ULOTKA INFORMACYJNA NA TEMAT WŁOŚNICY Powiatowy

Powiatowy Lekarz Weterynarii w Świebodzinie, sporządzono na dzień 12.11.2015r.
ULOTKA INFORMACYJNA NA TEMAT WŁOŚNICY
Na zarażenie włośniami wrażliwe są liczne gatunki zwierząt gospodarskich i domowych w tym między innymi:
świnie, dziki, nutrie, konie, myszy, szczury, dzikie zwierzęta mięsożerne (np.: wilki, lisy, jenoty, szopy, kuny, niedźwiedzie)
oraz psy, koty. Włośnica jest pasożytniczą zoonozą o złożonym proces epidemiologiczny polegającym na
międzygatunkowym krążeniu pasożyta. W zależności od środowiska zoogeograficznego rezerwuarem włośni są różne
gatunki ssaków mięsożernych, padlinożernych i wszystkożernych(np. dziki). Włośnie (Trichinella) występują zarówno w
środowisku naturalnym -leśnym, jak i przydomowym. W sprzyjających warunkach następuje przeniesienie pasożyta z
jednego środowiska do drugiego.
Głównym wektorem pasożyta w środowisku naturalnym są wolnożyjące zwierzęta mięsożerne (dzikie), u których
obserwuje się często wysoki, sięgający kilkudziesięciu procent, odsetek spontanicznie zarażonych osobników.
Najważniejszymi wektorami na obszarach leśnych są dziki (Sus scrofa) oraz lisy (Vulpes vulpes).
Duże zagęszczenie drapieżników powoduje większe zapotrzebowanie na pokarm oraz stymuluje padlinożerstwo i
kanibalizm, sprzyjające rozprzestrzenianiu się włośnicy. Zwierzęta dzikie poprzez kanibalizm i padlinożerstwo
podtrzymują krążenie włośni w środowisku, a wszystkożerne dziki zjadając padlinę mogą stać się źródłem zarażenia ludzi.
Stwierdzono, że larwy włośni w tkance mięśniowej martwych zwierząt zachowują zdolność do inwazji przez
okres co najmniej trzech miesięcy. Należy także pamiętać o „synantropijnym” źródle padliny, a więc dużej liczbie
drapieżników, które corocznie giną na drogach pod kołami samochodów.
Przekazywanie do utylizacji tusz zwierząt pozyskanych przez myśliwych, których mięso nie jest przeznaczone do
spożycia dla ludzi oraz właściwe postępowanie ze zwłokami zwierząt padłych poza obszarami naturalnego ich
przebywania powinno być ściśle przestrzegane. Te zasady wynikają z regulacji unijnych przyjętych przez Polskę.
Padłe lub zabite zwierzęta tych gatunków włączone do łańcucha żywieniowego świn mających u niektórych hodowców
dostęp do lasów lub żywione odpadkami kuchennymi czy całymi tuszami zwierząt mięsożernych upolowanych przez
myśliwych stanowią istotne ogniwo w szerzeniu się tej inwazji.
Rola szczura w łańcuchu epidemiologicznym nie wydaje się być tak duża, jak dawniej przypuszczano, jednak nie można jej
lekceważyć. Szczury mogą łatwo zarazić się poszukując pożywienia w lesie i przenieść włośnia do chlewni, gdzie mogą
zostać pożarte przez świnie. Warto też zwrócić uwagę na mięso zwierząt futerkowych używane niekiedy do spożycia (
nutrie).
Z klinicznego punktu widzenia nie jest istotne, który gatunek wywołuje zarażenie u człowieka, gdyż objawy i
patogeneza są podobne, a choroba może skończyć się śmiercią, gdy do organizmu trafi duża liczba larw z surowym
mięsem lub wyrobami poddanym niedostatecznej obróbce termicznej (np. wędzenie na zimno).
Mięso na użytek własny (świnie, dziki, nutrie) podlega obowiązkowemu badaniu na obecność włośni. Badanie
wykonane metodą wytrawienia jest bardzo skuteczne, jeśli chodzi o wykrycie larw wszystkich gatunków włośni
stwierdzanych w Europie. W badaniu tradycyjną metodą kompresorową nie jest możliwe wykrycie T. pseudospiralis, który
nie stymuluje komórek mięśniowych do wytwarzania kolagenowej otoczki wokół larwy oraz larw włośni przy świeżej
inwazji znajdujących się w mięsie. Czułość metody trychinoskopowej jest niska także w przypadku larw otorbionych, gdyż
granica wykrywalności przy tej metodzie wynosi 3 larwy/1g tkanki mięśniowej, podczas gdy metoda wytrawiania
umożliwia wykrycie 0,01 larwy/1g.
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Świebodzinie BEZWZGLĘDNIE ZALECA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Badanie mięsa dzików na obecność włośni poddanych odstrzałowi, wykonywać wyłącznie metodą wytrawiania
próby zbiorczej z zastosowaniem metody magnetycznego mieszania w pracowni, która znajduje się przy
Powiatowym Inspektoracie Weterynarii, 66-200 Świebodzin, ul. Świerczewskiego 58. Badanie wykonuje
lek. wet. Roman Burdziak, tel. : 68-382-45-50 lub tel. kom. 693-126-362. Zgodnie z rozporządzeniem
wykonawczym KOMISJI (UE) 2015/1375 z dnia 10 sierpnia 2015 r. ustanawiające szczególne przepisy dotyczące
urzędowych kontroli w odniesieniu do włośni (Trichinella) w mięsie, metoda wytrawiania próby zbiorczej z
zastosowaniem metody magnetycznego mieszania jest zalecana jako wiarygodna metoda do rutynowego
stosowania,
Przestrzegać zasad ustanowiony w prawie unijnym dotyczącym postępowania z tuszami zwierząt pozyskanych
przez myśliwych, których mięso nie jest przeznaczone do spożycia dla ludzi, patrochami mając na względzie
optymalną higienę łowiska,
Zgłaszać właściwym organom gminnym stwierdzenie dzikich wysypisk odpadów, które występują na obszarach
leśnych i wiejskich,
Utrzymywać właściwą konstrukcji budynków gospodarskich, w których trzymane są zwierzęta tak, aby
uniemożliwić dostęp do budynków, gryzoniom i wszelkim innym zwierzętom,
Stosować skuteczne programy zwalczania szkodników, w szczególności w odniesieniu do gryzoni, aby zapobiec
zarażeniu świń,
Stosować właściwą pasze dla zwierząt, którą należy przechowywać w zamkniętych silosach, zbiornikach lub
pomieszczeniach, do których nie mają dostępu gryzonie,
Przekazywać do utylizacji bez zbędnej zwłoki wszystkie martwe zwierzęta gospodarskie zgodnie z art. 21 i 22
rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 oraz z załącznikiem VIII do rozporządzenia (UE) nr 142/2011,
W gospodarstwach w których świnie utrzymywane są w systemie otwartym- wolno wybiegowym, na zewnątrz
budynków zabezpieczyć wybiegi przed dostępem zwierząt dzikich oraz stale monitorować obecności gryzoni
zgodnie z zasadami bioasekuracji.