Odpowiedź Ministerstwa Edukacji Narodowej (PDF

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
DEPARTAMENT ZWIĘKSZANIA SZANS EDUKACYJNYCH
DZSE.WSPE.524.6.2014.EN
Warszawa, 27 marca 2014 r.
Pani
Katarzyna Roszewska
ul. Wrzosowisko 12 02-776
Warszawa
Szanowna Pani,
w odpowiedzi na pismo z 21 lutego br., dotyczące podręczników dla uczniów
niepełnosprawnych, uprzejmie informuję, że na zlecenie Ministerstwa Edukacji
Narodowej wykonane zostaną adaptacje podręcznika opracowanego dla klasy I szkoły
podstawowej (każdej z 4 części), a następnie klas II i III, dostosowane odpowiednio do
potrzeb uczniów wynikających z ich niepełnosprawności. W ww. pracach uwzględniono
zarówno potrzeby uczniów z dysfunkcjami wzroku, słuchu, z upośledzeniem
umysłowym, jak i napotykających na trudności komunikacyjne i korzystających z
komunikacji alternatywnej.
Zaadaptowane podręczniki zostaną wydrukowane zgodnie z indywidualnymi
potrzebami edukacyjnymi uczniów. W przypadku, gdy do podręcznika wykonane
zostaną również materiały w wersji elektronicznej, zostaną one udostępnione uczniom
do wykorzystania wraz z zaadaptowanymi podręcznikami. Ministerstwo Edukacji
Narodowej podęło już prace mające na celu realizację powyższego zadania.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że uwzględniona zostanie propozycja dotycząca
wprowadzania wymogu przygotowywania podręczników w postaci elektronicznej w
sposób pozwalający na zastosowanie rozwiązań umożliwiających odczyt przez osoby z
różnymi rodzajami niepełnosprawności. Propozycja wymagań dotyczących dostępności
podręczników wydawanych w postaci elektronicznej dla uczniów z różnymi rodzajami
niepełnosprawności zostanie przedstawiona w projekcie rozporządzenia, który
przekazany będzie do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych.
Zapewnienie uczniom niepełnosprawnym dostępu do materiałów edukacyjnych
dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i rozwojowych jest
przedmiotem szczególnej uwagi Ministra Edukacji Narodowej, czego wyrazem jest m
.in. uwzględnienie tej problematyki w realizowanym obecnie projekcie pn.
„E-podręcznik", jak również szereg innych podejmowanych przez Ministerstwo działań,
o których mowa poniżej.
Minister Edukacji Narodowej, działając na podstawie art. 71d ustawy z dnia 7 września
1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.),
dofinansowuje podręczniki szkolne i książki pomocnicze przeznaczone dla uczniów
niewidomych, słabowidzących, niesłyszących i z upośledzeniem umysłowym. Zadanie
to realizowane jest w zróżnicowany, dostosowany do potrzeb uczniów z różnymi
rodzajami niepełnosprawności, sposób:
1)
Dofinansowanie do zakupu podręczników szkolnych dostępnych na
rynku w ramach Rządowego programu realizowanego z rezerwy celowej nr 26
Narodowy Program Stypendialny, w tym Wyprawka szkolna:
Od 2010 r. programem objęci są uczniowie słabowidzący, niesłyszący, z upośledzeniem
umysłowym w stopniu lekkim oraz uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi (w
przypadku, gdy jedną z niepełnosprawności jest ww. niepełnosprawność), od 2012 r.
również uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym.
W przypadku uczniów niepełnosprawnych nie obowiązuje kryterium dochodowe.
W związku ze zmianami ustawowymi dotyczącymi sposobu zaopatrywania uczniów
szkół podstawowych i gimnazjów w podręczniki szkolne, projektowane są również
zmiany w zasadach realizacji programu Wyprawka szkolna, tak aby oprócz środków
przekazanych w ramach dotacji przewidzianych w ww. projekcie ustawy, uczniowie
niepełnosprawni mieli również zapewnione inne źródła wsparcia, umożliwiające im
bezpłatny dostęp do podręczników i materiałów dostosowanych do ich potrzeb.
2)
Dofinansowanie
Narodowej:
z
budżetu
zadaniowego
Ministerstwa
Edukacji
Uwzględniając specyfikę funkcjonowania uczniów z dysfunkcją wzroku, którzy często
nie mogą korzystać z podręczników dostępnych na rynku, Minister Edukacji Narodowej
finansuje wykonanie adaptacji w systemie Braille'a i w druku powiększonym oraz, w
miarę posiadanych środków finansowych, dofinansowuje wydruk zaadaptowanych
podręczników szkolnych i książek pomocniczych dla tych uczniów. Roczny budżet na
realizację tego zadania wynosi ok. 3 mln 400 tys. zł.
3)
Dofinansowanie z rezerwy celowej nr 26
Programu Stypendialnego, w tym Wyprawka szkolna:
-
Realizacja
Narodowego
Począwszy od 2011 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej, wychodząc naprzeciw
potrzebom szkół i placówek, pozyskuje również dodatkowe środki na wykonanie
adaptacji oraz wydruk (lub zakup) podręczników szkolnych i książek pomocniczych
wykonanych w systemie Braille'a, bezpośrednio przez organy prowadzące szkoły.
W latach 2011-2013 na ten cel pozyskano łącznie 6 mln zł. Środki te przekazywane były
organom prowadzącym szkoły i placówki, do których uczęszczają uczniowie niewidomi,
na podstawie decyzji Ministra Finansów, wydawanej na wniosek Ministra Edukacji
Narodowej każdorazowo w kolejnym roku budżetowym. W przypadku, gdy organem
prowadzącym szkołę/placówkę było stowarzyszenie lub inna jednostka niezaliczana do
sektora finansów publicznych, przekazanie środków następowało na podstawie umowy
zawartej z podmiotami wyłonionymi w drodze otwartego konkursu ofert.
Dzięki zastosowaniu ww. rozwiązania, dodatkowe środki z budżetu państwa zostały
przekazane na wykonanie dodatkowych adaptacji podręczników szkolnych i książek
pomocniczych, wydruk lub zakup podręczników szkolnych i książek pomocniczych
odpowiednio do rozpoznanych indywidualnych potrzeb uczniów niewidomych w tym
zakresie w poszczególnych szkołach i placówkach. Umożliwiono bowiem udostępnienie
tych podręczników w formie adekwatnej dla każdego z tych uczniów, uwzględniającej
również możliwości organizacyjne szkół/placówek, do których uczęszczają uczniowie
niewidomi. Umożliwiono realizowanie zadania w różnych formach np. przez zakup
usługi polegającej na wydruku podręczników szkolnych i książek pomocniczych, zakup
materiałów niezbędnych do wydruku (papier, elementy oprawy podręcznika/książki, itp.)
i wydrukowanie podręczników szkolnych oraz książek pomocniczych (lub zlecenie
wydrukowania) przez organ prowadzący szkołę/placówkę lub bezpośrednio przez samą
szkołę/placówkę, zakup podręczników i książek pomocniczych w postaci dźwiękowej, a
od 2012 r. także wykonanie adaptacji.
4) Dofinansowanie wykonania czasopism przeznaczonych dla dzieci i młodzieży
niewidomych i słabowidzących:
2
Ministerstwo Edukacji Narodowej w każdym roku przeznacza środki finansowe na
realizację zadania pn.: „Zapewnienie uczniom niewidomym i słabowidzącym czasopism
przeznaczonych dla dzieci i młodzieży, wykonanych w alfabecie Braille'a oraz w druku
powiększonym". Są one przekazywane w formie dotacji podmiotowi wybranemu
zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i
o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.) w trybie otwartego konkursu ofert.
Roczny budżet na realizację tego zadania wynosi ok. 100 tys. zł. W kolejnych latach
zadanie to realizował (w powyższym trybie) Polski Związek Niewidomych.
Należy jednocześnie podkreślić złożoność problematyki dostosowania podręczników
szkolnych do potrzeb uczniów niepełnosprawnych, rozumianego nie tylko jako
likwidację barier technicznych, ale również dostosowanie treści i układu metodycznego
podręcznika, uwzględniającego potrzeby edukacyjne uczniów z różnymi rodzajami
niepełnosprawności. W związku z szerokim aspektem zagadnień związanych z kwestią
podręczników dostępnych dla uczniów niepełnosprawnych, Ministerstwo Edukacji
Narodowej podjęło konsultacje zarówno z przedstawicielami uczelni wyższych,
nauczycielami i rodzicami
uczniów
niepełnosprawnych,
przedstawicielami
organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych, jak również
prowadzi analizy doświadczeń innych krajów w tym obszarze, w tym zebranych w
ramach projektów realizowanych przez Europejską Agencję na rzecz Specjalnych
Potrzeb i Edukacji Włączającej.
Dodatkowo informuję, że dostrzegając znaczenie przedmiotowej kwestii dla
wyrównywania szans edukacyjnych wszystkich uczących się, w Programie
Operacyjnym „Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020 (PO WER)" Ministerstwo Edukacji
Narodowej zaproponowało m.in. opracowanie materiałów edukacyjnych dla uczniów z
różnymi rodzajami niepełnosprawności.
Odnosząc się do poruszonej w piśmie kwestii, dotyczącej zapewniania pomocy
dydaktycznych i sprzętu specjalistycznego, pragnę podkreślić, że zgodnie z
przywołanymi w piśmie przepisami art. 5 ust. 7 pkt. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o
systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), jest to zadanie
organu prowadzącego szkołę. Na realizację zadań oświatowych związanych z
kształceniem uczniów niepełnosprawnych, w tym zapewnienie odpowiednich pomocy
dydaktycznych i sprzętu specjalistycznego dostosowanego do potrzeb ucznia
wynikających z niepełnosprawności, organ prowadzący otrzymuje zwiększone środki w
ramach części oświatowej subwencji ogólnej (w przypadku uczniów z autyzmem liczone
wg jednej z najwyższych wag).
Kwestie związane z kształceniem uczniów niepełnosprawnych ujmowane są rokrocznie
w tematyce realizowanego nadzoru pedagogicznego przez kuratorów oświaty, o którym
mowa w przepisach art. 33 ustawy o systemie oświaty w trybie planowych lub
doraźnych działań. Planowe działania prowadzone przez kuratorów oświaty są
realizowane zgodnie z podstawowymi kierunkami polityki oświatowej państwa w
zakresie nadzoru pedagogicznego, ustalanymi przez ministra właściwego do spraw
oświaty i wychowania na podstawie art. 35 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty.
Minister wskazuje kuratorom oświaty zadania jakie będą realizowane w ramach w
nadzoru pedagogicznego w danym roku szkolnym ustalając m.in.: zakres ewaluacji,
tematykę kontroli planowych oraz zakres monitorowania.
Tematy kontroli planowanych ustalane są rokrocznie z uwzględnieniem :
-
polityki oświatowej państwa,
-
wdrażanych zmian w przepisach prawa,
-
wniosków z nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty w
poprzednich latach szkolnych,
3
-
potrzeb wynikających z prowadzonego nadzoru nad działalnością kuratorów
oświaty,
- propozycji tematów przedłożonych przez kuratorów oświaty,
- informacji zawartych w raportach Najwyższej Izby Kontroli lub informacji
pokontrolnych innych urzędów administracji rządowej, np. Głównego
Inspektoratu Sanitarnego.
Minister Edukacji Narodowej w kierunkach polityki oświatowej państwa na rok szkolny
2013/2014 wskazał m .in. kształcenie uczniów niepełnosprawnych w szkołach
ogólnodostępnych. Jednym z tematów kontroli w bieżącym roku szkolnym jest m. in.
zgodność z przepisami prawa organizacji kształcenia uczniów niepełnosprawnych w
publicznych przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, w publicznych przedszkolach
i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi oraz w publicznych
przedszkolach i szkołach integracyjnych. Problematyka kształcenia uczniów
niepełnosprawnych będzie nadal uwzględniana w prowadzonym nadzorze
pedagogicznym, a zaproponowana szczegółowa tematyka dotycząca zapewnienia
dostępu do pomocy dydaktycznych wnikliwie rozważona.
Z poważaniem
Joanna Wrona
DYREKTOR
DEPARTAMENTU
4