Przewodnik po Akustyce

ROZUMIENIE MOWY
POUFNOŚĆ ROZMÓW
KONCENTRACJA
Przewodnik po
Akustyce
Definicje ogólne
Podstawowe kryteria
akustyczne podlegające
regulacjom
Dla ustalenia, czy dane pomieszczenie
spełnia normy i zalecenia akustyczne
wykorzystywane są trzy podstawowe
kryteria akustyczne:
• pochłanianie dźwięku wewnątrz
pomieszczenia
• izolacyjność akustyczna
(dźwiękoizolacyjność) pomiędzy
pomieszczeniami
• czas pogłosu
Zasadniczo, zalecane wartości mają
zastosowanie do pomieszczeń, które
zostały
już
wykończone,
lecz
nie
przebywają jeszcze w nich użytkownicy, a
sprzęt biurowy nie jest włączony, natomiast
wszystkie instalacje cieplne i wentylacyjne
działaja i są sprawne.
W optymalnym klimacie akustycznym
pomieszczenie charakteryzować się będzie
wystarczająco spokojnym środowiskiem
akustycznym, nie podlegając przy tym
zmianie w bezduszne, głuche wnętrze bez
tożsamości bądź charakteru.
Więcej informacji na ten temat w dalszej
części dokumentu.
Podejście do akustyki zalecane
w codziennym funkcjonowaniu
ozumienie mowy, P oufność
R
rozmów i K oncentracja
Rozumienia mowy
Standardy akustyczne nie determinują ani praktycznych wyników
ani subiektywnej percepcji, które są związane z warunkami pracy
oraz sposobem wykorzystania wnętrza.
Użytkownicy każdego wnętrza, bez względu na to czy jest to biuro,
sala szkolna/wykładowa, sklep, szpital lub podobne pomieszczenie,
potrzebują zapewnienia:
Poufności rozmów
Koncentracji
W każdym użytkowanym wnętrzu, przenoszenie dźwięku zmienia
się w zależności od parametrów, związanych ze źródłem, ścieżką
rozchodzenia się dźwięku i odbiorcą:
Ścieżka rozchodzenia sie dźwięku
Ścieżka
Źródło
Poziom mowy
Rozkład
częstotliwości głosu
Mowa naturalna bądź wzmocniona
Odległość
Bariera
Pogłos
Tło akustyczne
System transmisji dźwięku
Odbiorca
Stopień uwagi / znajomość
Zdolność słyszenia
Informacja wizualna
i umiejscowienie mówiącego
Współczynnik sygnał - szum
Parametry akustyczne związane z rozumieniem mowy dla źródła, ścieżki rozchodzenia się dźwięku oraz odbiorcy.
(Aby uzyskać więcej informacji zobacz Słowniczek pojęć)
Charakterystyka
Czas pogłosu
Pochłanianie dźwięku w pomieszczeniu
Każda rozmowa odbywająca się w pomieszczeniu wytwarza fale
dźwiękowe o określonej energii. Fale te rozchodzą się od źródła
dźwięku w kierunku sufitu, ścian, podłogi i wszystkich przedmiotów
znajdujących się we wnętrzu. Część tej energii jest pochłaniana
przez te elementy, pozostała jej część podlega odbiciom.
Jeśli pomieszczenie jest małe, a przy każdym odbiciu pochłaniana
jest duża ilość dźwięku, sprawi to, że uzyskamy cichsze środowisko,
charakteryzujące się krótszym czasem pogłosu. Z drugiej strony,
jeśli pomieszczenie jest duże, a przy każdym odbiciu dźwięku
pochłaniana jest jego niewielka ilość, powstaje głośniejsze, bardziej
„hałaśliwe” środowisko, cechujące się dłuższym czasem pogłosu.
Pochłanianie dźwięku dla poprawy koncentracji
Jest on miarą tego, jak długo dźwięk po ustaniu emisji utrzymuje
się w pomieszczeniu, mówi nam o tym jak bardzo dynamiczne
(lub wprost przeciwnie, jak martwe bądź stłumione) będzie jego
środowisko akustyczne oraz jak będą w nim brzmieć dźwięki
głośne i ciche. Dla każdego pomieszczenia, w zależności od
jego rozmiaru oraz przeznaczenia (mowa, muzyka) istnieć będzie
optymalna rozpiętość czasów pogłosu.
Na przykład, dla potrzeb mowy czas pogłosu nie może być zbyt
długi (0,8 sek. to odpowiednia górna granica), w innym przypadku
następujące po sobie dźwięki mowy będą się na siebie nakładać,
skutkiem czego będzie utrata możliwości rozumienia.
Jednakże, jeśli czas pogłosu będzie zbyt krótki (poniżej 0,4
sek.) to pomieszczenie wydawać się będzie „martwe”, ze
względu na brak wzmocnienia dźwięku ze strony przestrzeni.
To z kolei sprawi, że rozmowa w takim pomieszczeniu będzie
bardzo utrudniona, zwłaszcza w przypadku mówienia do grupy
osób z pewnej odległości, jak to ma miejsce w przypadku klas
szkolnych bądź sal konferencyjnych. Dla nauczycieli
prowadzących zajęcia przez 5 do 6 godzin dziennie tego typu
„martwe” środowisko akustyczne może oznaczać zmęczenie,
ból gardła i utratę chęci do pracy.
Z kolei w przypadku muzyki dłuższy czas pogłosu jest
korzystniejszy. W takim wypadku kolejne nuty zlewają się ze
sobą, co daje wrażenie pełności dźwięku. Jeśli jednak czas
pogłosu jest zbyt długi, dźwięk docierający do słuchacza traci
przejrzystość i wydaje się „rozmyty”. Z kolei jeśli jest on zbyt
krótki, dźwięk odbierany jest jako „suchy”, muzycy wydawać
się będą odlegli od słuchacza, zaś dźwiękowi brakować będzie
„ciepła” i „powietrza”.
Tak więc, dla każdego z pomieszczeń, bez względu na jego
przeznaczenie, czas pogłosu powinien być zoptymalizowany,
tak by nie był on ani zbyt krótki, ani zbyt długi.
Zbyt duża i zbyt mała wartość pochłaniania dźwięku, o ile nie
są one równe wielkościom oczekiwanym, są w równym stopniu
nie do zaakceptowania.
akustyczna...
I zolacyjność akustyczna pomiędzy
pomieszczeniami
Dźwiękoizolacyjność dotyczy redukcji dźwięku przenoszonego pomiędzy pomieszczeniami.
Jeśli chodzi o sufity podwieszane, to właśnie przestrzeń
ponadsufitowa, czyli przestrzeń pomiędzy stropem a sufitem
podwieszanym, jest ważną ścieżką przenoszenia dźwięku.
Izolacyjność akustyczna zależy od grubości i gęstości
elementów,
które
mają
stanowić
ochronę
przed
przenoszeniem fal dźwiękowych. Im gęstszy i grubszy
jest dany element, tym cichszy będzie dźwięk przez niego
przenoszony, a co za tym idzie, tym lepsza bedzie jego
zdolność redukcji dźwięku.
Szczelność połączeń także znacząco wpływa na skuteczność
dźwiękoizolacyjności. Jeśli w lub wokół materiału
przenoszącego dźwięk występują duże szpary lub pęknięcia
to poprawie ulegnie przenoszenie dźwięku, pogorszy się zaś
znacząco potencjalna izolacyjność akustyczna. Pomyślmy o
nieszczelnym oknie i o tym jak łatwo przenika przez nie dźwięk.
źródło dźwięku znajduje się w przylegającym pomieszczeniu,
a dźwięk przenoszony jest w poziomie, poprzez dwukrotne
przejście przez wspólny sufit podwieszany, znajdujący się
nad oboma pomieszczeniami.
W większości przypadków, podana wartość (w dB) dla sufitów
podwieszanych określa ich charakterystykę dotyczącą
izolacyjności akustycznej wzdłużnej.
W praktyce, powszechnie używa się izolacyjności akustycznej
wzdłużnej z uwagi na fakt, iż najczęściej stosuje się sufity
podwieszane na dużych powierzchniach, dzielonych
następnie na mniejsze pomieszczenia.
Pożądany poziom izolacyjności zależy zarówno od tego jak
Niezwykłą cechą sufitów podwieszanych jest fakt, iż ich
zdolność izolacji akustycznej można mierzyć na dwa
zupełnie różne sposoby, w zależności od umiejscowienia
źródła dźwięku.
Wskaźnik izolacyjności akustycznej (Rw lub SRI) jest miarą
przenikania fal dźwiękowych, gdy dźwięk przechodzi przez
strukturę sufitu podwieszanego jeden raz, na przykład, gdy
źródło dźwięku znajduje się w przestrzeni ponadsufitowej lub
na wyższym piętrze.
Izolacyjność akustyczna wzdłużna (Dnfw) jest zaś miarą, gdy
Izolowanie i pochłanianie dźwięku dla poprawy rozumienia mowy
duża jest potrzeba dyskrecji rozmów pomiędzy użytkownikami
wnętrza, a także od hałasu pochodzącego z otoczenia,
w którym odbywa się rozmowa. Najlepszym podejściem
jest stworzenie równowagi pomiędzy charakterystyką
akustyczną ścian i sufitów.
Lekkie konstrukcje sufitowe zapewniają bardzo niski poziom
izolacyjności, dlatego też należy zwrócić szczególną uwagę
na wartość Dnfw sufitu, tak by możliwe było osiągnięcie
pożądanej
wartości
dźwiękoizolacyjności
pomiędzy
pomieszczeniami.
Izolacyjość akustyczna dla poprawy poufności rozmów
...dla zapewnienia komfortu
R ozumienie mowy:
„Chcę by mnie rozumiano”
Rozumienie mowy odnosi się do konieczności rozumienia
komunikacji werbalnej, występującej zarówno w postaci
bezpośredniej rozmowy, jak i mowy emitowanej przez system
głośników, na danej przestrzeni.
Miary rozumienia mowy zależne są od norm i przepisów, które
mogą być różne dla różnych krajówi segmentów rynku, jednakże
dla określenia poziomu rozumienia mowy powszechnie używany
jest współczynnik sygnał-szum. Wyraża on różnicę w decybelach
pomiędzy poziomem mowy a poziomem hałasu dochodzącego
z otoczenia (wielkość wyznaczona w miejscu, gdzie znajduje
się słuchacz).
Dla zapewnienia jak najlepszego rozumienia mowy, zaleca się
aby różnica ta wynosiła nie mniej niż 10 – 15 dB dla osób o
dobrym słuchu, a 20 – 30 dB dla osób o słuchu upośledzonym,
oraz dla użytkowników aparatów słuchowych (wielkość
wyznaczona w miejscu, gdzie znajduje się słuchacz)
Poziom mowy
Tło akustyczne
Współczynnik sygnał - szum = poziom mowy - tło akustyczne (zobacz
słowniczek pojęć)
Przybliżone poziomy rozumienia mowy związane ze
współczynnikem sygnał - szum
Osoby obdarzone
dobrym słuchem
Współczynnik
sygnał - szum
Osoby o upośledzonym
słuchu oraz użytkownicy
aparatów słuchowych
-
30 dB
Znakomity
-
20 dB
Dobry
Znakomity
15 dB
Zadowalający
Dobry
10 dB
Niewielki
Zadowalający
5 dB
Słaby
Niewielki
0 dB
Brak rozumienia mowy
Słaby
- 5 dB
-
Brak rozumienia mowy
- 10 dB
-
akustycznego
Poufność rozmów:
„Nie chcę, by słyszano,o czym rozmawiam”
Poufność rozmów jest miarą określającą stopień w jakim nie
można usłyszeć treści danej rozmowy.
Dla zapewnienia dyskrecji pomiędzy przylegającymi do siebie
pomieszczeniami konieczne jest skoncentrowanie się zarówno
na dźwiękoizolacji pomiędzy pomieszczeniami jak i na poziomie
hałasu dochodzącego z otoczenia.
Na otwartych przestrzeniach biurowych brak przeszkód
fizycznych oraz bliskość stref roboczych prowadzi do
zmniejszenia poufności rozmów; problemu tego nie da się
rozwiązać jedynie przez zastosowanie tradycyjnych metod
budownictwa: należy się skupić na minimalizacji hałasu
dochodzącego z otoczenia.
Dla mierzenia stopnia dyskrecji rozmów, także w Europie
zaczęto stosować normy i wytyczne ASTM, stosowane w USA.
Obecnie także współczynnik sygnał - szum jest stosowany
w Europie.
Dla zapewnienia dobrej poufności rozmów zaleca się by
współczynnik sygnał - szum wynosił -5 dB, lub mniej dla osób
obdarzonych normalnym słuchem.
K oncentracja:
„Nie chcę, by mi przeszkadzano”
Tło akustyczne
Poziom mowy
Na otwartej przestrzeni biurowej dla zapewnienia poufności rozmów
konieczne jest zachowanie dużej odległości
Współczynnik
sygnał - szum
Poziom poufności
rozmów
Rezultat
Przynajmniej - 10 dB
Zapewniona poufność
Mowa słyszalna, lecz
nie rozumiana
- 5 dB
Dobry
Konieczny wysiłek
w celu rozumienia
5 dB - 10 dB
Niewielki / Słaby
Rozmowa łatwo
zrozumiała
Ponad 10 dB
Brak poufności
rozmów
Pełne rozumienie
(całkowity brak
poufności rozmów)
Koncentracja może być zaburzona przez różne rodzaje dżwięków:
głosy innych osób, dźwięk telefonów, wentylacji, klawiatury,
sprzętu, kolizje, ruch uliczny, dźwięk przelatujących samolotów...
Hałas o stałym charakterze nie przeszkadza o ile jego poziom
i rozpiętość częstotliwości są dość szerokie, zaś pasywne środki
walki z hałasem są wystarczające.
Intensywny hałas z pewnością będzie przeszkodą w koncentracji,
dlatego też należy go uznać za jeszcze jeden istotny czynnik
w projektowaniu środowiska akustycznego.
Tło akustyczne
Poziom mowy
Bariery fizyczne poprawiają poufność rozmów i wspomagają koncentrację
ROZUMIENIE MOWY
POUFNOŚĆ ROZMÓW
KONCENTRACJA
Przewodnik po
Akustyce
Definicje ogólne