Współpraca dyrekcji GWPK w Kowalu, RDOŚ w Bydgoszczy i gmin

Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
Współpraca dyrekcji GWPK w Kowalu, RDOŚ w Bydgoszczy i gmin, na terenie których
zlokalizowane są obszary Natura 2000
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy został utworzony w 1979 roku uchwałą
Nr XIX/70/79 Wojewódzkich Rad Narodowych w Płocku i Włocławku z dnia 5 kwietnia
1979roku i rozporządzeniem nr 37/2004 wojewody kujawsko – pomorskiego z dnia 3 grudnia
2004 roku w sprawie Gostynińsko – Włocławskiego Parku Krajobrazowego w części
województwa kujawsko – pomorskiego (Dz. Urz. woj. kujawsko – pomorskiego z dnia 7
grudnia 2004 roku, nr 120, poz. 2017) w sprawie Gostynińsko-Włocławskiego Parku
Krajobrazowego w części województwa kujawsko-pomorskiego oraz rozporządzeniem nr 56
wojewody mazowieckiego z dnia 17 maja 2005 roku w sprawie Gostynińsko – Włocławskiego
Parku Krajobrazowego w części położonej w województwie mazowieckim (Dz. Urz.
Wojewody Mazowieckiego z dnia 17 maja 2004 roku, nr 120, poz. 3562).
Gostynińsko-Włocławski Park Krajobrazowy położony jest na pograniczu
województw: kujawsko – pomorskiego i mazowieckiego. Obejmuje obszar 38.950 ha, w tym
na terenie województwa kujawsko-pomorskiego 22.200 ha, a na terenie województwa
mazowieckiego 16.750 ha. Park powołany został dla ochrony części obszaru Pojezierza
Gostynińskiego ze względu na występujące rzadkie i chronione gatunki grzybów, roślin i
zwierząt oraz ich siedliska bytowania, a także dla ochrony kultury materialnej regionu,
popularyzację i promocję walorów przyrodniczych, historycznych Kujaw i Mazowsza.
Na terenie Gostynińsko – Włocławskiego Parku Krajobrazowego znajdują się cztery
obszary Natura 2000 – Błota Rakutowskie, Żwirownia Skoki (zarządzane przez RDOŚ w
Bydgoszczy) i Uroczyska Łąckie, Dolina Skrwy Lewej (zarządzane przez RDOŚ w
Warszawie).
 Błota Rakutowskie PLB040001 Ostoja ptasia o randze europejskiej E 42. Występuje co
najmniej 24 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, 7
gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). W okresie lęgowym obszar zasiedla co
najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków:
podróżniczek (PCK), gęgawa, śmieszka, sieweczka obrożna (PCK); stosunkowo licznie
(C7) występuje błotniak łąkowy, rtbitwa czarna i dzięcioł średni. W okresie wędrówek
występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C3) głowienki i gęgawy;
ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20000 osobników (C4);
stosunkowo duże koncentracje (C7), osiąga cyraneczka, czernica, płaskonos, łyska,
krwawodziób, czajka i rybitwa czarna.
 Żwirownia Skoki PLB040005 W okresie lęgowym ostoja ważna dla gatunków z
załącznika I Dyrektywy Ptasiej: mewy czarnogłowej i rybitwy rzecznej (>1% populacji
krajowej, kryterium C6) oraz śmieszki, i ohara nie wymienionych w Załączniku I
Dyrektywy Ptasiej (>1% populacji krajowej). Ponadto obszar jest ważnym miejscem
lęgowym mewy siwej. Rybitwa rzeczna - ocena ogólna B, w tym: Populacja: 125 par
w 2013 r. (2,8 - 3,1 % populacji krajowej, wg Sikora i in. 2007, Wilk i in. 2010) - ocena
B; Zachowanie: ocena B, w tym: Stopień zachowania siedliska: III (elementy średnio
zachowane lub częściowo zdegradowane) – postępująca sukcesja roślinności zielnej
Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
(głównie trzciny), krzewiastej i drzewiastej jest czynnikiem limitującym i powoduje
wycofywanie się gatunku z wysp, dodatkowo obszar pozostaje pod umiarkowaną presją
turystyczną; Możliwość odtworzenia - łatwe - usunięcie z powierzchni wysp roślinności
zielnej (kłączy trzciny) oraz krzewiastej i drzewiastej pozwoli na przywrócenie siedlisk
gatunku; Podsumowanie: stopień zachowania cech siedliska gatunku III (elementy
średnio zachowane lub częściowo zdegradowane), przy możliwości odtworzenia I
(odtworzenie łatwe). Izolacja: ocena C. Mewa czarnogłowa – ocena ogólna B, w tym:
Populacja: 1 para w 2013 r. (1,0 - 1,8 % populacji krajowej, wg Sikora i in. 2007, Wilk
i in. 2010) – ocena A; Zachowanie: ocena B, w tym: Stopień zachowania siedliska: III
(elementy średnio zachowane lub częściowo zdegradowane) – postępująca sukcesja
roślinności zielnej (głównie trzciny), krzewiastej i drzewiastej jest czynnikiem
limitującym i powoduje wycofywanie się gatunku z wysp, dodatkowo obszar pozostaje
pod umiarkowaną presją turystyczną; Możliwość odtworzenia – łatwe – usunięcie
roślinności zielnej oraz krzewiastej i drzewiastej pozwoli na przywrócenie siedlisk
gatunku; Podsumowanie: stopień zachowania cech siedliska gatunku III (elementy
średnio zachowane lub częściowo zdegradowane), przy możliwości odtworzenia I
(odtworzenie łatwe). Izolacja: ocena B. śmieszka - ocena ogólna B, w tym: Populacja:
2081 par w 2013 r. (2,3 - 2,6 % populacji krajowej, wg Sikora i in. 2007, Wilk i in.
2010) - ocena B; Zachowanie: ocena B, w tym: Stopień zachowania siedliska: III
(elementy średnio zachowane lub częściowo zdegradowane) – postępująca sukcesja
roślinności zielnej (głownie trzciny), krzewiastej i drzewiastej jest czynnikiem
limitującym i powoduje wycofywanie się gatunku z wysp, dodatkowo obszar pozostaje
pod umiarkowaną presją turystyczną; Możliwość odtworzenia - łatwe - usunięcie
roślinności zielnej (klaczy trzciny) oraz krzewiastej i drzewiastej pozwoli na
przywrócenie siedlisk gatunku;
 Uroczyska Łąckie PLH140021 Uzupełnia reprezentację geograficzną niektórych
siedlisk i gatunków. Stanowisko aldrowandy, choć niewielkie, jest ważne dla
zachowania zasięgu tego gatunku w Polsce.
 Dolina Skrwy Lewej PLH140051
Ostoja ma na celu ochronę zbiorowisk łęgowych (91E0) w dolinie małej rzeki wraz z
fragmentami zbiorowisk wilgotnych łąk. Wartość ostoi podkreśla stanowisko storczyka
obuwika.
Ze względu na dużą presję antropogenną, która stanowi zagrożenie dla wartości zasobów Parku,
Rada Gostynińsko Włocławskiego Parku Krajobrazowego współpracuje z RDOŚ w
Bydgoszczy, RDOŚ w Warszawie i gminami na których zlokalizowane są obszary Natura 2000
– Baruchowo, Kowal, Nowy Duninów, Łąck, Włocławek. Współpraca ta obejmuje szereg
różnorodnych działań m.in.:
 zachowanie celu ochrony;
 przebudowe drzewostanów zgodnie z Zasadami Hodowli Lasu i Zasadami
Gospodarowania w Lasach w obrębie Leśnego Kompleksu Promocyjnego;
 poprawe stosunków wodnych - opracowanie programu retencji zasobów wodnych;
 pozostawienie na powierzchni drzew dziuplastych oraz leżaniny;
Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
 przeciwdziałanie zmniejszeniu i fragmentaryzacji terenów otwartych;
 ochrona przed presją turystyczną;
 ograniczenie dostępu do linii brzegowej polegające na utrzymaniu lub wprowadzeniu
zakrzewień i szuwarów (szuwar pałkowy, szuwar trzcinowy) wokół zbiorników;
 zachowanie dotychczasowego sposobu użytkowania gruntów rolnych, głównie
trwałych użytków zielonych,
 inwentaryzacja elementów przyrody ożywionej i nieożywionej kwalifikujące się do
objęcia ochroną prawną w formie pomnika przyrody.
 kontrola stanu zdrowotnego potencjalnych pomników przyrody.
 Dla zachowania różnorodności genowej należy dążyć, by pozyskiwany materiał
siewny (głównie drzew i krzewów leśnych) pochodził z jak największej liczby
osobników oraz różnych miejsc nadleśnictw.
 Inicjowanie odporności biologicznej drzewostanów już na etapie szkółkarstwa.
 Dla zachowania różnorodności gatunkowej w lasach należy zwracać szczególną uwagę
na skład gatunkowy drzew oraz wielopiętrową strukturę lasów.
 W lasach na siedliskach żyźniejszych należy dążyć do zapewnienia dostępu światła do
dolnych warstw lasu, by stworzyć warunki dla rozwoju wszystkich warstw ekosystemu
leśnego.
 W celu zachowania różnorodności ekosystemowej należy jak najszerzej wykorzystać
zmienność w ramach mikrosiedlisk, wprowadzając na te niewielkie powierzchnie
właściwe im gatunki.
 Należy podjąć działania ograniczające presję obcych gatunków – głównie czeremchy
amerykańskiej.
 W celu zachowania bogactwa i różnorodności krajobrazowej należy pozostawić
śródleśne łąki, bagna, nieużytki i inne otwarte powierzchnie
 Ze względu na ważną przyrodniczą rolę torfowisk w krajobrazie, istnieje pilna
konieczność
ich inwentaryzacji i ochrony, a przede wszystkim zabezpieczenie przed dewastacją
i intensywnym użytkowaniem.
 Utrzymanie śródleśnych łąk w dotychczas stosowanym sposobie użytkowania (łąki i
pastwiska kośne).
 Łąki (na głębokich torfach) należy pozostawić w dotychczasowym użytkowaniu.
 Wspomaganie, na wydzielonych obszarach, tradycyjnej gospodarki rolnej, w celu
zachowania różnorodności zbiorowisk segetalnych,
 Zachowanie przez rolników upraw dawnych odmian drzew owocowych w
przydomowych sadach,
 Skutecznie utrzymywać populacje gatunków ptaków, stosując tradycyjne metody
ochrony biologicznej lasu tj. ptaki - wyznaczanie stref ochronnych, pozostawianie
wykrotów jako potencjalnego miejsca gniazdowania, wystawianie dosiadów na skrajach
lasów, uprawach leśnych i łąkach śródleśnych. Dla ptaków związanych z ekosystemami
torfowiskowymi, bagiennymi i podmokłymi łąkami - stabilizacja poziomu wód oraz
zachowanie właściwej dla tych biocenoz sposobów użytkowania gospodarczego. Dla
dziuplaków w lasach gospodarczych - zachowanie drzew dziuplastych i zwiększenie
liczby skrzynek lęgowych.
Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
 Ochrona torfowisk, niewielkich śródpolnych zbiorników wodnych i obszarów
podmokłych jako cennych miejsc rozrodu płazów
 budowa progów spowalniających na rowach melioracyjnych zasilających Jezioro
Rakutowskie, tak aby utrzymać w miarę stały stan zwierciadła wód podziemnych w
zlewni tego jeziora,
 kontrolowanie odpływu z Jeziora Rakutowskiego (sprawdzanie stopnia napełnienia
koryta)
za pomocą progu spowalniającego na wypływie z jeziora i poniżej, tak aby utrzymywać
wysoki stan wód podziemnych w całym Obniżeniu Rakutowskim; nie wolno
dopuszczać
do nadmiernego odprowadzania wód z tego jeziora w okresie wczesnowiosennym,
 spowolnienie odpływu rzeki Skrwy Lewej, odwadniającej jeziora Lucieńskie, Sumino,
Białe; konieczne jest odbudowanie stopnia piętrzącego na Skrwie Lewej w Krzywym
Kołku;
 spowolnienie odpływu z jezior odwadnianych przez Rakutówkę (Jezioro Rakutowskie,
Przytomne, Zuzinowskie i Trzebowskie), Zuzankę (jeziora Łąkie i Telążna) i
Radyszynkę
(jeziora Radyszyńskie i Wikaryjskie).
 Ochrona zasobów wodnych obszaru Natura 2000 - Błot Rakutowskich PLB 040001:
a) wykup gruntów w sąsiedztwie Jeziora Rakutowskiego i zagrożonych okresowymi
podtopieniami.
b) zebranie opracowań publikowanych oraz niepublikowanych, podkładów mapowych,
analiza istniejących dokumentacji,
c) studium zmian morfometrycznych Jeziora Rakutowskiego w latach 1950-2007,
d) klimatyczne uwarunkowania procesów hydrologicznych Jeziora Rakutowskiego i jego
zlewni,
e) utworzenie sieci punktów obserwacyjnych wód powierzchniowych i podziemnych
(monitoring hydrologiczny),
f) analiza rodzajów i przebiegu melioracji wraz z oceną jej drożności i pełnionej roli oraz
ocena stanu technicznego urządzeń wodnych,
g) bilans wodny Jeziora Rakutowskiego,
h) bilans zanieczyszczeń (w tym substancji biogennych) Jeziora Rakutowskiego oraz
ocena składu chemicznego wód powierzchniowych i podziemnych (cel: określenie jakości wód
retencjonowanych w przyszłości),
i) zainstalowanie progu spowalniającego na wypływie rzeki Rakutówki z Jeziora
Rakutowskiego.
 Turystyczne, rekreacyjne i edukacyjne udostępnienie obszaru Parku powinno być
podporządkowane ochronie wartości przyrodniczych, kulturowych i historycznych.
 Na całym obszarze Parku rodzaj, forma i wielkość zagospodarowania turystycznego,
rekreacyjnego i edukacyjnego muszą być dostosowane do rodzaju i stopnia odporności
na degradację elementów środowiska przyrodniczego i kulturowego.
 Celem udostępnienia terenu Parku dla turystyki i rekreacji jest zaspokojenie potrzeb
w zakresie wypoczynku, rekreacji i regeneracji zdrowia mieszkańców i turystów.
Seminarium realizowane jest w ramach projektu pn. „Natura 2000 – naszą szansą”
realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku dofinansowanego
przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
 Na terenie Parku należy preferować rozwój społeczno - gospodarczy gmin z
ukierunkowaniem na działalność rolniczą, leśną i turystyczną.
 Priorytetem musi być gospodarka wodochronna głównych zbiorników podziemnych
(GZWP) warunkujących zasobność wód podziemnych Parku.
 Dla obszarów Natura 2000: Błota Rakutowskie PLB 040001 i Żwirownia Skoki PLB
040005 warunki realizacji zainwestowania i użytkowania regulują przepisy
szczegółowe.