrola NFZ
– co warto wiedzieć?
rozmawiała: mgr Dagmara Bąk
redaktor Farmacji Praktycznej
Część
aptekarzy
ignoruje
zapisy
ustawy
refundacyjnej,
z czego może
wynikać wiele
problemów
Na co należy zwracać uwagę realizując recepty?
Co możemy zrobić, aby kontrola z Narodowego
Funduszu Zdrowia przebiegła pozytywnie? Na pytania
odpowiada dr n. farm. Joanna Erecińska, Naczelnik
Wydziału Gospodarki Lekami Pomorskiego Oddziału
Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.
Czy można zrealizować receptę,
na której brak jest danych
podmiotu drukującego?
Czy można dopisać ręcznie
numer telefonu w danych
świadczeniodawcy?
Tak, zgodnie z Rozporządzeniem
2012 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. z 2012 r., poz. 260
z późn. zm., § 16. ust. 4. pkt 1.),
osoba wydająca realizuje receptę,
na której nie wpisano lub wpisano
w sposób błędny dane podmiotu
drukującego, o których mowa
w § 2. ust. 4.
Nie można. Zgodnie z rozporządzeniem (Dz.U. z 2012 r.,
poz. 260 z późn. zm.,) te muszą być naniesione na recepcie
w formie nadruku, pieczątki
lub naklejki.
Co zrobić, jeżeli na recepcie
w danych świadczeniodawcy
jest inny REGON niż w kodzie
kreskowym?
Należy sprawozdać numer
REGON zamieszczony w danych
świadczeniodawcy, ponieważ w kodzie kreskowym jest on umieszczony dodatkowo. Można ten problem
wyjaśnić ze świadczeniodawcą
lub zgłosić do Funduszu.
Jeżeli apteka nie wpisała
danych dotyczących inwalidy
wojennego na rewersie recepty,
czy pociągnie to za sobą
konsekwencje finansowe
w razie kontroli?
Tak, recepta zostanie przeliczona
na uprawnienia pacjenta, który
takich uprawnień nie posiada
i różnica zostanie zakwestionowana.
28
Jeżeli na recepcie w danych
indywidualnej praktyki lekarskiej
jest numer REGON i numer
umowy z Funduszem 9811…,
który numer sprawozdać?
Należy sprawozdać numer REGON,
w takim przypadku nie jest wymagane podanie numeru umowy.
Jak powinna wyglądać
prawidłowo wystawiona recepta
na leki oznaczone symbolem
„Rpw”?
Na recepcie oznaczonej symbolem
„Rpw” lekarz może przepisać tylko
jeden lek. Musi podać jego dawkę,
ilość w sztukach oraz dawkowanie
maksymalnie na jeden miesiąc.
Zawsze należy również podać sumaryczną ilość substancji czynnej.
Dodatkowo przy przekraczaniu dawki
jednorazowej lub dobowej należy obok
niej postawić wykrzyknik, określić tę
dawkę słownie i opatrzyć pieczątką
z podpisem (jest to jeden z częstszych
błędów spotykanych podczas kontroli
recept narkotycznych). Należy
prowadzenie apteki
Apteki coraz
lepiej realizują
recepty, wpływ
na to mają
szkolenia
prowadzone
przez NFZ
również pamiętać, że receptę taką
apteka może zrealizować w terminie
14 dni od daty wystawienia.
Jakie błędy obecnie są stwierdzane najczęściej podczas
przeprowadzanych kontroli?
Apteki coraz lepiej realizują
recepty, wpływ na to mają szkolenia przeprowadzane przez izby
aptekarskie, krótkie szkolenia telefonicznie przeprowadzane przez
kontrolerów Funduszu w odpowiedzi na liczne pytania zadawane
przez aptekarzy, jak również same
kontrole przeprowadzane przez
Fundusz. Nadal zdarzają się
takie błędy, jak realizacja recept
z niepełnym adresem pacjenta, bez
wpisanego numeru oddziału NFZ,
pełnopłatnych zrealizowanych jako
refundowane, wydanie więcej niż
2 opakowań leku, mimo braku dawkowania lub na których
poprawka nie była parafowana
przez lekarza. Zdarzają się również braki recept wytypowanych
do kontroli.
Co jeszcze wykazują kontrole
przeprowadzone w aptekach?
Ostatnie kontrole wykazały bardzo
dużo błędów dotyczących
nieprawidłowości związanych ze sprawozdawaniem
danych z recept w formie
elektronicznej. Część
aptekarzy ignoruje zapisy
ustawy refundacyjnej, obowiązującego Rozporządzenia Mini-
stra Zdrowia w sprawie informacji
gromadzonych przez apteki oraz
informacji przekazywanych Narodowemu Funduszowi Zdrowia,
a także umów zawartych z POW
NFZ. Błędnie przekazywane są
daty wystawienia recept, numery
PESEL pacjentów, numery praw
wykonywania zawodu lekarzy,
numery REGON. Nie jest sprawozdawany fakt wydania zamiennika leku, wypisania recepty „pro
auctore, pro familia”, czy „daty
realizacji recepty od”.
O czym jeszcze powinny pamiętać osoby realizujące recepty?
Należy przypomnieć, że pacjenci
mają w tej chwili możliwość sprawdzenia w serwisie ZIP, jakie leki
zostały im zaordynowane i kiedy,
dlatego np. sprawozdanie błędnego
numeru PESEL pacjenta skutkuje
przypisaniem tych danych innemu
pacjentowi. Kontrole te będą kontynuowane. Ponadto zdarza się,
że podmiot prowadzący aptekę nie
powiadamia Funduszu w ustawowym terminie o zmianie ewidencji
osób zatrudnionych w aptece,
w tym zmian na stanowisku kierownika apteki. Przypominam,
że z tego tytułu nakładana jest
kara umowna w wysokości
200 złotych.
@
Podstawa
prawna
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA
ZDROWIA z dnia 11 września
2006 r. w sprawie środków
odurzających, substancji
psychotropowych, prekursorów
kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje.
ZDROWIA z dnia 22 grudnia
2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1
i preparatów zawierających
te środki lub substancje.
2011 r. w sprawie ogólnych
warunków umów na realizację
recept oraz ramowego wzoru
umowy na realizację recept.
2011 r. w sprawie informacji
gromadzonych przez apteki
oraz informacji przekazywanych Narodowemu Funduszowi
Zdrowia.
ZDROWIA z dnia 8 marca 2012 r.
w sprawie recept lekarskich.
29
prowadzenie apteki
Dlaczego ta,
a nie inna?
autor: mgr farm. Magdalena Habuz
Przeprowadzono ankietę, która miała odpowiedzieć na
pytanie, dlaczego pacjenci wracają do konkretnej apteki.
Dzięki niej chcieliśmy poznać upodobania pacjentów.
Czy mają swoją ulubioną aptekę i co powoduje, że do
niej wracają?
A
W aptece
pacjenci
nie zawsze
szukają
niskich cen,
dla wielu
z nich liczy
się jakość
obsługi
30
nkietę przeprowadzono
na terenie Krakowa oraz
w dwóch mniejszych miejscowościach o liczebności do 20 tys.
mieszkańców. Wyniki pokazują, że
niemal 70 proc. przepytanych osób
ma swoją ulubioną aptekę. Najistotniejsze czynniki decydujące o wyborze tej, a nie innej placówki to,
w kolejności wskazań: konkurencyjna cena (ok. 40 proc.), bliskość od
miejsca zamieszkania (ok. 25 proc.),
miła atmosfera i kompetentny personel (ok. 20 proc), częste promocje
i szeroki asortyment, dogodne godziny otwarcia, szybkość transakcji
i dostęp do strefy samoobsługowej.
Opieka i „dobre słowo”
Osoby starsze to osoby wymagające specjalnej opieki, zwłaszcza ze
strony lekarza prowadzącego i farmaceuty. Przywiązują się do miejsc
i ludzi, w nadziei że stabilizacja zapewni im bezpieczeństwo i zdrowie.
Dlatego zdecydowana większość ma
swoją ulubioną aptekę i zaufanego
farmaceutę, który już od drzwi
wita uśmiechem, życzliwym słowem, pyta o zdrowie i postępy terapii. Jeden ze starszych pacjentów
opowiada: „Od lat chodzę tylko do
jednej apteki, wszyscy już mnie tam
znają, wiedzą, na co choruję i jakie
leki zażywam. Bywają sytuacje, że
aptekarz przypomni mi o wizycie
u lekarza”. Kilka osób wspominało
małe osiedlowe apteki, gdzie czują
się jak u siebie. Osoby starsze nie
przepadają za to za dużymi zmianami w wystroju i bardzo nowoczesnymi wnętrzami. A jak ważne są
ceny leków? „Nie kupuję w aptece,
do której niegdyś chodziłem, bo mnie
na to nie stać. Jadę tramwajem na
drugi koniec Krakowa, bo tam moje
leki na osteoporozę są tańsze”. Ale,
co ciekawe, znalazło się niemało
osób, które mają inne zdanie. „Na
zdrowiu oszczędzać nie mam zamiaru. W każdej aptece coś jest drożej,
a coś taniej, więc na jedno wychodzi.
Chodzę od lat do tej jednej placówki,
w której mnie już znają i zawsze
coś dobrego podpowiedzą. Słucham
się tych rad, bo w czasach, gdy tak
ciężko dostać się do lekarza czasem
tylko w aptece ratunek”. Osoby pochodzące z małych miejscowości są
bardziej przywiązane do jednej placówki i od lat korzystają z jej usług.
Bardzo dobrze znają pracowników
i podkreślają, że dziś farmaceuta
to nie tylko profesjonalny doradca, ale i uważny psycholog. Umie
zaproponować pożądany preparat
w cenie dopasowanej do możliwości
pacjenta.
Komfort i profesjonalizm
Osoby młodsze, szczególnie takie,
które rzadko realizują recepty,
za istotne kryterium wyboru
uważają szeroki asortyment apteki,
zwłaszcza w zakresie suplementów
diety i dermokosmetyków. Duży
procent ankietowanych, szczególnie
kobiet, jako duży plus wymienia
prowadzenie apteki
także darmowe dermokonsultacje
oraz regularne promocje na całe
linie kosmetyków. Jedna z kobiet
opowiada: „Często oczekuję na
korzystną okazję zakupu ulubionych
marek. Idę do apteki z myślą zakupu jednego specyfiku a wychodzę
z całą siatką! Takie promocje
to okazja do kupna fajnego prezentu dla mamy czy przyjaciółki”.
Młodzi lubią, gdy apteka wygląda
na placówkę przyjazną, godną zaufania, gdzie zawsze mogą zasięgnąć porady. Dla nich liczy się
jakość preparatu i wysoki standard
obsługi, cena schodzi raczej na drugi plan, chociaż jest oczywiście
istotna. Młodsze osoby doceniają
także szeroki, pozalekowy asortyment placówki, jak dermokosmetyki
czy suplementy. Co ciekawe, także
ta grupa duży nacisk kładzie na
jakość obsługi: „Lubię, kiedy nikt
mnie nie pospiesza, a ja mogę sobie
dokładnie przestudiować ulotkę”.
Osoby te wracają do tej apteki,
w której spotkały się z empatią
i wsparciem.
Zapytaliśmy pacjentów, czy mają
swoją ulubioną aptekę
ogółem
TAK
68%
NIE
32%
osoby starsze i w średnim wieku
TAK
75%
NIE
25%
osoby młode
TAK
60%
NIE
40%
31
prowadzenie apteki
niskiego poziomu obsługi czy widocznych braków w edukacji. Pacjenci
wolą też, aby nie pytać przy nich
innych pracowników: „na co jest ten
lek?”. Nie lubią też, kiedy farmaceuta
w sposób widoczny się spieszy.
Pacjenci powiedzieli nam, jakie są
najczęstsze powody wyboru apteki
KONKURENCYJNA CENA
Profesjonalne porady
40%
Zdecydowana większość ankietowanych przytaczała sytuacje świadczące
o wysokim poziomie opieki farmaceutycznej, jak zainteresowanie problemem pacjenta, wyszukiwanie interakcji, fachowe doradztwo w zakresie
dodatkowej suplementacji czy zmiany
trybu życia, sporządzanie pisemnych
planogramów przyjmowania leków.
BLISKOŚĆ OD MIEJSCA ZAMIESZKANIA
25%
kompetentny PERSONEL
20%
PROMOCJE I SZEROKI ASORTYMENT
7%
DOGODNE GODZINY OTWARCIA
5%
SZYBKOŚĆ OBSŁUGI, KOMFORT ZAKUPÓW I INNE
3%
Pacjenci
zapytani
o przykłady,
zwykle opowiadają
pozytywne
historie
o tym, jak
farmaceuta
pomógł
w kwestiach
zdrowia
32
Przyjazne miejsce
Ważnym elementem dla wszystkich
grup, decydującym o wyborze apteki
jest dostosowanie pomieszczenia.
Tak o jednej z aptek zlokalizowanej
w sąsiedztwie poradni pediatrycznej wypowiada się jedna z młodych
mam: „Lubię moją aptekę. Podczas,
gdy ja stoję w kolejce po leki, moje
dziecko bawi się w kąciku przeznaczonym dla maluchów. Czasem, kiedy
przechodzimy obok placówki syn pyta
mnie, czy pójdziemy się dziś pobawić
do apteki”. O innych komfortowych
rozwiązaniach zapewniających intymność opowiada pewien pan: „Zawsze
korzystam z usług osiedlowej apteki. W środku zawsze jest duży ruch
i wydawać by się mogło, że farmaceuta nie znajdzie w takim rozgardiaszu czasu na rozmowę. Pozory
mylą, a to za sprawą jednego bardzo
prostego rozwiązania. P
ośrodku
apteki znajduje się naklejka, za którą
ustawiają się pacjenci i są kolejno
proszeni do wolnych okienek. Ten
dwumetrowy dystans od reszty
zainteresowanych zapewnia
komfort rozmowy i pewność,
że nikt nie przysłuchuje się
temu, o czym rozmawiam
z aptekarzem”. Z ankiety wynika,
że pacjenci najbardziej nie lubią
Jedna z mam opowiada: „W środku
nocy, z powodu wysokiej gorączki
dzieci, zmuszona byłam wezwać
pogotowie. Od razu wiedziałam pod
jaki adres mam się udać, by wykupić
potrzebny lek. Ciepłe słowo znajomej
pani farmaceutki podziałało na mnie
uspokajająco”. Wiele osób przytaczało historie swoje lub najbliższych,
którzy za namową farmaceuty
udali się do lekarza specjalisty a on
potwierdził przypuszczenia aptekarza. „Pierwsze objawy cukrzycy
są łatwe do przeoczenia. Nadmierne
zmęczenie tłumaczyłam sobie ilością
obowiązków w pracy, zwiększony
apetyt zrzuciłam na karb złej diety,
a na wzmożone pragnienie w ogóle
nie zwróciłam uwagi. Dopiero mój
farmaceuta zasugerował mi badania
w kierunku cukrzycy. Znał moją
rodzinę i wiedział, że mój tata zmaga
się z tą chorobą. W tej samej aptece
udzielono mi wielu porad, a tata
wspominał, że to w aptece nauczono go, jak używać glukometru i jak
ważne jest systematyczne zapisywanie
w notatniku poziomu cukru we krwi”.
Podsumowując, większość ankietowanych żywi w stosunku do zawodu farmaceuty pozytywne uczucia.
Jest to zawód zaufania społecznego.
Ludzie kojarzą aptekę z miejscem,
gdzie czeka empatyczny specjalista,
a nie z budynkiem. Co bardzo cieszy,
coraz więcej pacjentów docenia
korzyści płynące z opieki
farmaceutycznej.
@
nauka
Desloratadyna
- działanie przeciwzapalne
autor:
prof. Andrzej M. Fal
Klinika Chorób
Wewnętrznych
i Alergologii
CSK MSW
H
istamina pełni w organizmie
funkcję mediatora procesów
zapalnych. Między innymi
zwiększa ona przepuszczalność
naczyń żylnych zawłośniczkowych,
rozszerza naczynia krwionośne,
powoduje skurcz mięśni gładkich
(np. w oskrzelach). Histamina wydzielana w dużych ilościach do tkanki podskórnej podrażnia zakończenia
nerwowe, powodując świąd i ból.
Histamina współodpowiada za wiele
objawów reakcji alergicznej, m.in.:
świąd, kichanie, obrzęk tkanek,
wynikający ze wzrostu przepuszczalności naczyń krwionośnych,
i zaczerwienienie skóry wynikające
z rozszerzenia naczyń krwionośnych.
Część z tych objawów są to objawy
reakcji zapalnej. Jest to tym bardziej
zrozumiałe, że schorzenia alergiczne
są chorobami o podłożu zapalnym.
Dlatego istotną składową leczenia
przeciwalergicznego jest leczenie
hamujące ten typ zapalenia.
Czym jest desloratadyna
Desloratadyna (DL) to pochodna
piperydyny, jest metabolitem loratadyny. Według różnych badań jej
aktywność farmakodynamiczna jest
2,5 do 4 razy większa niż loratadyny.
DL należy do grupy leków przeciwhistaminowych (blokerów receptora
histaminowego H1) drugiej generacji. Charakteryzuje się wysokim
bezpieczeństwem kardiologicznym,
brakiem efektu sedacyjnego (nie
przechodzi przez barierę krew/płyn
mózgowo-rdzeniowy i nie powoduje
Desloratadyna chętnie stosowana jest w leczeniu
objawów alergii. Jednak warto zwrócić też uwagę
na przeciwzapalne właściwości desloratadyny.
senności) i niskim ryzykiem wystąpienia interakcji z innymi lekami.
Poza efektem grupowym wywieranym poprzez blokowanie receptora,
desloratadyna działa także przeciwzapalnie. Jest to szczególnie istotne
w kontekście zapalenia alergicznego
będącego patofizjologicznym podłożem takich schorzeń, jak na przykład
atopowe zapalenie skóry (AZS).
Działanie
przeciwzapalne DL
Szereg badań wskazuje na działanie przeciwzapalne desloratadyny
(w rozumieniu hamowania zapalenia
alergicznego). Hamuje ona uwalnianie z mastocytów (komórki tuczne)
i bazofilów cytokin prozapalnych
(białka biorące udział w odpowiedzi
odpornościowej) w stopniu większym niż wynika to z hamowania
degranulacji tych komórek. Dowodzi
to bezpośredniego wpływu desloratadyny na zmniejszenie ich syntezy1.
DL hamuje także ekspresję oraz
stężenie w surowicy form rozpuszczalnych dwóch cząsteczek odpowiedzialnych m.in. za napływ komórek
do tkanek w czasie rozwoju zapalenia
alergicznego. W dawce 5 mg dziennie
desloratadyna zmniejsza ekspresję
P-selektyny i stężenie sP-selektyny2
w surowicy oraz hamuje wzrost ekspresji ICAM-13,4. Ponadto desloratadyna hamuje aktywność czynników transkrypcyjnych (najsilniej
NF-kB)5,6 odpowiedzialnych za produkcję prozapalnych cytokin,
co stanowi jej kolejny, niezależny od
Schorzenia
alergiczne
są chorobami
o podłożu
zapalnym,
dlatego tak
ważne jest
przeciwzapalne
działanie
desloratadyny
33
R E K L A M A nauka
Co może zrobić
farmaceuta?
Warto pomóc pacjentowi odróżnić
nieżyt alergiczny nosa od zwykłego kataru. To ważne, ponieważ sposób leczenia w każdym
przypadku jest inny.
Po pierwsze: katar alergiczny
trwa dłużej niż nieżyt nosa spowodowany czynnikami bakteryjnymi lub wirusowymi.
Po drugie: alergiczny nieżyt nosa
często ma charakter przewlekły.
Po trzecie: alergiczny nieżyt
nosa często występuje w łatwych
do zaobserwowania cyklach
rocznych (np. wiosenny katar
sienny) lub można go powiązać
z obecnością zawsze takich
samych czynników (np. obecność
kota). Nieżyt nosa spowodowany
infekcją nie ma związku z tymi
czynnikami.
Po czwarte: nieżytowi alergicznemu towarzyszą zwykle objawy
charakterystyczne dla alergii,
np.: wysypka, zaostrzenie astmy
oskrzelowej, czy alergiczne zapalenie spojówek.
34
blokowania H1 mechanizm działania
przeciwzapalnego.
Podsumowanie
Postępowanie zmierzające do ograniczenia ekspozycji na alergen nie
zawsze jest możliwe (np. z powodu
braku wiedzy na temat tego, co
powoduje reakcję uczuleniową),
konieczne jest wówczas zastosowanie właściwej farmakoterapii.
Desloratadyna jest nowoczesnym
lekiem przeciwhistaminowym, charakteryzującym się wysokim profilem bezpieczeństwa. Wykazuje ona
szereg działań przeciwzapalnych,
wywieranych przynajmniej częściowo
w mechanizmie pozareceptorowym.
To element, który należy brać pod
uwagę przy doborze leku przeciwhistaminowego.
Przypisy:
1. Lichtenstein LM, Schroeder JT, Schleimer
RP, Kreutner W: „Inhibition of cytokine generation and release in human basophils
by desloratadine”, Clin Exp Allergy 2001
Sep; 31(9): 1369-77.
2. Agrawal DK: „Pharmacology and
clinical efficacy of desloratadine as
an anti-allergic and anti-inflammatory drug”; Expert Opin Investig
Drugs. 2001 Mar; 10(3): 547-60.
3. Papi A., Papadopoulos NG, Stanciu LA,
Degitz K, Holgate ST, Johnston SL: „Effect
of desloratadine and loratadine on rhinovirus-induced intercellular adhesion molecule
1 upregulation and promoter activation in
respiratory epithelial cells”, J Allergy Clin
Immunol. 2001 Aug; 108(2): 221-8.
4. Ciebiada M., Barylski M., Gorska-Ciebiada
M.: „Nasal eosinophilia and serum soluble intercellular adhesion molecule 1 in patients with
allergic rhinitis treated with montelukast alone
or in combination with desloratadine or levocetirizine”, Am J Rhinol Allergy. 2013 Mar-Apr;
27(2): e58-62. doi: 10.2500/ajra.2013.27.3881.
5. Wu R.L., Anthes J.C., Kreutner W., Harris
A.G, West R.E. Jr.: „Desloratadine inhibits
constitutive and histamine-stimulated nuclear
factor-kappaB activity consistent with inverse
agonism at the histamine H1 Receptor”, Int
Arch Allergy Immunol. 2004 Dec; 135(4):313-8.
Epub 2004 Nov 24.
6. Roumestan C., Henriquet C., Gougat C.,
Michel A., Bichon F., Portet K., Jaffuel D., Mathieu M: „Histamine H1-receptor antagonists
inhibit nuclear factor-kappaB and activator
protein-1 activities via H1-receptor-dependent
and -independent mechanisms”, Clin Exp
Allergy. 2008 Jun;38(6):947-56.
doi: 10.1111/j.1365-2222.2008.02990.
@
dermokosmetyki
Pielęgnacja ciała
– problemy estetyczne
autor: Monika Pasikowska
dr n. biochemicznych
N
ajważniejsze to podjąć działania zapobiegawcze na początkowym etapie zmian lub
profilaktycznie, znając swoją genetycznie uwarunkowaną skłonność
np. do rozstępów po ciąży. Niektóre
z problemów bywają łatwiejsze do zredukowania, tak jak suchość i szorstkość
skóry, inne natomiast trudniejsze
i bardziej problematyczne, jak walka
z utrwalonymi rozstępami czy cellulitem. Właściwym rozwiązaniem jest
stosowanie odpowiednich preparatów
dermokosmetycznych, które cechują
się wysoką tolerancją i skutecznością
w działaniu. Dodatkowo bezpieczną
dermopielęgnację można wspomóc
zabiegami kosmetycznymi, dietą
i ćwiczeniami. Odpowiednie podejście
do pielęgnacji skóry, a także profilaktyka, może sprawić, iż skóra szybciej
się zregeneruje i stanie się odporniejsza
na działanie czynników zewnętrznych.
Rozstępy i szybka
utrata jędrności
Ciąża to okres, w którym ciało kobiety
szczególnie podatne jest na niekorzystne zmiany, takie jak wiotczenie skóry
brzucha i bioder, a w okresie karmienia
– utrata jędrności piersi. Bardzo trudnym do usunięcia problemem są rozstępy. Powstają one w wyniku nadmiernego przeciążenia słabych włókien tkanki łącznej, czyli wtedy, gdy skóra rozciągana jest zbyt mocno w stosunku do
swojej elastyczności. Dochodzi wówczas
do uszkodzenia białkowej macierzy podtrzymującej skórę. W efekcie na udach,
pośladkach, brzuchu lub piersiach pojawiają się wąskie paski delikatnej różowej
36
Poprawa wyglądu skóry dotyczy nie tylko twarzy. Całe ciało
wymaga specjalistycznej pielęgnacji, która pozwoli zapobiec
takim defektom estetycznym, jak cellulit, rozstępy, trądzik
czy brak wiotkości i jędrności na skutek przesuszenia oraz
podrażnienia skóry. Jak sobie radzić z tymi problemami?
skóry. Z czasem stają się one bardziej
widoczne, charakteryzuje je obrzęk
w skórze właściwej. Po pewnym czasie
(niekiedy już po około 6 miesiącach) rozstępy bledną, pozostawiając na skórze
nieregularne linie. W tak zmienionych
obszarach naskórek jest cieńszy, a granica łącząca go ze skórą właściwą ulega
spłaszczeniu. Włókien kolagenowych jest
mniej, są one często zniekształcone
i pofragmentowane. Rozstępy we wczesnej fazie, charakteryzujące się różowym zabarwieniem, można jeszcze
z sukcesem usunąć, dobierając odpowiednie preparaty pielęgnacyjne (rozstępy w kolorze białym, starsze niż rok,
są już znacznie trudniejsze do usunięcia
i wymagają interwencji dermatologa
lub chirurga). Kosmetyki dla kobiet
w ciąży zapobiegające powstawaniu
rozstępów powinny opierać się na składnikach poprawiających elastyczność
skóry, stymulujących produkcję nowych
białek macierzy pozakomórkowej lub też
na substancjach poprawiających mikrokrążenie. Problem rozstępów dotyczy
również osób z tendencją do wahań wagi
ciała. Kobietom od 4. miesiąca ciąży (ze
względu na ryzyko zbyt mocno uciskanego brzucha w trakcie masażu oraz
produkcji hormonów, których zbyt wysokie stężenie we krwi nie jest wskazane
w pierwszym trymestrze ciąży) i po
porodzie marka Pharmaceris poleca
serię specjalistycznych preparatów
Pharmaceris M, które posiadają pozytywną opinię Instytutu Matki i Dziecka.
Zostały przebadane klinicznie i dermatologicznie, są polecane przez ginekologów-położników. Do preparatów szczególnie
wartych polecenia należą:
Krem zapobiegający rozstępom
wzmacniający strukturę skóry
FOLIACTI™ – zawiera kwas foliowy
działający kompleksowo na osłabioną skórę, przyspiesza produkcję kolagenu i elastyny, zwiększając elastyczność i zdolność skóry na rozciąganie. Fitokomplekąs hamuje proces
odkładania się tkanki tłuszczowej
w miejscach szczególnie na to narażonych (brzuch, uda, pośladki i biodra), regeneruje i wygładza skórę. Olej
bawełniany oraz witamina E zapewniają odżywienie, zmiękczenie
i długotrwałe nawilżenie skóry suchej
i napiętej. Krem nie zakłóca badań
USG.
Preparat zmniejszający istniejące
rozstępy TOCOREDUCT™ forte
– zmniejsza wielkość oraz głębokość
rozstępów (na brzuchu, biodrach,
pośladkach i udach) już po 6 tygodniach stosowania. Redukuje ich
barwę, dzięki czemu stają się mniej
widoczne. Wykazuje natychmiastowe
działanie ujędrniające, uelastyczniające i nawilżające. Zawiera: proteiny z dyni zwyczajnej (regenerują,
przywracają skórze elastyczność
i napięcie), masło Shea (łagodzi
i zmiękcza), witaminę E, skoncentrowane soki owoców i kwasy owocowe, przyspieszające odnowę
komórkową. Nie zakłóca badań USG.
Ujędrniający krem do pielęgnacji
biustu w okresie ciąży i karmienia
BUSTFIRM™ – ujędrnia, nawilża
i odżywia skórę, dzięki czemu jest ona
elastyczna i bardziej odporna na
rozciąganie i powstawanie rozstępów.
Zawartość sprawdzonych substancji
dermokosmetyki
łagodzących zmniejsza uczucie napiętej skóry biustu, a także koi podrażnienia (szczególnie na skórze sutków)
powstałe podczas karmienia. Zawiera
unikalne połączenie składników
aktywnych: witaminy E, oleju
z rzepaku, alantoiny oraz D-pantenolu.
Poporodowy balsam ujędrniający
do ciała POSTNATAL™ – regene-
rujący preparat ujędrniający do
pielęgnacji ciała (brzuch, biodra)
już od pierwszych dni po porodzie.
Skutecznie ujędrnia i zwiększa sprężystość skóry osłabionej rozciągnięciem, intensywnie nawilża i odżywia,
przywracając skórze właściwe
napięcie i gładkość. Skoncentrowana
formuła balsamu zawiera połączenie
wyciągu z zielonej algi, protein ze
słodkich migdałów i wosku z oliwek.
Dużym problemem wielu kobiet w ciąży są też dolegliwości intymne – to dlatego w serii Pharmaceris M nie mogło
zabraknąć żelu do higieny intymnej,
przeznaczonego dla kobiet w okresie
ciąży, połogu oraz karmienia.
Żel do higieny intymnej dla kobiet
LACTI-INTIMA – jest wyjątkowo deli-
katny, o kwaśnym pH, z kwasem mlekowym. Zapewnia skuteczną higienę
oraz pielęgnację okolic intymnych,
zmniejszając ryzyko infekcji i podrażnień. Wyciąg z kwiatu wiciokrzewu
ma działanie przeciwbakteryjne
i przeciwgrzybiczne, przynosząc natychmiastowe ukojenie i uczucie świeżości. Olej Canola łagodzi podrażnienia, zaczerwienienia oraz objawy
pieczenia.
Cellulit
Kolejnym estetycznym problemem
ciała jest cellulit. Dotyka głównie
kobiety i wbrew stereotypom nie jest
wyłącznie związany z nadwagą. Zwy-
kle jest widoczny na biodrach, udach
i pośladkach, czasami na ramionach.
Cellulit jest bowiem objawem nadmiernego gromadzenia się komórek tłuszczowych w tkance podskórnej i zwykle
towarzyszy mu skłonność do zatrzymywania wody w organizmie. Prawidłowe
komórki tłuszczowe mają ok. 1-2 mm
średnicy, a u osób z cellulitem mogą się
rozrosnąć nawet 10-krotnie. Razem
z toksynami i nieodprowadzonymi produktami przemiany materii tworzą tzw.
złogi, które widoczne są na skórze
w postaci nierówności, wgłębień i wypukłości. Ich rozmiar i ewentualna
bolesność w dotyku zależą od stopnia
zaawansowania problemu. Cellulit
jest w dużej mierze uwarunkowany
genetycznie – dlatego jeśli występuje
u kobiet w rodzinie, dobrze jest zacząć
profilaktykę antycellulitową jeszcze
przed jego pojawieniem się lub nasileniem objawów. Rozwojowi cellulitu
sprzyjają: siedzący tryb życia, stres,
kuracje hormonalne, nieodpowiednia
dieta i złe nawyki pielęgnacyjne.
Cellulit powstaje w wyniku zachwiania
równowagi między magazynowaniem,
a uwalnianiem tłuszczów na poziomie
adipocytów, które są komórkami tłuszczowymi odpowiedzialnymi za przechowywanie – w postaci triglicerydów
– glukozy, kwasów tłuszczowych i produktów przemiany materii krążących
we krwi. Gdy organizm odczuwa
potrzebę skorzystania ze zmagazynowanej w substancjach energii, zachodzi
zjawisko lipolizy, czyli uwalniania
triglicerydów i rozkładania ich na wolne
kwasy tłuszczowe. W sytuacji nagromadzenia tłuszczu i szybkiego namnażania
adipocytów struktura tkanek wokół
komórek zostaje zmodyfikowana. Złogi
tłuszczowe zostają uwięzione w sieci
włókien podporowych skóry, a wypełniające się tłuszczem adipocyty zwiększają
swoją objętość, uciskając włókna
i naczynia krwionośne. Utrudnia to
krążenie krwi i limfy na poziomie
tkanek. Efektem tych zmian jest
pojawienie się nierówności na skórze,
utrata elastyczności i pogłębianie się
zmian o charakterze cellulitu. Na
rynku istnieje wiele różnych preparatów
przeciwdziałających cellulitowi. Bardzo
ważną częścią kuracji jest regularne
stosowanie peelingów i masowanie
ciała – następuje wtedy poprawa mikrokrążenia i przyspieszenie procesów
przemiany materii, a w szczególności
szybciej usuwane są toksyny. W kompleksowej walce z cellulitem pomogą
dwa specjalistyczne preparaty z linii
Pharmaceris C – przeznaczonej dla
osób z objawami cellulitu, z tendencją
do wahań wagi ciała, a także skóry
zwiotczałej:
Drenujący peeling antycellulitowy
do mycia ciała CELLU FREE PRE
– preparat oczyszcza skórę i złuszcza
obumarłe komórki naskórka. Masaż
drenujący przy pomocy drobinek
peelingujących pobudza mikrokrążenie, przyspieszając procesy przemiany materii. Zawarty w peelingu ekstrakt z pomarańczy wspomaga działanie zmniejszające widoczne objawy
cellulitu, wygładzając i zwiększając
sprężystość i napięcie skóry.
Skoncentrowany krem-żel antycellulitowy o podwójnym działaniu
CELLU FREE – jego formuła oparta
jest na wzajemnie uzupełniających
się kompleksach: DERMÈ™
SYSTEM zmniejszającym istniejący
cellulit i IM FORMULA™ zapobiegającym jego nawrotom. Preparat
widocznie zmniejsza nierówności
skóry i objawy nasilonego cellulitu,
wspomaga usuwanie nadmiaru wody
ze skóry.
Sucha skóra
Nadmierna suchość skóry również jest
problemem często spotykanym zarówno
wśród osób zdrowych, jak i pacjentów
z różnymi określonymi chorobami
skóry. Zaburzenia w funkcjonowaniu
skóry objawiające się nadmiernym
wysuszeniem niekiedy stanowią
jedynie dolegliwość sezonową, występującą w wyniku okresowego działania
czynników zewnętrznych lub jako
efekt drobnych zaburzeń w pracy
organizmu. Skóra sucha jest na ogół
dość jasna i cienka, zazwyczaj zaczerwieniona na skutek prześwitywania
naczyń krwionośnych, prawie zawsze
37
R E K L A M A dermokosmetyki
matowa z zamkniętymi i niewidocznymi porami. Cechuje ją także brak
połysku, powierzchniowe złuszczanie
i obecność pęknięć. Cechami namacalnymi i subiektywnymi skóry suchej
jest szorstkość, zmniejszenie elastyczności i kruchość, uczucie ściągania,
pieczenia, mrowienia i swędzenia.
Problem skóry suchej dotyczy niezwykle
dużej grupy osób. Często pojawia się
w pewnym wieku i z różnym przebiegiem – zaostrzeń i okresów poprawy
– pozostaje już na stałe dominującą
cechą skóry. Kosmetyki stosowane
do mycia i nawilżania skóry muszą być
szczególnie łagodne, nie wywołujące
podrażnień i nie uszkadzające płaszcza
wodno-lipidowego skóry. Wskazane jest
stosowanie kosmetyków pozostawiających na skórze lekką barierę okluzyjną,
zawierającą lipidy i cząsteczki higroskopijne, a także zawierające składniki stymulujące odbudowę struktury i funkcji
barierowej skóry. Kluczowe w pielęgnacji skóry suchej są EMOLIENTY
– wykazują działanie nawilżająco-natłuszczające: pomagają zatrzymać
naturalną wodę we wnętrzu skóry
poprzez wiązanie jej z lipidami skóry
oraz poprzez ich odbudowę. Wśród
emolientów znajdziemy naturalne
substancje roślinne natłuszczające
skórę, takie jak masło Shea, oleje:
awokado, babassu, sojowy, Canola
i woski: pszczeli oraz z oliwek. Warta
polecenia jest linia dermokosmetyków
Pharmaceris E, na bazie emolientów,
przeznaczona do pielęgnacji skóry
suchej i bardzo suchej, wrażliwej,
skłonnej do łuszczenia się i podrażnień,
a także ze skłonnością do atopowego
zapalenia skóry. Podstawowe preparaty,
niezbędne w codziennej pielęgnacji
ciała to:
Emolientowy żel do mycia ciała
EMOLIACTI – delikatnie oczyszcza
skórę, jednocześnie ją nawilżając
i wygładzając. Olej Canola łagodzi
i odżywia skórę. Formuła żelu, bogata
w składniki natłuszczające, pozostawia na skórze ochronną warstwę
zabezpieczającą przed wysuszeniem.
Kremowa emulsja do ciała
EMOLIACTI – intensywnie odżywia,
nawilża i regeneruje skórę. Lanolina
zapewnia odbudowę płaszcza hydrolipidowego skóry, redukując wysuszenie i łuszczenie. Połączenie alantoiny
i mleczanu sodu zapewnia intensywne
nawilżenie skóry przy jednoczesnym
działaniu kojącym, wygładzającym
i zmiękczającym. Emulsja natych-
38
SEBO-ALMOND-CLARIS – preparat przeznaczony do przemywania
skóry trądzikowej z umiarkowanymi
i intensywnymi zmianami zapalnymi z tendencją do błyszczenia,
powstawania blizn i przebarwień
potrądzikowych. Odznacza się silnym
działaniem bakteriostatycznym,
hamując całkowicie rozwój bakterii
i proces powstawania zmian trądzikowych. Głęboko oczyszcza skórę
i działa regulująco na wydzielanie
sebum, zapobiegając namnażaniu
się bakterii i powstawaniu nowych
niedoskonałości. Kwas migdałowy
złuszcza martwe komórki naskórka,
umożliwiając fizjologiczne odblokowanie porów. Ekstrakt z cytryny
i Fruit-peel działają rozjaśniająco
na przebarwienia. Preparat nie powoduje przesuszenia skóry.
miastowo łagodzi uczucie ściągnięcia
i dyskomfort suchej skóry, wspomaga
jej naturalne mechanizmy ochronne.
Krem-masło do ciała EMOLIACTI
– innowacyjne połączenie oleju
z awokado, oleju babassu i wosku
pszczelego, nadaje preparatowi
intensywne właściwości odżywcze i natłuszczające, tworząc
na powierzchni skóry ochronny film,
który zabezpiecza i chroni przed
wysuszeniem. Kompleks witamin
(m.in. A, E) odżywia i regeneruje
nawet bardzo suchą skórę.
Przy nadmiernej suchości skóry warto
sięgnąć po intensywnie działające
preparaty, np. z serii Pharmaceris P,
przeznaczonej do pielęgnacji skóry
ciała ze zmianami łuszczycowymi
i rekomendowanej także dla osób
z nadmierną suchością skóry, uczuciem
napięcia, swędzenia oraz łuszczeniem
się naskórka. Są to:
Żel do mycia ciała antybakteryjny
BODY-SEBOSTATIC – do codzien-
nego oczyszczania skóry ciała
ze skłonnością do trądziku, przetłuszczania się, powstawania krostek
i grudek w szczególności na plecach oraz na dekolcie. Skutecznie
oczyszcza skórę ciała, jednocześnie
wykazując działanie antybakteryjno-przeciwtrądzikowe. Redukuje
zmiany trądzikowe dzięki zawartości
tamaryndy i glukonianu cynku.
Żel do mycia ciała i skóry głowy
PURI-ICHTILIUM – preparat dosko-
nale myje skórę głowy oraz ciała,
zastępując mydło i szampon. Działa
łagodząco i regenerująco. Zawarty
w żelu ichtiol niweluje podrażnienia
oraz zmniejsza uczucie swędzenia
skóry. Piroktonian olaminy niweluje
łuszczenie się skóry zarówno nieowłosionej, jak i owłosionej (łupież),
zapobiegając jednocześnie nawrotom
dolegliwości.
Kojąco-natłuszczający krem do ciała
BODY-ICHTILIUM – krem normali-
zuje procesy odnowy naskórka. Zawarty w nim jasny ichtiol
koi i zmniejsza świąd skóry. Witaminy
E i F uzupełniają cement międzykomórkowy naskórka, odżywiając oraz
wzmacniając strukturę skóry. Stosowanie preparatu, dzięki zastosowaniu
kwasu salicylowego, zapewnia delikatne złuszczenie powierzchniowych
warstw zrogowaciałego naskórka,
przywracając skórze wygładzenie
i zdrowy wygląd.
Trądzik
Jest problemem estetycznym nie tylko
twarzy. Pojawia się najczęściej na plecach, a ślady potrądzikowe naprawdę
trudno usunąć. W wypadku
trądziku warto sięgnąć po dwa
specjalistyczne i skutecznie
działające preparaty z linii
Pharmaceris T:
Oczyszczający płyn bakteriostatyczny do twarzy, dekoltu
i pleców 2% kwasu migdałowego
Profilaktyka przede wszystkim
Niedoskonałości estetyczne rzadko
kiedy pojawiają się nagle. Zwykle
pracujemy na nie tygodniami lub
nawet miesiącami. Dlatego zawsze
warto działać profilaktycznie albo
odpowiednią, specjalistyczną pielęgnację zacząć najpóźniej wtedy, kiedy
pojawią się pierwsze, jeszcze niegroźnie wyglądające, zmiany. Dzięki
temu skóra wzmocni się i będzie
bardziej odporna na rozciąganie czy
cellulit. Warto pamiętać, że zmiany
te są w większości trudne do usunięcia i zwykle potrzeba miesięcy,
aby je zredukować. Im szybciej więc
o nie zadbamy, tym szybciej się ich
pozbędziemy.
@
dermokosmetyki
39
Energia brunetki
Pani Sylwia Filipiak z Ostrowa Wielkopolskiego
zaskoczyła nas wszystkich swobodą
i otwartością na zmiany.
Makijaż
Sergiusz Osmański,
wizażysta
W tej stylizacji położyliśmy nacisk
na makijaż oka. Wyeksponowaliśmy je poprzez namalowanie
kreski w lekko granatowym odcieniu, który przepięknie podkreślił tęczówkę. Spojrzenie zyskało
głębię, dzięki dodaniu kilku kępek
rzęs przy zewnętrznym kąciku
oka. Ustom nadaliśmy kolor zgaszonej fuksji, co podkreśliło cały
makijaż. Kości policzkowe wymodelowaliśmy kroplą różu.
Pani Sylwia
przed
metamorfozą
Fryzura Tomasz Burkacki, fryzjer
Pani Sylwia miała długie, ciemne, matowe włosy. Pogłębiliśmy oraz nasyciliśmy naturalny kolor włosów. Poprzez graficzną grzywkę twarz naszej bohaterki nabrała odpowiednich proporcji. Pani Sylwia będzie ją mogła wykorzystać
w każdej stylizacji, a jeśli zrobi kucyk, będzie on, doskonałym wykończeniem
fryzury, bez konieczności odsłonięcia całej twarzy. Włosy zostały skrócone
do długości, która najbardziej sprzyja proporcjom całej sylwetki.
Sesja Julia Dunin, fotograf
Metamorfoza odmieniła panią Sylwię i wydobyła z niej szalenie interesującą mieszankę pewności siebie, energii i entuzjazmu. Na sesji wykorzystałyśmy zarówno
popołudniowe słońce, które bardzo korzystnie wydobyło żywe kolory makijażu
i ubrań, jak i spokojniejsze wnętrza, by skupić się na zdjęciach portretowych. Pani
Sylwia pozowała z ogromną naturalnością, jednocześnie świetnie się bawiąc.
KONKURS!
Metamorfozy
Modny makija¿
z
PIR/086/02-2011
fryzura
Wydawać by się mogło, że znalezienie się Nowa
w okiem
rękach
(pod
fryzjera tylu
gwiazd
Sesja zdjêciowa
– Tomasza Burkackiego)
wspaniałych specjalistów może być tylko cudownym
marzeniem, a jednak nie! Do tej pory nie mogę uwierzyć, że
przytrafiło się to właśnie mnie. Metamorfoza tchnęła we mnie
świeżość, pokazała, że czasami warto wprowadzić trochę
wizerunkowego szaleństwa. Tomasz Burkacki wywołał u mnie Relaksuj¹ce
pozytywny szok,
dzięki
niemu uzyskałam
Wygraj
pobyt
w SPA! piękny kolor włosów, zabiegi w SPA
do którego z chęcią powracam. Profesjonalny makijaż dopełnił
Spośród nades³anych zg³oszeñ wy³onimy 5 pañ,
całości i już wtedy nie mogłam oderwać oczu od lusterka.
które wezm¹ udzia³ w niezapomnianej
Wszystkiemetamorfozie
wskazówki wodnośnie
garderoby
były bardzo
SPA, w hotelu
Ossa.
pomocne i uświadomiły mi, jak tuszować swoje mankamenty
figury i eksponować jej zalety. Wspaniałe fotografie Julii Dunin
pozwoliły mi na zawsze zachować wspomnienia z Metamorfoz.
Sylwia Filipiak
11PH010_kupon_konkursowy_148x105_v4.indd 1
11-02-24 14:01
Ekipa Metamorfoz:
Tomasz Burkacki
fryzjer
www.hairmaster.pl
Sergiusz Osmański
wizażysta
Julia Dunin
fotograf
życie jest piękne
R E K L A M A autor:
Adam Chowański
stylista
Wyrazista
i energiczna
T
ypowy „zimowy” rys kolorystyczny naszej bohaterki
najlepiej komponuje się
z intensywnymi i zdecydowanymi barwami. Asymetryczna kobaltowa spódnica w kształcie litery A zwraca uwagę na smukłe nogi oraz dodaje nieco krągłości
wąskim biodrom. Z kolei długi
naszyjnik optycznie zwęża szeroką
linię ramion. Świetnym uzupełnieniem stroju są, modne ostatnio,
botki na wysokim obcasie. Pani
Sylwia preferuje aktywny i pełen
energii tryb życia. Dlatego barwna
stylizacja z rockowym zacięciem
idealnie podkreśla jej ognisty
temperament.
Wskazówki dla sylwetki typu:
„Y” (rozbudowane górne
partie ciała).
W przypadku tego typu sylwetki
głównym zabiegiem stylizacyjnym jest wyrównanie proporcji
ciała. Odpowiednie będą kroje
niepogłębiające dysproporcji. Zmniejszamy optycznie
szerokie ramiona, odciągając
tym samym uwagę od rozbudowanej górnej części
ciała. Dodajemy kilka
centymetrów biodrom oraz
podkreślamy smukłość nóg.
Po pierwsze: Linię ramion
zwężamy, np. przy pomocy wąskich
42
kołnierzyków, pionowych przeszyć,
dekoltów w kształcie łezki, bluzek
pozbawionych rękawów lub na szerszych ramiączkach. Przy większym
biuście wskazane są głębsze dekolty
„w serek”. Swoją rolę bardzo dobrze
pełnią topy z szerszymi ramiączkami, fasony z wysoko wszytymi
rękawami (reglany), bądź całkowicie ich pozbawione, oraz głębokie
i zarazem wąskie dekolty w kształcie litery V.
Po drugie: Sprzymierzeńcem
omawianej sylwetki będą długie
naszyjniki oraz kolczyki. Idealnie sprawdzą się wszelkiego rodzaju baskinki, marynarki z wcięciem
w talii i zaokrąglonym dołem.
Po trzecie: Na dół najlepsze będą spodnie i spódnice z wysokim
stanem, spodnie 7/8, szorty, wąskie
dżinsy, rurki i legginsy, zestawione
np. z luźnym kardiganem lub tuniką. Dla sylwetki typu „Y” właściwe
są również, zwężane ku dołowi
spodnie i rozkloszowane, falbaniaste bądź plisowane spódnice.
Po czwarte: Należy unikać
szerokich dekoltów typu łódka,
dużych kołnierzy, poduszek, bufek i poziomych pasów na górze.
Niewłaściwe będą również topy
na cienkich ramiączkach oraz
dekolty z wiązaniem wokół szyi.
Po piąte: jaśniejsze kolory rezerwujemy dla dolnych elementów
garderoby (spodnie, spódnice).
Zdjęcie: Julia Dunin
Wyrazista uroda pani Sylwii Filipiak wymaga szczególnej
oprawy. Nasza bohaterka jest energiczna, dlatego
zaproponowaliśmy jej „nieoficjalną” kobiecą stylizację.
mieszanki apteczne
Ziołowe mieszanki
– naturalna recepta na zaparcia
autor: lek. med. Ireneusz Dulny
internista, specjalista medycyny
morskiej i tropikalnej
O
zaparciu mówimy wówczas,
gdy pacjent oddaje stolec
raz na trzy dni lub rzadziej,
a jego oddawanie jest utrudnione i możliwe jedynie przy silnym
wspomaganiu pracą mięśni brzucha.
Najczęstsze przyczyny zaparć to:
P
rzyczyny czynnościowe: m.in.
ubogobłonnikowa, niedrażniąca
dieta, przyjmowanie zbyt małej
ilości płynów, brak aktywności
fizycznej i siedzący tryb życia.
 Zaparcia spowodowane lekami,
takimi jak np.: opioidy, leki na biegunkę, leki alkalizujące, uspokajające, psychotropowe, diuretyki,
preparaty żelaza.
C
horoby układu pokarmowego:
zwężenia, uchyłkowatość jelit,
zespół jelita drażliwego, przepukliny, guzy jelita grubego,
choroba Hirschsprunga.
REKLAMA
Problem z zaparciami pojawia się w wyniku zaburzenia
naturalnego rytmu pracy organizmu i spowolnienia perystaltyki jelit. Pomocne w takiej sytuacji mogą być substancje naturalne, między innymi mieszanki ziołowe.
 Inne schorzenia, np.: endokrynologiczne, hiperkalcemia, hipokaliemia, mocznica, amyloidoza,
porażenia.
Najczęstszymi objawami dodatkowymi występującymi przy zaparciach
są: złe samopoczucie, uczucie pełności, utrata apetytu, ucisk w jamie
brzusznej, ból brzucha, wzdęcia.
W przypadku uporczywych zaparć
konieczna jest konsultacja lekarska
(szczególnie ważne jest wykluczenie
nowotworu).
Co możemy podpowiedzieć pacjentowi
w przypadku problemów z zaparciem?
1. Wypijanie szklanki soku owocowego na czczo po przebudzeniu.
2. Spożywanie odpowiednich śniadań, które wyregulują metabolizm i poprawią perystaltykę jelit.
Proponowany posiłek to chleb
pełnoziarnisty, kawa i 2 łyżeczki
siemienia lnianego (całe bądź mielone) lub otręby pszenne (uprzednio
rozmoczone). Można je dodać np.
do jogurtu, ale można także zjeść
bezpośrednio z łyżeczki.
3. Zwiększenie aktywności fizycznej.
(najlepiej codziennie ok. 20 minut
– wystarczy np. energiczny spacer).
4. Pozostałe posiłki dnia opieramy
na diecie bogatej w błonnik (jarzyny, owoce, nasiona, chleb pełnoziarnisty, jogurty, biały ser).
5. W
ażne jest przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów: minimum
2 litry dziennie.
6. Jeśli takie postępowanie nie przyniesie efektów, po kolacji również
zalecamy pacjentowi przyjmowanie
2 łyżeczek siemienia lnianego lub
otrębów pszennych z odpowiednią
ilością płynów.
Ważne: należy uczulić pacjenta,
że nadużywanie leków przeczyszczających prowadzi do utraty elektrolitów i wody, a także do efektu
„błędnego koła”, które musi zostać
przerwane. Długotrwałe i nieuzasadnione używanie środków przeczyszczających może prowadzić
do zaburzeń wchłaniania wielu
składników pokarmowych i do
groźnych stanów chorobowych.
Pomocne może być zastosowanie
metod naturalnych z użyciem ziół.
Kora kruszyny
(Cortex Frangulae)
Zawiera antrazwiązki, w tym:
biozydy franguloemodyny i ich monozydy, mniejsze ilości glikozydów
fiscjonu, chryzofanolu i emodyny,
śladowe ilości flawonoidów, saponin
i alkaloidów peptydowych. Działają one drażniąco na ściany jelit,
44
mieszanki apteczne
pobudzając perystaltykę i sekrecję
płynów do ich światła. Daje to efekt
przeczyszczający. Działa przez 8-12
godzin. Ma również działanie
żółciopędne. Surowiec przeciwwskazany u kobiet karmiących i w ciąży,
a także u dzieci poniżej 10 roku życia.
Przeciwwskazany również w stanach
zapalnych jelit i ich nadwrażliwości.
Stosowanie powyżej dwóch tygodni
wymaga nadzoru lekarza – dochodzi m.in. do zwiększonego ryzyka
hipokaliemii.
Owoc kminku
(Fructus Carvi)
Zawiera olejek lotny (karwon, limonen), olej tłusty, związki białkowe
i cukrowe, flawonoidy (kwercetyna,
kemferol). Przywraca prawidłową
perystaltykę jelit. Zmniejsza stany
spazmatyczne przewodu pokarmowego. Działa wiatropędnie, pobudza
wydzielanie soków trawiennych.
Zastosowanie we wzdęciach i stanach spastycznych, np. kolkach. Jest
REKLAMA
składnikiem pomocniczym w preparatach zwiększających łaknienie.
Owoc bzu czarnego
(Fructus Sambuci)
Zawiera antocyjany, kwasy organiczne, karotenoidy, garbniki, witaminy, pektyny, cukry. Występuje
działanie lekko przeczyszczające
i słabe moczopędne.
Liść mięty pieprzowej
(Folium Menthae piperitae)
Jego główny składnik to olejek lotny
(mentol i jego estry), menton i inne
monoterpeny, ponadto garbniki,
flawonoidy, fenolokwasy i gorycze.
Zmniejsza napięcie mięśni gładkich jelit i dróg żółciowych,
przywraca ruchy perystaltyczne. Pobudza czynność
trawienną żołądka, działa
żółciopędnie, co umożliwia
jego zastosowanie w zaburzeniach trawienia z bólami brzucha
i wzdęciami.
Liść senesu
(Sennae Folium)
Zawiera antrapochodne: antrony,
antranole, antracinony, diantrony.
Główne składniki zespołu to: senozydy A i B oraz C i D, flawonoidy,
śluzy i żywice. Wykazuje działanie
przeczyszczające dzięki obecności
antranozwiązków, które podrażniają
ściany jelita grubego, co prowadzi
do wydzielania przez jego nabłonek
śluzu i pobudzenia perystaltyki.
Charakterystyczne jest dość szybkie
działanie 6–8 godzin, a także słabe
działanie żółciopędne. Zastosowanie
w zaparciach również ze środkami
rozkurczowymi. Przechodzi do mleka matki, dlatego niewskazane jest
stosowanie go w czasie karmienia
piersią.
@
kuchnia farmaceutyczna
Pyszne
jesienne gotowanie
Drodzy Farmaceuci!
Aleksandra Dulna
Pasjonatka pysznego
gotowania. Od dzieciństwa
zafascynowana ciekawą
i smaczną kuchnią opartą
na tradycjach rodzinnych.
Jak przyznaje, podstawą
jej potraw są składniki
najwyższej jakości.
Już za oknami widzimy złotą jesień, wraz z którą pojawiły
się na targach między innymi cudownie pachnące grzyby
i dojrzałe dynie. Zaczynamy chętniej sięgać po sycące i ciepłe
posiłki. Na chłodne wieczory chciałabym zaproponować lekką,
rozgrzewającą zupę z dyni z dodatkiem świeżego imbiru,
a na danie główne risotto po polsku z pęczaku
z kurkami i smażoną rybą.
Risotto po polsku z rybą
smażoną
Zupa z dyni ze świeżym
imbirem
Składniki (na 4 porcje): • 1,5 l wywaru
drobiowego • 1,5 kg dyni pomarańczowej
• 1 cukrowa cebula • 3 łyżki masła • 2 bułki
pszenne do grzanek • 1 łyżeczka świeżo
startego imbiru bez skórki • pieprz czarny
świeżo mielony • sól.
Przygotowanie: Cebulę wraz z masłem podsmażamy na patelni, następnie dodajemy obraną i pokrojoną w kostki dynię (pozbawioną nasion). Smażymy do
uzyskania lekko miękkich kostek dyni. W garnku podgrzewamy wywar drobiowy, do którego dodajemy
smażoną dynię wraz z cebulą, gotujemy od 30 do 40 min. Zawartość miksujemy. Dodajemy sól, pieprz
i łyżeczkę startego imbiru, bułkę przenną kroimy
w kostkę i smażymy na maśle, tak aby powstały złote
grzanki. Zupę podajemy z grzankami i pietruszką.
46
Przygotowanie: Rybę myjemy, osuszamy i skrapiamy cytryną. Po 30 min myjemy, solimy, obtaczamy
w mące i płatkach migdałowych, smażymy. Przed podaniem posypujemy świeżo mielonym pieprzem, przybieramy listkami świeżej mięty. Potem należy zagotować pęczak (jedna objętość kaszy, dwie objętości
wody), a następnie włożyć go do piekarnika (na 30 do
40 min). Na patelni smażymy na maśle pokrojonego
w kostkę pora, na drugiej patelni przez 10 min smażymy kurki. Wyciągamy kaszę z piekarnika (powinna
być miękka, ale sprężysta), dodajemy przesmażone
pory i kurki, trzy łyżki śmietany, trzy łyżki zielonej
pokrojonej pietruszki. Wszystko delikatnie mieszamy,
solimy, dodajemy świeżo zmielony pieprz i zapiekamy
w piekarniku 5 min. Podajemy z rybą.
Fot. Mateusz Kuropatnicki
Składniki (na 4 porcje): • szklanka pęczaku
• dwie białe końcówki pora • 30 dkg kurek
• 3 łyżki świeżo posiekanej natki • 4 łyżki masła • śmietana 30 proc. • 4 filety ryby (łosoś,
dorsz, sandacz) • 1 cytryna • sól • pieprz czarny świeżo mielony • listki świeżej mięty • pół
paczki płatków z migdałów.
historia farmacji
Aptekarz w XIX w.
autor: Anna Dąbrowska
na podstawie materiałów z konferencji
„Apteka Łukasiewicza, czyli człowiek
w centrum uwagi”
Więcej na www.instytutlukasiewicza.pl
W
Fot. Muzeum Regionalne w Jaśle
XIX wieku w Polsce rola
aptekarza była trochę inna
niż dziś. O tym, co znaczyło być aptekarzem w czasach Ignacego Łukasiewicza, mówi Lidia Czyż,
zastępca prezesa Podkarpackiej
Okręgowej Izby Aptekarskiej, historyk farmacji. „Aptekarz był w centrum uwagi mieszkańców, udzielał
porad. Wszystkie leki wytwarzał
sam. Ówczesna apteka była daleka
od tego, co dziś często traktowane
jest po prostu jak »sklep z lekami«.
Lek wykonywany dla indywidualnego pacjenta różnił się od tego, który
dziś jest robiony w fabryce – dla
wszystkich. W tamtych czasach nie
było aptek czy punktów aptecznych
na każdym kroku. Apteka powstawała za zezwoleniem wydawanym
przez wysokich namiestników, nie
było łatwo ją założyć. W całej Galicji
było tylko 16 takich miejsc!” – podkreśla wiceprezes POIA.
Pozycja aptekarza
Co wiadomo o aptece, którą Ignacy
Łukasiewicz prowadził w Jaśle?
Mieściła się w kamienicy przy Rynku, pod numerem 17. Budynek stoi
do dziś, a o słynnym dzierżawcy
przypomina pamiątkowa tablica
z jego wizerunkiem. „Apteka znajdowała się od frontu, w zachodniej części budynku. Posiadała
wąskie drzwi wejściowe i wąskie
okno (lub okna) zamykane drewnianymi okiennicami, a o jej istnieniu
informował umieszczony na elewacji
szyld” – opisuje Andrzej Laskowski,
jaślanin, historyk sztuki, badacz
jasielskiego etapu życia Łukasiewicza. Ignacy Łukasiewicz, jako aptekarz, miał bardzo wysoką pozycję
w społeczności lokalnej, ale mimo
to w pewnym momencie całkowicie
odstąpił od działalności farmaceutycznej. Pochłonęła go całkowicie
Jak wyglądała praca aptekarza w XIX wieku, dowiadujemy
się na przykładzie apteki Ignacego Łukasiewicza w Jaśle.
praca w przemyśle naftowym oraz
działalność filantropijna. Nowe
obszary działania uniemożliwiały
pełne oddanie sprawom pacjentów.
Jak wyglądała apteka?
Niestety niewiele wiadomo o wyposażeniu apteki. Według Włodzimierza Bonusiaka, biografa Łukasiewicza, prawdopodobnie było bogatsze
niż w przypadku apteki w Brzostku,
którą Łukasiewicz wydzierżawił
później. „Po pierwsze, posiadał
aptekę jasielską znacznie dłużej,
po drugie i najważniejsze, apteka
jasielska znajdowała się w pobliżu
terenów roponośnych, czyli lepiej niż
brzostecka mogła służyć do dalszych
badań nad ropą naftową” – stwierdza biograf. Włodzimierz Bonusiak
twierdzi, że „ostateczna rezygnacja
z apteki w Jaśle nastąpiła bądź
w 1865 r. (zakupił już wówczas
Chorkówkę, gdzie zainstalował nową
destylarnię), albo dopiero w 1870 r.
Według Andrzeja Laskowskiego,
druga data jest mniej prawdopodobna i należy przyjąć, że „lata
bezpośrednich związków wynalazcy
z Jasłem zamknąć można w przedziale od co najmniej początku
1857 r. po, co najwyżej 1867 r.,
a zatem w jednej dekadzie”.
Łukasiewicz w Jaśle
Wynalazca zdążył zapisać się
w historii miasta jako dobroczyńca
i społecznik. „Łukasiewicz – niezwykle zawsze czynny i energiczny
– wszedł już w 1857 r. w Jaśle
w skład komitetu budowy koszar
miejskich” – pisze Stanisław Brzozowski. Niestety
po koszarach tych nie
pozostał w mieście żaden
ślad. W uznaniu za swoje
zasługi, m.in. udział w budowie koszar, 12 czerwca 1861 r.
Wnętrze apteki Apolinarego Przyłęckiego
w Jaśle z lat 1905-1910. W tym
samym lokalu aptekę prowadził Ignacy
Łukasiewicz
Łukasiewicz otrzymał Dyplom
Honorowego Obywatela Miasta
Jasła. Choć dokument nie zachował
się, znana jest jednak jego treść.
Czytamy w nim między innymi:
„Wielmożnemu Imci Panu Ignacemu Łukasiewiczowi. Gmina miasta
Jasła, zważywszy, iż Pan przez
cały czas zamieszkania w mieście
naszym używany niejednokrotnie
do udziału w rozmaitych sprawach
naszych, zawsze z wzorową gorliwością i obywatelskim poświęceniem
gotów był odpowiedzieć położonemu
weń zaufaniu (...) wszelkie rachunki
najsumienniej prowadząc, przez
co gminie naszej niemałą oddał
przysługę”.
@
47
kultura
Z miłości do...
mega
hit!
Para głównych bohaterów, Marion (Vanessa Redgrave) i Arthur (Terence Stamp),
to starsze małżeństwo, mieszkające w obskurnym blokowisku w Newcastle.
Ona, niezmiennie pogodna, otwarta na ludzi, uśmiechnięta i życzliwa, uczęszcza na próby chóru emerytów, prowadzone przez młodą nauczycielkę śpiewu, Elisabeth (Gemma Arterton) w osiedlowej świetlicy. On,
zgorzkniały, mrukliwy tetryk, skłócony z synem (Christopher Eccleston), stroniący od ludzi, dowozi tylko
swoją schorowaną żonę, na wózku inwalidzkim raz w tygodniu na próby, samemu nie wchodząc nawet na salę.
Ponieważ chór przygotowuje się do konkursu śpiewaczego, Elisabeth wybiera repertuar składający się z dość
zaskakujących i nie oczywistych evergreenów, w rodzaju „Let’s Talk About Sex”. Artur, kochający Marion
do nieprzytomności, pogrążający się coraz bardziej w smutku i samotności, uważa to wszystko za kompletną
bzdurę, wyczerpującą niepotrzebnie jej energię i resztki sił witalnych. Podczas całej historii bohater, pod wpływem ciągu rozmaitych perypetii i zdarzeń, przechodzi przemianę.
„Z miłości do...”, reż. Paul Andrew Williams, wyst. Vanessa Redgrave, Terence Stamp.
Dystrybucja: Hagi. Premiera: październik 2013 r.
dvd
Bezpieczna przystań
Piękna opowieść o miłości i krętej drodze do szczęścia w reżyserii znakomitego Lasse
Hallströma („Czekolada”, „Co gryzie Gilberta Grape’a”, „Połów szczęścia w Jemenie”).
Do małego miasteczka w Północnej Karolinie przyjeżdża tajemnicza kobieta o imieniu
Katie. Jest młoda i atrakcyjna, ale wiedzie życie pustelniczki. Wycofana, cicha, stroni
od kontaktów towarzyskich, pozostaje na uboczu miejscowej społeczności. Pewnego
dnia los stawia na jej drodze właściciela małego sklepiku. Alex jest wdowcem, samotnie
wychowującym dwójkę dzieci. Pojawia się nić sympatii, Katie powoli zaczyna wpuszczać Alexa do swojego świata. I wtedy pojawia się widmo upiornej przeszłości.
„Bezpieczna przystań”, reż. Lasse Hallström, wyst. Josh Duhamel,
Julianne Hough, David Lyons. Dystrybucja: Monolith Video
Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres:
[email protected] maila z hasłem: PRZYSTAŃ, mają szansę otrzymać film
w prezencie.
48
Kubański klimat
Jeżeli ktoś jeszcze nie może zdecydować się, którą płytę Cesarii
Evory chciałby umieścić w swojej
kolekcji, natychmiast podpowiadamy
– właśnie „The Best Of”. Największe
przeboje artystki z Wysp Zielonego Przylądka zebrane na jednym
krążku, mają – poza artystycznym
– także unikalny walor kronikarski. Oto muzyka, która nie
walczy z czasem, nie starzeje się, nie nudzi. Po prostu jest.
Zabierz dziecko
w miasto!
REKLAMA
kultura
Chcesz wiedzieć, dokąd warto wybrać się
z młodszym, a gdzie ze starszym dzieckiem?
Które kawiarnie mają kącik dla maluchów?
Gdzie w weekend odbywa się impreza
plenerowa dla najmłodszych? Wejdź na:
www.gogaga.pl
„The Best Of Cesaria Evora”, Sony Music
Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl
wyślą na adres: [email protected] maila
z hasłem: CESARIA, mają szansę otrzymać płytę w prezencie.
Sting wraca
Pierwszy autorski album Stinga od
10 lat uzyskał status Złotej Płyty
w dniu premiery. Na płycie pojawią
się kompozycje z musicalu pod tym
samym tytułem, nad którym artysta
pracował przez ostatnie 3 lata.
Jedzenie to
przyjemność
BESTSELLER!
Jedzenie czasami służy nam nie tylko
zaspokajaniu głodu.
„Tato”, autorka: Anne Goscinny,
Wydawnictwo Znak
Osoby, które za pośrednictwem strony
www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na
adres: [email protected]
maila z hasłem: TATA, mają szansę otrzymać książkę w prezencie.
Zdarza się, że zbyt częste
sięganie po kolejne przekąski
może doprowadzić do poważnej
choroby, jaką jest uzależnienie
od jedzenia. Niepohamowany
apetyt, brak kontroli, przyczyniają się również do powstania
nadwagi czy otyłości. Autorka
sama kiedyś była nałogowcem
i przejadała się. Od kilkudziesięciu lat zajmuje się doradztwem i prowadzi seminaria,
pomagając ludziom przejąć
kontrolę nad uzależnieniem
od jedzenia. Dzięki swojemu doświadczeniu i uporaniu się z własnymi nałogami Riley wnosi do publikacji zrozumienie procesu uzależnienia i wspiera
tych, którzy mają z tym problem. Zamiast oferować
kolejną „cudowną” dietę, prezentuje, jak można
zmienić swoje podejście do jedzenia. To w nim tkwi
klucz do osiągania wymarzonej wagi bez spartańskich głodówek. Zamiast spożywania całej porcji
śniadania czy obiadu, nałóżmy sobie na mniejszy talerz połowę porcji. Tym samym sprytnie zmylisz oko
i oszukasz swój umysł. Zastosuj wiele różnych sposobów, które pomogą pokonać nałóg. Po raz pierwszy
od bardzo dawna będziemy w stanie zaspokoić głód
nie wywołując jednocześnie wyrzutów sumienia.
Rozwiązanie konkursów z nr 7-8 (67):
„Jak jeść mniej i nie oszaleć z głodu”, autorka: Gilian
Riley, Wydawnictwo Vital.
„The Last Ship”, Universal Music Group
Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl
wyślą na adres: [email protected] maila
z hasłem: STING, mają szansę otrzymać płytę w prezencie.
Tata Mikołajka
Anne Goscinny opowiada wzruszającą
historię ojca, który jednocześnie jest
i go nie ma – umarł, ale żyje w świecie
swoich postaci. Zatroszczył się o rodzinę książkowego Mikołajka, a osierocił
własną. Autorka pisze o tym, jak
próbowała poradzić sobie z utratą taty,
odkrywając po drodze bolesne uczucia.
film DVD „Z pamiętnika położnej” Philippa Lowethorpe (hasło:
PAMIĘTNIK): Dorota Łuszcz Szopa • płyta „It’s That Girl Again” Basia
(hasło: BASIA): Marcin Konieczny • książka „Sekrety Sióstr” Clare
Dowling, (hasło: SIOSTRY): Dariusz Krawczyk • płyta „Love Songs”
Vanessy Paradis (hasło: VANESSA): Magdalena Grabowska • książka
„Blondynka na Jawie” B. Pawlikowskiej (hasło: JAWA): Agnieszka Lis.
Zapraszamy do udziału w naszych konkursach!
Wejdź na stronę: www.farmacjapraktyczna.pl
Osoby, które za pośrednictwem strony www.farmacjapraktyczna.pl wyślą na adres: [email protected] maila
z hasłem: JEDZENIE, mają szansę otrzymać książkę
w prezencie.
49
REKLAMA
Rozwiązaniem krzyżówki z nr 7-8 (67) „Farmacji Praktycznej” jest hasło: KOMPLEKSOWE WSPARCIE DLA DRÓG MOCZOWYCH. Zestawy
kosmetyków „Stara Mydlarnia” do pielęgnacji ciała, ufundowane przez producenta suplementu diety żUravit Complex, otrzymują: Gertruda Mozler,
Stanisława Szczepaniak, Donata Mieloch, Monika Goldmann, Ewa Chromiak, Anna Kutyna, Izabela Talarek, Hanna Torgowska, Stefania Kurzydym, Ewelina
Cibis.
NEO/103/10-2013
krzyżówka
Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie:
1
22
2
3
4
5
6
23 24 25 26 27
7
8
9
28 29 30
10
31
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
32
Osoby, które nadeślą prawidłowe rozwiązanie krzyżówki, mają szansę otrzymać 1 z 15 EXTRA FARTUCHÓW
ufundowanych przez producenta leku Extraspasmina. Rozwiązanie krzyżówki prosimy przesłać do
22 listopada 2013 r. na adres: Valkea Media SA, ul. Elbląska 15/17, 01-747 Warszawa, z dopiskiem:
„Farmacja Praktyczna” lub na adres e-mail: [email protected]
Regulamin konkursu dostępny na stronie: www.farmacjapraktyczna.pl
produkt złożony
Imię i nazwisko:
.........................................................................................................................................................................................
Dokładny adres:
.........................................................................................................................................................................................
e-mail:
.........................................................................................................................................................................................
Telefon:
Rozmiar fartucha (S/M/L):
...................................................................
......................................................................................
Informujemy, że podane dane osobowe przetwarzane będą przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., z siedzibą w Warszawie
przy ul. Bobrowieckiej 6, zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.)
w celu informowania o produktach i usługach spółek należących do Grupy Polpharma.
Każda osoba ma prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania. Podanie danych jest dobrowolne.
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o. w określonych powyżej celach.
Wyrażam zgodę* na otrzymywanie informacji handlowych drogą elektroniczną.
Data: ...........................................
Podpis: ..............................................................................
*) W przypadku niewyrażenia zgody na otrzymywanie informacji handlowych drogą elektroniczną prosimy o przekreślenie oświadczenia zgody.
Wyrażenie zgody na przetwarzanie danych osobowych jest natomiast niezbędne do wpisania osoby do bazy danych Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o.
Extraspasmina. Skład i postać: 1 kapsułka twarda zawiera: 250 mg wyciągu suchego z korzenia kozłka (3-6:1), 50 mg wyciągu suchego z ziela melisy (6-8:1), 80 mg tlenku magnezu, 5 mg witaminy B6. Wskazania do stosowania: Tradycyjnie
w łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz tradycyjnie jako środek wspomagający w okresowych trudnościach z zasypianiem. Dawkowanie i sposób podawania: Doustnie. Dorośli: 2 kapsułki 2-3 razy dziennie. Maksymalnie do 6 kapsułek na dobę. W trudnościach
z zasypianiem: 2 kapsułki na 30-60 minut przed snem. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na składniki preparatu. Ciężka niewydolność nerek (klirens kreatyniny poniżej 30 ml/min). Hipermagnezemia, blok serca, myasthenia gravis. Ostrzeżenia i zalecane środki
ostrożności: Ze względu na brak wystarczających danych nie zaleca się stosowania u dzieci poniżej 12. roku życia. Działania niepożądane: Podczas stosowania mogą wystąpić objawy ze strony przewodu pokarmowego (np. nudności, bóle brzucha, biegunka).
Podmiot odpowiedzialny: „Herbapol-Lublin” S.A. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr R/10501 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa, tel.: +48 22 364 61 00;
faks: +48 22 364 61 02, www.polpharma.pl. Lek dostępny bez recepty.
Extraspasmina (Valerianae radicis extractum siccum, Melissae herbae extractum siccum, Magnesii oxidum, Pyridoxini hydrochloridum). Skład i postać:
1 kapsułka twarda zawiera: 250 mg wyciągu suchego z korzenia kozłka (3-6:1), 50 mg wyciągu suchego z ziela melisy (6-8:1), 80 mg tlenku magnezu, 5 mg
witaminy B6. Wskazania do stosowania: Tradycyjnie w łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz tradycyjnie jako środek wspomagający w okresowych
trudnościach z zasypianiem. Dawkowanie i sposób podawania: Doustnie. Dorośli: 2 kapsułki 2-3 razy dziennie. Maksymalnie do 6 kapsułek na dobę.
W trudnościach z zasypianiem: 2 kapsułki na 30-60 minut przed snem. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na składniki preparatu. Ciężka niewydolność
nerek (klirens kreatyniny poniżej 30 ml/min). Hipermagnezemia, blok serca, myasthenia gravis. Ostrzeżenia i zalecane środki ostrożności: Ze względu na
brak wystarczających danych nie zaleca się stosowania u dzieci poniżej 12 roku życia. Działania niepożądane: Podczas stosowania mogą wystąpić objawy
ze strony przewodu pokarmowego (np. nudności, bóle brzucha, biegunka). Podmiot odpowiedzialny: „Herbapol-Lublin” S.A. Pozwolenie na dopuszczenie
do obrotu nr R/10501 wydane przez MZ. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, 00-728 Warszawa,
tel.: +48 22 364 61 00; faks: +48 22 364 61 02, www.polpharma.pl. Lek dostępny bez recepty.
NEO/101/09-2013

Farmacja Praktyczna nr 10

Transkrypt

Podobne dokumenty

Farmacja Praktyczna Nr 6

Farmacja Praktyczna nr 3

Farmacja Krakowska