Katedra Pozytywizmu Skład osobowy prof. dr hab. Barbara Bobrowska

Katedra Pozytywizmu
Skład osobowy
prof. dr hab. Barbara Bobrowska – Kierownik Katedry
dr Joanna Zajkowska – adiunkt
Profil dydaktyczny i badawczy
Katedra prowadzi zajęcia dotyczące literatury polskiej drugiej połowy XIX wieku (ćwiczenia,
wykłady), także konwersatoria, seminaria magisterskie i licencjackie o szerszej tematyce (m.
in. dotyczące literatury dziecięcej i młodzieżowej). Realizowane są w niej indywidualne
zadania badawcze, związane z rozwojem naukowym poszczególnych osób. Jako zespół jej
członkowie uczestniczą w realizacji następujących ogólnopolskich grantów.
• Drugi rzut powieści polskiej 1840-1900 (koordynowany przez Akademię
Pedagogiczną im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie) – zamierzeniem projektu
jest rozpoznanie powieści pisarzy drugorzędnych i w prowadzenie ich we
współczesny obieg badawczy. W ramach projektu powstaje internatowa baza wątków
i motywów powieści tego okresu.
• Poezja na marginesie cywilizacji 1864 – 1894 (koordynowany przez Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza w Poznaniu) – celem projektu jest rozpoznanie
i
zdiagnozowanie sytuacji poezji postyczniowej. Efektem tych prac ma być
przygotowanie internetowego słownika poetów polskich drugiej połowy XIX wieku,
zredagowanie monografii dotyczącej kluczowych zagadnień poezji okresu
pozytywizmu oraz dwóch antologii – wypowiedzi krytycznych na temat twórczości
poetów tegoż okresu i wierszy z lat 1864 -1894.
• Edycja Krytyczna Pism Wszystkich Bolesława Prusa (koordynowany przez
Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza) – celem grantu jest zaoferowanie
szerokiemu gronu czytelników wszystkich pism Bolesława Prusa opracowanych
wedle najnowszych i najlepszych standardów sztuki edytorskiej. W ramach prac
zespołowych zostaną opracowane: kroniki, publicystyka filozoficzno-społeczna,
nowele i opowiadania, twórczość powieściowa, listy, rękopisy, varia (odczyty,
aforyzmy, tłumaczenia).
Charakterystyka pracowników
prof. dr hab. Barbara Bobrowska – Ukończyła studia na Wydziale Filologii Polskiej
Uniwersytetu Warszawskiego; uzyskała tytuły doktora, doktora habilitowanego i profesora
zwyczajnego na Wydziale Polonistyki tejże uczelni. Początkowo zajmowała się przede
wszystkim prasą i dziennikarstwem drugiej połowy XIX wieku, następnie poezją i prozą
dziewiętnastowieczną (zwłaszcza twórczością Bolesława Prusa, Marii Konopnickiej,
Felicjana Faleńskiego). Jest redaktorem naczelnym pisma ”Wiek XIX”; przewodniczącą
Mazowieckiego Komitetu Olimpiady Literatury i Języka Polskiego; członkiem Zarządu
Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza.
Jako badaczka poszukuje w polskim wieku XIX przede wszystkim świadectw kontynuacji, w
domenach światopoglądu, estetyk i poetyk, uwarunkowanej m. in. wspólnym dla całego
wieku paradygmatem okoliczności politycznych i społecznych. Interesuje się szczególnie
tekstami (literackimi, krytycznymi, publicystycznymi), które można uznać za dokumenty
międzyepokowych oraz międzypokoleniowych nawiązań, realizujących się w alegacyjnych
postawach pisarzy wobec mistrzów i świadomie prowadzonych grach z zastanym
dziedzictwem kulturowym – rodzimym i europejskim.
Na WNH prowadzi zajęcia dotyczące literatury drugiej połowy XIX wieku – wykłady,
konwersatoria, seminaria licencjackie i magisterskie.
Publikacje:
Monografie: Konopnicka na szlakach romantyków, Warszawa 1997, Wydawnictwo Naukowe
PWN;
Bolesław Prus – mistrz pozytywistycznej kroniki, Białystok 1999, Wydawnictwo
Uniwersytetu w Białymstoku;
Małe narracje Prusa, Warszawa 2003, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana
Wyszyńskiego; Gdańsk 2004, słowo / obraz terytoria.
Felicjan Faleński – tragizm, parabolizm, groteska, Wydawnictwo IBL PAN, Warszawa 2012.
Ostatnie studia w książkach zbiorowych: Przekraczanie barier – transgresja, w: Bez
antypodów. Zbliżenia i konfrontacje kultur, pod red. B. Mazana i S. Tyneckiej-Makowskiej,
Łódź 2008;
Semantyka dźwięku i ciszy w cyklu Felicjana Faleńskiego „Odgłosy z gór”, w: Polski cykl
liryczny, pod red. K. Jakowskiej i D. Kuleszy, Białystok 2008;
Podróż jako wykluczenie. „Stultifera navis” Branta, Boscha, Swedenborga i Faleńskiego, w:
Podróż i literatura 1864-1914, pod red. E. Ihnatowicz, Warszawa 2008;
O miłości oraz innych źródłach i mediach poznania. Gry z literacką tradycją i
współczesnością w opowiadaniu Felicjana Faleńskiego „Ponad źródłem”, w: Album
gdańskie, pod red. J. Daty i B. Oleksowicza, Gdańsk 2009;
Yvetta bez duszy. Choroba jako metafora w cyklu „Na normandzkim brzegu” Marii
Konopnickiej, w: Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej, pod red. I. Wiśniewskiej i B.
Obsulewicz, Lublin 2010;
Konstrukcja ramowa i cykliczność. Opowieści z domu obłąkanych Kraszewskiego, Sztyrmera i
Faleńskiego, w: Cykle i cykliczność, pod red. A. Kieżuń i D. Kuleszy, Białystok 2010.
„O głupim Gawle. Klechda niemądra”. Felicjana Faleńskiego spotkania z literacką tradycją
i współczesnością, w: Spotkania w przestrzeni idei – słów – obrazów. Księga pamiątkowa
dedykowana prof. dr hab. Zofii Mocarskiej-Tycowej, red. J. Bielska-Krawczyk, K.
Ćwikliński, S. Kołos, Toruń 2012.
dr Joanna Zajkowska - Ukończyła filologię polską i filologię rosyjską na Uniwersytecie w
Białymstoku. W roku 2006 obroniła na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
rozprawę doktorską o tytule Twórczość Wiktora Gomulickiego wobec tradycji literackiej i
współczesności (promotor: prof. Barbara Bobrowska). Jej zainteresowania naukowe skupiają
się wokół zagadnień literatury polskiej i obcej XIX wieku, związków literatury z malarstwem,
a ostatnio dotyczą także literatury dziecięcej i dziecięcego czytelnictwa. Drugim obszarem jej
zainteresowań i badań jest polska powieść biedermeierowska – jej główni przedstawiciele,
problematyka, ewolucja estetyki i poetyki tej odmiany gatunkowej. Obecnie zajmuje się także
powieściową twórczością Artura Gruszeckiego, którą rozpatrywać będzie w szeroko
pojmowanym dziewiętnastowiecznym projekcie nowoczesności. Najbliższe plany badawcze
wiąże z uczestnictwem w międzyuczelnianym programie dotyczącym poezji lat 1864 – 1894,
jej funkcjonowania w czasach „suchego utylitaryzmu” i „zabijania poetów”.
Na WNH prowadzi zajęcia dotyczące literatury pozytywizmu, konwersatorium z literatury
dziecięcej i młodzieżowej oraz seminarium licencjackie związane ze wspomnianą wyżej
tematyką.
Publikacje:
Monografia: Twórczość poetycka Wiktora Gomulickiego wobec tradycji literackiej i
współczesności, Warszawa 2010, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana
Wyszyńskiego
Wybrane studia: Marii Konopnickiej „Pieśń o ziemi naszej” - mityczny obraz Polski, w:
Miejsca Konopnickiej. Przeżycia – pejzaż – pamięć, pod red. T. Budrewicza i M. Zięby,
Kraków 2002;
Albumy „małych ludzi” w twórczości Michała Bałuckiego i Wiktora Gomulickiego a rosyjski
szkic fizjologiczny, w: Świat Michała Bałuckiego, pod red. T. Budrewicza, Kraków 2002;
„Emancypantki” Prusa i „Wyzwolona” Gomulickiego – dwie powieści o obcości i
niespełnieniu na drodze do kobiecości, w: Bolesław Prus. Pisarz. Publicysta. Myśliciel, pod
red. M. Woźniakiewicz-Dziadosz i S. Fity, Lublin 2003;
Pejzaż miasta w „Strofach ulicznych” Wiktora Gomulickiego, w: Literatura i sztuka II połowy
XIX wieku. Światopoglądy, postawy, tradycje, pod red. B. Bobrowskiej, S. Fity, J. A. Malika,
Lublin 2004;
„Z tamtego świata” Marii Konopnickiej – poetyckie zmagania z obrazem, w: Ludzie – rzeczy
– obrazy. Studia i szkice o epoce Marii Konopnickiej, pod red. T. Budrewicza i Z.
Fałtynowicza, Suwałki 2004;
Wybory estetyczne a kwestie etyczne – casus Gomulickiego. Kobieta-anioł w literackim
atrybutorium poety, w: Etyka i literatura. Pisarze polscy lat 1863 - 1918 w poszukiwaniu
wzorców życia i sztuki, pod red. E. Paczoskiej i E. Ihnatowicz, Warszawa 2006;
Nowocześni bohaterowie Prusa, w: Bolesław Prus: pisarz nowoczesny, pod red. J.A. Malika,
Lublin 2009.
Piotr Chmielowski o Wiktorze Gomulickim – na podstawie kolejnych wydań „Zarysu
literatury polskiej” i innych wypowiedzi krytyka, w: Poeci za bramą utopii. Poznańskie Studia
Polonistyczne. Seria Literacka 19 (39), Poznań 2012, s. 109-125;