EULID (Euro Living Donor ) – European Living

EULID (Euro Living Donor ) – European Living

EULID (Euro Living Donor ) –
European Living Donation and Public Health
www.eulivingdonor.eu
EULID (Euro Living Donor) to Program Komisji ds. Zdrowia Publicznego Unii Europejskiej, który
rozpocz¹³ siê w kwietniu 2007 r. i trwa³ do koñca wrzeœnia 2009 r. W projekcie wziê³o
udzia³ 30 przedstawicieli 11 krajów: Cypru, Francji, Hiszpanii, Norwegii, Polski, Portugalii, Rumunii, S³owenii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i W³och.
Celem projektu by³o opracowanie, a nastêpnie rozpowszechnianie w poszczególnych krajach Unii Europejskiej zaleceñ dotycz¹cych pobierania i przeszczepiania narz¹dów od ¿ywych
dawców ze szczególnym zwróceniem uwagi i podkreœleniem bezpieczeñstwa „dawcy”, stworzenie wspólnego europejskiego rejestru dawców ¿ywych narz¹dów oraz ocena jakoœci ¿ycia ¿ywych dawców narz¹dów.
W ramach projektu dzia³a³y cztery tematyczne grupy robocze (WG): WG-1:prawo i etyka, WG-2: ochrona dawcy, WG-3: rejestr danych, WG-4: koordynacja. Uczestnicy projektu
przedstawiali prawne, etyczne, socjalne i medyczne aspekty dotycz¹ce ¿ywych dawców, jakie obowi¹zuj¹ w ich krajach. Nastêpnie liderzy grup podsumowali wyniki, ka¿dy w swojej dziedzinie i w ramach grupy opracowali wspólne europejskie zalecenia jako zalecenia EULID.
Przedstawiciele Polski poza wspó³prac¹ z poszczególnymi grupami, brali czynny udzia³
w pracach zwi¹zanych z prawnymi i etycznymi zagadnieniami dotycz¹cymi przeszczepiania narz¹dów od ¿ywych dawców (WG1).
W ramach projektu, poza prac¹ w³asn¹ uczestników, odby³y siê w 2009 r. dwa spotkania robocze: w lutym w Oslo oraz koñcowe podsumowuj¹ce prace EULIDU spotkanie w czerwcu w Barcelonie.
Efekty pracy EULID to:
Ankieta dotycz¹ca jakoœci ¿ycia dawców narz¹dów, która potwierdza, ¿e zadowolenie
dawców jest najlepszym wskaŸnikiem prawid³owego funkcjonowania tej procedury w krajach
wspó³pracuj¹cych w ramach EULIDu.
Analizie podlega³y:
l jakoœæ ¿ycia dawcy
l œwiadomoœæ transplantacyjna
§ stopieñ uzyskania informacji,
§ podejmowanie decyzji,
§ skutki ekonomiczne decyzji,
§ relacje miêdzy dawc¹ a biorc¹,
§ problemy ¿yciowe po oddaniu narz¹du
l psychologiczne nastêpstwa decyzji
Ankieta oceniaj¹ca jakoœæ ¿ycia dawcy narz¹du, satysfakcjê zwi¹zan¹ z oddaniem narz¹du jak te¿ skutki odleg³e tej decyzji na ¿ycie dawcy pomaga w monitorowaniu tej procedury w poszczególnych krajach.
Europejski rejestr ¿ywych dawców narz¹dów, który pozwala na obserwacjê nie tylko
odleg³¹ w czasie ale tak¿e w sytuacji zmiany miejsca zamieszkania dawców.
Wg EULIDu:
l Rejestrowanie ¿ywych dawców jest obowi¹zkowe w celu dok³adnej kontroli bezpieczeñstwa i przejrzystoœci w ocenie nastêpstw tej procedury.
59
W rejestrach musz¹ znaleŸæ siê nastêpuj¹ce informacje o dawcy: dane identyfikacyjne, kraj zamieszkania i narodowoœæ, jaki narz¹d zosta³ pobrany, miejsce pobrania,
nastêpstwa pobrania z zachowaniem poufnoœci danych personalnych dawcy. Przedstawicielem urzêdowym dawcy-rezydenta jest ambasada kraju, z którego dawca
pochodzi.
l Obowi¹zkowy sta³y nadzór nad rejestrami zarówno na poziomie oœrodka pobieraj¹cego, jak i kraju.
Broszura informacyjna [za³¹czona do Biuletynu], która w przejrzysty i prosty sposób przybli¿a zainteresowanym przeszczepienie narz¹du od ¿ywego dawcy.
Jak wynika z prac EULIDu:
l Wybór zdrowego i zmotywowanego dawcy jest bardzo wa¿ny dla zapewnienia optymalnego bezpieczeñstwa i unikniêcia szkodliwych nastêpstw oddania narz¹du.
l Udane przeszczepienie pobranego narz¹du poprawia jakoœæ ¿ycia dawcy i umacnia
przekonanie, ¿e jego narz¹d by³ rzeczywiœcie komuœ potrzebny
l Pobranie narz¹du do przeszczepienia jest powa¿nym zabiegiem chirurgicznym, mog¹ zdarzyæ siê powik³ania po zabiegu, niezwykle rzadko s¹ one bardzo groŸne
l Powinien zostaæ wdro¿ony prawid³owo funkcjonuj¹cy system zapewniaj¹cy refundacjê wszelkich kosztów oraz opiekê psychologiczn¹ dla dawcy.
Rekomendacje EULIDu:
PRAWO
l Wprowadzenie uregulowañ prawnych zakazuj¹cych: handlu narz¹dami, turystyki
transplantacyjnej, komercjalizacji przeszczepiania narz¹dów od ¿ywych dawców
l Zakaz pobierania narz¹dów od dawców niepe³noletnich oraz niezdolnych do wyra¿enia œwiadomej zgody
l Akredytacja oœrodków transplantacyjnych oraz prowadzenie rejestru ¿ywych dawców narz¹dów celem monitorowania oœrodków
l Wprowadzenie niezale¿nej komisji zajmuj¹cej siê ocen¹ potencjalnych dawców, udzielaniem informacji oraz wydawaniem zgody na pobranie i przeszczepienie narz¹du od
¿ywego dawcy
l Zwrot wszelkich kosztów zwi¹zanych z oddaniem narz¹du oraz zapewnienie ochrony dawcy oraz jego rodzinie w przypadku sta³ego uszczerbku na zdrowiu lub œmierci
ETYKA
l Altruizm jest podstaw¹ decyzji dawcy ¿ywego
l Propagowanie przeszczepiania narz¹dów od ¿ywych dawców nie mo¿e wp³ywaæ na
dyskryminacjê przeszczepiania narz¹dów od dawców zmar³ych
l Handel jak te¿ namawianie do handlu narz¹dami, komercjalizacja przeszczepiania
narz¹dów od ¿ywych dawców jest etycznie nie do zaakceptowania i powinny byæ zabronione
l Potencjalny ¿ywy dawca narz¹du powinien zostaæ zabezpieczony przed ewentualnymi, niepo¿¹danymi konsekwencjami zabiegu: medycznymi, psychicznymi, socjalnymi
i ekonomicznymi.
l Autonomia dawcy w podejmowaniu decyzji o oddaniu narz¹du nie mo¿e przewy¿szaæ
decyzji medycznej podejmowanej przez lekarzy i opieraj¹cej siê na przewidywanych
nastêpstwach medycznych oddania narz¹du
l Organy w³adzy pañstwowej zajmuj¹ce siê zdrowiem powinny stworzyæ model refundacji wszelkich kosztów zwi¹zanych z pobraniem i przeszczepieniem narz¹du od ¿ywego dawcy, celem zapewnienia pe³nej ochrony dawcy.
l
60
OCHRONA
l Wnikliwa obserwacja, wybór i rzetelna informacja dla dawcy ¿ywego jest podstaw¹
jego bezpieczeñstwa. Nie ka¿dy kto chce, mo¿e zostaæ dawc¹.
l W okresie rekonwalescencji zwi¹zanym z operacj¹ 100% p³atne zwolnienie lekarskie
jak te¿ zapewnienie opieki medyczno-psychologicznej w przypadku przed³u¿aj¹cej siê
rekonwalescencji. Dawca nie mo¿e ponosiæ ¿adnych konsekwencji finansowych z tego tytu³u
l Nale¿y zapewniæ dawcy tak¿e refundacjê nieprzewidzianych nastêpstw zwi¹zanych z procedur¹ pobrania narz¹du.
l Obowi¹zkowe jest prowadzenie medycznej obserwacji dawcy z mo¿liwoœci¹ opieki
tak¿e psychologicznej
l Dawcy narz¹dów w ¿aden sposób nie mog¹ byæ dyskryminowani przy zawieraniu
umów dotycz¹cych ubezpieczeñ zdrowotnych, kredytów i innych korzyœci socjalnych
l Powinien funkcjonowaæ jednorodny system ochrony dawcy w krajach Unii Europejskiej przynajmniej w podstawowym zakresie
Dorota Lewandowska, Piotr Domaga³a, Jaros³aw Czerwiñski
Agnieszka Krawczyk, Janusz Wa³aszewski
Podyplomowe Studia
Koordynatorów Transplantacyjnych
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego;
lata 2007-2009, 6 edycji, 192 absolwentów.
W latach 2007-2009 Podyplomowe Studia Koordynatorów Transplantacyjnych ukoñczy³y ³¹cznie 192 osoby, z czego 178 osób (83 lekarzy i 95 osób z wykszta³ceniem na innym kierunku medycznym) zatrudnionych jest w 109 szpitalach wszystkich województw. W 69 ze 109
szpitali wykszta³cenie na studiach zdoby³ przynajmniej 1 lekarz tam zatrudniony, natomiast
w 40 szpitalach wœród absolwentów nie by³o lekarza.
Spoœród 178 absolwentów, którzy zatrudnieni s¹ w szpitalach, 129 osób w 88 szpitalach (69 lekarzy i 60 osób z wykszta³ceniem pielêgniarskim) pracuje na co dzieñ w oddzia³ach kluczowych dla pozyskiwania narz¹dów. W 61 z tych 88 oddzia³ów wykszta³cenie na
studiach zdoby³ przynajmniej 1 lekarz, natomiast z 27 oddzia³ów wœród absolwentów nie by³o lekarzy – Tabela 1.
61