Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół z

Procedury postępowania nauczycieli i metody współpracy szkół
z policją w sytuacjach zagrożenia młodzieży
przestępczością i demoralizacją w szczególności narkomanią i alkoholizmem.
( Na podstawie modułu Krajowego programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu
i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży przyjętego przez Radę Ministrów w dniu
13 stycznia 2004 roku)
1. Działania interwencyjne.
I. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat używa alkoholu lub
innych środków odurzających w tym papierosów i e - papierosów, bądź przejawia inne
zachowania świadczące o demoralizacji nauczyciel podejmuje się następujące kroki:
1. Przekazuje informację wychowawcy klasy.
2. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły.
3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców ( prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im
uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem w ich obecności.
W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego
postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. Można
podpisać kontrakt z uczniem.
W szczególnie niepokojących przypadkach w celu rozpatrzenia zaistniałego problemu
dyrektor powołuje zespół wychowawczy w składzie: dyrektor, wychowawca, pedagog
szkolny, zainteresowani nauczyciele oraz rodzice ( opiekunowie).
W toku interwencji profilaktycznej zespół proponuje:
- skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki
- udział w zajęciach terapeutycznych
- poinformowanie sądu rodzinnego.
W przypadku ucznia – wychowanka Domu Dziecka – poinformowanie dyrekcji placówki
z zaleceniami podjęcia działań przez zespół psychologiczno – pedagogiczny.
4. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych
źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, wychowawca w
porozumieniu z dyrektorem i pedagogiem przeprowadza wywiad środowiskowy, w celu
powiadomienia rodziców o zaistniałym fakcie oraz poznania sytuacji rodzinnej ucznia.
Następnie dyrektor szkoły powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję
( specjalistę ds. nieletnich).
5. Podobnie w sytuacji, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań
wychowawczych ( rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem i
psychologiem itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor
szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji
tych instytucji.
6. W przypadku ucznia, który ukończył 18 lat, a nie brał udziału w działalności grup
przestępczych czy nie popełnił przestępstwa, postępowanie prowadzi zespół dyscyplinarny
(dyrektor szkoły, pedagog, wychowawca), który podejmuje decyzje o pozostaniu lub
usunięciu ucznia ze szkoły.
7. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat,
przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych zgodnie
z art. 304 & 2 kodeksu postępowania karnego, dyrektor szkoły jako przedstawiciel instytucji
jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję.
II. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący
pod wpływem alkoholu lub narkotyków i innych środków odurzajacych powinien podjąć
następujące kroki:
1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy lub pedagoga szkolnego.
2. Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go
samego i stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie.
3. Zapewnia opiekę i bezpieczeństwo reszcie klasy.
4. Wzywa pielęgniarkę szkolną lub Pogotowie Ratunkowe w celu udzielenia pomocy
medycznej.
5. Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców /opiekunów, których zobowiązuje
do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły.
Gdy rodzice (opiekunowie) odmówią odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w
szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowi, albo przekazaniu go do
dyspozycji funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu
zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły.
6. Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod
wpływem alkoholu – odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny bądź swoim
zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób.
W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości policja ma możliwość przewiezienia ucznia
do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych – na czas
niezbędny do wytrzeźwienia ( maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszczenia
zawiadamia się rodziców , opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat.
7. Jeżeli przypadki, w których uczeń ( przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem
alkoholu lub narkotyków, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia policji
(specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego.
8. Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi
wykroczenie z art. 43 ust,. 1. Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję.
Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji.
IIa. W trakcie zorganizowanego pobytu uczniów poza szkołą (wycieczki) w gronie
uczestników znajduje się uczeń podejrzany o spożycie alkoholu, narkotyków lub innych
środków odurzających, kierownik powinien podjąć następujące działania :
Odizoluje ucznia od grupy i postępuje jak w pkt. II 2,3,4 i 5.
Pozostałe czynności dyscyplinarne zostaną podjęte po powrocie.
III. W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą
wyglądem narkotyk lub środek zastępczy, powinien podjąć następujące kroki:
1. Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do
niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji.
2. Próbuje, o ile jest możliwe, ustalić do kogo znaleziona substancja należy.
3. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektor szkoły, który wzywa policję i zawiadamia
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Krośnie.
4. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje
informacje dotyczące szczegółów zdarzenia.
IV. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie papierosy lub e –
papierosa, a także substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki:
1. Nauczyciel w obecności innej osoby ( wychowawca; pedagog, dyrektor, itp.) ma
prawo żądać, aby uczeń przekazał mu substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz
kieszeni ( we własnej odzieży), ew. innych przedmiotów budzących podejrzenie
co do ich związku z poszukiwaną substancją.
Nauczycielowi nie wolno, nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania
odzieży ani teczki ucznia – jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji.
2. O swoich spostrzeżeniach lub podejrzeniach powiadamia dyrektora szkoły.
3. O zaistniałym zdarzeniu powiadamia rodziców, opiekunów ucznia i wzywa ich do
natychmiastowego stawiennictwa w szkole.
4. W przypadku gdy uczeń nie chce pokazać substancji na prośbę nauczyciela ani pokazać
zawartości teczki, dyrektor wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do
ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję – zabiera ją do ekspertyzy.
5. Jeżeli uczeń wyda nauczycielowi substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim
zabezpieczeniu, zobowiązany jest niezwłocznie przekazać ją do jednostki policji i
powiadomić o tym Państwowego Powiatowego Inspektora sanitarnego w Krosnie.
Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie
nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę ze zdarzeń wraz ze swoimi
spostrzeżeniami.
UWAGA:
Zgodnie z przepisami Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – w Polsce karalne jest :




posiadanie każdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych;
wprowadzenie do obrotu środków odurzających;
udzielanie innej osobie ułatwianie lub umożliwianie ich użycia oraz nakłanianie do
użycia;
wytwarzanie i przetwarzanie środków odurzających.
Każde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów ustawy o
postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawcą jest uczeń, który ukończył 13 lat a nie ukończył
17 lat.
Z przestępstwem mamy do czynienia, jeżeli któryś z wymienionych czynów popełni uczeń, po
ukończeniu 17 lat. W takiej sytuacji mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia
6 czerwca 1997r. – kodeks postępowania karnego.
Jeżeli przestępstwo ma miejsce na terenie szkoły, należy wezwać policję.
W każdym przypadku popełnienia czynu karnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat
należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny ( art. 4 Upn i art.304 Kpk), a w przypadku
popełnienia przestępstwa przez ucznia (zgodnie z ustawą postępowania karnego) prokuratora
lub policję.
Wybrane kategorie przestępstw i czynów karalnych ściganych z urzędu. Z kodeksu
karnego:
art. 158 par. 1 – udział w bójce lub pobiciu :
art. 207 – znęcanie psychiczne i fizyczne,
art. 226 par. 1
Kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną podczas
lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych podlega grzywnie itd. Karta
Nauczyciela art. 63. Nauczyciel podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków
służbowych korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na
zasadach określonych w kodeksie karnym.
art. 278 – kradzież,
art. 279 par. 1 – kradzież z włamaniem,
art. 280 – rozbój,
art. 281 – kradzież rozbójnicza,
art. 240 par.1 – nie zawiadomienie o przestępstwie, czynie karalnym,
art. 270 – podrabianie dokumentów
V. Postępowanie wobec ucznia – sprawcy czynu karalnego (rozbój, znęcanie psychiczne
i fizyczne, uszkodzenie ciała):
1. Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, pedagoga szkolnego;
2. Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia, sporządzenie notatki
przez nauczyciela zajmującego się sprawa lub pedagoga;
3. Przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi
szkoły, lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę,
5. Powiadomienie rodziców ucznia – sprawcy,
4. Niezwłoczne powiadomienie policji w przypadku gdy sprawa jest poważna (rozbój,
znęcanie,
uszkodzenie ciała, itp.) lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu
znana,
5. Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa, lub przedmiotów pochodzących z
przestępstwa i przekazanie ich policji ( np. sprawca rozboju na terenie szkoły używa noża i
uciekając porzuca jakiś przedmiot pochodzący z kradzieży).
VI. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego
1. Udzielenia pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnienie jej udzielenia poprzez
wezwanie pielęgniarki szkolnej lub Pogotowia Ratunkowego w przypadku, gdy ofiara
doznała obrażeń, udzielenie wparcia psychicznego poprzez pedagoga szkolnego;
2. Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły,
3. Powiadomienie rodziców ucznia,
4. Niezwłoczne wezwanie policji w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego
zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków
zdarzenia.
VII. Postępowanie wobec ucznia, który dopuszcza się próby samobójczej.
1. Udzielenie pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnienie jej udzielenia poprzez
wezwanie pielęgniarki szkolnej lub Pogotowia Ratunkowego, psychologa, jeśli sytuacja tego
wymaga.
2. Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, pedagoga szkolnego.
3. Powiadomienie rodziców ucznia.
4. Niezwłoczne wezwanie policji.
5. Zabezpieczenie wszelkich dowodów związanych z zaistniałą sytuacją i przekazanie ich
policji.
6. Sporządzenie notatki informacyjnej dotyczącej zdarzenia.
VIII. W przypadku gdy uczeń uczestniczy w bójce.
1. Każdy pracownik szkoły, który zaobserwował bójkę lub który został poinformowany
o bójce reaguje na nią i uspokaja uczniów, a także upomina ich.
2. Jeżeli bójka jest poważniejsza i jest uszkodzenie ciała powiadamia o niej pielęgniarkę
lub Pogotowie Ratunkowe, pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły.
2. Pedagog szkolny lub pielęgniarka powiadamiają o bójce wychowawcę klasy oraz rodziców
agresora i ofiary.
3. Opiekę nad uczniem podczas udzielania pomocy medycznej ale bez możliwości udzielenia
zgody na operację sprawuje osoba wyznaczona przez dyrektora.
4. Decyzję o dalszym leczeniu dziecka podejmują rodzice poszkodowanego.
5. Pedagog szkolny i wychowawcy klas przeprowadzają rozmowy z rodzicami obydwu stron
oraz ze sprawcą i ofiarą bójki. Z rozmów sporządzają notatkę
6. Wychowawca udziela agresorowi nagany zgodnie ze statutem szkoły. W przypadku
wszczynania kolejnych bójek przez agresora z widocznymi skutkami pobicia – szkoła
kieruje sprawę na policję.
IX. W przypadku gdy uczeń jest podejrzany o kradzież :
1. Każdy pracownik szkoły, który podejrzewa lub którego poinformowano, że uczeń
dopuścił się kradzieży, natychmiast reaguje na nią.
2. Jeżeli sytuacja powtarza się lub kradzież jest poważna powiadamia o tym pedagoga
szkolnego, dyrektora - żąda aby uczeń przekazał skradzioną rzecz, pokazał zawartość torby
szkolnej oraz kieszeni we własnej odzieży oraz innych przedmiotów budzących podejrzenie
co do ich związku z poszukiwaną rzeczą.
3. Pracownik szkoły nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukiwania
odzieży oraz teczki ucznia. Może to zrobić tylko policja.
4. Wychowawca klasy lub pedagog szkolny powiadamia rodziców o podejrzeniach
i wzywa ich do niezwłocznego wstawienia się do szkoły.
5. Jeżeli uczeń wyda skradzioną rzecz dobrowolnie pedagog szkolny we współpracy
z pracownikiem, który zaobserwował lub któremu zgłoszono zdarzenie albo wychowawcą
klasy, ustala okoliczności zdarzenia i sporządza notatkę.
6. W przypadku gdy uczeń pomimo wezwania odmówi przekazania pracownikowi
szkoły skradzionej rzeczy – pedagog lub dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje
ucznia i dalej podejmuje stosowne środki.
X. W przypadku opuszczania przez uczniów godzin lekcyjnych , wagarów .
1. Jeżeli uczeń opuszcza godziny lekcyjne bez usprawiedliwienia notorycznie lub dwa
tygodnie wychowawca jest zobowiązany przekazać problem pedagogowi szkolnemu
i dyrektorowi.
2. Jeżeli każdy nauczyciel lub wychowawca zauważy, że uczeń zamiast na lekcjach
jest na wagarach zawiadamia o tym pedagoga szkolnego lub dyrektora.
3. Pedagog szkolny lub dyrektor informuje rodziców telefonicznie lub na piśmie
o zdarzeniu i oczekuje usprawiedliwienia lub stawienia się w szkole do tygodnia
czasu.
4. Jeżeli rodzic nie stawi się w szkole pedagog lub dyrektor przeprowadza wywiad
środowiskowy w miejscu zamieszkania rozpoznając sytuacje i sporządza notatkę.
5. Pedagog szkolny przeprowadza z rodzicem rozmowę wyjaśniającą i zaleca podjęcie
odpowiednich środków wychowawczych. Można podpisać z uczniem kontrakt.
6. Jeżeli pomimo porad i podpisanego kontraktu uczeń dalej opuszcza lekcje bez
usprawiedliwienia dyrektor szkoły sprawę kieruje do sądu opiekuńczego.
XI.W przypadku gdy nauczyciel lub inny pracownik szkoły zaobserwuje niszczenie
własności szkoły:
1. Zatrzymuje lub stara się ustalić sprawcę zniszczenia,
2. Zabezpiecza zniszczone mienie, ewentualnie narzędzie czynu,
3. Powiadamia dyrektora szkoły, wychowawcę, konserwatora,
4. Wychowawca lub pedagog powiadamia rodziców ucznia w ciągu 48 godzin od zaistniałego
czynu,
5. Po dokładnym ustaleniu przez pracowników szkoły okoliczności zdarzenia oraz rozmiarów
zniszczeń zobowiązuje się rodziców sprawcy do naprawienia lub pokrycia kosztów naprawy
w terminie 7 dniu. ( Jeżeli istnieją trudności z ustaleniem sprawców lub okoliczności
zdarzenia dyrektor wzywa policję).
W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych
niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, należy zapewnić bezpieczeństwo
przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób postronnych do tych
przedmiotów i wezwać policję – tel. 997 lub 112.
XII. Procedura postępowania w przypadku ucznia uniemożliwiającego prowadzenie lekcji
(wulgaryzm, głośne rozmowy, brak reakcji na polecenia nauczyciela, agresywne zachowanie
stwarzające zagrożenie dla bezpieczeństwa i zdrowia własnego i innych).
1. Podjęcie przez nauczyciela próby wyciszenia nieodpowiedniego zachowania poprzez
rozmowę z uczniem.
2. W przypadku, gdy te działania nie przynoszą zamierzonego efektu, nauczyciel przez
telefon komórkowy zawiadamia pedagoga (dyrektora) lub innego nauczyciela o
zaistniałej sytuacji.
3. Wezwana osoba zabiera ucznia z lekcji w odosobnione miejsce celem wyciszenia i
uspokojenia wychowanka.
4. W przypadku, gdy sytuacja powtarza się należy poinformować rodziców
o zachowaniu ucznia i zabraniu go z lekcji.
5. W sytuacji bardzo agresywnego zachowania ucznia (grożenie, napaść fizyczna,
pobudzenie fizyczne, niemożność uspokojenia przez nauczyciela) wezwana osoba w
porozumieniu z dyrektorem zawiadamia rodziców ucznia i (lub) policję lub Pogotowie
Ratunkowe.
6. Rozmowa z rodzicami ucznia przeprowadzona przez wychowawcę/ pedagoga w celu
dobrania odpowiednich form pomocy dla wychowanka.
7. W przypadku kolejnych zachowań agresywnych ucznia i jednoczesnego braku
efektywnej współpracy z rodzicami szkoła kieruje wniosek do Sądu.
Metody współpracy szkoły z policją
W ramach długofalowej pracy profilaktyczno-wychowawczej szkoła i policja utrzymują
stałą, bieżącą współpracę w zakresie profilaktyki zagrożeń.
Koordynatorem współpracy w naszej szkole jest pedagog.
W ramach współpracy policji ze szkoła organizuje się:
1. spotkania nauczycieli, dyrektorów szkół z zaproszonymi specjalistami ds. nieletnich
i patologii, podejmujące tematykę zagrożeń przestępczością oraz demoralizacją dzieci
i młodzieży w środowisku lokalnym,
2. spotkania tematyczne uczniów z udziałem policjantów na temat zasad bezpieczeństwa,
zachowań ryzykowanych oraz sposobów unikania zagrożeń,
3. informowanie policji o zdarzeniach na terenie szkoły mających znamiona przestępstwa,
stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia uczniów oraz przejawach demoralizacji dzieci,
4. umożliwienie policji pomocy przy rozwiązywaniu trudnych, mogących mieć podłoże
przestępcze problemów, które zaistniały na terenie szkoły,
5. wspólny – szkoły i policji – udział w lokalnych programach profilaktycznych związanych z
zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom oraz zapobieganiem demoralizacji i przestępczości
nieletnich.
UWAGA:
Policja powinna być wzywana do szkoły w sytuacjach, o których mowa w
„ Procedurach (...)” albo, gdy wyczerpane zostaną środki możliwe do zastosowania przez
szkołę w określonej sytuacji, w których obecność policji jest konieczna.
Każda, dotycząca uczniów wizyta policjanta w szkole, powinna być wcześniej
zasygnalizowana dyrektorowi, lub uzgodniona z innym pracownikiem szkoły.
Podstawy prawne stosowanych procedur:
1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. nr 35, poz. 230 z p. zm.)
2. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003r. Nr 24,
poz. 198 z p. zm.).
3. Porozumienie w sprawie współpracy w zwalczaniu obrotu środkami zastępczymi –
Rzeszów, dn. 19 stycznia 2011r.