Załšcznik nr 4

Załącznik nr 4
PODSTAWA PROGRAMOWA
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TAPICER
SYMBOL CYFROWY 743 [03]
I.
OPIS ZAWODU
1. W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
1) czytać oraz sporządzać rysunki techniczne i szkice z zakresu tapicerstwa;
2) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjną i technologiczną;
3) korzystać z literatury technicznej, norm i innych źródeł informacji;
4) określać i stosować zasady konstrukcji, funkcjonalności i estetyki wyrobów;
5) rozróŜniać style i typy konstrukcji mebli tapicerowanych;
6) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
7) dobierać materiały i półfabrykaty do wykonania określonych typów mebli, sprzętów
i wnętrz;
8) oceniać jakość materiałów i półfabrykatów, rozpoznawać i eliminować wady;
zapotrzebowanie
9) obliczać
materiałowe
na
podstawie
konstrukcyjnej
i technologicznej dokumentacji wyrobu;
10) określać
zasady
składowania
oraz
warunki
magazynowania
materiałów
i półfabrykatów;
11) dobierać i stosować narzędzia do określonych operacji technologicznych;
12) obsługiwać
i
wykonywać
konserwacje
maszyn
i
urządzeń
stosowanych
w tapicerstwie;
13) przygotowywać materiały i półfabrykaty tapicerskie do montaŜu;
14) wykonywać operacje szycia ręcznego i maszynowego;
15) wykonywać i montować części tapicerowane róŜnych typów konstrukcji mebli;
16) wykonywać i montować części tapicerowane wyposaŜenia środków transportu;
17) wykonywać i montować części tapicerowane sprzętu sportowego, turystycznego
i medycznego;
18) wykonywać pomocnicze prace stolarskie i ślusarskie w procesie technologicznym
wyrobów tapicerowanych;
19) wykonywać prace dekoracyjno-tapicerskie związane z wyposaŜeniem wnętrz;
20) rozpoznawać i eliminować błędy produkcyjne;
21) stosować róŜne metody oceny jakości mebli i innych wyrobów tapicerowanych;
22) dokonywać napraw, renowacji i rekonstrukcji wyrobów;
23) sporządzać kosztorysy prac tapicerskich;
24) stosować zasady pakowania, magazynowania i transportu wyrobów;
1
25) wykorzystywać w sposób racjonalny materiały, narzędzia, maszyny, urządzenia
i energię w procesie pracy;
26) sporządzać dokumentację produkcyjną;
27) stosować przepisy prawa w zakresie wykonywanych zadań zawodowych;
28) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska;
29) organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii;
30) komunikować się z uczestnikami procesu pracy;
31) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy;
32) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
33) korzystać z róŜnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego;
34) planować działalność gospodarczą.
Kształtowanie postaw przedsiębiorczych oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy
powinno przebiegać zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas
realizacji zajęć edukacyjnych „Podstawy przedsiębiorczości”.
2. Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie tapicer powinien być przygotowany
do wykonywania następujących zadań zawodowych:
1) tapicerowanie mebli o róŜnym stopniu złoŜoności konstrukcyjnej części
tapicerowanych;
2) tapicerowanie wyrobów i elementów wyposaŜenia środków transportu;
3) wykonywanie
części
tapicerowanych
sprzętu
sportowego,
turystycznego
i medycznego;
4) wykonywanie prac dekoratorsko-tapicerskich związanych z wyposaŜeniem
wnętrz;
5) naprawa, renowacja i rekonstrukcja części tapicerowanych mebli, środków
transportu, sprzętu sportowego, turystycznego i medycznego.
2
II.
BLOKI PROGRAMOWE
Zakres umiejętności i treści kształcenia, wynikający z opisu zawodu, zawierają
następujące bloki programowe:
1) materiałowo – techniczny;
2) technologiczny;
3) podstawy działalności zawodowej.
BLOK: MATERIAŁOWO – TECHNICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) stosować ogólne zasady wykonywania rysunków technicznych;
2) stosować zasady rzutowania, wymiarowania oraz wykonywania widoków,
przekrojów i kładów;
3) czytać i wykonywać rysunki techniczne wyrobów, podzespołów i elementów;
4) czytać i stosować uproszczenia rysunkowe;
5) sporządzać szkice wyrobów, podzespołów i elementów;
6) stosować zasady kolorystyki;
7) określać rolę i znaczenie normalizacji w rysunku zawodowym;
8) wykonywać rysunki przestrzenne;
9) stosować oznaczenia graficzne materiałów;
10) sporządzać opisy techniczne;
11) określać warunki wykonania tapicerowanych części wyrobów;
12) określać czynniki wpływające na konstrukcję wyrobu;
13) stosować zasady funkcjonalności i estetyki wyrobu;
14) rozróŜniać style mebli tapicerowanych;
15) charakteryzować oraz klasyfikować materiały i półfabrykaty;
16) określać wymagania techniczne dla materiałów i półfabrykatów;
17) określać i stosować zasady prawidłowej gospodarki materiałami;
18) wykonywać pomiary, obliczać zapotrzebowanie materiałów podstawowych
i pomocniczych;
19) dokonywać składowania materiałów i półfabrykatów według określonych zasad;
20) charakteryzować oraz klasyfikować narzędzia, maszyny i urządzenia;
21) określać zasady działania oraz przygotowania maszyn i narzędzi do pracy;
3
22) dobierać narzędzia do ręcznych i maszynowych prac tapicerskich;
23) rozróŜniać zespoły maszyn, urządzeń i narzędzi zmechanizowanych, określać
ich przeznaczenie i zadania;
24) określać zasady przygotowania i mocowania narzędzi w zespołach roboczych;
25) dobierać maszyny i urządzenia do określonych operacji technologicznych;
26) dobierać parametry obróbcze;
27) posługiwać się terminologią z zakresu maszynoznawstwa;
28) oceniać stan techniczny maszyn, urządzeń i narzędzi;
29) określać stopień zuŜycia narzędzi roboczych;
30) kontrolować parametry pracy urządzeń, maszyn i narzędzi zmechanizowanych;
31) określać zasady konserwacji maszyn, urządzeń i narzędzi;
32) określać zasady bezpiecznej obsługi maszyn i narzędzi.
2. Treści kształcenia
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) zasady sporządzania rysunku technicznego;
2) konstrukcje geometryczne;
3) rysunek przestrzenny;
4) rzutowanie prostokątne;
5) widoki, przekroje, kłady;
6) wymiarowanie;
7) rysunek techniczny wyrobów, podzespołów i elementów;
8) uproszczenia rysunkowe;
9) rysunek szkicowy;
10) podstawy kolorystyki;
11) dokumentacja projektowa wyrobów tapicerowanych;
12) podział i charakterystyka wyrobów tapicerowanych;
13) konstrukcje wyrobów tapicerowanych;
14) meble tapicerowane stylowe;
15) materiały włókniste;
16) rodzaje przędzy i nici;
17) materiały pokryciowe;
18) materiały i półfabrykaty wyściełające włókniste;
4
19) tworzywa sztuczne i wyroby z tworzyw;
20) taśmy tapicerskie i wyroby plecione;
21) drewno, materiały i tworzywa drewnopochodne;
22) kleje;
23) metale i wyroby metalowe;
24) gospodarka materiałami;
25) podstawy maszynoznawstwa;
26) narzędzia ręczne i przybory;
27) maszyny, urządzenia i narzędzia do rozkroju materiałów tapicerskich;
28) maszyny do szycia i przeszywania;
29) maszyny i urządzenia do mocowania;
30) maszyny i urządzenia do wytwarzania spręŜyn i formatek spręŜynowych;
31) zgrzewarki do tworzyw;
32) maszyny i urządzenia specjalne;
33) środki i urządzenia transportowe;
34) konserwacja maszyn i urządzeń.
BLOK: TECHNOLOGICZNY
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) charakteryzować rodzaje wyrobów tapicerowanych;
2) dokonywać charakterystyki konstrukcyjno-materiałowej wyrobów, określać ich
funkcję i przeznaczenie;
3) przygotowywać materiały i półfabrykaty do wykonywania części tapicerowanych
o róŜnym stopniu złoŜoności konstrukcyjno-materiałowej;
4) wykonywać części tapicerowane z róŜnych materiałów i o zróŜnicowanej
konstrukcji wyrobu;
5) stosować zasady i techniki rozkroju materiałów w zaleŜności od ich rodzaju
i przeznaczenia;
6) wykonywać i stosować szablony;
7) wycinać ręcznie i maszynowo elementy tapicerowanych części wyrobu zgodnie
z obowiązującymi zasadami;
8) oznaczać i kompletować wycięte elementy;
5
9) dobierać narzędzia i przybory do szycia ręcznego i maszynowego;
10) wykonywać ściegi ręcznie i maszynowo;
11) określać sposoby i metody łączenia elementów w tapicerowanych częściach
wyrobów;
12) wykonywać róŜnego rodzaju podłoŜa w oparciu o ramy drewniane i szkielety
metalowe;
13) przygotowywać do pracy oraz obsługiwać maszyny i narzędzia zmechanizowane;
14) prowadzić konserwację maszyn i narzędzi;
15) stosować metody i techniki wykończania tapicerowanych części wyrobu;
16) wykonywać stylowe meble tapicerowane;
17) wykonywać prace dekoratorskie;
18) wykonywać prace stolarsko-ślusarskie;
19) stosować
techniki
łączenia
materiałów
w
półfabrykatach,
częściach
i tapicerowanych elementach środków transportu;
20) montować wyroby oraz mocować części tapicerowane wyposaŜenia wnętrz
środków transportu;
21) określać
kolejność
wykonania
operacji
w
procesie
produkcji
części
tapicerowanych róŜnych wyrobów;
22) przestrzegać parametrów techniczno-technologicznych dla określonych operacji;
23) posługiwać się dokumentacją konstrukcyjno-technologiczną wyrobu w procesie
technologicznym;
24) dokonywać ilościowego i jakościowego odbioru podzespołów i zespołów
wyrobów tapicerowanych;
25) posługiwać się normami w procesie technologicznym;
26) określać przyczyny powstawania błędów produkcyjnych oraz sposoby ich
eliminowania;
27) oceniać jakość procesu wytwarzania tapicerowanych części wyrobu;
28) oceniać jakość oraz klasyfikować wyroby według określonych kryteriów;
29) określać zakres oraz techniki napraw i renowacji wyrobów;
30) określać sposoby wykorzystania odpadów produkcyjnych;
31) stosować zasady i warunki odbioru wyrobów tapicerowanych;
32) stosować zasady pakowania, magazynowania i zabezpieczania wyrobów
w środkach transportu;
33) określać zasady normowania materiałów i czasu pracy;
6
34) obliczać koszty produkcji, napraw i renowacji wyrobów;
35) określać zasady gospodarki energią elektryczną i cieplną;
36) dobierać wyposaŜenie stanowiska pracy do wykonywanego wyrobu;
37) określać tendencje rozwoju tapicerstwa;
38) organizować stanowisko pracy zgodnie z zadaniami produkcyjnymi;
39) stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii i ochrony
środowiska;
40) korzystać z literatury zawodowej i innych źródeł informacji.
2. Treści kształcenia
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) fazy procesu technologicznego wyrobów tapicerowanych;
2) przygotowanie materiałów i półfabrykatów tapicerskich;
3) ściegi tapicerskie, szycie ręczne i maszynowe;
4) wykonywanie podłoŜy;
5) metody tapicerowania mebli;
6) technologia tapicerowania wyrobów i wyposaŜenia środków transportu;
7) zasady tapicerowania mebli stylowych;
8) tapicerowanie sprzętu sportowego, turystycznego i medycznego;
9) podstawy prac dekoratorskich;
10) zasady organizacji i przygotowywania produkcji;
11) naprawa i renowacja wyrobów tapicerowanych;
12) podstawy technologii prac stolarsko-ślusarskich;
13) dokumentacja konstrukcyjna i technologiczna;
14) ocena jakości procesów technologicznych i wyrobów tapicerowanych;
15) pakowanie, magazynowanie i transport wyrobów;
16) koszty produkcji wyrobów i usług;
17) kierunki techniczno-technologicznego rozwoju tapicerstwa.
BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOŚCI ZAWODOWEJ
1. Cele kształcenia
Uczeń (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umieć:
1) interpretować podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
7
2) podejmować działania związane z poszukiwaniem pracy;
3) sporządzać dokumenty dotyczące zatrudnienia;
4) stosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy;
5) stosować przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska;
6) organizować stanowisko pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy, przepisami ochrony przeciwpoŜarowej i ochrony środowiska oraz
zgodnie z wymaganiami ergonomii;
7) dobierać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy;
8) udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy;
9) komunikować się i współpracować w zespole;
10) rozwiązywać problemy dotyczące działalności zawodowej;
11) doskonalić umiejętności zawodowe;
12) komunikować się z klientem w sprawach związanych z wykonywaną pracą;
13) przestrzegać zasad etyki.
2. Treści kształcenia
Treści kształcenia są ujęte w następujących działach programowych:
1) podstawowe pojęcia gospodarki rynkowej;
2) podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej;
3) wybrane przepisy z Kodeksu pracy;
4) bezpieczeństwo i higiena pracy;
5) ochrona przeciwpoŜarowa i ochrona środowiska;
6) elementy ergonomii;
7) środki ochrony indywidualnej;
8) zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach
przy pracy;
9) formy doskonalenia zawodowego;
10) zasady i metody komunikowania się;
11) elementy socjologii i psychologii pracy;
12) zagroŜenia występujące w środowisku pracy;
13) zasady etyczne.
8
III. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE
Minimalna liczba godzin w okresie kształcenia
w %*
Nazwa bloku
programowego
Podbudowa programowa: gimnazjum
Materiałowo - techniczny
30
Technologiczny
40
Podstawy działalności zawodowej
10
80**
Razem
*
Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla
młodzieŜy i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej).
**
Pozostałe 20% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów
programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy.
IV. ZALECANE WARUNKI REALIZACJI TREŚCI
KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE
Do realizacji treści kształcenia, ujętych w blokach programowych, odpowiednie
są następujące pomieszczenia dydaktyczne:
1) pracownia rysunku zawodowego;
2) pracownia materiałoznawstwa;
3) pracownia maszyn i urządzeń;
4) pracownia technologii;
5) warsztaty.
Pracownia rysunku zawodowego powinna być wyposaŜona w:
1) zestawy przyrządów i materiałów kreślarskich;
2) wzory pisma technicznego;
3) modele rzutni, figur i brył geometrycznych;
9
4) modele części, podzespołów, zespołów oraz wyrobów tapicerowanych;
5) modele złączy i połączeń stolarskich;
6) elementy, podzespoły i zespoły konstrukcji;
7) modele podstawowych typów konstrukcji wyrobów tapicerowanych;
8) rysunki złoŜeniowe i wykonawcze wyrobów;
9) dokumentacje projektowe wyrobów tapicerowanych;
10) dokumentacje rysunkowe maszyn, podzespołów;
11) rysunki wykonawcze części maszyn;
12) mechanizmy stelaŜy, podnośników;
13) okucia, akcesoria;
14) tablice kolorystyczne: zestawy barw;
15) plansze, przezrocza, foliogramy: rzuty aksonometryczne i prostokątne, widoki,
przekroje, kłady, wymiarowanie;
16) zestawy norm;
17) dokumentacje projektowe;
18) katalogi, prospekty wyrobów, okuć i akcesoriów.
Pracownia materiałoznawstwa powinna być wyposaŜona w:
1) próbki:
a) materiałów pokryciowych: tkanin, przędzin, dzianin, tkanin laminowanych,
materiałów skóropodobnych, skór naturalnych,
b) przędzy i nici,
c) materiałów i półfabrykatów włóknistych,
d) tworzyw konstrukcyjnych,
e) taśm tapicerskich i wyrobów plecionych,
f)
drewna i tworzyw drzewnych,
g) środków chemicznych,
h) materiałów wykończeniowych i dekoratorskich;
2) eksponaty:
a) spręŜyny i formatki spręŜynowe,
b) okucia, łączniki, złącza, akcesoria,
c) mechanizmy i podzespoły tapicerskie;
3) zestawy norm;
4) przyrządy do pomiaru spręŜystości i odkształceń materiałów;
10
5) narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe;
6) katalogi i prospekty materiałów;
7) tablice poglądowe, foliogramy, wykresy, schematy.
Pracownia maszyn i urządzeń powinna być wyposaŜona w:
1) modele maszyn i urządzeń, elementów, przekrojów;
2) narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej;
3) części maszyn i urządzeń;
4) schematy kinematyczne maszyn i urządzeń;
5) mechanizmy, okucia, podzespoły, stelaŜe;
6) katalogi narzędzi, maszyn i urządzeń;
7) prospekty
i
inne
materiały
informacyjne
firm
produkujących
narzędzia,
oprzyrządowanie, maszyny i urządzenia;
8) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące eksploatacji maszyn
i urządzeń;
9) instrukcje obsługi oraz konserwacji maszyn i urządzeń.
Pracownia technologii powinna być wyposaŜona w:
1) modele i eksponaty:
a) meble tapicerowane o róŜnej konstrukcji,
b) podzespoły, zespoły tapicerowane,
c) podłoŜa tapicerskie,
d) konstrukcje nośne,
e) warstwy tapicerskie,
f)
półfabrykaty, części tapicerowane i wyroby dla środków transportu,
g) wzorniki do trasowania i rozkroju materiałów,
h) połączenia stolarskie,
i)
narzędzia i przybory tapicerskie,
j)
narzędzia ręczne, przybory stolarskie i ślusarskie,
k) przyrządy kontrolno-pomiarowe,
l)
łączniki metalowe i z tworzyw sztucznych,
m) części maszyn i mechanizmów,
n) spręŜyny,
o) formatki spręŜynowe;
11
2) próbki:
a) materiałów pokryciowych,
b) materiałów i półfabrykatów wyściółkowych,
c) materiałów pomocniczych,
d) drewna i tworzyw drzewnych,
e) klejów, lakierów, farb, emalii,
f)
środków czyszczących,
g) ściegów ręcznych i maszynowych,
h) wzorów przeszyć warstw pokryciowych;
3) plansze i tablice poglądowe:
a) schematy kinematyczne maszyn i urządzeń,
b) sposoby trasowania i rozkroju materiałów,
c) podłoŜa tapicerskie o róŜnych konstrukcjach,
d) konstrukcje nośne mebli i wyrobów tapicerowanych,
e) warstwy tapicerskie,
f)
wzory mebli tapicerowanych współczesnych i stylowych,
g) wyroby do wystroju i dekoracji wnętrz,
h) wzory sprzętu sportowego i szpitalnego,
i)
schematy procesów technologicznych;
4) dokumentacje techniczne i technologiczne wyrobów tapicerowanych;
5) instrukcje
obsługi
oraz
konserwacji
maszyn,
urządzeń
i
narzędzi
zmechanizowanych;
6) instrukcje technologiczne i stanowiskowe;
7) katalogi, prospekty i inne materiały firm produkujących narzędzia, maszyny
i urządzenia tapicerskie;
8) zestawy norm.
Warsztaty szkolne powinny być wyposaŜone w:
1) próbki materiałów i półfabrykatów na warstwy tapicerskie;
2) eksponaty: spręŜyny i formatki spręŜynowe;
3) próbki drewna i tworzyw drzewnych;
4) okucia, mechanizmy, podzespoły, stelaŜe;
5) modele przekrojów układów tapicerskich;
6) wzory odszyć dekoracyjnych;
12
7) zestawy elementów wykończeniowych tapicerowanych części wyrobów;
8) schematy budowy maszyn i urządzeń tapicerskich;
9) katalogi wyrobów tapicerowanych;
10) filmy instruktaŜowe dotyczące produkcji wyrobów tapicerowanych;
11) dokumentacje techniczno - technologiczne wyrobów tapicerowanych;
12) instrukcje techniczno - technologiczne na poszczególne stanowiska pracy.
W warsztatach szkolnych powinny być wydzielone działy i stanowiska przygotowania
produkcji, trasowania i rozkroju materiałów tapicerskich, szycia, przeszywania ręcznego
i maszynowego, wykonywania podzespołów i zespołów tapicerowanych, pomocniczych
prac stolarskich i ślusarskich, montaŜu wyrobów, kontroli jakości materiałów, wyrobów
i procesów technologicznych.
W warsztatach szkolnych powinno znajdować się pomieszczenie do instruktaŜu.
Pracownie powinny składać się z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego.
W sali lekcyjnej naleŜy zapewnić stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiednią liczbę
stanowisk pracy dla uczniów.
Praktyczna nauka zawodu moŜe odbywać się w pracowniach i warsztatach szkolnych
oraz w przedsiębiorstwach produkujących wyroby tapicerskie.
13