Informacje - Krynica Zdrój - Urząd Miasta

Wiadomości
Środa, 30 września 2009
Europejskie Dni Dziedzictwa 2009 w Tylmanowej
W dniach 12 i 13 września 2009 r. w Gminie Ochotnica Dolna w miejscowości Tylmanowa miały miejsce
obchody upamiętniające wydarzenia roku 1939 organizowane pod patronatem Wójta Gminy przez
Sołectwo Tylmanowa i Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Targu.
Obchody rozpoczęły się 12 września br. o godz. 11.00. uroczystym otwarciem, którego dokonał P.
Kazimierz Konopka – Wójt Gminy Ochotnica Dolna.
Wójt Gminy powitał: P. Stanisława Sorys – Wicewojewodę Województwa Małopolskiego, ks. Pawła
Legutko – Proboszcza Parafii pw. Znalezienia Krzyża Św. w Ochotnicy Dolnej, P. Roberta Kowalskiego –
Prezesa Towarzystwa Historycznego Oddział w Nowym Targu, P. Dawida Golik – Członka Towarzystwa
Historycznego Oddział w Nowym Targu, P. Jana Grudnickiego – syna por. Jerzego Grudnickiego –
Dowódcy 2 kampanii Batalionu KOP „ Żytyń”, Członków grup i stowarzyszeń rekonstrukcyjnych, tj. GRH
„Podhale w ogniu”, GRH Batalion Obrony Narodowej „Oświęcim”, SRH „Wrzesień 39”, GRH 17 INF. Dyw.
21, P. Józefę Ptaszek – Przewodniczącą Rady Gminy Ochotnica Dolna, Radnych Gminy, Dyrektorów i
nauczycieli Szkół Podstawowych i Gimnazjów oraz wszystkich przybyłych gości, a przede wszystkim
dzieci i młodzież ze szkół i gimnazjów z terenu Gminy, dla których w szczególności zorganizowano
rekonstrukcję wydarzeń minionych lat.
Następnie, jako pierwszy głos zabrał P. Stanisław Sorys – Wicewojewoda Województwa Małopolskiego,
który wyraził podziękowanie za możliwość uczestnictwa
w uroczystości mającej na celu oddanie czci, poległym w czasie wojny a jednocześnie podziękowanie za
zorganizowanie uroczystości przedstawiającej żywą lekcję historii, która pozwoli uzmysłowić sobie
wydarzenia wojenne i uświadomić, że działania te nas nie dotyczą.
Wicewojewoda, zaznaczył że ważne jest przedstawienie historii w sposób obiektywny, tak aby nie
zniekształcać przeszłości. W swej wypowiedzi zwrócił się w szczególności do dzieci
i młodzieży aby wykorzystała swój czas jak najlepiej w nauce i dalszej edukacji, po to aby zapracować w
sposób właściwy na dorosłe życie. Życzył młodzieży aby kierowała się przede wszystkim takimi
wartościami jak tolerancja, szacunek do ojczyzny, do drugiego człowieka jako bliźniego, przyjaciela.
W dalszej kolejności głos zabrał P. Robert Kowalski – Prezes Polskiego Towarzystwa Historycznego
Oddział w Nowym Targu, który poinformował, że całe przedsięwzięcie zostało zorganizowane głównie dla
młodzieży, aby pokazać jej jak kiedyś inni młodzi ludzie na tych wzgórzach przelewali krew, oddając
swoje życie za ojczyznę. Podkreślił wagę pokoju i przypomniał dzieciom i młodzieży, że w dzisiejszych
czasach jej głównym obowiązkiem jest nauka i pamięć o przodkach, którzy w przeszłości nie mieli tyle
szczęścia i nie poszli 1 września 1939 r. do szkół, gdyż zaczął się okres wojny.
Z kolei głos zabrał również ks. Paweł Legutko – Proboszcz Parafii w Ochotnicy Dolnej, który podkreślił
wagę prawdy w relacjonowaniu wydarzeń historycznych.
Kolejno, głos zabrał P. Jan Grudnicki – syn por. Jerzego Grudnickiego – Dowódcy 2 kampanii Batalionu
KOP „ Żytyń”, który wyraził podziękowanie dla organizatorów i grup rekonstrukcyjnych za zachowanie
pamięci o ludziach, którzy swym działaniem w minionych latach zasłużyli się dla Polski.
W dalszej części programu, w ramach rekonstrukcji wydarzeń roku 1939 P. Robert Kowalski
przeprowadził eksperyment z gołębiem pocztowym, mający na celu odtworzenie pokazu łączności
wojskowej, polegający na wypuszczeniu gołębia z Przełęczy Knurowskiej
z informacją o przybyciu wojsk nieprzyjaciela, tj. wojsk niemieckich i słowackich.
Ponadto, P. Robert Kowalski oraz P. Dawid Golik oprowadzali licznie przybyłą młodzież szkolną i innych
gości po pozostałościach fortyfikacji wojska polskiego, recenzując wydarzenia tamtych dni.
Uczestnicy wyprawy mogli naocznie zapoznać się z uzbrojeniem i wyposażeniem polskich żołnierzy
walczących w tym rejonie we wrześniu 1939 r. oraz obejrzeć, m. in. liczące kilkaset metrów długości
rozbudowane rowy strzeleckie z doskonale zachowanymi stanowiskami dla ręcznych i ciężkich karabinów
maszynowych, rozpoznawalne dzisiaj pozycje dla armaty przeciwpancernej, armaty polowej oraz wykopy
fundamentowe pod schrony żelbetonowe.
Z pozycji obronnych można było również zobaczyć wspaniały widok rozpościerający się na Dolinę
Dunajca, Beskid Sądecki oraz Gorce.
Poza tym, odtworzono także obóz partyzancki I Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej, gdzie
członkowie grupy rekonstrukcyjnej zaprezentowali broń partyzantów, strój oraz zwyczaje. Najmłodsi
uczestnicy uczyli się składać koc i prezentować musztrę.
Ponadto, Członkowie Grupy Rekonstrukcyjnej „Podhale w ogniu” zaprezentowali inscenizację walk o
Punkt Oporu „Wietrznica”. Bitwie towarzyszyły setki pocisków ze sztucerów, dziesiątki wybuchających
granatów oraz unosząca się w powietrzu woń prochu strzelniczego.
Pierwszy dzień uroczystości zakończył się wykładem pt. „Walki w dolinie Dunajca we wrześniu 1939
roku” wygłoszonym przez Panów Roberta Kowalskiego i Dawida Golika.
Drugi dzień obchodów rozpoczął się o godzinie 10.00 analogicznym programem promującym kulturę
narodową oraz regionalną, dokumentującym bohaterską postawę naszych rodaków, budującym
świadomość narodową. Obchody zakończono około godziny 17.00.
Oprac. J. Podgórska
Zdjęcia z uroczystości
Warto Wiedzieć
Punkt Oporu „Wietrznica” 1939
Punkt Oporu „Wietrznica” znajduje się w miejscowości Tylmanowa – Rzeka na terenie Gminy Ochotnica
Dolna, ok. 10 km na północ od Krościenka nad Dunajcem. Stanowi on jeden z najlepiej zachowanych
kompleksów polskich fortyfikacji polowych z Wojny Obronnej 1939 r. w południowej Małopolsce.
Umocnienia wzniesione w sierpniu 1939 r. przez żołnierzy z Batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza
„Żytyń”, stanowią fragment większego założenia fortyfikacyjnego, które miało bronić dolinę Dunajca
przed spodziewanym atakiem niemieckim od strony Słowacji. W jego skład wchodziły także: Punkt Oporu
„Kłodne” oraz Punkt Oporu „Korytnica”. Ich plany opracowano na przełomie czerwca i lipca 1939 r. pod
kierunkiem płk. dypl. Mariana Porwita. Przewidywano w tym rejonie budowę stałych żelbetonowych
schronów bojowych włącznie z tradytorami artyleryjskimi. Niestety, zabrakło czasu na ich zbudowanie.
Wykonano jedynie kilka wykopów fundamentowych, które włączono do rozległego systemu okopów.
Obiekty znajdowały się w pasie działań utworzonej 10 lipca 1939 r. Armii „Karpaty”.
Po niemieckiej i słowackiej agresji na Polskę całość umocnień obsadzili żołnierze Oddziału Wydzielonego
kpt. Romana Wróblewskiego, w skład którego wchodziły pododdziały z Batalionu KOP „Żytyń” oraz
Batalionu Obrony Narodowej „Limanowa”.
Walki w tym rejonie rozpoczęły się już w pierwszych dniach września 1939 r. Od 2 do 3 września pozycji
PO „Kłodne” broniła 3 kompania Batalionu KOP „Żytyń” pod dowództwem ppor. Tadeusza Piotrowskiego.
Polscy żołnierze walczyli tutaj z dziesięciokrotnie liczniejszy przeciwnikiem – niemiecką 2 Dywizją Górska
i słowacka 1 Dywizja Piechoty ze składu XVIII Korpus Armijnego.
Na wieść o przenikaniu przez Przełęcz Knurowską jednostek słowackich, obrońcy opuścili Kłodne,
wysadzili skalisty stok Basty i obsadzili Punkt Oporu „Wietrznica”. Obrona została wzmocniona 2
kompanią ON „Limanowa” pod dow. ppor. rezerwy Stanisława Zięby. Ponadto, jako wsparcie
sprowadzona została także 2 kompania Batalionu KOP „Żytyń” por. Jerzego Grudnickiego i kompania
karabinów maszynowych por. Januarego Wigury. Oddział dysponował stosunkowo silnym uzbrojeniem, w
tym bronią przeciwpancerną i jedną armatą polową. Polacy przez ponad 24 godziny stawiali zacięty opór
wojskom niemieckim i słowackim, zadając im znaczne straty. Po zaciętej walce w obawie przed
okrążeniem, obrońcy Wietrznicy, opuścili nie zdobyte stanowiska i wycofali się w nocy z 4 na 5 września
górami, w kierunku Nowego Sącza.
Na położoną nad Dunajcem pozycję składają się liczące kilkaset metrów długości rozbudowane rowy
strzeleckie z doskonale zachowanymi stanowiskami dla ręcznych i ciężkich karabinów maszynowych.
Ponadto rozpoznawalne są wciąż pozycje dla armaty przeciwpancernej, armaty polowej oraz wykopy
fundamentowe pod schrony żelbetonowe. Z pozycji obronnych rozpościera się wspaniały widok na Dolinę
Dunajca, Beskid Sądecki oraz Gorce.
Dawid Golik, Robert Kowalski
(Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Nowym Targu)