Polityka Uni Europejskiej dotyczące rozwoju zrównoważonego i

Polityka Uni Europejskiej dotyczące rozwoju zrównoważonego i

ONZ
I. Deklaracja Sztokholmska
Uchwała Konferencji Sztokholmskiej z dnia 14.6.1972 roku, dotycząca naturalnego środowiska
człowieka. (Konferencja ONZ)
Tekst Deklaracji:
"Konferencja Narodów Zjednoczonych w sprawie naturalnego środowiska człowieka, po spotkaniu w
Sztokholmie w dniach 5-14 czerwca 1972 roku i po rozpatrzeniu potrzeby wspólnego spojrzenia i
wspólnych zasad, które zainspirowałyby ludzkość do ochrony i popierania warunków naturalnego
środowiska człowieka proklamuje:
"Zasady.
Konferencja wyraża wspólne przekonanie, że:
1. Człowiek ma podstawowe prawo do wolności, równości i odpowiednich warunków życia w
środowisku takim, które pozwalałoby na przyzwoite życie w dobrobycie. Człowiek ponosi poważną
odpowiedzialność za ochronę i poprawę środowiska naturalnego dla obecnych i przyszłych pokoleń.
Pod tym względem polityka popierająca lub utrwalająca apartheid, segregację rasową, dyskryminację,
ucisk kolonialny lub inny oraz obcą dominację zasługuje na potępienie i musi być wyeliminowana.
2. Naturalne zasoby Ziemi, obejmujące powietrze, wodę, glebę, florę i faunę, a zwłaszcza
reprezentatywne przykłady naturalnych ekosystemów, muszą być chronione dla dobra obecnych i
przyszłych pokoleń poprzez staranne planowanie lub odpowiednie zarządzanie.
3. Zdolność Ziemi do produkowania istotnych dla życia i wciąż odnawianych zasobów musi być
utrzymana, a w niektórych wypadkach przywrócona lub poprawiona.
8. Rozwój gospodarczy i społeczny ma istotne znaczenie dla zapewnienia odpowiedniego środowiska
życia i pracy człowiekowi oraz dla stworzenia warunków na Ziemi, które są niezbędne dla poprawy
jakości życia.
Działalność międzynarodowa na rzecz zahamowania degradacji środowiska przyrodniczego
1969 – raport sekretarza generalnego ONZ – U’Thant – „Człowiek i jego środowisko”„Przyrodę można ujarzmić tylko posłuszeństwem”. W raporcie została przedstawiona skala zagrożeń
związanych z zatruwaniem środowiska naturalnego, rabunkową gospodarką surowcami i eksplozją
demograficzną.
Od tego czasu zaczęła się rozwijać międzynarodowa współpraca mająca na celu ustalenie wspólnych
działań w rozwiązywaniu problemów, jakie stwarza interakcja: człowiek – środowisko.
1972 – międzynarodowa konferencja w Sztokholmie zwołana przez ONZ – „Mamy tylko jedną
Ziemię”
1992 – w Rio de Janeiro w Brazylii odbyła się międzynarodowa konferencja pod nazwą „Szczyt Ziemi
– Środowisko i Rozwój” , na które przedyskutowano potrzeby ochrony środowiska. Polityka w XXI
wieku powinna uwzględnić:
- uznanie psychicznego rozwoju człowieka za główny cel
- określenie nieprzekraczalnego poziomu życia człowieka
- przyjęcie zasady , że przeciętna rodzina ma 2 dzieci
- dążenie do ochrony ekosystemów Ziemi
- przyjęcie zasady sprawiedliwego handlu.
W związku ze Szczytem Ziemi utworzono przy ONZ Komisję Trwałego Rozwoju w celu finansowania
programów ochrony środowiska.
Szczyt w Johannesburgu
PO SZCZYCIE - NAJWAŻNIEJSZE REZULTATY SZCZYTU
•
•
•
•
•
•
•
•
Szczyt potwierdził ideę zrównoważonego rozwoju jako jeden z głównych przedmiotów
zainteresowania społeczności międzynarodowej oraz nadał nową dynamikę globalnym
staraniom na rzecz ograniczenia ubóstwa oraz ochrony środowiska.
Dzięki Szczytowi poszerzone i podkreślone zostało znaczenie konceptu zrównoważonego
rozwoju. Szczególną ważne stało się dostrzeżenie związku pomiędzy biedą a eksploatacją
surowców naturalnych oraz ochroną środowiska.
Rządy państw, które wzięły udział w Szczycie wyraziły gotowość angażowania się w realizację
konkretnych celów, tak aby umożliwić efektywniejsze wdrażanie postanowień mających na
celu osiągnięcie zrównoważonego rozwoju.
Podczas Szczytu, w większym stopniu niż podczas poprzednich międzynarodowych spotkań
poświęconych zrównoważonemu rozwojowi, skupiono się na kwestiach energii i systemów
sanitarnych. Problemy te stały się kluczowym przedmiotem negocjacji i rezultatów Szczytu.
Ważnym osiągnięciem jest poparcie społeczności międzynarodowej dla utworzenia
światowego funduszu solidarności na rzecz ograniczenia ubóstwa.
Społeczność międzynarodowa poświęciła szczególną uwagę problemom Afryki oraz
inicjatywie Nowego Partnerstwa dla Rozwoju Afryki, (The New Partnership for Africa's
Development - NEPAD), a także potwierdziła gotowość podjęcia starań na rzecz realizacji
potrzeb kontynentu afrykańskiego.
Szczególne znaczenie podczas Szczytu nadano opiniom społeczeństwa obywatelskiego poprzez
uznanie jego roli w procesie wdrażania rezultatów oraz promowania inicjatyw partnerskich. W
Szczycie udział wzięło ponad 8000 przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego. Ponadto,
najważniejsze grupy uczestniczyły w równoległych spotkaniach skupiających organizacje
pozarządowe, organizacje zrzeszające kobiety, ludność rdzenną, młodzież, rolników, związki
zawodowe, przedstawicieli świata biznesu, nauki i techniki oraz władze lokalne, jak również
przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości z różnych krajów.
W rezultacie Szczytu i Planu Realizacji jego postanowień nadano szczególne znaczenie idei
partnerstwa pomiędzy rządami, światem biznesu i społeczeństwem obywatelskim. Przed
Szczytem istniało ponad 220 przykładów partnerstwa (dysponujących środkami w wysokości
235 milionów dolarów), a w czasie Szczytu wiele państw zadeklarowało utworzenie kolejnych
60 porozumień.
źródło:www.unic.un.org.pl
UE
I. Jednolity akt europejski 1987
Jednolity Akt Europejski to nowelizacja Traktatu Rzymskiego, uchwalona podczas konferencji
rządowej w Luksemburgu i w Brukseli (9 IX 1985 - 27 I 1986) o zmianie i uzupełnieniu trzech
Traktatów założycielskich: EWWIS (1951), EWG (1957) i Euratomu (1957). Układ wszedł w
życie 1 lipca 1987 roku
Artykuł 21
W Traktacie EWG dodaje się następujące postanowienia:
Podsekcja VI. Środowisko naturalne
Artykuł 25
W części III Traktatu EWG dodaje się tytuł VII w brzmieniu:
"Tytuł VII. Środowisko naturalne
Artykuł 130r
1. Działania Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego mają następujące cele:
•
•
•
zachowanie, ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego;
przyczynianie się do ochrony zdrowia ludzkiego;
zapewnianie rozsądnego i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych.
2. Działania Wspólnoty w dziedzinie środowiska naturalnego opierają się na zasadach
działania zapobiegawczego, usuwania szkody w pierwszym rzędzie u źródła i na
zasadzie "zanieczyszczający płaci". Wymagania dotyczące ochrony środowiska
naturalnego są częścią innych polityk Wspólnoty.
3. Przy opracowywaniu działań związanych ze środowiskiem naturalnym Wspólnota
uwzględnia:
•
•
•
•
dostępne dane naukowo-techniczne;
warunki środowiska naturalnego w różnych regionach Wspólnoty;
potencjalne korzyści i koszty, które mogą wynikać z działania lub zaniechania
działania;
gospodarczy i społeczny rozwój Wspólnoty jako całości i zrównoważony
rozwój jej regionów.
II. Traktat z Maastricht
Kolejnym ważnym dokumentem jest Traktat z Maastricht z 7 lutego 1992 roku, który wskazuje na
potrzebę koordynowania różnych problemowych polityk Unii (rolnej, energetycznej, przemysłowej,
regionalnej) i uwzględnienia wymogów ochrony środowiska w każdej z nich. Stwierdza się w tym
dokumencie, iż zadaniem Unii jest popieranie harmonijnego i zrównoważonego rozwoju oraz trwałego
i nieinflacyjnego wzrostu gospodarczego z poszanowaniem środowiska. W Traktacie tym określono
następujące działania w dziedzinie ochrony środowiska [12]:
- Zachowanie, ochronę i poprawę jakości środowiska,
- Ochronę zdrowia człowieka,
- Rozważne i racjonalne zużywanie zasobów naturalnych,
- Zmniejszenie lub wyeliminowanie transgranicznych przepływów zanieczyszczeń.
III. Traktacie Amsterdamskim
Istotne rozszerzenie polityki ekologicznej określono w Traktacie Amsterdamskim w 1997 roku.
Traktat Amsterdamski zaliczył rozwój zrównoważony do głównych celów Unii, a także zobowiązał
uwzględnianie kwestii ochrony środowiska.
IV. Wnioski z konferencji w Cardiff 1998 r
ŚRODOWISKO
W pierwszej kolejności o jakości życia decyduje zdrowe środowisko naturalne. Nasze
gospodarki muszą pogodzić rozwój ekonomiczny z troską o ochronę środowiska. Z tego
względu Traktat Amsterdamski zwraca uwagę na potrzebę włączania spraw ochrony środowiska
do polityk wspólnotowych, umożliwiając tym samym osiągnięcie trwałego i zrównoważonego
rozwoju.
Rada Europejska z zadowoleniem wita osiągnięcia we wdrażaniu postanowień
Konferencji w Kyoto w sprawie zmian klimatycznych. Obecnie Wspólnota i państwa
członkowskie powinny wspólnie wypracować strategię wypełniania zobowiązań objętych
Protokółem z Kyoto. Realizacja tych ambitnych celów będzie praktycznym testem
zaangażowania Wspólnoty oraz państw członkowskich na rzecz włączania zagadnień
dotyczących środowiska do swych polityk. Rada Europejska oceni postęp w tym zakresie
w 1999 r.
V. Piąty Program Działań Unii Europejskiej, obejmował lata 1993-2000. Program
ten akcentował związek ochrony środowiska z koncepcją zrównoważonego rozwoju i
wskazywał na ścisłe, instytucjonalne powiązanie mechanizmów ochrony środowiska z
wieloma sferami życia człowieka, w tym. m.in. z rozwojem gospodarczym, eksploatacją
bogactw naturalnych, rozwojem społecznym i edukacją, a ogólnie . z poprawą jakości życia.
Nowością jest tu odniesienie do ochrony środowiska zarówno zasady subsydiarności, jak i
zasady współodpowiedzialności. Za priorytetowe kierunki działań uznano:
−zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi,
−zintegrowane zmniejszanie zanieczyszczeń i zapobieganie powstawaniu odpadów,
−ograniczanie zużycia energii nieodnawialnej,
−kompleksowe działania na rzecz poprawy środowiska na terenach miejskich,
−podniesienie poziomu zdrowotności i bezpieczeństwa publicznego,
−ekologizację pięciu sektorów: przemysłu, energetyki, transportu, rolnictwa i turystyki.
Polityka środowiskowa Wspólnoty Europejskiej opiera się na kilku trwałych zasadach, a
mianowicie:
zasadzie ostrożności,
zasadzie, iż zanieczyszczenie należy likwidować lub minimalizować u źródła
(zasada prewencji,
zasadzie .zanieczyszczający płaci..
oraz na tym, że należy priorytetowo traktować działania zapobiegawcze.
VI. Strategia zrównoważonego rozwoju- Spotkanie Rady Europejskiej w
Göteborgu 2001 r
Rada Europejska uzgodniła strategię zrównoważonego rozwoju, w oparciu o przedłożony na spotkaniu
dokument Komisji Europejskiej. Strategia zrównoważonego rozwoju opiera się na założeniu
skoordynowanej analizy efektów wszystkich realizowanych polityk - efektów gospodarczych,
społecznych i w dziedzinie ochrony środowiska. Rada Europejska stwierdziła, że uzgodnienie strategii
zrównoważonego rozwoju stwarza nowe możliwości rozwoju technologicznego i inwestycji i w tym
kontekście wezwała przedstawicieli przemysłu do aktywnego udziału w rozwoju i szerszym
wykorzystaniu technologii przyjaznych dla środowiska, zwłaszcza w dziedzinie energetyki i
transportu. W tym kontekście Rada Europejska podkreśliła znaczenie uniezależnienia wzrostu
gospodarczego od zużycia zasobów.
Strategia zrównoważonego rozwoju opierać się będzie na mechanizmie koordynacji polityk
narodowych. Rada Europejska zobowiązała państwa członkowskie do przygotowania narodowych
strategii zrównoważonego rozwoju, podkreślając jednocześnie konieczność stworzenia na poziomie
narodowym szerokiego mechanizmu konsultacji. Rada Europejska podczas corocznego wiosennego
spotkania określać będzie wytyczne polityczne, mające na celu promowanie zrównoważonego rozwoju
w UE. Rada Europejska zobowiązała ponadto instytucje unijne do usprawnienia wewnętrznej
koordynacji realizacji polityk sektorowych. Za koordynację horyzontalnego przygotowania strategii
zrównoważonego rozwoju odpowiedzialna będzie Rada ds. Ogólnych. W dokumencie końcowym
odnotowano, że Komisja Europejska przedstawi na spotkanie Rady Europejskiej w Laeken plan
działań na rzecz podniesienia jakości prawodawstwa. Celem planu będzie m.in. ustanowienie
mechanizmu zapewniającego, że wszystkie istotne propozycje aktów prawnych zawierać będą
wszechstronną ocenę skutków - gospodarczych, społecznych i w dziedzinie ochrony środowiska proponowanych rozwiązań.
Opierając się na komunikacie Komisji Europejskiej, Szóstym Programie Działań w Dziedzinie
Ochrony Środowiska oraz strategiach dotyczących włączania wymiaru środowiskowego do polityk
sektorowych, Rada Europejska określiła ogólne wytyczne polityki zrównoważonego rozwoju w
czterech obszarach priorytetowych: zmiany klimatyczne, transport, zdrowie publiczne i zasoby
naturalne.
1.Zmiany klimatyczne (ratyfikacja Protokołu z Kioto)
2. Transport (Polityka transportowa powinna przeciwdziałać zwiększaniu poziomu natężenia ruchu,
hałasu i zanieczyszczeń oraz promować rozwój środków transportu przyjaznych dla środowiska)
3. Zdrowie publiczne
4. Zasoby naturalne (W dokumencie końcowym podkreślono, że silnemu wzrostowi
gospodarczemu musi towarzyszyć zrównoważone zużycie zasobów naturalnych, racjonalne
generowanie odpadów, utrzymanie różnorodności biologicznej, ochrona ekosystemów i
zapobieganie pustynnieniu)
VII. Posiedzenie Rady UE Bruksela 2005
Przy okazji ożywienia Strategii Lizbońskiej w marcu 2005 roku Rada Europejska wyraźnie
zaznaczyła, że Strategia winna być postrzegana w szerszym kontekście zrównoważonego
rozwoju, zgodnie z którym zaspokajanie bieżących potrzeb nie powinno ograniczać możliwości
zaspokajania potrzeb przez przyszłe pokolenia.
Rada Europejska potwierdza swoje zaangażowanie w proces zrównoważonego rozwoju jako
kluczowej zasady kierującej wszystkimi politykami i działaniami Unii. W tym kontekście, jak
również na podstawie wniosku Komisji, Rada Europejska zatwierdza „Deklarację w sprawie
zasad przewodnich w zakresie zrównoważonego rozwoju” (patrz załącznik I). Z zadowoleniem
przyjmuje ten nowy impuls i przypomina, że kluczowe cele oraz wytyczne zapisane w deklaracji
posłużą za podstawę dla odnowionej strategii zrównoważonego rozwoju, zawierającej cele,
wskaźniki i skuteczną procedurę monitorowania, która w miarę możliwości zostanie przyjęta
przed końcem 2005 r.
DEKLARACJA W SPRAWIE ZASAD PRZEWODNICH W ZAKRESIE
ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
Zrównoważony rozwój jest głównym celem wszystkich obszarów polityki Wspólnoty Europejskiej,
określonym w Traktacie. Zakłada ciągłą poprawę jakości życia na Ziemi tak obecnych, jak
i przyszłych pokoleń, a także służy zapewnieniu możliwości utrzymania pełnej różnorodności form
życia na Ziemi. Idea zrównoważonego rozwoju opiera się na zasadach demokracji i państwa
prawnego, jak również na poszanowaniu praw podstawowych, w tym wolności i równości szans dla
wszystkich. Zapewnia solidarność wewnątrz- i międzypokoleniową. Służy wspieraniu dynamicznej
gospodarki, pełnego zatrudnienia, wysokiemu poziomowi edukacji, ochrony zdrowia, spójności
społecznej i terytorialnej, jak również ochronie środowiska w bezpiecznym i spokojnym świecie, przy
poszanowaniu różnorodności kulturowej.
Aby osiągnąć te cele w Europie i w świecie, Unia Europejska i jej Państwa Członkowskie zobowiązują
się do poszanowania i realizowania, indywidualnie i wraz z partnerami, następujących celów i zasad:
Cele kluczowe
OCHRONA ŚRODOWISKA
Zapewnić możliwość utrzymania pełnej różnorodności form życia na Ziemi, szanować ograniczone
zasoby naturalne planety i zagwarantować wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska.
Zapobiegać zanieczyszczeniu środowiska i redukować je oraz propagować zrównoważone metody
produkcji i konsumpcji, aby wyeliminować związek między wzrostem gospodarczym a degradacją
środowiska.
SPRAWIEDLIWOŚĆ SPOŁECZNA I SPÓJNOŚĆ
Promować demokratyczne, zdrowe, bezpieczne i sprawiedliwe społeczeństwo oparte na integracji
społecznej, społeczeństwo, które szanuje prawa podstawowe i różnorodność kulturową, gwarantuje
równość kobiet i mężczyzn oraz zwalcza wszelkie formy dyskryminacji.
DOBROBYT GOSPODARCZY
Promować dobrze prosperującą, innowacyjną, bogatą w wiedzę, konkurencyjną i ekologicznie
wydajną gospodarkę, która byłaby gwarantem wysokiej stopy życiowej, pełnego zatrudnienia
i wysokiej jakości pracy na terenie całej Unii Europejskiej.
WYPEŁNIANIE OBOWIĄZKÓW NA ARENIE MIĘDZYNARODOWEJ
Wspierać tworzenie, na całym świecie, demokratycznych instytucji opierających się na pokoju,
bezpieczeństwie i wolności, oraz bronić stabilności tych instytucji. Aktywnie promować
zrównoważony rozwój na całym świecie i zapewniać, że wewnętrzne i zewnętrzne polityki Unii
Europejskiej są zgodne ze zrównoważonym rozwojem w ujęciu ogólnoświatowym i z jej
zobowiązaniami międzynarodowymi.
http://eduseek.interklasa.pl/sciaga/praca.php?idp=1598
http://www.ue.neska.pl/download.html
http://euro.pap.com.pl
Mgr Aleksandra Otręba Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
ROLA REGULACJI PRAWNYCH DOTYCZĄCYCH RACHUNKOWOŚCI I OCHRONY
ŚRODOWISKA DLA KSZTAŁTOWANIA ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO I TRWAŁEGO
http://www1.ukie.gov.pl