Komunikat prasowy

PL
Komunikat prasowy
ECA/14/54
Do natychmiastowej publikacji
Luksemburg, dnia 25 listopada 2014 r.
Zdaniem unijnych kontrolerów zarządzanie ryzykiem dotyczącym przemyślanego wydatkowania
środków jest podstawą optymalnego wykorzystania funduszy UE
W opublikowanym dziś przeglądzie horyzontalnym dotyczącym zagrożeń dla finansowego zarządzania budżetem UE
Europejski Trybunał Obrachunkowy wskazał najważniejsze zagadnienia w zakresie dobrego zarządzania finansami UE.
Kontrolerzy unijni twierdzą, że wszystkie podmioty biorące udział w wydatkowaniu środków z budżetu UE powinny
skoncentrować się na uzyskiwaniu wyników i unijnej wartości dodanej, a równocześnie zadbać o właściwą rozliczalność
środków i wydatkowanie ich zgodnie z założeniami.
– Rządy i podatnicy w państwach członkowskich chcą widzieć, że środki przekazywane przez nich do budżetu UE przynoszą
większe korzyści – powiedział dr Igors Ludboržs, członek Trybunału odpowiedzialny za przegląd. – Chcą widzieć, że środki
unijne są właściwie wydatkowane i należycie zarządzane, że są wykorzystywane do realizacji celów zatwierdzonych przez
Parlament Europejski i Radę, a także że przynoszą oczekiwane efekty.
Kontrolerzy unijni ustalili, że skomplikowane zasady kwalifikowalności i inne warunki mogą prowadzić do tego, że unijne
środki nie będą trafiały tam, gdzie powinny, a budżet UE nie będzie wykorzystywany w sposób optymalny. W niektórych
obszarach wydatkowania budżetu istnieje zbyt wiele poziomów przepisów, co może prowadzić do ich zróżnicowanych
interpretacji, a w efekcie do niespójnego stosowania przepisów i zwiększonego ryzyka błędu. Wiele stwierdzonych przez
Trybunał błędów wynika z niewłaściwego stosowania przepisów i procedur w dziedzinie zamówień publicznych w wyniku
albo umyślnego działania, albo niedostatecznego zrozumienia przepisów.
Zdaniem kontrolerów z powodu nacisku, jaki kładzie się na wydatkowanie budżetu UE, podmioty zarządzające działaniami
i projektami często skupiają się na przestrzeganiu warunków dotyczących otrzymania i wykorzystania środków, nie
zwracając uwagi na osiągane rezultaty. Budżet unijny powinien przynosić UE i jej obywatelom jasne i widoczne korzyści,
które nie mogłyby zostać osiągnięte przez wydatkowanie środków wyłącznie na szczeblu krajowym, regionalnym lub
lokalnym. W niektórych przypadkach może się jednak zdarzyć, że środki UE będą wykorzystywane jedynie do zwiększenia
całkowitej puli dostępnych środków finansowych, bez wnoszenia szczególnego unijnego wymiaru. Środki unijne bywają
wykorzystywane na działania, które i tak zostałyby zrealizowane przez państwa członkowskie lub innych beneficjentów
(efekt deadweight) lub mogą być niewystarczające do osiągnięcia zamierzonych efektów.
Komisja koordynuje wiele podmiotów biorących udział w wydatkowaniu środków budżetowych i stoi przed wyzwaniem
polegającym na dopilnowaniu, aby właściwe dane zostały terminowo zebrane od podmiotów pośredniczących oraz aby
zostały one skutecznie zweryfikowane. Kontrolerzy ustalili także, że prowadzone przez Komisję monitorowanie oraz
zarządzanie finansami i wydajnością jest często oparte na ograniczonych, niekompletnych lub niewiarygodnych
informacjach. Komisja może zastosować korekty w stosunku do wydatków, które państwa członkowskie chcą sfinansować
z budżetu UE, poprzez odrzucenie wniosków lub żądanie zwrotu środków. Takie korekty wymagają skomplikowanych
działań administracyjnych i raczej nie motywują państw członkowskich do usuwania uchybień w swoich systemach,
ponieważ w niektórych kategoriach wydatków, zwłaszcza w obszarze polityki spójności, państwa członkowskie mogą
zastąpić odrzucone wydatki wydatkami kwalifikowalnymi.
Poza kwotą 908 mld euro przeznaczonych na realizację wieloletnich ram finansowych (WRF) na lata 2014-2020 (płatności),
państwa członkowskie będą miały w przyszłości obowiązek przeznaczenia dodatkowych 326 mld euro na wypłatę
zobowiązań zaciągniętych podczas obowiązywania poprzednich wieloletnich ram finansowych. Może to negatywnie
wpłynąć na zdolność Komisji do pozytywnego rozpatrzenia wszystkich wniosków o płatność w roku, w którym wnioski te
wpłynęły.
ECA Press
Damijan Fišer - Press Officer
12, rue Alcide De Gasperi - L-1615 Luxembourg
Tel.: +352 4398-45410
Tel. kom.: +352 621552224
E-mail: [email protected]
@EUAuditorsECA
Youtube: EUAuditorsECA
www.eca.europa.eu
PL
Informacje dla redaktorów:
Przeglądy horyzontalne stanowią nowy rodzaj publikacji wydawanych przez Europejski Trybunał Obrachunkowy.
Poświęcone są one ogólnym zagadnieniom i opracowane na podstawie wyników prac Trybunału, z uwzględnieniem
zgromadzonych przezeń wiedzy i doświadczenia. Przeglądy mają w zamierzeniu służyć jako podstawa do konsultacji i dialogu
z partnerami instytucjonalnymi Trybunału i umożliwiać Trybunałowi formułowanie uwag dotyczących istotnych kwestii,
które normalnie nie mogłyby być objęte kontrolą. Pierwszy przegląd horyzontalny, opublikowany we wrześniu 2014 r.,
dotyczył kwestii związanych z mechanizmami rozliczalności i kontroli publicznej w UE.
Niniejszy, drugi przegląd, zatytułowany „Optymalne wykorzystywanie środków pieniężnych UE: zagrożenia dla finansowego
zarządzania budżetem UE” przedstawia ogólny zarys unijnych przepływów finansowych oraz streszczenie zagadnień,
którymi należy się zająć między innymi po to, by unijni podatnicy uzyskiwali większe korzyści w stosunku do poniesionych
nakładów finansowanych z budżetu UE. Przegląd składa się z trzech części:
a) streszczenia zawierającego przegląd głównych zagadnień;
b) szczegółowego sprawozdania, zawierającego omówienie kontekstu oraz informacje dotyczące budżetu UE, podmiotów
biorących udział w wydatkowaniu unijnych środków pieniężnych oraz pozostałych przepływów finansowych; wskazane są
w nim także możliwości i działania, jakie należy podjąć w odpowiedzi na wymienione zagadnienia;
c) indywidualnych arkuszy informacyjnych dotyczących każdego z głównych działów wieloletnich ram finansowych, każdego
z głównych źródeł dochodów UE oraz zamówień publicznych, w których to arkuszach zawarto podsumowanie głównych
cech i problemów.
Kryzys finansowy i kryzys zadłużeniowy sprawiły, że pojawiły się trudne pytania dotyczące roli i rozwoju UE, a także tego, co
oznacza członkostwo w UE. Długotrwałe dyskusje poprzedzające przyjęcie wieloletnich ram finansowych na lata 2014-2020
i niechęć państw członkowskich do zwiększenia budżetu na płatności pokazały, że istnieje niewielkie zapotrzebowanie na
unijne finansowanie, postrzegane jako sposób promowania „projektu europejskiego” z pominięciem potrzeb krajowych.
Roczny budżet UE jest stosunkowo niewielki w porównaniu z całkowitą kwotą dochodów i wydatków publicznych państw
członkowskich: stanowi on niewiele ponad 1% ich łącznego DNB i odpowiada około 2% ich łącznych wydatków publicznych.
Stanowi on również niewielki ułamek wsparcia, które zostało przeznaczone na rozwiązanie problemu kryzysu finansowego
i kryzysu zadłużeniowego.
Rządy państw członkowskich i Parlament Europejski oczekują od budżetu UE wysokiego poziomu przejrzystości. Negatywna
opinia na temat wiarygodności wydatków UE wydawana co roku od 20 lat przez Europejski Trybunał Obrachunkowy stanowi
dla UE problem. Ta negatywna opinia może przede wszystkim nieumyślnie wzmagać przeświadczenie, że stwierdzone błędy
świadczą o tym, iż wydatkowanie środków z budżetu UE jest w poważnym stopniu dotknięte zjawiskiem nadużyć i korupcji,
co z kolei ma szkodliwy wpływ na zaufanie społeczeństwa do instytucji UE.
Komisja i państwa członkowskie są odpowiedzialne za dopilnowanie, aby środki unijne były wydatkowane należycie
i rozważnie, a w ostatnich latach i Komisja, i państwa członkowskie z powodzeniem podjęły już wiele działań w celu
wywiązania się z tego obowiązku. Niemniej rozpoczęcie w 2014 r. nowych wieloletnich ram finansowych, wprowadzenie
związanych z nimi przepisów wykonawczych oraz nowego rozporządzenia finansowego wraz ze zobowiązaniem Komisji do
dopilnowania, aby budżet był bardziej ukierunkowany na wyniki – wszystko to daje okazję do uproszczenia i usprawnienia
finansowego zarządzania budżetem UE.
„Optymalne wykorzystywanie środków pieniężnych UE: przegląd horyzontalny dotyczący zagrożeń dla finansowego zarządzania budżetem
UE” jest dostępny na stronie internetowej eca.europa.eu.