Biuletyn SUTW nr 19

z
N
ow y Sąc
MIASTO
NOWY SĄCZ
POWIAT
NOWOSĄDECKI
WOJEWÓDZTWO
MAŁOPOLSKIE
UNIWERSYTET
JAGIELLOŃSKI
PAŃSTWOWA WYŻSZA
SZKOŁA ZAWODOWA
W NOWYM SĄCZU
WYŻSZA SZKOŁA BIZNESU
N A T I O N A L - L O U I S
U N I V E R S I T Y
WYŻSZA SZKOŁA
BIZNESU - NLU
W NOWYM SĄCZU
Wykład audytoryjny Sądeckiego UTW w MCK „SOKÓŁ”, sala im. L. Lipińskiego
Drodzy Słuchacze
Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku
Mija pięć lat od rozpoczęcia działalności naszej, społecznej uczelni – Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
To okres, w którym społeczność starszych mieszkańców Sądecczyzny zintegrowała się w celu rozwijania swoich
zainteresowań, poszerzania wiedzy w interdyscyplinarnych dziedzinach oraz aktywizowania społecznego.
Wspólnymi siłami - władz Stowarzyszenia oraz słuchaczy - wypracowaliśmy standardy działania naszego
Uniwersytetu zapewniające realizację aktywnej edukacji osób po zakończeniu etapu pracy zawodowej.
Pomagały nam w tym władze samorządu lokalnego i regionalnego, uczelnie patronackie oraz wiele instytucji
i organizacji, rozumiejące nasze potrzeby.
Co roku opracowujemy programy edukacyjne oraz programy aktywizacji fizycznej, które opiniuje nasz
Konsultant Naukowy i Rada Programowo-Naukowa Sądeckiego UTW.
Na realizację naszych działań przeznaczamy składki członkowskie oraz środki finansowe uzyskane w formie dotacji na realizację projektów, co zapewnia nam rozszerzanie oferty edukacyjnej i wprowadzanie nowych form
zajęć. Oprócz wykładów audytoryjnych prowadzone są wykłady specjalistyczne w sekcjach. Sale na wykłady w Małopolskim Centrum Kultury „Sokół” nieodpłatnie przekazał nam Samorząd Województwa Małopolskiego.
Organizujemy zajęcia w mniejszych grupach - seminaria i warsztaty. Przygotowujemy wyjazdy edukacyjne
i wycieczki krajoznawcze we współpracy ze stowarzyszeniami i instytucjami. Uczestniczymy w konferencjach
i konwersatoriach organizowanych przez uczelnie patronackie i władze samorządowe. Organizujemy lektoraty
języków obcych i kursy komputerowe w oparciu o potencjał kadrowy i techniczny Państwowej Wyższej Szkoły
Zawodowej w Nowym Sączu. Nasi słuchacze - esperantyści prowadzą kursy języka esperanto i organizują wiele
imprez, w których uczestniczą słuchacze Sądeckiego UTW.
Wydajemy od 2005 r. kwartalnik-Biuletyn Sądeckiego UTW, który redagują i opracowują słuchacze. Zespół
Redakcyjny Biuletynu pracuje społecznie. Mamy własną stronę internetową www.sutw.pl.
Samorząd Słuchaczy kształtuje wraz z władzami stowarzyszenia wizerunek Sądeckiego UTW.
Dzięki życzliwości Starosty Nowosądeckiego i władz Powiatu uzyskaliśmy nieodpłatnie bazę lokalową w centrum miasta Nowego Sącza, w której ma siedzibę nasz sekretariat. Tam tez odbywają się zajęcia w małych
grupach, w salce konferencyjnej.
Młodzi współpracownicy, stażyści i praktykanci Sądeckiego UTW pomagają nam w pracach biurowych
i w przygotowaniu projektów.
Można więc stwierdzić, że minione pięć lat upłynęło na pracy organizacyjnej i statutowej, dając efekty
w postaci dobrze działającego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, bardzo ważnej placówki edukacyjnej na Ziemi
Sądeckiej.
Wszystkim, którzy przyczynili się do powstania Sądeckiego UTW i rozwinięcia jego działalności składamy
serdeczne podziękowania. Mamy nadzieję, że w kolejnych latach będziemy dalej wspólnie wzmacniać
rolę naszego Stowarzyszenia, kierując się przesłaniam Seneki „Musisz żyć dla innych jeśli chcesz żyć
z pożytkiem dla siebie”.
Przekazując Państwu nasz okolicznościowy Biuletyn życzymy przyjemnej lektury.
W imieniu Zarządu Sądeckiego UTW
Wiesława Borczyk
Prezes
1
SPIS TREŚCI
Źródła i poprzednicy ruchu uniwersytetów trzeciego wieku
prof. dr hab. Tadeusz Aleksander, UJ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Po co nam Uniwersytet Trzeciego Wieku?
prof. dr hab. Julian Dybiec, UJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
POCZĄTKI SUTW W LATACH 2004-2005
Elżbieta Pachoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Poetów polskich pieśni o starości
prof. dr hab. Bolesław Faron, Instytut Filologii Polskiej, UP, Kraków. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
WPISY DO „KSIĘGI PAMIĄTKOWEJ SUTW”
Elżbieta Pachoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Nasi wykładowcy
Elżbieta Pachoń, Maria Harcuła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
ZASŁUŻENI DLA SĄDECCZYZNY
Elżbieta Pachoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Jak by to było wczoraj...
Elżbieta Pyszczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
NASZA PANI PREZES
Sierpień 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Odznaczenia i wyróżnienia dla słuchaczy SUTW
Wiesława Borczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Starość zaczyna się (najwcześniej!) po dziewięćdziesiątce
prof. dr hab. Zofia Denkowska, Uniwersytet w Angers, Francja. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Wykłady audytoryjne SUTW
Maria Harcuła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Wyjazdy edukacyjne
Elżbieta Pachoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Zajęcia warsztatowe SUTW
Maria Harcuła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Aktywność fizyczna słuchaczy SUTW w 5-leciu
Elżbieta Pachoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
WAKACYJNE WYJAZDY KRAJOZNAWCZE
Jan Chynał . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Wycieczki Turystyczne – Rok Akademicki 2008/2009
Wiesław Wcześny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
STOWARZYSZENIE SĄDECKI UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU
Wiesława Borczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
4 - letnia satysfakcjonująca współpraca poLSKIEGO ZWIĄZKU ESPERANTYSTÓW Z SĄDECKIM UTW
Halina Komar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
wszystko było naj...
Anna Totoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
LETNI WOLONTARIAT SŁUCHACZEK SUTW
Halina Komar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
INFORMACJE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
WARTO PRZECZYTAĆ
Sądecka Biblioteka Publiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Adres Redakcji:
Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku w Nowym Sączu
33-300 Nowy Sącz, ul. Jagiellońska 18
tel./fax (+48 18) 443 57 08; e-mail: [email protected]; www.sutw.pl
Redakcja techniczna, skład i druk:
Drukarnia NOWODRUK s.c., tel. (+48 18) 443 56 69
Wydawca:
Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku w Nowym Sączu
ISNN 1899-721X
Zespół redakcyjny:
Elżbieta Pyszczak, Wiesława Borczyk, Antoni Łopuch, Katarzyna
Godek, Mariola Pękala-Piekarska, Maria Harcuła, Elżbieta Pachoń
Jadwiga Banach – Sekretarz Zespołu Redakcyjnego
Zdjęcia wykorzystane w biuletynie: Okładka str. 1 - Ruiny Zamku w Nowym Sączu - Jacek Wojnarowski, Stanisław Faracik (s. 19), Antoni
Łopuch (s. 3-24, 27, okładka, rozkładówka), Andrzej Sochacki (s. 28, 30)
2
prof. dr hab. Tadeusz ALEKSANDER Instytut Pedagogiki UJ
Źródła i poprzednicy ruchu
uniwersytetów trzeciego
wieku (skrót wykładu)
Rozwijający się dziś dynamicznie ruch uniwersytetów trzeciego
wieku w Europie wywodzi się z wielu oryginalnych pomysłów edukacyjnych, powstałych przed laty w różnych krajach. Te zaś wyrosły z takich zjawisk społecznych jak: ruchy emancypacyjne kobiet, robotników
i chłopów, ruchy regionalistyczne czy ekologiczne.
Po odbudowie niepodległej państwowości polskiej w 1918 r. i tworzeniu sieci polskiego szkolnictwa wyższego, akcję tę podjęły także kolejne szkoły wyższe tj. Uniwersytet Poznański, Uniwersytet Warszawski,
Katolicki Uniwersytet Lubelski, Politechnika Lwowska, a także Wolna Wszechnica Polska. Jeszcze bardziej działalność ta rozwinięta była
przez Uniwersytet Jagielloński.
Bardziej znaczącym i znacznie lepiej zwartym organizacyjnie działaniem edukacyjnym omawianego typu był Tajny Uniwersytet „Latający” w Warszawie, zorganizowany jesienią 1886 r.
W czasie ruchów wolnościowych lat 1905-1906 Uniwersytet „Latający” przekształcił się w (jawne) Towarzystwo
Kursów Naukowych (1906 r.), przeorganizowane następnie (1919 r.) w Wolną Wszechnicę Polską, znaną prywatną
szkołę wyższą lat międzywojennych.
Oryginalną instytucją edukacji dorosłych stał się też zorganizowany w tym czasie Uniwersytet Ludowy Ziemi
Radomskiej, obejmujący swym zasięgiem nie tylko miasto Radom, ale i kilka miejscowości w jego sąsiedztwie.
Jedną z najbardziej dojrzałych organizacyjnie i metodycznie instytucji edukacji dorosłych w latach międzywojennych był Uniwersytet Powszechny w Warszawie. Powstał już w 1915 r.
Szczególną formą edukacji poza murami akademickimi w latach międzywojennych stały się w naszym kraju
powszechne uniwersytety regionalne. Kolebką tej odmiany uniwersytetu powszechnego był Sandomierz. Także
w Zakopanem utworzono Powszechny Uniwersytet Regionalny im. Stanisława Witkiewicza.
Pewnego rodzaju rewelacją w edukacji dorosłych na terenie Polski lat międzywojennych stał się niedzielny uniwersytet powszechny. Zorganizowało go Towarzystwo Szkoły Ludowej, działające na terenie Galicji. Była to instytucja wychowawczo – edukacyjna, przeznaczona - podobnie jak internatowe uniwersytety ludowe - dla dorosłej
młodzieży wiejskiej. Nazwa tej formy edukacji pochodzi stąd, że zajęcia odbywały się w niedziele i inne dni wolne
od pracy.
W Polsce istniały w tym okresie dwie odmiany tego uniwersytetu. Pierwsza to Niedzielny Uniwersytet Ludowy
w Okręgu Lwowskim TSL, organizowany już od 1926 roku. Uniwersytet miał przygotować przodowników dla wsi,
zdolnych przykładem swej aktywności pozyskać innych ludzi do przebudowy tego środowiska.
Bardziej dzisiaj znaną jest druga odmiana tego uniwersytetu, tj. Niedzielny Uniwersytet Wiejski, założony w Okręgu
Nowosądeckim TSL. Powstał on w 1932 r. w Nowym Sączu, a w latach następnych dał o sobie znać w kilku następnych miejscowościach tego powiatu oraz innych miastach Małopolski. Uczęszczali do niego rolnicy z pobliskich
wsi.
Oryginalną formą edukacji dorosłych lat międzywojennych stał się też Ruchomy Uniwersytet (zwany „Ludowym”) na Wileńszczyźnie. Zorganizowało go w 1932 r. Akademickie Koło Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej
z Wilna. Po drugiej wojnie światowej podejmowano w naszym kraju różne próby odbudowy ruchu oświatowego
w postaci wykładów popularnych poza murami uczelni wyższych.
Powołanie do życia w 1950 r. Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, ruch ten w znacznym stopniu przerwało. Nowe
Towarzystwo, zajęło się, głównie po 1956 r., intensywnym organizowaniem uniwersytetów powszechnych, propagujących wiedzę na najwyższym poziomie.
W pewnym stopniu do wszystkich tych tradycji nawiązał zainicjowany w Polsce w latach 70-tych XX w. ruch
uniwersytetów trzeciego wieku, będący ogniwem europejskiego ruchu uniwersytetów trzeciego wieku.
Europejski ruch uniwersytetów trzeciego wieku zrodził się we Francji. Tam w Tuluzie w 1972 r. założono pierwszy
uniwersytet trzeciego wieku. Jego twórcą i organizatorem był profesor Pierre Vellas z Instytutu Nauk Społecznych.
3
Znaczący udział w zainicjowaniu tego ruchu miała
ONZ. Na jej światowym zgromadzeniu w Wiedniu
w 1982 roku poświęconym sprawom ludzi w wieku
podeszłym zlecono szkołom wyższym, instytucjom
państwowym, organizacjom społecznym i środkom
masowego upowszechniania, aby człowiek w wieku
podeszłym nie musiał „(...) żyć z piętnem upośledzenia fizycznego i psychicznego (...) a także by (...) nie
był pozbawiony zadań i uznania (...)”.
Następnie ruch ten szybko objął inne kraje. Początkowo Belgię, Kanadę i Szwajcarię. Następnie - Hiszpanię, Włochy, Szwecję, Norwegię, Anglię, Niemcy,
Czechy i Słowację. Wnet po tym zaczęły powstawać
w poszczególnych państwach krajowe związki i organizacje tych uniwersytetów. W 1975r. Powstało w Tuluzie Międzynarodowe Towarzystwo Uniwersytetów
Trzeciego Wieku (A.J.U.T.W.), sprawujące ponadnarodowy patronat i merytoryczną opiekę nad tymi placówkami. W ciągu niespełna 10 lat zrzeszonych w nim
było ponad 100 uniwersytetów. W swym pochodzie do
Europy ruch ten dotarł też, z niedużym zresztą opóźnieniem, bo zaledwie 3 lat, do Polski.
W Polsce pierwszy uniwersytet trzeciego wieku
zorganizowany został w Warszawie przy Centrum
Medycznego Kształcenia Podyplomowego. Organizatorem jego była prof. Halina Szwarc. Myśl zorganizowania tej placówki zrodziła się u prof. Haliny Szwarc
w wyniku spotkania z prof. Pierre Vellasem, w kwietniu 1975 r. na konferencji ekspertów gerontologów
Wykład audytoryjny - MCK „SOKÓŁ” Sala im. L. Lipińskiego
w Mediolanie. Początkowo nosił nazwę Studium Trzeciego Wieku, które w krótkim czasie uzyskało obecną nazwę. Zajęcia rozpoczęły się z początkiem roku akademickiego 1975/76. Na pierwszy rok nauki wpisało się 350 osób. Powodzenie tej pierwszej inicjatywy pociągnęło za sobą powoływanie do istnienia następnych uniwersytetów - Wrocław (1976), Opole (1977), Szczecin (1978). Poznań (1979),
Gdańsk (1979), Łódź (1979). Kraków (1982), Katowice (1983), Gliwice (1985), Rzeszów (1983), Kielce (1985)
i Lublin (1985). Znaczy to, że w pierwszym dziesięcioleciu (1976-1985) od założenia pierwszego uniwersytetu powstało w naszym kraju jedenaście następnych placówek tęgo typu. W drugiej połowie lat 80-tych ruch zakładania
uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce nieco osłabł, co było następstwem trudnej sytuacji politycznej, gospodarczej i społecznej kraju w tym czasie. Powstały wtedy tylko dwa uniwersytety: na Mokotowie w Warszawie (1987)
i w Toruniu (1989). W latach 90-tych mamy do czynienia z kolejnym ożywieniem wysiłków wokół organizacji
i zakładania nowych uniwersytetów. Powstały wtedy uniwersytety w: Zielonej Górze i Zakopanem (1992), Gorzowie Wielkopolskim, Kołobrzegu i Koszalinie (1993), Białymstoku i Częstochowie (1994), Bydgoszczy i Olsztynie
(1995), w Bielsku-Białęj (1996), Oświęcimiu (1997), Lesznie i Żarach (1998) oraz Suwałkach (1999). Owo zdynamizowanie ruchu tworzenia uniwersytetów trzeciego wieku świadczy o „przekonaniu” się wielu środowisk lokalnych do tej instytucji i uznaniu jej za przydatną ludziom w wieku podeszłym. Dowodzi atrakcyjności tej placówki
dla wielu ludzi oraz utrafienia przez nią w potrzeby edukacyjne seniorów. W sumie do końca lat 90-tych powstało
w Polsce 28 uniwersytetów trzeciego wieku. Początek XXI w. to nadal dynamiczny ilościowy i jakościowy rozwój tej
instytucji. Powstawały one mniejszych ośrodkach, np. w miastach powiatowych, a nawet w środowisku wiejskim.
Ów intensywny rozwój doprowadził do tego, że w roku akademickim 2008/2009 działało ich już ponad 200.
Do bardziej aktywnych - poza największymi miastami - należały m.in. Uniwersytet Trzeciego Wieku w Nowym Sączu, Ostrowcu Świętokrzyskim i Sopocie. Niektóre działały nawet w środowisku wiejskim (Wojnicz koło Tarnowa).
Duża dynamika rozwoju tych instytucji zachęciła ich dyrektorów do powołania do życia w 2007 r. Ogólnopolskiej
Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetu Trzeciego Wieku z siedzibą w Krakowie. Zadaniem Federacji jest nawiązanie
współpracy między uniwersytetami, celem wymiany doświadczeń i zaprowadzenia uzasadnionej niekiedy koordynacji pracy. Dzisiaj polskie uniwersytety trzeciego wieku mają, pod względem prawnym, dwie formy. Jedne, a takich jest
zdecydowana większość, działają jako sekcje lub inne agendy szkół wyższych (w nich z reguły mają swoją siedzibę)
bądź instytucji dokształcania i doskonalenia zawodowego (np. Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego
w Warszawie) kadr określonego zawodu. Inne działają jako stowarzyszenia (z reguły o nazwie „Stowarzyszenie Uni4
wersytetu Trzeciego Wieku”), zgodnie z ustawą z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, ale kadrowo
też są związane z określonymi wydziałami miejscowych lub sąsiednich szkół wyższych, co sprzyja organizowaniu
i prowadzeniu w nich zajęć na poziomie akademickim. Te, które zlokalizowane są przy szkołach wyższych, mogą też
łatwo sięgać po zasoby biblioteczne poszczególnych uczelni, toteż często kierują słuchaczy (zaopatrując ich wcześniej w potrzebne legitymacje) do bibliotek i czytelni uczelnianych. Prowadzący zajęcia w takich uniwersytetach
mogą łatwo korzystać także z pomocy naukowych danej uczelni wyższej. Trzeba powiedzieć, że i szanse na rozwój
uniwersytetów działających o statusie stowarzyszenia społecznego nie są niekorzystne. Stowarzyszenia po zarejestrowaniu uzyskują osobowość prawną, a wraz z nią pełną swobodę w uzyskiwaniu i rozdysponowywaniu środków
finansowych. Występują wtedy jako odrębny podmiot do władz o uzyskanie pomieszczeń, zakładają własne konta
bankowe, starają się o dofinansowanie u patronów i samodzielnie poszukują sponsorów.
Oprócz wymienionych instytucji i stowarzyszeń w organizowanie i utrzymanie uniwersytetów trzeciego wieku
w Polsce zaangażowane są władze samorządowe poszczególnych miejscowości, towarzystwa naukowe, lokalne
ośrodki pomocy społecznej, kliniki i szpitale geriatryczne, instytucje kultury (biblioteki, domy i ośrodki kultury,
muzea), instytucje artystyczne, związki emerytów i inwalidów, organizacje i zrzeszenia sportowe, stowarzyszenia
społeczno-naukowe (w tym także gerontologiczne) oraz in.
Ta duża ilość sponsorów wspierających uniwersytety trzeciego wieku oraz stale rozszerzające się zainteresowanie kształceniem w nich osób, którym przybywa lat, zdają się zapowiadać dalszą dynamikę ruchowi uniwersytetów
trzeciego wieku, także w niedalekiej przyszłości.
prof. dr hab. Julian Dybiec, Instytut Historii, UJ
Po co nam Uniwersytet Trzeciego Wieku?
W tym sensie uniwersytet uosabia najpełniej europejską
tradycję humanistyczną i jest jej najlepszym powiernikiem. Uosabia tę tradycję także poprzez dążenie do równowagi między rozwijaniem teorii i presją kształcenia
specjalistycznego i praktycznego.
Uniwersytet Trzeciego Wieku jest odroślą Uniwersytetu i to on najpełniej uosabia tradycje i dążenia kultury
europejskiej. Podczas, gdy pierwsze uniwersytety powstawały w XII w., do Uniwersytetu Trzeciego Wieku
Europa dorastać musiała jeszcze parę stuleci, gdyż regułą mechanizmów społecznych jest to, że najpóźniej powstają instytucje bezinteresowne, poświadczające kwintesencję człowieczeństwa. W trudzie rodziła się idea
kształcenia ludzi w dorosłym wieku. Jej konieczność z powodów humanitarnych sformułowano i wyłożono dopiero
w XVII w. (Jan Amos Komensky). Trzeba było jednak
szlachetnego Duńczyka Mikołaja Grundtviga, by otworzyć w XIX w. uniwersytety ludowe i w XX w. uniwersytet trzeciego wieku, którego założycielem był Pierre
Vellas.
Na Uniwersytecie Trzeciego Wieku nie ciąży prowadzenie badań naukowych i odkrywanie coraz to nowych
prawd, nie poddaje się on utylitarystycznej presji przemysłu i gospodarki, pragnącej uzawodowić kształcenie.
Najlepiej natomiast dopełnia on tradycyjny uniwersytet
i najpełniej służy człowiekowi. Służy poprzez możliwość
urzeczywistnienia najgłębszych dążeń, a nawet marzeń.
Wybór studiów nie jest już podyktowany względami ekonomicznymi, rodzinnymi i innymi rodzajami nacisków.
Podczas, gdy zwykły uniwersytet w obecnych czasach
hołduje przede wszystkim zdobywaniu wiedzy, Uniwersytet Trzeciego Wieku rozwija całą osobowość człowieka, nie tylko umysł, ale także uczucia, emocje. Odkrywa
dotąd nieujawnione zdolności i zainteresowania, stwarza
W
ostatnich
czasach wielokrotnie
ukazywały się publikacje, m.in. prof.
Bronisława Geremka,
Jerzego Brzezińskiego pytające o sens
uniwersytetów: „po
co nam uniwersytet”,
„czy potrzebny jest
uniwersytet w zbójeckich czasach”. Pytanie
o istotę i rację uniwersytetu nurtowało przed
wiekami twórców tej
instytucji. Król Kazimierz Wielki, powołując krakowską Akademię w 1364 r., uzasadniał jej misję
słowami: „Niechże więc tam będzie nauk przemożnych
perła, aby wydawała męże, dojrzałością rady znakomite,
ozdobą cnót świetne, i w różnych umiejętnościach biegłe; niechaj otworzy się orzeźwiające źródło, a z jego
pełności niech czerpią wszyscy naukami napoić się pragnący”. Na pytanie to odpowiedzieli w XIX w. Wilhelm
Humboldt, twórca nowego modelu uniwersytetu w postaci uczelni berlińskiej, Anglik kardynał i filozof John
Henry Newman („Idea uniwersytetu”) i w XX w. polski
filozof Kazimierz Twardowski („O dostojeństwie uniwersytetu”). Myśliciele ci widzieli zadanie uniwersytetu
we wdrażaniu kultury intelektualnej, w rozwoju umysłu,
rozszerzaniu horyzontów ludzkich, „odkrywaniu co raz
to nowych prawd i prawdopodobieństw naukowych” i budowaniu naukowej wiedzy obiektywnej. Obiektywna wiedza uznana została jako przewodniczka w życiu.
5
nieczną kompensację, uzasadniając jednakową wartość
każdego etapu życia. Pomaga także odkrywać harmonię
świata i nasze miejsce w świecie i mknącym czasie.
W naszych brutalnych i zbójeckich czasach z trzecim
wiekiem i Uniwersytetem tego wieku wiążą się wielkie
nadzieje społeczne. W czasach rozpadu rodziny, zawodowego wyścigu kobiety i jej politycznych i feministycznych aspiracji, dzieci, opieka nad nimi i piecza nad
ich wychowaniem spada na przedszkola i „dziadków”.
To oni w coraz szerszym zakresie mają i będą mieli niepowtarzalną szansę w odmianie i reformowaniu brutalnej cywilizacji poprzez właściwe wychowywanie dzieci.
W przygotowaniu do tej roli ważną funkcję pełni Uniwersytet Trzeciego Wieku, dając swym słuchaczom coś
więcej niż wiedzę i pomagając im stawać się mędrcami.
możliwości ich urzeczywistnienia. Tworzy nowe więzy
społeczne i przyjacielskie, które niełatwo daje się nawiązać w zwykłych warunkach. Ukazuje bogactwo „innego”, które należy poznawać i rozumieć. W tym sensie
rozwija tolerancję na pozytywną „inność”, daje radość
z obcowania z nowymi osobami. W cywilizacji wieku
XX i XXI, która faworyzuje i sławi za pomocą mediów
i wszelkich innych sposobów bogactwo, sukces, siłę,
konsumpcję, uczy i wskazuje inne, uniwersalne wartości godne dążeń człowieka. Współczesny język mediów
dehumanizuje i uprzedmiotowia człowieka, zwłaszcza
w III w., upowszechniając takie terminy jak „wiek produkcyjny” i „nieprodukcyjny”, „kapitał ludzki”, „zasoby
ludzkie” i „zarządzanie nimi”. Uniwersytet Trzeciego
Wieku stwarza i ugruntowuje w takich sytuacjach koHISTORIA
POCZĄTKI SUTW W LATACH 2004-2005
Seneka: „Musisz żyć dla innych, jeśli chcesz żyć z pożytkiem dla siebie”.
Ta myśl, jako przesłanie w działalności, przyświecała założycielom SUTW od samego początku.
A tak to się zaczęło…
Janina Małek, Małgorzata Kalarus wraz z pomysłodawczynią tę cenną obywatelską inicjatywę zaczęła przekuwać w czyn, przy bardzo życzliwym poparciu władz
samorządowych - Starosty Nowosądeckiego Jana Golonki, Prezydenta Miasta Józefa A. Wiktora i Marszałka
Województwa Małopolskiego Janusza Sepioła, którzy
z entuzjazmem odnieśli się do utworzenia UTW.
Intensywnie rozpoczęto prace organizacyjne. Już
w marcu 2004 r. nastąpiło spotkanie w Krakowskiej
Oficjalnie SUTW rozpoczął swą działalność od uroczystej inauguracji w dniu 28 października 2004r. Pierwsi
słuchacze pamiętają rzesze rozentuzjazmowanych osób
w wieku 50+, podążających do odnowionego pięknie
gmachu „Sokoła” na godz.16.00.
W obszernym westybulu siedziby MCK, organizatorzy
sprawnie wyszukują nazwiska zapisanych i wręczają
znaczki – broszki, na których na żółtym tle
jest logo SUTW. Wszyscy z dumą i radością przypinają je do ubrań i z anonimowego tłumu powstaje jedna wielka społeczność złączona mianem uniwersytetu. I nie
jest ważne, czy ktoś od kilkudziesięciu lat
ma dyplom wyższej uczelni czy dyplom
dojrzałości, stanowimy jedność.
Wielka sala widowiskowa im L. Lipińskiego wypełniona jest do ostatniego miejsca,
parter, balkon, a nawet boczne loże I i II piętra. Ze wzruszeniem zebrani wysłuchali „Gaudeamus igitur” w wykonaniu chóru
Scherzo z I LO.
Zanim jednak nastąpił ten piękny i podniosły moment, poprzedziła go mozolna
praca wielu ludzi, ale przede wszystkim
inicjatorki i „spiritus movens” całego
przedsięwzięcia Wiesławy Borczyk, która wiosną 2004r. wraz z grupą Sądeczan
wysunęła pomysł utworzenia w naszym
mieście Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Zespół pasjonatów: Barbara Szczepanek,
6
Alma Mater z pełnomocnikiem rektora
Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. Uniwersytetów Trzeciego Wieku Heleną Więckowską oraz prorektorem UJ prof. dr hab.
Andrzejem Chwalbą. Początkowo planowano utworzenie filii UTW w Nowym
Sączu, czyli uniwersytetu działającego
przy UJ. W kwietniu i maju 2004r. kontynuowano prace nad utworzeniem UTW.
Wszystkie instytucje kulturalne Nowego
Sącza pospieszyły z deklaracją współpracy
z nową uczelnią. Przede wszystkim Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ z dyr.
Antonim Malczakiem, Muzeum Okręgowe z dyr. Wacławem Kawiorskim, MBWA
z dyr. Krzysztofem Kulisiem, Miejski
Ośrodek Kultury z dyr. Martą Jakubowską,
a także Biblioteka Miejska z dyr. Barbarą
Pawlik i Biblioteka Pedagogiczna.
Opracowano ramowy program dydaktyczny uniwersytetu, a patronat naukowy przyjęły: UJ, Nowosądecka PWSZ, WSB-NLU,
a osobiście prof. zw. dr hab. Tadeusz Aleksander z UJ, Rektor Krzysztof Pawłowski
z WSB-NLU, Rektor Andrzej Bałanda
i Prorektor Zdzisława Zacłona z PWSZ.
Do grona osób działających na rzecz utworzenia UTW dołączyły w czerwcu 2004r.
Elżbieta Pyszczak i delegowana z Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej Bogumiła
Oleksy.
Także w czerwcu 2004 Starosta Nowosądecki i Prezydent Miasta Nowego Sącza
powołują pełnomocnika ds. utworzenia
UTW w Nowym Sączu, pomysłodawczynię Wiesławę Borczyk (kierownika Zespołu Radców Prawnych w Starostwie Powiatowym).
w
dziejach
tworzenia
UTW
Przełomem
w Nowym Sączu było spotkanie w czerwcu
2004r. z Rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego
prof. dr hab. Franciszkiem Ziejką, który zaproponował
utworzenie samodzielnej uczelni dla seniorów w Nowym
Sączu pod patronatem UJ. Taką koncepcję zaaprobowało
gremium założycieli, organizatorów, a Pełnomocnik ds.
UTW Wiesława Borczyk rozpoczęła działania nad utworzeniem Stowarzyszenia Sądecki UTW.
Do działań włączyła się prasa i media. 18 czerwca 2004r.
„Dziennik Polski” informuje o projekcie utworzenia
uczelni dla seniorów w Sokolni. W wakacje 2004 r. zaczęły „chodzić słuchy po mieście” o nowym uniwersytecie, a dla Wiesławy Borczyk i Barbary Szczepanek
to okres intensywnych spotkań z władzami samorządowymi, instytucjami kulturalnymi, wyższymi uczelniami
i mediami.
We wrześniu 2004 r. ogłoszone zostają zapisy do SUTW.
Powstaje tymczasowy sekretariat UTW, który dzięki
pomocy Zbigniewa Piekarskiego, a także władz miasta
i powiatu otrzymuje skromne lokum w budynku przy
ul. Jagiellońskiej 31 na II piętrze.
„Gazeta Krakowska” zamieszcza kwestionariusz słuchacza UTW, który można po wypełnieniu wysłać na adres
sekretariatu i w ten sposób dokonać zapisu. Ułatwia to
rekrutację osób spoza Nowego Sącza.
Utworzono również punkt informacyjny i zapisy w MCK
SOKÓŁ. Chętnych do studiowania na SUTW jest tak
wielu, że tworzy się listy rezerwowe.
14 października 2004r zakończył się termin zapisów.
Do 4 sekcji: kulturoznawstwa, medycznej i profilaktyki
zdrowia, społeczno-ekonomicznej i przyrodoznawstwa
zapisało się 466 osób. Okazało się, jak bardzo potrzebny
był społeczeństwu Sądecczyzny tego typu uniwersytet.
W ciągu 5 lat SUTW ukończyło 1807 absolwentów,
a uczelnia wpisała się złotymi głoskami w życie kulturalne miasta i regionu.
Elżbieta Pachoń
Członek Zarządu SUTW
7
prof. dr hab. Bolesław Faron, Instytut Filologii Polskiej, UP, Kraków
Poetów polskich pieśni o starości
„Starość posiada te same apetyty co młodość, tylko nie te same zęby”
Magdalena Samozwaniec
1.
Od lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku
notujemy wyraźny
wzrost zainteresowania polskiej
krytyki literackiej
kategorią starości,
właściwościami
tzw. późnej twórczości lub-jak pisał Mieczysław
Wallis –stylu starości czy późnej
starości. Wśród
tekstów poświęconych tej problematyce wyróżnić pragnę Baśń zimową. Esej o starości (1998) Ryszarda Przybylskiego, rzecz o zmierzchu życia poprzez jego wizje
w twórczości wielkich artystów: Michała Anioła, Thomasa Stearnsa Elliota, Jarosława Iwaszkiewicza i Tadeusza Różewicza.
2.
W ostatnich dekadach kategoria starości stała się tez tematem refleksji naukowej. Dwie Francuskie monografie
Jeana Pierre’a Boisa Historia starości. Od Montaigne’a
do pierwszych emerytur czy Georgesa Minais Historia
starości od antyku do renesansu ujmują rzecz w aspekcie
fizjologicznym, socjalnym, kulturowym na przestrzeni
dziejów od antyku do początków dwudziestego wieku. Genezy zainteresowania tematem należy szukać we
współczesnych przemianach cywilizacyjnych, w kulcie
młodości, gwiazdorstwie lansowanym przez wszystkie
media, w kulturze masowej, która czyni starość coraz bardziej tragiczną. Zatem wspomniane monografie to próba
uporządkowania tematu, określenia jego historycznych
ram. Daje się przy tym zauważyć wyraźne przesunięcie zainteresowania starym człowiekiem jako obiektem
penetracji socjologicznej, na rzecz pojmowania starości
w aspekcie egzystencjalnym.
3.
Również w literaturze polskiej, a zwłaszcza w poezji
ten nurt staje się ostatnio coraz bardziej widoczny. Przy
okazji eseju Ryszarda Przybylskiego padły już nazwiska
Jarosława Iwaszkiewicza i Tadeusza Różewicza. Lista
poetów podejmujących temat starości jest duża, a ich
postawy bardzo zróżnicowane. U Czesława Miłosza pojawia się „stary człowiek, wzgardliwy, czarnego serca”,
Aleksander Wat od początku starał rozprawić się z tą kategorią. W ostatnim Biuletynie Sądeckiego Uniwersytetu
Trzeciego Wieku (czerwiec 2009) znalazł się tekst Wisławy Szymborskiej Jak się czuję, a w nim taka strofa:
„Dobra rada dla tych, którzy się starzeją:
Niech zacisną zęby i z życia się śmieją.
Kiedy wstaną rano, „części” pozbierają,
Niech rubrykę zgonów w prasie przeczytają.
Jeśli ich nazwiska tam nie figurują,
To znaczy, że ZDROWI I DOBRZE SIĘ CZUJĄ.”
4.
Na koniec tych z konieczności skróconych refleksji
przywołam sędziwego krakowskiego pisarza (grubo po
dziewięćdziesiątce) Juliana Kawalca, który w latach
dziewięćdziesiątych ub. wieku z prozaika, co jest raczej
rzadkością, przeobraził się w poetę, w którego twórczości
ten wątek wyraźnie zagościł. Przy czym pieśni o starości
autora Harfy Gorców, wcześniej Tańczącego Jastrzębia, jego anatomia starości jest wszechstronna, wpisana
w biografie poety. Znajdziemy tutaj i problem zaniku
sił fizycznych, obumierania organizmu, relację między
pełną sił fizycznych młodością a człowiekiem starym
i charakterystyczne dlań zwroty we wspomnieniach
z dzieciństwa i młodości, i kwestie nieprzystosowania
do nowoczesności, i w końcu kategorię śmierci. Wobec
tej ostatniej pisarz zachowuje raczej postawę stoicką,
traktuje ją jako naturalną i nieuchronną, która dotyka tak
przyrodę, jak i człowieka. Buntuje się jednak przeciw
bezsensownemu zadawaniu śmierci w czasach wojen,
rewolucji czy aktów terrorystycznych. Pacyfistyczny
wydźwięk tych tekstów jest wyraźny.
Kawalec nie broni się przed starością jak Czesław
Miłosz, ani nie zohydza jej jak Aleksander Wat, u którego staruszki są obrzydliwe, dla autora Kochanego smutku podobnie jak u Różewicza są one godne szacunku,
wywołują wzruszenie. Autora Harfy Gorców przed pesymizmem i zgorzknieniem wieku starczego ratuje swoisty
antropomorfizm przyrody, zespolenie człowieka z otoczeniem. Prawami natury zdaje się tłumaczyć los człowieka.
P.S. Drogi Panie Julianie, najlepsze życzenia ode mnie
osobiście i słuchaczy Nowosądeckiego Uniwersytetu
Trzeciego Wieku, który obchodzi swój jubileusz pięciolecia. Życzymy Panu przede wszystkim dużo zdrowia,
weny twórczej, jak dotąd-pogody ducha i wszystkiego
najlepszego.
8
HISTORIA
WPISY DO „KSIĘGI PAMIĄTKOWEJ SUTW”
Po 5 latach istnienia SUTW z radością, przyjemnością i dumą odczytujemy wpisy w kronice
wykładowców i gości. Oto niektóre z nich:
„Serdecznie gratuluję utworzenia UTW, uznanie dla jego organizatorów” – Małgorzata
Szlązak, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej, Kraków.
prof. dr hab.
Anrzej Bałanda
b. rektor PWSZ
„Niech żyje UTW w Nowym Sączu. Gratuluję Pani Dyrektor – Prezesowi Zarządu Sądeckiego UTW W. Borczyk wielkich osiągnięć i ogólnopolskiej sławy oraz chwały.
Pozdrawiam P. T. Kolegów z Wieku Trzeciego, bo jam z Czwartego” – Zbigniew Święch,
redaktor, pisarz.
prof. dr hab. Zdzislaw Denkowski
prof. Barbara Despiney,
Francja
Wpis do kroniki Prezydenta Miasta Nowego Sącza Ryszarda Nowaka
„UTW to wspaniała inicjatywa ku rozwojowi człowieka w tzw. Pełnej dorosłości, ku doskonaleniu samowiedzy i pełni osoby ludzkiej” – dr Halina Tomalska, prof. WSB-NLU Nowy
Sącz.
prof. dr hab. n. med.
Jerzy Sadowski
„Serca Sądeczan bywają słowne i mniej słowne, zdrowe i słabowite, gorące i trochę chłodne –
ale zawsze dobre. Najlepsze w Rzeczypospolitej. Życzymy Wam trwałego miejsca w poczcie
polskich serc – dziękujemy za wspaniałe spotkania.” – Mieczysław Czuma, Leszek Mazan,
redaktorzy, publicyści.
„Życzę pomyślności wszystkim, którzy oddają tej inicjatywie wiedzę i serce” - Franciszek
Ziejka, prof. dr hab., UJ.
„Wspaniała organizacja zajęć dydaktycznych, ciepła atmosfera, uroczy słuchacze” – Zofia
Denkowska, prof. Uniwersytet w Angers, Francja.
prof. dr hab.
Wojciech Ligęza
„Z ogromnym szacunkiem pragnę odnieść się do tego, co Państwo zrobiliście. Można to różnie oceniać, rozpatrywać w różnych płaszczyznach: zdobyta wiedza, powtórny okres studiów,
młodość ponowna itd. Bardzo serdecznie gratuluję wytrwałości i zaangażowania” – Józef
A. Wiktor, Prezydent Miasta Nowego Sącza.
„Gratuluję, ale i dziękuję za to, co pokazaliście Polsce, a szczególnie Małopolsce, że Sądecczyzna nie jest zaściankiem, że na Sądecczyźnie tętni życie, że na Sądecczyźnie drzemie
ogromny potencjał intelektualny” – Jan Golonka, Starosta Nowosądecki.
9
prof. dr hab.
Feliks Kiryk
Nasi wykładowcy
prof. dr hab.
Franciszek Ziejka,
b. Rektor UJ
dr Krzysztof Pawłowski,
Prezydent WSB-NLU
dr Andrzej Bulzak
rektor WSB-NLU
dr Halina Tomalska,
prof. WSB-NLU
doc. dr Zdzisława
Zacłona, prof. PWSZ,
Prorektor PWSZ
prof. dr hab.
Jozef Kocemba
W latach 2004-2009 spotkali się z nami m.in.:
prof. dr hab. Tadeusz Aleksander, Uniwersytet Jagielloński Kraków,
prof. dr hab. Andrzej Bałanda – Uniwersytet Jagielloński Kraków, b.Rektor Państwowej Wyższej Szkoły
Zawodowej, Nowy Sącz,
prof. dr hab. n. med. Antoni Basta, Collegium Medicum UJ, Kraków,
prof. dr hab. Piotr Cyklis, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
prof. dr hab. Zofia Denkowska, Uniwersytet w Angers, Francja,
prof. dr hab. Zdzisław Denkowski, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
prof. Barbara Despiney, Sorbona Paryż, Francja,
ks.prof. dr hab. Alojzy Drożdż, Papieska Akademia Teologiczna, Kraków,
prof. dr hab. Julian Dybiec, Instytut Historii, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
prof.dr hab. Bolesław Faron, Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków,
prof. dr hab. Wojciech Froehlich, Polska Akademia Nauk,
prof. dr hab. Ryszard Gajdosz, Uniwersytet Jagielloński, Kraków; Instytut Zdrowia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Nowy Sącz,
prof. dr hab. Feliks Kiryk, Polska Akademia Umiejętności, Kraków,
+ prof. dr hab. Józef Kocemba, Collegium Medicum UJ, Kraków,
prof. dr hab. Tadeusz Kudłacz, Uniwersytet Ekonomiczny, Kraków; Instytut Ekonomiczny Państwowej
Wyższej Szkoły Zawodowej, Nowy Sącz,
prof. dr hab. Wojciech Ligęza, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
+ prof. Jerzy Madeyski, Akademia Sztuk Pięknych, Kraków,
prof. dr hab. n. med. Piotr Podolec, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
prof. dr hab. Leszek Rudnicki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
prof. dr hab.n. med. Jerzy Sadowski, Collegium Medicum UJ, Kraków,
prof. dr hab. Jerzy Staszkiewicz, Instytut Botaniki im. Władysława Szafera, Polska Akademia Nauk,
prof. dr n. farmaceutycznych Artur Stojko, Śląska Akademia Medyczna, Katowice,
prof. Andrzej Szarek, Uniwersytet Śląski, Katowice; Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy
Sącz,
prof. Reinhard Selten – matematyk, ekonomista i esperantysta, laureat nagrody Nobla w dziedzinie
ekonomii (r 1994) Ze słuchaczami spotkał się w Krynicy-Zdroju na XVII Forum Ekonomicznym,
prof. dr hab. Zbigniew Ślipek, Uniwersytet Jagielloński, Kraków; Rektor Państwowej Wyższej Szkoły
Zawodowej, Nowy Sącz,
+ prof. dr hab. Adam Szczygieł, Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Brzeznej,
dr Halina Tomalska, prof. Wyższej Szkoły Biznesu – National Louis University, Nowy Sącz,
prof. dr hab. Aleksander Tyka, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
prof. dr hab. Andrzej Warczak, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
prof. dr hab. Jacek Wojciechowski, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
prof. dr hab. inż. dr h.c.Uniwersytetu Łódzkiego Józef Wojnarowski, Politechnika Gliwicka, Państwowa
Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
doc. dr Zdzisława Zacłona, prof. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Prorektor PWSZ, Nowy Sącz,
prof. dr hab. Franciszek Ziejka, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
prof. dr hab. Kornelia Kędziora-Kornatowska, Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
w Toruniu,
dr Kazimierz Adamczyk, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
dr Leszek Augustyn, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Józef Baran, Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz,
dr Andrzej Bulzak, Rektor Wyższej Szkoły Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz,
dr hab. inż. Bogdan Cieślikowski – Politechnika Krakowska i Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa,
Nowy Sącz,
dr inż. Jan Danek, Prezes Zarządu Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego Instytutu Sadownictwa
i Kwiaciarstwa w Brzeznej,
dr Piotr Dardziński, Dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II, wykładowca WSB-NLU i Wyższej Szkoły
Europejskiej im. Ks. J. Tischnera, Kraków; adiunkt w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków
Międzynarodowych UJ,
dr nauk med. Grażyna Dębska, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Stanisław Drobny, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Stefan Florek, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
10
dr Jerzy Gala, Nowy Sącz, spec. chorób wewnętrznych i balneoklimatologii,
dr Wojciech Gąsiorowski, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr hab. Andrzej Gielorowski, Papieska Akademia Teologiczna, Kraków,
dr Jerzy Giza, historyk, Kraków,
dr Krzysztof Głuc, Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz,
dr n. med. Ziółkowska-Graca, Collegium Mediucm UJ, Kraków,
dr n. med. Barbara Gryglewska, Collegium Mediucm UJ, Kraków,
dr Michał Grygielski, Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz,
dr Zenon Jabłoński – opieka merytoryczna nad studentami prowadzącymi kursy komputerowe, Państwowa
Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Michał Jasieński, Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz,
dr Andrzej Kohmann, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr n. med. Wojciech Kolawa, Szpital Uniwersytecki, Kraków,
dr hab. Mirosław Kwieciński, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr inż. Włodzimierz Lupa, Nowy Sącz, Dyr. Oddziału Instytutu Ochrony Roślin w Nowym Sączu,
dr inż. Bogusława Kordon-Łapczyńska, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Waldemar Makuła, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr n. med. Stanisław Malinowski, Ordynator Oddziału Internistyczno-Kardiologicznego, Szpital
Specjalistyczny im. Jędrzeja Śniadeckiego, NS, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Waldemar Misiorowski, CMPK, Klinika Endokrynologiczna, Warszawa,
dr Piotr Mróz, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
dr hab. inż. Witold Niemiec, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Janusz Pater, Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie O/Nowy Sącz, Państwowa Wyższa Szkoła
Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Krzysztof Pawłowski, Prezydent Wyższej Szkoły Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz,
dr Anna Piechnik-Kurdziel, Uniwersytet Ekonomiczny, Kraków; Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa,
Nowy Sącz,
dr Marek Polański, Uniwersytet Jagielloński, Kraków,
dr Danuta Reśko, Polski Klub Ekologiczny, O/Krynica-Zdrój,
dr Robert Rogowski, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr hab. Kazimierz Sosenko, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Marian Szewczyk, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Zygmunt Szot, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Robert Ślusarek, Dyrektor Muzeum Okręgowego, Nowy Sącz,
dr Barbara Warczak, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr n. med. Teresa Weber, Collegium Medicum UJ, Kraków,
dr Stanisław Weglarz, Uniwersytet Śląski, filia w Cieszynie,
dr. n. med. Karol Wierzbicki, Collegium Medicum UJ, Kraków,
dr Karol Wiśniewski, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
dr Marek Władyka – Zarząd Główny Polskiego Klubu Ekologicznego,
dr n. med. Witold Woch, Dyrektor Stacji Dializ, Nowy Sącz,
dr Józef Wojnarowski, Wyższa Szkoła Biznesu-National Louis University, Nowy Sącz,
mgr Urszula Cycoń-Apanasiewicz, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr inż. Jerzy Błaszczyk, Sądeckie Wodociągi, Nowy Sącz,
mgr Zygmunt Berdyhowski, Centrum Badań Instytut Europy Wschodniej, Warszawa, Fundacja Sądecka,
mgr Agnieszka Brdej, Urząd Pracy, Nowy Sącz,
lek. med. Danuta Cabak-Fiut, Dyrektor Sądeckiego Pogotowia Ratunkowego w Nowym Sączu,
mgr Roman Dobrzyński, dziennikarz TVP, Polskie Radio, esperantysta,
lek.med. Ryszard Dominik, Ordynator Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Szpitala Specjalistycznego im.
J.Śniadeckiego w Nowym Sączu,
lek. med Tadeusz Frączek, Szpital im. J. Dietla, Krynica-Zdrój,
mgr Katarzyna Godek, polonista, Nowy Sącz,
mgr Mariusz Godek, anglista, Nowy Sącz,
lek.med. Ewa Svejda-Hutnikiewicz, dyr. ds. lecznictwa uzdrowiskowego, Uzdrowisko KrynicaŻegiestów,
mgr Wacław Kawiorski, Muzeum Okręgowe, Nowy Sącz,
mgr Halina Komar, Polski Związek Esperantystów, Nowy Sącz,
11
prof. dr hab. dr h.c.
Jozef Wojnarowski
dr Leszek Augustyn
dr Józef Baran
dr n. med. Bożena
Ziółkowska-Graca
dr Janusz Pater
dr Marek Polański
dr Jerzy Giza
dr Kazimierz Adamczyk
dr Piotr Dardziński
prof. Andrzej Szarek
dr Stefan Florek
mgr Antoni Kroh, historyk, Nowy Sącz,
mgr Ryszard Kruk, b. Dyrektor Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, Warszawa,
mgr Ewa Kulig, Małopolski Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień,
mgr inż. Marian Kulig - Sądeckie Wodociągi, Nowy Sącz,
Grzegorz Łubczyk, były ambasador Polski na Węgrzech,
mgr Antoni Malczak, Dyrektor MCK „Sokół” Nowy Sącz,
mgr Maria Marcinowska, Muzeum Okręgowe, Nowy Sącz,
mgr Stanisław Michalik, Nadleśnictwo Nawojowa,
mgr Leszek Migrała, red. Rocznika Nowosądeckiego, Polskie Towarzystwo Historyczne, Nowy Sącz,
mgr Anna Migacz, Dyr. Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Nowy Sącz,
mgr Wojciech Nalepa, Powiatowe Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych, Nowy Sącz,
+ lek. med. Teresa Postrożny-Niemiec, Poradnia Diabetologiczna Szpitala Specjalistycznego
im. J.Śniadeckiego w Nowym Sączu,
mgr Krzysztof Niewiara, prawnik, ekspert rządu do spraw Reformy Prawa Konsumenckiego; Wiceprezes
Federacji Konsumentów, Nowy Sącz,
mgr Agnieszka Nowakiewicz, psycholog, Nowy Sącz,
mgr piel. Dorota Ogonowska, Wicedyrektor Instytutu Zdrowia Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa,
Nowy Sącz,
mgr Marek Oleniacz, Sekretarz Rady Miasta Nowego Sącza,
mgr Wojciech Piech, Urząd Miasta, Nowy Sącz,
mgr Józefa Pieczkowska – Dyr. Ośrodka Pomocy Społecznej, Nowy Sącz,
Wiesław Piprek, PTTK, Nowy Sącz,
mgr Roman Porębski, Prezes Hospicjum, Nowy Sącz,
mgr Aleksander Porzucek, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr piel. Halina Potok, Instytutu Zdrowia Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr inż. Zbigniew Sudnik, Dom Pszczelarza, Kamianna,
mgr inż. Tadeusz Sułkowski, Prezes Zarządu Ekowod S.A. Nowy Sącz,
Józefa Smoleń, Prezes Stowarzyszenia Diabetyków, Nowy Sącz,
mgr Zenon Sawicki, Medycyna Naturalna,
lek. med. Beata Stąporek, diabetolog, Nowy Sącz,
lek. med. Jerzy. J. Stettner, Nowy Sącz,
mgr Barbara Szafran, MBWA, Nowy Sącz,
lek. med. Anna Szczepanik – Dziadowicz, Nowy Sącz,
mgr Małgorzata Szlązak, ROPS, Kraków,
mgr inż. Tomasz Szczotka, Polski Klub Ekologiczny, Krynica-Zdrój,
mgr Grzegorz Tabasz, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr Genowefa Warchoł, Centrum Krwiodawstwa, Nowy Sącz,
lek.med. Anna Węgrzyńska, specjalista chorób wew. i geriatrii, Nowy Sącz,
lek.med. Irena Wieczorek, Osteodex, Nowy Sącz,
mgr inż. Tadeusz Wieczorek, Dyrektor Popradzkiego Parku Narodowego,
mgr Józef Antoni Wiktor, b. Prezydent Miasta Nowego Sącza, wiceprezes SUTW,
mgr Lucyna Witecka, Urząd Pracy, Nowy Sącz,
mgr Zbigniew Wolanin, Muzeum Okręgowe, Nowy Sącz,
mgr Maria Bogusława Wójcik, Studio „Wigor” Nowy Sącz,
lek med. Krzysztof Wróblewski, Nowy Sącz,
lek.med. Renata Korpak-Wysocka, Szpital Specjalistyczny im. J. Śniadeckiego, Nowy Sącz,
mgr Iwona Zaczyk, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr Wanda Zygner, Powiatowy Rzecznik Konsumenta, Nowy Sącz,
lek. med. Jadwiga Żółcińska, Nowy Sącz,
mgr Grażyna Kuzera, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr Maria Meklinger-Soma, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr Maria Marcinkowska, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr Michał Zacłona, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz,
mgr Magdalena Kwak, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Sącz.
dr Teresa Weber
Elżbieta Pachoń, Maria Harcuła
Zarząd SUTW
12
ZASŁUŻENI DLA SĄDECCZYZNY
Władze Powiatu Nowosądeckiego, chcąc uhonorować
ludzi z pomysłami i pasją, którzy poprzez swoją działalność społeczną przyczyniają się do rozwoju i promocji
Sądecczyzny, od 2001 r. przyznają odznakę „Zasłużony
dla Ziemi Sądeckiej”.
W dniu 30 czerwca 2009 r. na uroczystej sesji Rady Powiatu Nowosądeckiego 20 osobom odznaczenie wręczali: Przewodniczący Rady Powiatu Nowosądeckiego
Stanisław Wanatowicz oraz Starosta Nowosądecki Jan
Golonka.
Z wielką satysfakcją odnotowujemy, że wśród nagrodzonych znalazła się Wiesława Borczyk, prawnik, założycielka i Prezes Sądeckiego UTW, organizatorka i pomysłodawczyni wielu projektów edukacyjnych dla osób
w wieku 50+.
W ramach Stowarzyszenia SUTW działa także Powiatowe Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
oraz Sądecki Ośrodek Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego. Jest założycielką i Prezesem Ogólnopolskiej
Federacji UTW. Sercem i duszą oddana sprawie działania na rzecz seniorów, przyczyniła się do kształtowania
pozytywnego wizerunku Sądecczyzny w kraju i za granicą. Wyróżniona nagrodą Samorządu Województwa Małopolskiego dla osób działających na rzecz dobra innych
„Amicus Hominum”.
Na wniosek Stowarzyszenia SUTW Rada Powiatu Medalami „Zasłużony dla Ziemi Sądeckiej” odznaczyła
również 3 profesorów zaangażowanych w działalność
Sądeckiego UTW. Oto ich sylwetki:
prowadzi dla naszych słuchaczy wykłady, towarzyszy
nam w uroczystej inauguracji i zakończeniu roku akademickiego, uświetnia swoją obecnością różne imprezy
organizowane przez uniwersytet.
Prof. dr hab. Julian Dybiec – prof. UJ, kierownik
Katedry Historii Nauki i Kultury UJ, członek PAN, PAU,
Stowarzyszenia Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej, Członek Zespołu Redakcyjnego „Rocznika Sądeckiego”.
Od utworzenia SUTW jest członkiem Rady Programowo-Naukowej, wykładowcą cyklu zagadnień z historii
i kultury Sądecczyzny oraz miłośnikiem i znawcą jej dziejów. Z wielkim oddaniem i zaangażowaniem uczuciowym uczestniczy w pracach naszego uniwersytetu. Jest
także autorem wielu artykułów do Biuletynu SUTW.
Prof. dr hab. Bolesław Faron, były rektor Akademii
Pedagogicznej w Krakowie, publicysta, historyk literatury polskiej, pełnił funkcję Ministra Oświaty. To również
współpracownik Komitetu Redakcyjnego „Rocznika Sądeckiego” oraz członek Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej.
W książkach i opracowaniach popularyzuje wiedzę o literaturze polskiej, prezentuje oddanie i miłość do Ziemi
Sądeckiej. W publikacji „Korzenie” uczy przywiązania
do „małej ojczyzny”, patriotyzmu lokalnego w dobrym
tego słowa znaczeniu, poprzez który buduje się patriotyzm „dużej ojczyzny”.
Pani Prezes i Panom Profesorom z całego serca gratulujemy odznaczeń, dziękujemy za dotychczasową pracę
i życzymy jeszcze wielu osiągnięć zarówno na niwie naukowej, zawodowej jak i społecznej oraz zwykłego codziennego szczęścia.
Zarząd i Słuchacze Sądeckiego UTW
Prof. dr hab. Tadeusz Aleksander – prof. UJ w Krakowie, publicysta, Kierownik Zakładu Pedagogiki Społecznej i Andragogiki UJ. Autor i współautor 150 publikacji
naukowych oraz podręczników z zakresu pedagogiki dorosłych, pedagogiki
społecznej i podstaw
edukacji. Propaguje
historię, kulturę Ziemi Sądeckiej i dorobek jej mieszkańców.
Członek Zespołu Redakcyjnego „Rocznika
Sądeckiego”.
Ceniony za rzetelność, profesjonalizm
i oddanie działalności naukowej. Tak
zarekomendowano
Profesora, wręczając
odznaczenie, a my
dodajemy, że od 5
lat, czyli od powstania SUTW jest przewodniczącym Rady
Programowo-NauUroczysta sesja Rady Powiatu Nowosądeckiego, czerwiec 2009 r.
kowej SUTW, często
13
Jak by to było wczoraj…
To już 5 lat, a wydaje się jak by to było wczoraj…Pamiętam jak w pośpiechu pracowałam nad projektem
logo uniwersytetu, gdy okazało się, że nie stać nas na kupienie pomysłu artysty plastyka, jak przygotowywałam wzór legitymacji słuchacza SUTW i pisałam słowa ślubowania dla pierwszego rocznika niezwykłych
studentów tej niezwykłej „uczelni”. Pamiętam zaangażowanie i zapał wszystkich tzw. członków założycieli
(SUTW ma status Stowarzyszenia), który z dużym powodzeniem był przekazywany wszystkim następnym,
którzy chcieli uniwersytetowi służyć swą pracą, pomysłami, umiejętnościami, kontaktami.
Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej członków – tak mówi statut, i tak jest. Całkiem spora
grupa ludzi pracuje bez żadnych profitów, poświęcając swój czas i wiedzę dla dobra całej społeczności naszego uniwersytetu. Nie wiem, czy byłabym w stanie, bez niezamierzonego pominięcia kogoś, wymienić wszystkie te osoby.
Jednych już z nami nie ma z różnych przyczyn, inni są „od zawsze”, jeszcze inni włączają się na kolejnych etapach
działalności, czego klasycznym przykładem może być były prezydent Nowego Sącz Józef A. Wiktor, który jest teraz
wiceprezesem Zarządu uniwersytetu. Jest miejsce dla człowieka też „z władzy”, który, myślę, najbardziej pomógł
SUTW, a co więcej, był też współtwórcą pomysłu utworzenia wszechnicy dla seniorów, czyli pana Starosty Jana
Golonki. Przecież wszyscy kiedyś muszą zostać emerytami… Tak więc praca wielu osób sprawia, że sądecki uniwersytet stale tętni życiem, zaskakuje nowymi pomysłami i działaniami, jest przykładem dla innych tego typu placówek w kraju. Umiejętność skupiania wokół siebie właśnie takich
ludzi ma nasza prezes Wiesia Borczyk, jak ją nazwała jedna z naszych koleżanek, nasz „spiritus movens”.
Szkoda, że nie ma z nami Basi Szczepanek, której opanowanie i umiejętność zachowania dystansu do rzeczy
i zdarzeń bardzo cenię, a która razem z Wiesią, od samego początku przekuwała w czyn pomysł utworzenia uniwersytetu trzeciego wieku. Przed paroma dniami długo z nią rozmawiałam i już wiem, że jeden człowiek nie jest w stanie
sam wiele zrobić, ale jeżeli ten człowiek potrafi dobierać ludzi, którzy dobrze pracują na wspólny sukces… Tak,
uniwersytet, to niewątpliwie zbiorowe dzieło. Co by było, gdyby nie było wśród nas takich ludzi jak: wspomniana
już Barbara Szczepanek, Jadwiga Banach, Bogumiła Oleksy, Elżbieta Janicka, Halina Hejmej, Adam Szczepanik,
Elżbieta Pachoń, Maria Harcuła, Antoni Łopuch, Anna Totoń, Wiesław Wcześny i wiele, wiele innych osób mających
mniejszy lub większy wkład w istnienie, prestiż i codzienną działalność Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku
w Nowym Sączu.
Optymistyczne jest to, że ciągle nowi słuchacze angażują się dla wspólnej sprawy, jak choćby Jan Chynał organizujący wycieczki dla swych kolegów, ale tym pochwali się już sam.
Elżbieta Pyszczak - Członek Zarządu SUTW
NASZA PANI PREZES
Borczyk
Wiesława Maria
ur. 8 stycznia 1949 w Krakowie.
Zamieszkała od 1975 r. w Nowym Sączu.
Jest mężatką, ma trzy dorosłe córki.
Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Wydział Prawa i Administracji.
Wykonuje zawód radcy prawnego w swojej Kancelarii Radcy Prawnego. Jest
patronem i opiekunem młodych prawników - aplikantów i stażystów oraz studentów prawa.
Jest licencjonowanym wykładowcą w zakresie reformy ustrojowej państwa,
autorką i współautorką poradników z zakresu działalności samorządu terytorialnego.
Ekspert, wykładowca i trener w ogólnopolskich projektach szkoleniowych dla członków władz i pracowników samorządowych oraz radnych samorządu terytorialnego.
Członek zespołów kompetencyjnych utworzonych przez Pełnomocnika Rządu ds. reformy ustrojowej państwa
w latach 1997-98 prof. Michała Kuleszę.
14
We wrześniu 2007 r. na Ogólnopolskiej Konferencji
UTW w Płocku przedstawiła projekt utworzenia Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów
Trzeciego Wieku. Federacja powstała w grudniu 2007
r. i Wiesława Borczyk została wybrana prezesem zarządu Federacji (funkcja społeczna). Rejestracja Federacji
w Krajowym Rejestrze Sądowym nastąpiła w maju 2008
r. i od tej daty Federacja działa jako samodzielny podmiot prawa.
Pani Prezes nadal sama się dokształca., m.in. udział
w seminarium „Kształcenie ustawiczne” Bruksela, Uniwersytet Brukselski 19-25 września 2008 r.
Sierpień 2009
Członek założyciel Stowarzyszenia na rzecz utworzenia powiatów i województw samorządowych i członek
zespołu organizacyjnego Związku Powiatów Polskichstowarzyszenia samorządów powiatowych i miast na
prawach powiatu.
Ponadto specjalizuje się w problematyce organizacyjno
- prawnej organizacji pozarządowych.
Od 2004 roku jej pasją jest edukacja i aktywizacja społeczna osób starszych oraz współpraca krajowa i międzynarodowa organizacji pozarządowych.
Jest pomysłodawcą, organizatorem i prezesem zarządu
Stowarzyszenia Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku,
wykonując tę funkcję społecznie.
Odznaczenia i wyróżnienia dla słuchaczy
Już 5 lat istnieje i działa SUTW. Z tej okazji władze
samorządowe miasta i powiatu, chcąc zachęcić seniorów
do aktywnego trybu życia na emeryturze, przyznały 15
aktywnym społecznie słuchaczom SUTW nagrody i odznaczenia.
W czasie uroczystego zakończenia roku akademickiego,
w dniu 4 czerwca 2009 r., Starosta Nowosądecki Jan
Golonka uhonorował pięknymi odznaczeniami następujących słuchaczy SUTW:
„Złote Jabłko Sądeckie”
Jadwiga Banach
Halina Komar
Antonio Łopuch
Bogumiła Oleksy
Elżbieta Pachoń
„Srebrne Jabłko Sądeckie”
Maria Harcuła
Halina Hejmej
Grażyna Jeleń
Lidia Kiełczyńska
Jolanta Kieres
Starosta Nowosądecki Jan Golonka w trakcie wręczania odznaczeń
słuchaczom SUTW
Prezydent Miasta Nowego Sącza Ryszard Nowak, doceniając znaczenie i rolę SUTW, jako prężnej placówki
kulturalnej naszego miasta, ufundował nagrody w postaci albumów pt. „Sądecka Góra Tabor”, z pięknym
przesłaniem i dedykacją:
Dyplomy i upominki otrzymały:
Elżbieta Kędzior za organizację zajęć z nordic-walking
dla słuchaczy SUTW.
Jolanta Kieres, Danuta Kowalska i Stanisława
Krzywdzińska za prowadzenie lektoratu i propagowanie
języka esperanto.
„Człowiek jest wielki nie przez to, co posiada
lecz przez to, kim jest
nie przez to, co ma
lecz przez to, czym dzieli się z innymi”
Jan Paweł II
Z wyrazami uznania za pasję działania i niegasnącą aktywność społeczną.
Otrzymali je:
Jadwiga Banach, Jan Chynał, Mikołaj Gondek, Halina
Komar, Antoni Łopuch, Bogumiła Oleksy, Elżbieta Pachoń, Waldemar Szczepański, Maria Halina Starzyk, Jadwiga Żółcińska
Serdecznie dziękujemy, władzom Miasta Nowego Sącza
i Powiatu Nowosądeckiego, bo dla ludzi starszych,
którzy aktywność zawodową mają już za sobą, takie
odznaczenia stanowią szczególną wartość, gdyż
dowodzą, że ich działanie jest dostrzegane i doceniane,
że dalej „jadą razem z młodszym i średnim pokoleniem
w pociągu życia”.
Wiesława Borczyk
Prezes Zarządu SUTW
15
prof. dr hab. Zofia Denkowska, Uniwersytet w Angers, (matematyk i tłumaczka -Francja)
Starość zaczyna się (najwcześniej!)
po dziewięćdziesiątce
Motto: Jeśli ktoś cię zapyta, ile masz lat,
nie pytaj, ile by ci dał, bo tyle nie weźmiesz! (Maria Czubaszek)
Kim byli ludzie, których obserwowałam lub o których czytałam? Było ich i jest mnóstwo, także w naszej rodzinie. Przedział wiekowy 80-90 lat roi się od ludzi zajmujących, uroczych i fascynujących. Opowiem za chwilę o niektórych z nich, ale najpierw
podam kryterium, które jest dla mnie głównym kryterium młodości: jest to otwartość
na świat i CIEKAWOŚĆ. Wszyscy wiemy, jak ciekawskie są dzieci, z jaką naiwną
radością chłoną świat. Otóż to samo zdarza się wśród ludzi starszych, a Uniwersytet
Trzeciego Wieku jest tego znakomitą ilustracją. Pomiędzy 30 i 60 rokiem życia mamy
na głowie pracę zawodową, zarabianie na życie, wychowanie dzieci, opiekę nad chorymi rodzicami, zdobywanie mieszkania, urządzanie go itd. itp. Odetchnąć możemy
w zasadzie dopiero po 60-tce. I wtedy dopiero okazuje się, czy pozostała nam ta cudowna dziecięca ciekawość świata. Po 60-tce wiedzę o świecie zdobywamy już tylko dla wiedzy, nie dla kariery, nie dla pieniędzy, nie z obowiązku
– i to jest wspaniałe!
Bardzo ucieszyła mnie wypowiedź innej mojej studentki przygotowującej we Francji egzamin państwowy na
nauczyciela: „Chcę być nauczycielką, bo w ten sposób przez całe życie będę zdobywać nowe informacje i ciągle się
czegoś dowiadywać”. Żeby tak jeszcze wszyscy nauczyciele mieli takie podejście do zawodu...
Tak więc niepostrzeżenie hasło „starość” zaczęło mi się wiązać z wiekiem 90 lat, w dużej mierze dlatego, że
u naszych krewnych zaobserwowałam spadek formy intelektualnej (o fizycznej tu nie mówimy, wszyscy wiemy,
co nas boli!!!) po ukończeniu 90 lat. Ale nie poddałam się, o nie! Zaczęłam szukać przykładów ludzi, którzy po
ukończeniu 90 lat nadal byli fascynujący, a nieraz byli wciąż siłą napędową pewnych przedsięwzięć. I znalazłam!
Opowiem o kilku, chciałam tylko uprzedzić, że będą to w większości osoby duchowne. Bynajmniej nie z powodu
tego, że osoby duchowne lepiej przechodzą przez granicę 90 lat; jako przykład zacytujmy tu laureatkę nagrody Nobla: Doris Lessing, pisarkę, matkę dwojga dzieci. Po prostu, z nielicznymi wyjątkami, osoby świeckie po 90— tce
nie mają już szerokiego kręgu oddziaływania, są znane tylko wśród rodziny i sąsiadów, ich życie z konieczności
(warunki fizyczne!) ogranicza się do jednego domostwa, nie podróżują, nie udzielają wywiadów i są nieznane szerszemu kręgowi ludzi ze względu na małą mobilność. Osoby duchowne natomiast żyją w tym wieku we wspólnotach
religijnych, ich zakres oddziaływania już wcześniej był dużo szerszy niż zakres oddziaływania osób prywatnych
i nadal taki pozostaje.
Osobą duchowną, którą znałam osobiście, był ksiądz profesor Andrzej Turowicz, benedyktyn z Tyńca, brat Jerzego
Turowicza, poprzedniego redaktora „Tygodnika Powszechnego”. Poznałam go, gdy byłam smarkatą 20-latką, a on
zbliżał się do 80-tki. Ksiądz profesor Turowicz był profesorem matematyki wyższej i nawet miniony ustrój nie dał
rady zagrodzić mu drogi do kariery naukowej, chociaż niewątpliwie bardzo się o to starał. Kolejne stopnie naukowe przyznawano księdzu bardzo niechętnie, a pamiętajmy, że tytuł profesora uniwersyteckiego nadawała wówczas
Rada Państwa. Nie mieli jednak wyjścia, musieli! Ksiądz Turowicz był znakomitym matematykiem, ale był poza
tym człowiekiem niesłychanie bezpośrednim i obdarzonym ogromnym poczuciem humoru. Dość powiedzieć, że
w Instytucie Matematyki PAN opowiadał nam codziennie kawały i ciekawostki wyczytane w prasie zagranicznej.
Ksiądz Turowicz znał się ponadto praktycznie na wszystkim. Słynna była historia, kiedy został on trzecim recenzentem doktoratu z pedagogiki czy też dziedziny pokrewnej. Ksiądz Turowicz naturalnie miał doktorat recenzować
od strony matematycznej, ale ku zdumieniu doktoranta natychmiast znalazł w pracy mnóstwo błędów historycznych
(praca traktowała o historii nauczania w Polsce), co zaowocowało pełnym zdumienia pytaniem jednego z kolegów
matematyków: „Skąd Ksiądz profesor zna się na tylu rzeczach niepotrzebnych?” Gdy przyglądam się ludziom JESZCZE starszym niż ja (o co coraz trudniej...), szukam wśród nich wzorców na
„dalszą drogę”, o ile oczywiście będzie mi dana. Obserwacja osób mających ponad 80, prawie 90, a nawet prawie
100 lat, które wciąż jeszcze są motorami napędowymi pewnych działań, autorytetami, a niechby tylko ciepłymi osobami skierowanymi ku innym, napawa mnie ogromną radością i optymizmem.
Na zakończenie opowiem więc o jeszcze jednej takiej osobie, którą, zafascynowana, aż do ostatnich jej dni widywałam w telewizji francuskiej. Była to siostra Emanuelle, francuska zakonnica (1908-2008), zmarła w wieku prawie
16
Od lewej: Bogumiła Oleksy - Skarbnik, Krystyna Nosal - Sekretarz, Zbigniew Piekarski - Wiceprezes,
Wiesława Borczyk - Prezes, Józef Antoni Wiktor - Wiceprezes, Maria Harcuła, Elżbieta Pyszczak, Elżbiera Pachoń,
Jolanta Kieres - Członkowie Zarządu.
Kronika SUTW - Elżbieta Janicka, Jadwiga Banach, Halina Hejmej.
Zdjęcia - Antoni Łopuch, Juliusz Jarończyk, Anna Totoń i inni.
Mariola Pękala-Piekarska
Kierownik SUTW
Wojciech Nalepa
Prawnik, doradca SUTW
Zespół Redakcyjny SUTW, na zdjęciu (od lewej): Elżbieta Pyszczak,
Antoni Łopuch, Jadwiga Banach, Elżbieta Pachoń. Również w zespole:
Anna Totoń, Wiesława Borczyk, Maria Harcuła, Katarzyna Godek,
Barbara Gieroń, Mariola Pękala-Piekarska, Maria Halina Starzyk i inni.
Zofia Mółka
Specjalista ds finans.
Daniel Jachimowicz
Koordynator projektów
Katarzyna Godek
„Sądeckie Pamiętniki”
Wiesława Borczyk
Prezes Zarządu SUTW
prof. dr hab. Tadeusz Aleksander
UJ Kraków Przewodniczący Rady
Programowo-Naukowej SUTW
prof. dr hab. Julian Dybiec
UJ Kraków Członek Rady
Programowo-Naukowej SUTW
dr Józef Wojnarowski
WSB-NLU Nowy Sącz Członek Rady
Programowo-Naukowej SUTW
prof. dr hab. Bolesław Faron
UP Kraków Członek Rady
Programowo-Naukowej SUTW
Odznaczeni Honorową Odznaką „Zasłużony dla Ziemi Sądeckiej”
Słuchacze SUTW przyjmują odznaczenia "Złote" i „Srebrne Jabłko Sądeckie” od Starosty Nowosądeckiego Jana Golonki, a w imieniu
Prezydenta Miasta Nowego Sącza Ryszarda Nowaka, albumy - „Sądecka Góra Tabor” - wręcza były Prezydent Miasta Nowego Sącza
Józef Antoni Wiktor: zdj. 1. Antoni Łopuch, zdj. 2. Maria Halina Starzyk i Waldemar Szczepański, zdj. 3. Jan Chynał i Mikołaj Gondek
zdj. 4. Grażyna Jeleń przyjmuje od Starosty Nowosądeckiego
Jana Golonki odznaczenie „Srebrne Jabłko Sądeckie”
Wiesława Borczyk - Prezes SUTW, Józef Antoni Wiktor - Wiceprezes SUTW,
Elżbieta Pachoń - Członek Zarządu tuż przed ceremonią odznaczania
Wyróżnieni słuchacze SUTW (od lewej): Maria Harcuła, Halina Komar, Jolanta Kieres, Halina Hejmej, Grażyna Jeleń, Elżbieta Pachoń,
Bogumiła Oleksy, Jadwiga Banach, Lidia Kiełczyńska oraz Mariola Piekarska-Pękala - Kierownik SUTW
Pierwsi Absolwenci Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku 2004-2006
Absolwenci Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku 2007-2009
stu lat. Otóż siostra Emanuelle, aż do momentu zakonnej emerytury nie mogąca stanowić samodzielnie o swoim
losie, rozpoczęła swoją działalność w momencie przejścia na emeryturę, tj w wieku 63 lat! Już sam ten fakt zachwyca, ale jaka to była działalność! Siostra Emanuelle opuściła Europę i zamieszkała wraz z najuboższymi ludźmi
w slumsach Egiptu. Zajęła się nimi w sposób niewiarygodnie skuteczny. Zbierała pieniądze na kształcenie, leczenie,
szczepienie dzieci, metodami „wyrzucą mnie przez drzwi, to wejdę oknem”. Do tego miała niewyparzony język
i nie przejmowała się specjalnie dogmatyką kościelną, na przykład rozdawała biedakom prezerwatywy, które stale
nosiła w kieszeniach. Oczywiście bywała za takie i inne „wyskoki” krytykowana, ale zupełnie się tym nie przejmowała. Jej nadrzędnym celem było pomaganie tym ludziom i robiła to po swojemu. W Egipcie spędziła 22 lata, żyjąc
w warunkach dokładnie takich samych, jak ta biedota. Dzieci ją, naturalnie, uwielbiały. Jej wystąpienia w telewizji
były niesłychanie żywe i naturalne, radosne. Gdy w wieku 85 lat musiała w końcu opuścić Egipt i zamieszkać we
Francji (żeby mieć chociażby opiekę lekarską!), nadal prowadziła swoją działalność, tyle że na odległość, a ponadto
zdążyła podyktować kilka świetnych, ujmujących prostotą i radością życia książek. Za każdym razem, gdy widziałam ją w telewizji, obiecywałam sobie, że będę ją sobie stawiać za wzór. Nie mam pojęcia, jak jej się udawało być
tak radosną, bo żelaznego zdrowia nie miała, a ja będąc chora, jęczę i narzekam. Ona nigdy tego nie robiła.
Proszę Państwa! Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku, z którym jako „adoptowana” Sądeczanka miałam okazję
się zetknąć, jest w moich oczach właśnie jednym z takich wzorów do naśladowania, ideą „jak się starzeć radośnie”,
a nawet, powiedziałabym, „jak się W OGÓLE nie starzeć” i za to mu chwała! Proszę przyjąć życzenia następnych
wielu lat przynoszenia nam wiedzy i radości!
Wykłady audytoryjne SUTW
Oblicze programowe uniwersytetu kształtowało się przez kolejne lata jego istnienia. Mimo podziału na sekcje
wybrane przez słuchaczy, zamiarem animatorów i organizatorów tej niezwykle oczekiwanej przez środowisko
edukacyjnej placówki było kształcenie uniwersalne, dlatego wykłady przeznaczone dla wszystkich poszerzały
wiedzę z zakresu historii, literatury, sztuki, ekonomii, ekologii, prawa, medycyny, etyki, filozofii i socjologii.
Na wykłady audytoryjne zapraszani byli
przedstawiciele nauki z najwyższymi tytułami. W ciągu 5 lat istnienia Sądeckiego
UTW swoją wiedzą dzieliło się z nami 38
profesorów zwyczajnych, wielu doktorów
habilitowanych i doktorów oraz specjalistów. Prócz tuzów nauki gościliśmy znanych i lubianych dziennikarzy, publicystów i pisarzy.
Tematyka prezentacji audytoryjnych była
różnorodna, ale zazwyczaj mieściła się
w sferze zainteresowań słuchaczy: gerontologia z geriatrią, kardiologia, medycyna
paliatywna, onkologia, choroby cywilizacyjne, nefrologia i urologia, psychiatria,
apiterapia, ziołolecznictwo, ochrona środowiska, energia odnawialna, fizyka jądrowa.
Wiele miejsca poświęcili nasi wykładowWykład audytoryjny w MCK „SOKÓŁ”, sala im. L. Lipińskiego
cy zagadnieniom przysługującego ludziom
starszym prawa, uprawnieniom konsumenckim, bezpieczeństwu osób starszych, ekonomii i socjologii. Wszyscy bez
wyjątku z przyjemnością słuchali wykładów dotyczących szeroko pojętej kultury – a więc o twórczości wybitnych
przedstawicieli literatury, w tym o polskich noblistach i tych współczesnych twórcach, którzy doczekawszy sędziwego wieku, z dystansem i poczuciem humoru potrafili o tym pisać.
Historia uniwersytetów dla ludzi starszych, historia wpisana w nasz region, etnografia, geologia to szeroki wachlarz
tematów podejmowanych przez naszych znamienitych gości.
Po trzech latach zmieniła się formuła wykładów audytoryjnych. Większość słuchaczy po ukończeniu jednego fakultetu, zapisywała się na kolejny, dlatego zdecydowano się na gromadzenie w obszernej sali im. Lucjana Lipińskiego,
w murach nowosądeckiego SOKOŁA, obydwu roczników studentów trzeciego wieku, gdzie po skończonym wykła17
dzie usatysfakcjonowani słuchacze nieraz owacją na stojąco dziękowali prelegentowi.
Zajęcia specjalistyczne
SUTW
Chcąc pogłębić wiedzę w zakresie wybranych
przez nas specjalności, spotykaliśmy się również raz w miesiącu w ramach sekcji w wyznaczonych salach SOKOŁA. Każde zajęcia
poprzedzało spotkanie z ciekawymi ludźmi, wizyta w galeriach Nowego Sącza, na wystawach
w muzeum i jego filiach, występy zespołów regionalnych, kolędniczych, muzycznych, wreszcie prezentacje własnych dokonań twórczych
słuchaczy (twórczość plastyczna i poetycka).
Wykłady na temat drewnianej architektury KarZajęcia specjalistyczne w Małej Galerii, prowadzi prof. Andrzej Szarek
pat Polskich kończyły się wycieczkami do nowosądeckiego skansenu lub szlakiem architektury drewnianej wiodącym przez Ziemię Sądecką i Gorlicką. Najczęściej przewodnikiem naszym był wielki pasjonat tematu były architekt wojewódzki inż. Zygmunt Lewczuk.
W latach 2004-2006 działały cztery sekcje: kulturoznawstwa, medycyny i profilaktyki zdrowia, przyrodoznawstwa
i społeczno-ekonomiczna. W kolejnych latach dwie ostatnie połączono w sekcję społeczno-przyrodniczą. Od roku
2008 działa sekcja społeczno-geograficzna. W nowym roku akademickim przewidziana jest dodatkowo sekcja wokalno-muzyczna.
Zazwyczaj wykłady kończyły się po przewidzianym na nie czasie. Ilość zadawanych pytań dowodziła, że prelekcji
słuchano w skupieniu, a zainteresowanie przedstawianymi tematami było ogromne.
Maria Harcuła - Członek Zarządu SUTW
Wyjazdy edukacyjne
Małopolska słynie z unikatowego w skali światowej szlaku architektury drewnianej z około
249 obiektami. W Beskidzie Sądeckim i Beskidzie Niskim jest ich 91. Jest to zarówno architektura sakralna (kościoły, cerkwie, dzwonnice) jak
i obiekty świeckie (domy mieszkalne i budynki
gospodarcze). Wśród nich są wpisane na listę
zabytków światowego dziedzictwa UNESCO
– kościółek w Dębnie Podhalańskim, kościół
w Sękowej (k. Gorlic) i w Binarowej. W samym
Nowym Sączu mamy dwa drewniane kościoły:
pod wezwaniem św. Rocha z XVI wieku w dzielnicy Dąbrówka Polska i św. Heleny na cmentarzu usytuowanym na osiedlu Helena.
I - Inauguracja wycieczek edukacyjnych to dzień
24 maja 2005r. Trasa szlakiem architektury drewnianej wiodła od Dąbrówki Polskiej poprzez
obiekty Doliną Popradu do Tylicza i Berestu,
a ostatnia w maju 2009r. prowadziła trasą Szalowa, Binarowa – kościół z ok. 1500r. wpisany w 2003r.
na listę zabytków UNESCO i Biecz określany mianem
„Małego Krakowa”. Łącznie szlakiem architektury
drewnianej odbyło się 6 wycieczek i „pęczniał notes od
skrzętnych przewodnika danych o konserwacji, historii,
zwyczajach” Elżbieta Janicka B/2 str.20
Obserwatorium Astronomiczne w Chorzowie
Znane powiedzenie mówi, „że podróże kształcą”.
W ramach programu naukowego, już w pierwszym roku
istnienia SUTW zorganizowano 7 wycieczek edukacyjnych, w następnym już 12, w sumie, w ciągu 5 lat (do
czerwca 2009) odbyło się ich 37. Wyjazdy poprzedziały
przygotowania planu i zakresu tematycznego.
18
II -„księżyc zagląda w oczy gwiazd”. Dwukrotnie odwiedziliśmy Śląskie Obserwatorium Astronomiczne w Chorzowie (2005 i w 2007). I dowiedzieliśmy się, że:
przez lornetkę można zobaczyć do pięciu tysięcy
gwiazd,
gwiazdy migoczą, ponieważ spoglądamy na nie przez
drgające ponad ziemią powietrze,
jednym z najłatwiejszych do rozpoznania gwiazdozbiorów jest Wielka Niedźwiedzica. Jego siedem najjaśniejszych gwiazd składa się na charakterystyczny Wielki
Wóz.
III – „często to, co jest blisko, mało znamy”. Pasierbiec,
miejscowość leżąca 6 km od Limanowej, w Beskidzie
Wyspowym między Wołowa Górą a Górą Pasierbiecką
(768m n.p.m.). Odbyły się tutaj zajęcia dla słuchaczy I r.
Sekcji Społeczno-Ekonomicznej SUTW (18-19 czerwca
2005r.)
IV – „A gdybym się kiedyś urodzić miał znów, to tylko
we Lwowie”.
Tradycją SUTW są wyjazdy na Ukrainę trasą: Lwów,
Stryj, Drohobycz, Truskawiec. Odbyło się ich 6. Pierwszy z nich miał miejsce 26-28.05.2006r., a ostatni 29 maja
2009r. Stałym punktem programu jest złożenie kwiatów
na Cmentarzu Orląt Lwowskich we Lwowie.
V – Każdego roku akademickiego zwiedzamy „Galeria
i Muzea Krakowa”. Odwiedzamy Dom Matejki, Muzeum Wyspiańskiego, poznajemy zbiory Muzeum Czartoryskich i sztukę japońską w Muzeum Manggha. Odwiedzamy Wawel.
VI – Wyjazdy na Słowację i Węgry, do naszych bliskich
sąsiadów – Preszów, Koszyce, Miszkolc, Lillafüred,
Miszkolc- Topolca. Przy okazji spotykamy się ze słuchaczami UTW w Koszycach, esperantystkami w Miszkolcu
i polskim księdzem w Kościele Minorytów w Miszkolcu
(2006r. i 2008r.).
VII – Zapoznajemy się z życiem i twórczością Karola Szymanowskiego w „Atmie” w Zakopanem (24.05.2007r.).
Zwiedzamy Muzeum Tatrzańskie.
VIII – Słuchacze Sekcji Przyrodniczej odwiedzają raz
w roku Ogród Botaniczny w Krakowie.
IX – Kulturę ludową Sądecczyzny poznajemy w Muzeach Regionalnych w Piwnicznej - Zdroju, Łącku, Podegrodziu, Muszynie. Odwiedzamy twórców ludowych,
m.in. Józefa Lizonia w Rogach.
X – Stróże (zakład dla niepełnosprawnych), Kamianna
(Dom Pszczelarza)
Szlak Architektury Drewnianej: Szalowa-Binarowa-Biecz, maj 2009 r.
Słuchacze w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie, maj 2008 r.
Słuchacze SUTW w Kopalni Soli w Wieliczce, maj 2007 r.
niku (obecnie kościół rzymsko-katolicki), kościół i cerkiew
w Tyliczu, Krynica- wille i cerkiew, d. cerkiew w Brunarach
p.w. św. Michała Archanioła, Czarna – d. cerkiew p.w. św. Demetnisza, Kwiatoń, Gładyszów, Magura Małostocka, Sękowa.
Wycieczki edukacyjne:
2005 r.
24.05.2005r.
R. Ślusarek
–
Szlakiem
architektury
drewnianej
–
11.06.2005 r. – Ogród Botaniczny – Kraków, Sekcja Przyrodoznawstwa.
7.06.2005 r. – Kościół św. Rocha w Dąbrówce Polskiej, cerkiew pod wezwaniem śś. Kosmy i Damiana w Andrzejówce,
obecnie kościół rzymsko-katolicki, cerkiew p.w. św. Łukasza
w Jastrzebiku, d. cerkiew p.w. św. Jakuba Apostoła w Powroź-
18-19.06.2005 r. – Pasierbiec – w Beskidzie Wyspowym. Sekcja Społeczno-Ekonomiczna- dr J. Pater.
28.202005 r. – Kraków – Muzeum Narodowe w Sukiennicach,
19
Muzeum Czartoryskich, Dom Jana Matejki, Muzeum Sztuki
Japońskiej „Manggha”, kawiarnia „Jama Michalikowa”
4.10.2007 r. – Felczyn – otwarcie ścieżki przyrodniczej
„Siedlisko lasu”
28.11.2005 r. – Stróże – Centrum Szkoleniowo-Rehabilitacyjne im. O. Pio – wykład Zygmunta Fryczka.
18.12.2007 r. Kraków- Szlakami Stanisława Wyspiańskiego
Gospodarstwo Pasieczne „Sądecki Bartnik” (gmina Grybów)
22.04.2008 r. Kamianna, Muzeum Pszczelarstwa – Zbigniew
Sudnik, Krynica - Zdrój,
2008 r.
Skansen Pszczelarski im Bogdana Szymusika
7.12.2005 r. – Muzea regionalne – Piwniczna - Zdrój- Edward
Grucela, sprzęt narciarski, Stary Sącz - Muzeum regionalne
im. Seweryna Udzieli, pamiątki ks. Józefa Tischnera,
ks. Tadeusz Dłubacza, kapelana Prezydenta Lecha Wałęsy.
Muzeum Nikifora – Robert Rumin – ikony
4-6.04.2008 r. Wegry – Miszkolc (spr. H.Komar)
16-17.05.2008 r. Lwów, Stryj, Drohobycz, Truskawiec
(spr. E.Pachoń)
2006 r.
27.05.2008 r. – Ogród Botaniczny – (spr. Dr Marek Pogański)
22.04.2006 r. Obserwatorium Astronomiczne – Temat „Budowa
Wszechświata i współzależność między galaktykami”.
Przewodnik Władysław Kowalczyk (sprawozdanie - Jerzy
Serek)
13.11.2008 r. – Kraków i Nowy Wiśnicz
2009 r.
16.04.2009 r. Żywiec- Inwałd – Muzeum Miniatur (spr. Jan
Chynał)
12-13. 05.2006 r. Słowacja – Preszow, Koszyce – przewodnik
Wacław Gutowski, Konieczna (przejście graniczne) Bardejów.
29.05.2009 r. Lwów – Stryj-Drohobycz
19.05.2009 r. Szlak architektury drewnianej: Szalowa, Binczarowa, Biecz.
Spotkanie ze słuchaczami UTW w Koszycach – doc. dr. hab.
Vladimir Penjak, Prorektor Uniwersytetu Technicznego.
Elżbieta Pachoń - Członek Zarządu SUTW
Zamek w Starej Lubowni – Leluchowie, przewodnik Marian
Ćiżinsky (sprawozdanie- Elżbieta Pachoń)
18.05.2006 r. – Szlak Architektury Drewnianej
26-28.05.2006 r. Lwów – przez Sambor, Drohobycz, Stryj,
Opera „Traviata” Verdi (sprawozdanie-Małgorzata Bajorek).
2-4.06.2006 r. – Lwów – przez Mościska, Borysław,
Sambor, Drohobycz, Truskawiec, Stryj. Opera „Mojżesz”
skomponowana przez Mirosława Skorka na przyjazd papieża
Jana Pawła II.
30.05.2006 r. Muzeum regionalne Podegrodzie, Łącko, Rogi
11.05.2006 r. Muzeum regionalne – Piwniczna, przewodnicy:
Barbara Talar, Józef Długosz, Muszyna – przewodnik Barbara
Rucha, Krynica – przewodnik Wiesław Wcześny (sprawozdanie Krystyna Uczkiewicz)
8.06.2006 r. – Kraków, muzea i galerie sztuki
22.06.2006 r. – Kraków, muzea i galerie sztuki
18.11.2006 r. – Szlak architektury drewnianej: Dębno, Łopuszna, Trybsz, Grywałd.
Muzea Krakowa, listopad 2008 r.
26.10.2006 r. Kopalnia Soli w Wieliczce
24.10.2006 r. – Kraków –Wawel (spr. Alicja Barańska)
2007 r.
17.05.2007 r. – Wieliczka, Kopalnia Soli,
22.05.2007 r. – Ogród Botaniczny Kraków (artykuł dr Marek
Pogański)
24-25.05.2007 r. Lwów - Stryj
24.05.2007 r. Zakopane - Muzeum Karola Szymanowskiego
„Atma”
Szlak architektury drewnianej wzdłuż Jeziora Rożnowskiego –
Paszyn, Podole, Mogilno,
29.05.2007 r. Stróże - zakład dla niepełnosprawnych,
30.05.2007 r. Kraków – Muzeum Czartoryskich, Galeria
Sztuki Polskiej XIX wieku Niepołomice
Kamianna - spotkanie w Domu Pszczelarza, kwiecień 2008 r.
20
Zajęcia warsztatowe SUTW
Warsztaty plastyczne w MBWA - prowadzi Katarzyna Lebdowicz
Warsztaty językoznawcze w Bibliotece Pedagogicznej - prowadzi Katarzyna Godek
Warsztaty dziennikarskie - prowadzi Monika Kowalczyk
21
Bierne konsumowanie wiedzy zdobywanej
w czasie wykładów audytoryjnych i specjalistycznych nie satysfakcjonowało słuchaczy,
stąd zrodził się pomysł zajęć, które dają możliwość aktywnego uczestniczenia w procesie
twórczym – warsztaty. Jedne powstały z potrzeby chwili, inne na skutek konsultacji ze
środowiskiem słuchaczy, zazwyczaj stanowiły
realizację zgłoszonego przez SUTW projektu,
na który otrzymywaliśmy doraźne dotacje.
Już w pierwszym roku działania SUTW przeprowadzono warsztaty teatralne, dla sekcji
kulturoznawstwa przez instruktorkę Młodzieżowego Domu Kultury Barbarę Margasińską.
Możliwość twórczego wyrażania się dawały
studentom na emeryturze warsztaty plastyczne prowadzone przez absolwentki ASP: Katarzynę Lebdowicz i Katarzynę Smoleń z BWA.
Właśnie tam nad arkuszami kartonów zasiadały
dwie grupy adeptów sztuki, przechodząc kolejne etapy edukacji artystycznej. Życzliwa krytyka prowadzących i słowa zachęty do dalszego
wysiłku sprawiły, że wielu uczestników tych
warsztatów w zaciszu domowym lub w plenerze
oddaje się nadal pracy twórczej nadal. Efekty
mozna było podziwiać na zorganizowanej przez
słuchaczy wystawie w MOK, Nowy Sącz.
Pan Tomasz Oleksy, absolwent poznańskiej
ASP prowadził warsztaty fotograficzne.
Uczył seniorów obsługi rożnych aparatów,
umiejętności kadrowania i fotografowania różnorakich obiektów. Zachęcał do utrwalania wydarzeń życiowych na gorąco.
W kolejnym roku zaczęły się warsztaty językoznawcze. Spotkania miały miejsce w czytelni Biblioteki Pedagogicznej raz w miesiącu na
jedną godzinę z młodą doktorantką Katarzyną
Godek. Zapotrzebowanie na te zajęcia było tak
duże, iż w następnym roku utworzono dwie
grupy, zwiększono też liczbę godzin.
Z czasem grono starszych ludzi pragnących doskonalić swój warsztat językowo-literacki się
zmniejszyło, ale kilkunastu wiernych i aktywnych słuchaczy stawia się co miesiąc na kolejnych zajęciach. Wyznaczone zadania od pierwszych prób pamiętnikarsko-wspomnieniowych,
poprzez redagowane recenzje, reportaże, felietony, eseje, wywiady, anegdoty, po scenki dramatyczne na określone tematy to wspaniała,
twórcza zabawa.
Nic więc dziwnego, że prawie wszyscy uczestnicy tych warsztatów w okresie wakacji 2008
roku zapisali się także, tym razem warsztaty
dziennikarskie w ramach programu zatytułowanego
„Elementy edukacji medialnej”. Był to cykl szkoleń,
mających na celu przekazanie podstaw wiedzy na temat
technik dziennikarskich, zakończony testem sprawdzającym. Beneficjenci projektu zapoznali się z prawem
prasowym, podstawowymi zasadami budowania informacji, cechami artykułu publicystycznego, przeprowadzali wywiady z prezydentem Miasta Nowego Sącza
Ryszardem Nowakiem i dyrektorem MCK SOKÓŁ Antonim Malczakiem, pisali recenzje, felietony i reportaże.
W ten sposób stali się współredaktorami dodatku „50+”
do Tygodnika Nowosądeckiego „Miasto”. Większość
z nich dostarcza teksty do kolejnych numerów biuletynu
uniwersyteckiego. Zajęcia prowadzili dziennikarze nowosądeckich mediów: Monika Kowalczyk z „Dziennika
Polskiego”, Maria Olszowska z „Gazety Krakowskiej”
oraz Paweł Nalepa korespondent TVP3 i dziennikarz tygodnika „Miasto”.
Od 2007 do 2008 roku w dwóch cyklach/osiem grup po
kilkanaście osób uczestniczyło w cieszących się ogromną
popularnością warsztatach psychologicznych. Prowadziła je z powodzeniem młoda absolwentka psychologii
Agnieszka Nowakiewicz. Zastosowała metody ćwiczeń,
autoprezentacji, prac w grupach i dyskusję, jak komunikować się z innymi, jak z nimi rozmawiać, poznawać innych i samych siebie, pracować w grupie, uczyć się asertywności, zarządzania sobą i swoim czasem, wreszcie
jak walczyć ze stresem i pozytywnie myśleć. Wszyscy,
którzy uczestniczyli w tych warsztatach, jednomyślnie
orzekli, że tego im było trzeba.
Spotkanie z Włodzimierzem Jasińskim aktorem Teatru
„STU” i „Groteska” w Krakowie rozpoczął cykl dwóch
spotkań w dwóch grupach po 5 godzin noszących nazwę
warsztaty teatralne. Prowadzący w skrócie przypomniał historię teatru i sztuki dramatycznej, wybitne indywidualności aktorskie i reżyserskie, przedstawił teraźniejszość i przyszłość tego gatunku sztuki. Przeprowadził
też parę ćwiczeń interpretacyjnych na tekstach pisanych
wierszem i prozą. Warsztaty wzbudziły ogromne zainteresowanie, ale zbyt szybko się skończyły.
W ramach projektu „Prawo przyjazne seniorom” we
wrześniu 2008 r. zorganizowano seminarium z zakresu
prawa. Tematyka na warsztaty z prawa obejmowała:
prawo spadkowe, prawa zobowiązań społecznych ze
szczególnym uwzględnieniem prawa umów konsumenckich, prawo rzeczowe, prawo rodzinne i prawo ubezpieczeń społecznych. Prowadzący te zajęcia mgr Paweł
Cetnarowski przybliżył uczestnikom przepisy prawa
spadkowego, a więc sporządzanie testamentu, zameldowanie spadkobierców, omówił procedury zwracania się
do sądów.
Wakacje 2009 roku, to czas na warsztaty pamiętnikarskie, których zwieńczeniem ma być publikacja książkowa, zatytułowana „Moja Sądecczyzna”, uwzględniająca
wspomnienia o różnej tematyce i różnorodnym charakterze. Cykl pamiętnikarski prowadzi Katarzyna Godek.
Uczelnie patronackie prowadziły kursy języków obcych: języka angielskiego i języka niemieckiego jak
Warsztaty pamiętnikarskie - prowadzi Katarzyna Godek
Zajęcia z języka angielskiego - prowadzi studentka PWSZ, ???
Zajęcia komputerowe - prowadzi student PWSZ, ??
również kursy komputerowe. Obecnie kursy prowadzone są przez studentów PWSZ w ramach praktyk zawodowych.
Podsumowując, trzeba wyraźnie stwierdzić, że warsztaty i kursy jako forma aktywnego kształcenia, jest bardzo
dobrze przyjmowana przez słuchaczy.
Maria Harcuła, Członek Zarządu SUTW
22
Aktywność fizyczna słuchaczy SUTW w 5-leciu
Realizując hasło „ruch to zdrowie” Sądecki
Uniwersytet Trzeciego Wieku od chwili powstania
organizuje:
• Zajęcia gimnastyczno-rekreacyjne na basenie
prowadzone przez Adama Szczepanika, Małgorzatę Borczyk, nauka pływania- Bartłomiej
Liśkiewicz.
„Jak ryba w wodzie”
• Zajęcia gimnastyczne na sali prowadzone przez
Bogusławę Wójcik
„Wesołe, kolorowe, wielkie piłki lekarskie…”
• Ruch na świeżym powietrzu jest nam niezbędny- nordic walking - prowadząca Elzbieta Kedzior
„Czuję się zdrowsza i sprawniejsza”
• SUTW organizuje już III Małopolski Rajd
UTW w Beskidzie Sądeckim
Przehyba 2007 r,
Jaworzyna Krynicka 2008 r.
Muszyna Złockie 2009 r.
• Wycieczki letnie Pana Jana” – słuchacze spotykają się w wakacje na wycieczkach organizowanych przez słuchacza SUTW Jana Chynała.
• Wycieczki organizowane przez PTT O/”Beskid” – Koło Przewodników Beskidzkich i Terenowych.
23
WAKACYJNE WYJAZDY KRAJOZNAWCZE
Aktywność słuchaczy SUTW przejawiała się w organizowaniu wolnego czasu, równierz w okresie tegorocznych
wakacji, a przybrała formę grupowych wyjazdów turystycznych do miejsc gdzie znajdują się interesujące zabytki
i atrakcyjne krajobrazy, których nawet „zasiedziali” sądeczanie nie znali.
Zaczęliśmy 18 czerwca wyjazdem do Ptaszkowej, gdzie znajduje się zabytkowy drewniany kościół z odkrytą
niedawno rzeźbą Wita Stwosza. W tej miejscowości buduje się nowoczesny kościół, którego architektura wielopoziomowego wnętrza zadziwia swą strukturą. To dla ducha, a dla ciała było ognisko, grillowanie, zaś całość dokumentował na zdjęciach towarzyszący nam Pan Antoni Łopuch.
Kolejny wyjazd 9 lipca to trasa Muszyna –
Złockie – Szczawnik. Poznawaliśmy historię
i zabytki „Państwa Muszyńskiego”, zdobyliśmy
górę zwaną „Baszta” z ruinami zamku z XV w.,
a potem spacer do cerkwi w Złockiem, by całość
zakończyć piknikiem nad potokiem Szczawnik.
Dzień 30 lipca to wyprawa do miejscowości Tropie, w której znajduje się sanktuarium śś. pustelników Świerada i Benedykta, a romański kościół z XI w. jest pięknie usytuowany nad
brzegiem Jeziora Czchowskiego. Był też leśny
spacer do Pustelni, a potem dróżkami „Kalwarii Polskich Świętych”. Jak zwykle pogoda nam
dopisywała, co pozwoliło w pełni docenić uroki
architektury i otaczającej ją przyrody.
W naszych planach są: 25 sierpnia Szczawnica, wyjazd kolejką na Palenicę, a potem grzbietami Małych Pienin spacer do Wąwozu Homole
Słuchacze na trasie wycieczki Muszyna-Złockie - Szczawnik, 9 lipca 2009 r.
i zejście do Jaworek.
Mocnym akcentem, kończącym wakacyjne
wyjazdy turystyczne będzie dwudniowa autokarowa wycieczka na trasie: Nowy Sącz – Krosno – Miejsce Piastowe
– Romanów – Iwonicz – Dukla – Nowy Sącz.
Opisane wyjazdy pozwoliły poznać zarówno zabytki architektoniczne, naszą historię i uroczą przyrodę, ale również, a może przede wszystkim, zaprzyjaźnić się ze sobą, co jest wielką wartością.
Organizator i prowadzący: Jan Chynał,
słuchacz sekcji społeczno-geograficznej SUTW
Polskie Towarzystwo Tatrzańskie
Oddział „Beskid” w Nowym Sączu – Koło Przewodników Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku
Wycieczki Turystyczne
– Rok Akademicki 2008/2009
Polskie Towarzystwo Tatrzańskie Oddział „Beskid”– Koło Przewodników beskidzkich i terenowych w ramach
współpracy z Sądeckim Uniwersytetem Trzeciego Wieku w roku akademickim 2008/2009 zorganizowało dla słuchaczy i sympatyków 5 wycieczek: 4 piesze, górskie i 1 – autokarową.
Tradycyjnie, tak jak w latach ubiegłych, wędrowaliśmy Nowosądeckimi Szlakami Spacerowymi P.T.T., które składają się z pięciu odcinków o łącznej długości 52,5 km. Otaczają Kotlinę Sądecką i Miasto Nowy Sącz, przebiegają
łagodnymi wzniesieniami Beskidu Wyspowego, Pogórza Rożnowsko-Ciężkowickiego, Beskidu Niskiego i Beskidu
Sądeckiego. Szlaki te umożliwiają turystom z Nowego Sącza odbywanie łatwych górskich wycieczek. Najwyższymi
„górami” wszystkich szlaków są: Białowodzka Góra 614m.npm., Dąbrowska Góra 583 m. npm. ze wspaniałymi
widokami na jezioro Rożnowskie, a najwyższą „górą” w granicach administracyjnych miasta Nowego Sącza z widokami za całą Kotlinę Sądecką. jest Majdan (499 m.npm.).
24
Wycieczki KRAJOZNAWCZE – Nowosądeckie Szlaki Spacerowe P.T.T.
8 lutego 2009, szlak nr 1 „zachodni”, znaki czerwone, cz.1. Trzetrzewina – Szcząb, szlak nr 2,
znaki zielone, Szcząb – Chełmiec. W warunkach
zimowych 10-osobowa grupa słuchaczy i sympatyków dotarła do wiaty w Chełmcu, gdzie przy
ognisku pieczono kiełbaski.
Przewodnicy: Maciej Zaremba i Wiesław Wcześny.
Dąbrowska Góra 03 maja 2009 r. - na trasie. Fot.: Elżbieta Szczecina
Majdan 07 czerwca 2009 r. - wycieczka na zakończenie roku. Fot.: Wiesław Wcześny
Ludźmierz 05 kwietnia 2009 r. - w ogrodzie. Fot.: Wanda Wcześny
25
22 marca 2009, szlak nr 1 „zachodni”, znaki czerwone, cz.2. Marcinkowice – Białowodzka Góra,
616 m npm. – Rezerwat Białowodzka Góra – Zamczysko – Tęgoborze.
W warunkach zimowo – wiosennych 5 osób wędrowało masywem Białowodzkiej Góry, na trasie
zwiedzono rezerwat przyrodniczy „Białowodzka Góra – Zamczysko”, wycieczkę zakończono
w Tęgoborzy. Przewodnik: Maciej Zaremba.
5 kwietnia 2009, (autokarowa) Niedziela Palmowa, Konkurs Palm Wielkanocnych. Ludźmierz
– Dębno Podhalańskie – Niedzica – Sromowe
Niżne. Kolejna, tradycyjna wycieczka na konkurs
palm wielkanocnych. W tym roku zmieniono kierunek na południowo-zachodni, na: Podhale, Orawę, Spisz i Pieniny. Pogoda wspaniała, w autokarze Pana Marka Jeża nie było wolnych miejsc,
w wycieczce wzięło udział 55 osób.
Wyjazd z Nowego Sącza przez Krościenko
n. Dunajcem, Nowy Targ do Ludźmierza, gdzie
o godz. 9.00 uczestniczyliśmy we Mszy św., na
której zostaliśmy powitani przez ks. proboszcza
Tadeusza Juhasa. Po Mszy św. uczestniczyliśmy
w konkursie palm wielkanocnych, następnie zwiedziliśmy Maryjny Ogród Różańcowy, powstały
w 2000 roku dla upamiętnienia pobytu tutaj Papieża Jana Pawła II. Następnie pojechaliśmy do
Dębna Podhalańskiego, tutaj także trafiliśmy na
konkurs palm, a ks. proboszcz Józef Milan bardzo
szczegółowo przedstawił nam historię tego pięknego modrzewiowego kościółka, zbudowanego
pod koniec XV wieku. Na godz. 14.00 mieliśmy
rezerwację na zamek niedzicki, który zwiedzaliśmy z miłą przewodniczką. Następnie, schodząc
na parking, zatrzymaliśmy się na koronie zapory.
W Sromowcach Niżnych mogliśmy bez problemów przekroczyć granicę Polski i Słowacji,
przechodząc przez most wiszący na Dunajcu
o bardzo ciekawej konstrukcji. Tutaj program wycieczki został wyczerpany i powróciliśmy do Nowego Sącza. Wyprawa była bardzo udana, wielu uczestników mogło po raz pierwszy zwiedzić
piękne tereny Podhala, Orawy, Spisza i Pienin.
Każdy z uczestników otrzymał obszerny 8-stronicowy Biuletyn wycieczkowy P.T.T. O. „Beskid”
w Nowym Sączu.
3 maja 2009, szlak nr 3 „wschodni”, znaki
czerwone, cz.1. Dąbrowa Góry – Dąbrowska
Góra 583 m npm. Tradycyjna 3-cio majowa
wycieczka, w której wzięło udział 21 osób,
w tym 5 osób na rowerach górskich, ponieważ
po raz pierwszy w wycieczkach organizowanych przez P.T.T. udział wzięli turyści rowerzyści.
Na Dąbrowskiej Górze, przy kapliczce upamiętniającej pobyt na Sądeckiej Ziemi 16 czerwca
1999 r. Papieża Jana Pawła II, uczestnicy wycieczki modlili się, śpiewając ulubioną pieśń
Papieża „Barkę”.
Na Kuminowieckiej Górze 543 m npm. zapalono ognisko, przy którym pieczono kiełbaski
i inne specjały. Do ogniska dołączył się gospoLudźmierz, Wandzia i Wiesia, dwie sympatyczki SUTW,
darz Pan Stefan Sowa z małżonką, częstując nas
Fot.: dablju
wspaniałym sokiem wiśniowym. Na całej trasie
przy pięknej słonecznej pogodzie podziwialiśmy Kotlinę Sądecką i okoliczne pasma górskie. Wycieczkę zakończono w Librantowej, część uczestników powróciła autobusem, a bardziej wytrwali i rowerzyści wędrowali dalej
przez Januszową do Nowego Sącza.
7 czerwca 2009, szlak nr 5, znaki niebieskie, Dąbrówka Polska – Majdan.
Kolejna już tradycyjna wycieczka zorganizowana na zakończenie Roku Akademickiego SUTW, w której wzięło
udział 26 osób wraz z silną grupą, liczącą 6 osób turystów na rowerach. W Dąbrówce Polskiej uczestnicy wycieczki
zaznajomili się z historią zabytkowego kościółka św. Rocha, zbudowanego z drewna modrzewiowego na przełomie
XVI i XVII w., znajdującego się na szlaku turystycznym architektury drewnianej Małopolski. Na miejscowym cmentarzu odwiedziliśmy grób Stanisława Smagi, nauczyciela, przewodnika i alpinisty, który w 1998 r zginął w Andach.
Po dotarciu na Majdan (499 m npm.) - najwyższą „górę” w Nowym Sączu, podziwialiśmy panoramę pasm górskich:
Gorce, Beskid Wyspowy, Pogórze Rożnowsko-Ciężkowickie, Beskid Niski i Beskid Sądecki – Pasmo Jaworzyny Krynickiej, Pasmo Radziejowej, gdzie przy dobrej widoczności można zobaczyć Tatry. Na trasie wycieczki,
na terenie byłej strzelnicy wojskowej zapłonęło ognisko, przy którym pieczono kiełbaski, krupnioki i inne specjały.
Przewodnicy: Maciej Zaremba, Wiesław Wcześny.
Przewodnik: Wiesław Wcześny.
Pięć lat istnienia SUTW w Nowym Sączu to pięć lat współpracy Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego z Sądeckim
UTW. Przez ten okres zorganizowano ogółem 38 wycieczek turystycznych, w tym: 32 wycieczki piesze górskie,
2 wycieczki piesze i rowerowe, 6 wycieczek autokarowych. W wycieczkach tych uczestniczyło ogółem 719
uczestników (458 osób). Można zatem śmiało powiedzieć, że we wszystkich wycieczkach uczestniczyło więcej osób
niż słuchaczy SUTW I-go i II-go roku w roku akademickim 2008/2009.
Wiele wycieczek górskich to wyprawy bardzo ambitne, uczestnicy zdobyli najwyższe partie i szczyty Beskidu
Sądeckiego, jak: Przehyba 1175 m npm., Radziejowa 1262 m npm. i Jaworzyna Krynicka 1114 m.npm. Wycieczki
te były bardzo atrakcyjną formą czynnego wypoczynku, o czym świadczy frekwencja na każdej z nich. Uczestnicy
eskapad mogli jeszcze lepiej poznać góry, przyrodę i zabytki naszego regionu, a każda wyprawa była miłym spotkaniem
koleżeńskim.
W imieniu Koła Przewodników P.T.T. O. „Beskid”
w Nowym Sączu serdecznie dziękujemy uczestnikom wycieczek.
Organizator wycieczek turystycznych dla słuchaczy SUTW
26
Przewodnicy:
Maciej Zaremba
i piszący te słowa:
Wiesław Wcześny
Nowy Sącz,
10.08.2009
STOWARZYSZENIE SĄDECKI UNIWERSYTET TRZECIEGO WIEKU
strona SUTW: www.sutw.pl
JESTEŚMY OBECNI:
W skali lokalnej:
- Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku – edukacja
i aktywizacja osób starszych.
- Powiatowe Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych - współdziałanie oraz wspieranie organizacji pozarządowych.
- Sądecki Ośrodek Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego - mieszkańcy Nowego Sącza i powiatu nowosądeckiego mogą korzystać z bezpłatnych porad
prawnych i obywatelskich.
- Współpraca z Klubami Aktywnego Seniora w Muszynie - Zdroju, Rytrze, Krynicy - Zdroju, Grybowie
i Piwnicznej – Zdroju.
- Udział mieszkańców miasta Nowego Sącza i powiatu nowosądeckiego w projekcie: „Po pierwsze zdrowie – program edukacyjny dla osób starszych”.
- Promocja Sądecczyzny – kwartalnik „Biuletyn
Sądeckiego UTW”, dodatek „Miasto 50+” w tygodniku „Miasto”.
- współorganizacja z Powiatem Nowosądeckim
i Miastem Nowy Sącz Forum Organizacji Pozarządowych.
W skali regionalnej:
- Organizacja I i II Małopolskiego Rajdu UTW
w Beskidzie Sądeckim.
- Współorganizacja regionalnych konferencji UTW w
Małopolsce.
W skali ogólnopolskiej:
- Zgłoszenie inicjatywy i utworzenie Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego
Wieku.
- Wystąpienie Prezesa SUTW Wiesławy Borczyk
w Sejmie RP dot. osób 50+.
- Kongres Kobiet Polskich – udział Prezesa SUTW
w panelu „Kobieta 50+ działalność zawodowa i publiczna”.
- Udział w ogólnopolskich konferencjach UTW.
- Wymiana doświadczeń i współpraca z UTW na terenie kraju. W skali międzynarodowej:
- Udział w Forum Ekonomicznym w Krynicy-Zdroju:
zorganizowanie panelu na XVI i XVII Forum przez
esperantystki- słuchaczki SUTW na temat komunikowania się w ramach UE.
- Współorganizator Ago-Semajno - Tydzień Działania,
międzynarodowe spotkanie młodzieży esperanckiej, ok. 200 osób z 24 krajów, grudzień 2006.
- Nawiązanie współpracy z UTW w Koszycach na Słowacji.
Forum Organizacji Pozarządowych - Starostwo Powiatowe, maj 2009 r.
Forum Ekonomiczne w Krynicy-Zdroju, wrzesień 2007 r.
27
- Wyjazdy edukacyjne do Lwowa na Ukrainie i Preszowa na Słowacji.
- Przygotowanie VI Ogólnopolskiej Konferencji UTW
- Form III Wieku z udziałem gości zagranicznych
i krajowych
NAGRODY i WYRÓŻNIENIA:
- Ogólnopolski Konkurs „Liga Inicjatyw Powiatowych”
- Jak utworzyć UTW - 2005 r. - nagroda dla Sądeckiego UTW.
- Sądeczanin Roku 2005 r. - nagroda Starosty Nowosądeckiego dla Wiesławy Borczyk - Prezesa Sądeckiego UTW.
- I Małopolski Plebiscyt „Poza Stereotypem” - Senior
Roku 2006 – Józef Gościej, słuchacz SUTW.
- I Małopolski Plebiscyt „Poza Stereotypem” 2006 honorowe wyróżnienie - Jolanta Kieres.
- II Małopolski Plebiscyt „Poza Stereotypem” 2007honorowe wyróżnienie - Anna Totoń.
- Amicus Hominum, 2007 r., wyróżnienie dla Wiesławy Borczyk, Prezes SUTW.
- Nominacja SĄDECKIEGO UTW do tytułu „Ziarnko Gorczycy” 2007:
- lek. med. Irena Wieczorek, członek Rady Programowej – Naukowej SUTW, została laureatem „Ziarnka Gorczycy” 2009 r,
WYDARZENIA
- Udział w Małopolskich Targach Organizacji Pozarządowych w Krakowie i Nowym Sączu,
- Program TVP3 Kraków „Z wizytą w Sądeckim
UTW”,
- Organizacja Konferencji „Natura 2000- Program
Ochrony Obszaru Beskidu Sądeckiego”, 2007,
- Wystawa prac plastycznych i rękodzieła artystycznego słuchaczy SUTW 2007,
- Organizacja I Festiwalu Kultury Regionalnej , 2007,
MOK Nowy Sącz,
- Organizacja Konferencji „Po pierwsze zdrowie - program edukacyjny dla osób starszych” 2008,
- Światowy Kongres Esperantystów w Białymstoku
2009 r. – udział słuchaczy Sądeckiego UTW.
- Anna Totoń, słuchaczka SUTW, wyróżniona została
honorowym tytułem „Przyjaciel Ziarnka Gorczycy”, 2009 r.
- Tytuł „Przyjaciel Esperanta” dla Wiesławy Borczyk, Prezesa Zarządu SUTW i tytuł „Debiut 2006”
dla Haliny Komar, słuchaczki SUTW, Prezesa Zarządu Głównego Polskiego Związku Esperantystów,
- Sądecki UTW laureatem ogólnopolskiego konkursu „Gminess Oskary Sportowe” , I edycji 2008 r.,
w kategorii „Rekreacja i turystyka osób starszych”.
- Odznaczenia honorowe Starosty Nowosądeckiego
„Złote i Srebrne Jabłko Sądeckie” dla słuchaczy
Sądeckiego UTW.
- Nagrody, w postaci albumów „Sądecka Góra Tabor”, ufundowane przez Prezydenta Miasta Nowego
Sącza Ryszarda Nowaka.
- Dyplom z podziękowaniem dla Elżbiety Kędzior
za organizację zajęć nornic walking dla słuchaczy
SUTW.
- Dyplomy dla Jolanty Kieres, Danuty Kowalskiej
i Stanisławy Krzywdzińskiej za prowadzenie lektoratu i propagowanie języka esperanto.
- Odznaczenie „Zasłużony dla Ziemi Sądeckiej”,
przyznane wykładowcom Sądeckiego UTW
prof. Tadeuszowi Aleksandrowi, prof. Julianowi
Dybcowi, prof. Bolesławowi Faronowi i Prezes
Sądeckiego UTW Wiesławie Borczyk 2009.
BIULETYN SĄDECKIEGO UTW
Nasz kwartalnik - Biuletyn Sądeckiego UTW - ukazuje
się regularnie od 2005 roku. Zamieszczamy w nim skróty
wykładów, prezentacje, ciekawe materiały i informacje,
które opracowują sami słuchacze.
W doświadczeniach przy wydawaniu Biuletynu nauczyliśmy się współpracy z drukarnią Nowodruk, której kierownictwo i pracownicy z ogromną życzliwością i wyrozumiałością pomagają nam z uporać się z trudnościami.
Wiesława Borczyk
Prezes Zarządu SUTW
4 - letnia satysfakcjonująca współpraca
poLSKIEGO ZWIĄZKU ESPERANTYSTÓW Z SĄDECKIM UTW
Zaczęło się od wykładu Romana Dobrzyńskiego – światowej sławy esperantysty, publicysty, podróżnika, wykładowcy, reżysera i autora licznych książek tłumaczonych
na wiele języków. Tematem wykładu były
problemy językowe współczesnego świata
i rola języka międzynarodowego jako mostu nad różnicami.
Bezpośrednio po wykładzie zgłosiło się na
kurs esperanto na SUTW ponad 40 osób i
to był początek współdziałania Oddziału
Polskiego Związku Esperantystów w Nowym Sączu z Sądeckim Uniwersytetem
Trzeciego Wieku, przy znacznej pomocy
Miejskiego Ośrodka Kultury, który zapewniał i nadal nam użycza bezpłatnie sal wykładowych do prowadzenia lekcji esperanta. Taką „potrójną” umowę podpisaliśmy w
roku szkolnym 2005/2006, czyli że współdziałamy już 4 lata!
Słuchacze – esperantyści wyróżniają się na naszym uniwersytecie wyjątkową aktywnością, pomysłowością oraz
Światowy Kongres Esperantystów - Białystok, sierpień 2009 r.
działalnością wolontariacką. Wiele imprez klubowych
zdobyło już status „uniwersyteckich”, a chociaż organizowane przez esperantystów, to ściągają także „przy28
jaciół esperanta”, którzy wiedzą, że co miesiąc nadarza
się okazja do udziału w ciekawym spotkaniu, wycieczce,
zabawie…
Współpraca przynosi obopólne korzyści – esperantyści
wzbogacają uniwersytecki program dodatkowym językiem i wieloma ciekawymi programami skierowanymi
do ogółu słuchaczy SUTW, z kolei uniwersytet zapewnia pomoc organizacyjną dla naszych kursów oraz nabór
uczestników, a także okazuje nam uznanie, wyróżniając
i nagradzając lektorów i działaczy esperanckich.
Obecnie – już za miesiąc – rozpoczniemy wielki projekt
partnerstwa międzynarodowego, wspierany przez Fundusz Rozwoju Systemu Edukacji z programu „Uczenie
się przez całe życie” GRUNDTVIG. Opracowujemy specjalne programy nauczania języka esperanto, skierowane
do generacji 50+ w Polsce i Europie, przygotowujemy
specjalne metody dydaktyczne i podręczniki do kursów
podstawowych w językach narodowych partnerów pro-
jektu, tzn. polskim, niemieckim, słowackim.
Podczas Ogólnopolskiej Konferencji UTW odbędzie się
robocza narada partnerów projektu PL+ DE+ SK, a już
w październiku, pierwsze seminarium w Niemczech,
kształcące nauczycieli do prowadzenia zajęć na UTW.
Wiążemy z tym projektem wielkie nadzieje i uważamy,
że przy pomocy Federacji UTW, możemy stworzyć sieć
europejskich uniwersytetów III wieku, współpracujących
ze sobą poprzez język Esperanto: jedyny język, jakiego
można się skutecznie nauczyć w starszym wieku i niosącym idee, które wyróżniają ruch esperancki: chęć działania, pomocy, przyjaźni, tolerancji, równości. Będzie
to najprostsza i najłatwiejsza droga do aktywizacji populacji 50 +, bo znajomość esperanta umożliwi kontakty
towarzyskie i przyjaźnie z całym światem. Halina Komar
Prezes Polskiego Związku Esperantystów
WSZYSTKO BYŁO NAJ...
Naprawdę z perspektywy tych pięciu lat nic nie mogę sobie przypomnieć, czego było więcej. Były wspaniałe przeżycia, były też
porażki. Te porażki szybko się zapominało i w sumie przeżyłam we wspaniałym gronie gorąco i z sercem pracującego Zarządu Uniwersytetu jak i przesympatycznych, zawsze eleganckich
i zadbanych słuchaczek cudowne godziny na wykładach, wycieczkach, ciekawych spotkaniach.
Poznałam też nowych, ciekawych ludzi o bogatych osobowościach, wśród których najmilej uciekał mój czas przeznaczony na
interesujące mnie tematy. Te przyjaźnie, znajomości trwają nadal,
poza wyznaczonymi wykładami. Czynią z naszej grupy słuchaczy swoistą elitę społeczeństwa naszego miasta. Czujemy bliskość wspólnych zainteresowań, gdy spotykamy się
na wernisażach, wystawach, na spektaklach teatralnych, na imprezach kulturalnych, można by rzec „Sami Swoi”.
Spotykamy się na ulicy, na zakupach, wymieniamy uwagi, radzimy w problemach, szukamy pewnego wsparcia,
a najważniejsze, że się rozpoznajemy, witamy z uśmiechem na twarzy. Czy to nie jest cudowna sprawa w naszym
wieku? To jest przede wszystkim zasługa tych pięciu lat istnienia Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego.
Jeżeli cokolwiek wspominam niezbyt miło, to na samym początku zaistnienia wykładów na SUTW, mój ciągły brak
czasu, aby pewne sprawy, wydarzenia przeżyć w spokojnym, nastroju, a nie w tempie, jakie narzucało życie rodzinne, moje zainteresowania i inne działalności. Z biegiem czasu nauczyłam się to wszystko godzić, a wychodzenie
podczas trwania wykładów było dla mnie nie do pomyślenia, nawet gdy nie za bardzo rozumiałam wykład oparty
o matematykę, fizykę czy ekonomię.
Było mi smutno, gdy o moim ulubionym temacie - sztuce - nie mógł już nam więcej wygłaszać wykładów znany recenzent Jerzy Madeyski, gdy nie mogłam być na wszystkich zajęciach Grzegorza Tabasza, brakowało mi wykładów
prof. Franciszka Ziejki.
Byłam dumna, gdy na wygłoszenie swoich ciekawych wykładów udało mi się namówić prof. Józefa Wojnarowskiego, czy wspaniałego orędownika, naszego miasta i regionu dr Jerzego Gizę.
Zawsze brakowało mi ukończonych studiów i siedząc w tych pięknych salach MCK „Sokół”, działała moja wyobraźnia. Czułam się młodą i autentyczną studentką na normalnych studiach w odpowiednim wieku, no i...... tym
sposobem mam dwa „fakultety” na SUTW.
Byłabym również niewdzięczną istotą, gdybym nie podkreśliła, i to bardzo mocno, że to właśnie pasjonaci utworzenia SUTW zgłosili moją działalność społeczną i wytypowali mnie na Seniora Poza Stereotypem do władz Małopolski. To mnie bardzo zmobilizowało do jeszcze większej późniejszej mojej działalności społecznej.
Szczęśliwa babcia Ania – obecnie „studentka” sekcji społeczno-geograficznej:
29
LETNI WOLONTARIAT SŁUCHACZEK SUTW
Co to było za lato: ciekawe, pracowite, satysfakcjonujące! Aż 12 osób z Sądecczyzny uczestniczyło w Światowym
Kongresie Esperanta w Białymstoku – większość z nich to
słuchacze SUTW. Przyzwyczajeni są do działań na rzecz
otoczenia, więc nie byli tylko biernymi odbiorcami pro-
uczestników Kongresu Halina Komar,
- wspaniały recital „Europa Wielokulturowa i Wielojęzyczna” dała Joanna Albrzykowska Clifford, śpiewając
utwory wielkich europejskich kompozytorów w ich językach narodowych, w sumie 10 języków plus esperanto,
- głównym aktorem teatrzyku dziecięcego podczas Kongresu był esperancki uczeń Jolanty Kieres, 10-letni Darek Popiela z Rdziostowa.
Poproszone o przekazanie swoich wrażeń i doświadczeń z wolontariatu, nasze koleżanki opowiedziały: Halina Komar – nasz związek organizuje wiele imprez, lecz
absolutnie nowym wyzwaniem stało się zadanie organizacji w Muszynie Kongresu Niewidomych i Niedowidzących
Esperantystów. Po raz pierwszy robiliśmy coś dla środowiska osób niepełnosprawnych pod hasłem: INTEGRACJA:
TY + JA = MY i podczas niezwykle bogatego programu
udało się nam autentycznie stworzyć zintegrowaną grupę
uczestników niepełnosprawnych oraz ich „samideanoj”
uczestniczących w innej imprezie esperanckiej w Złockiem
oraz esperantystów sądeckich, którzy z oddaniem poświęcali czas na pomoc tej grupie w przeżywaniu „świata ludzi
widzących” poprzez doznania dostępne ludziom z wadami
wzroku. Według naszej niewidomej przyjaciółki z Warszawy, człowiek posiada bowiem kilka „okien na świat”: gdy
zamknięte zostaje jedno – to zaczyna intensywniej używać innego, co umożliwia mu pełniejszą percepcję świata. Dlatego chcieliśmy im podarować szum rzeki, kołysanie
tratwy na fali, bryzgi wody i wiatr na twarzy. A w Kamiannej nie tylko zapachy i smaki różnych miodów, lecz nawet
inhalację z ula. Skansen mogli badać rękoma, w kościele
wzruszyli się koncertem muzyki klasycznej wyśpiewanym
sopranem Joanny A.C., tańczyli przy muzyce zespołu foklorystycznego, próbowali barana z ogniska i wody mineralnej
ze źródełka…Otworzyli wszystkie swoje „okna” i mówili,
że są szczęśliwi - oto nasze źródło satysfakcji. Wydatnie
pomogła im w tym Ania Totoń, przygotowując specjalny
program wycieczkowy, uwzględniający wzrokowe ograniczenia uczestników wycieczek a otwierający inne zmysłowe postrzeganie prezentowanych zjawisk i obiektów. Halina Komar w imieniu polskich epserantystów pozdrawia
uczestników Światowego Kongresu Esperanta
10-cio letni Darek Popiela z Rdziostowa, uczeń Jolanty Kieres
jako główny aktor teatrzyku dziecięcego podczas Kongresu
gramu kongresowego, lecz stanowili silną, znaczącą grupę
wolontariuszy, pomagających w każdej chwili i w różnych
sytuacjach oraz miejscach: przy książkach, na stoiskach do
wydawania materiałów, w dziesiatkach sal wykładowych, Krystyna Stendera – nie wyobrażałam sobie, jak wielkim
przy spektaklach w teatrach i podczas koncertów.
obowiązkiem będzie pomoc przy grupie osób niepełnoMożemy być dumni z naszych koleżanek, że podjęły się sprawnych, uczestników Kongresu w Muszynie. Należało
i wykonały odpowiedzialne zadania wolontariackie na odebrać sto osób na lotnisku lub na dworcach w Krakowie,
rzecz gości Jubileuszowego Kongresu Światowego Espe- dowieźć ich do Muszyny autokarami a potem opiekować
ranta. Miały prawo być zmęczone, bo wcześniej obsługiwa- się nimi w każdej sytuacji: podczas wycieczek i imprez
ły kongres niewidomych w Muszynie, lecz chętnie i niejako integracyjnych, przy zakupach, wymianie pieniędzy, tłuma„z rozpędu” weszły w nowe obowiązki. Najaktywniejsze czeniach w recepcji i miejscach publicznych, nawet wizyty
nasze wolontariuszki to: Danuta Kowalska Krystyna Sten- weterynaryjnej z psem- przewodnikiem niewidomego! Wydera, Stanisława Zaczek, Józefa Olechowska, Jolanta Kie- konywałyśmy zadania nieprzewidywalne: nawet uruchomiłyśmy numer alarmowy 112 ( to działa!) pewnej nocy, res, Stanisława Sobczyk, Halina Komar.
gdy poprosił o pomoc niewidomy Japończyk, który samotPodczas Światowego Kongresu Esperanta, wśród 2000 nie przybył na lotnisko w Krakowie i potrzebował opieki. osób z 67 krajów świata, Sądeczanie także zaznaczyli swo- Włączyła się do akcji Komenda Woj. Policji w Krakowie,
ją obecność poprzez ważne uczestnictwo w programie:
Straż Graniczna na lotnisku Balice, Straż Miejska w Krako- w imieniu polskich esperantystów pozdrowiła
30
Z wielkiego tłumu esperantystów (ok.3000) odwiedzających latem nasz kraj, garstka osób z różnych stron świata,
gościła także w moim domu: Francois ze Szwajcarii, Aparecida z Brazylii, Jan z Holandii, Simone z Francji, Sieglinde z Austrii, Rafi i Luis z Hiszpanii. Oprócz zapewnienia
im gościny, pokazywałam im miejsca i obiekty ciekawe na
Sądecczyźnie i w Malopolsce, uczestniczyli oni w życiu
kulturalnym miasta, w spotkaniach rodzinnych i towarzyskich. Bardzo ich cieszyła „prywatność” tych kontaktów,
że są zapraszani do naszych domów, że próbują miejscowych potraw i poznają nasze zwyczaje. A dla mnie wielką
radością było mieć tylu gości przy stole z różnych stron
świata i porozumiewać się z nimi bez żadnych barier językowych.
Taka była moja prywatna promocja Sądecczyzny, bo oni
powieźli swoje wrażenia i materiały promocyjne do swoich
klubów esperanckich rozsianych po świecie, aby tam pokazywać piękno naszego regionu i opowiadać o gościnności
jego mieszkańców - niezawodnych atutach Sądecczyzny. wie a nawet nasz sądecki Sztab Antykryzysowy (dyżuruje
nocą!) i Japończyk został dowieziony, wsadzony do autobusu Kraków- Nowy Sącz a z Nowego Sącza zabraliśmy go
nocną taksówką do Muszyny. Wszystkim zaangażowanym
w tę akcję służbom należą się podziękowania.
Nasz wysiłek i starania o uprzyjemnienie pobytu niewidomym gościom, był nagradzany ich radością i wdzięcznością. A w nas pozostanie na zawsze to nowe doświadczenie
i zrozumienie dla niezbędności integracji z osobami niepełnosprawnymi. Wiemy, że tego lata robiłyśmy coś ważnego,
byłyśmy pożyteczne, a jednocześnie tak wiele przeżyłyśmy!
Jolanta Kieres - od wielu lat nie zdarzyła się taka okazja,
aby w ciągu jednego lata zjechały do Polski tysiące ludzi
na imprezy esperanckie: w samej Małopolsce odbywały
się jednocześnie 3 spotkania - w Krakowie (nauczyciele),
w Muszynie (niewidomi) i Złockiem (turyści ). Była więc
to świetna okazja do promocji naszego regionu i obdarowaliśmy gości naszymi esperanckimi folderami o walorach
turystycznych Ziemi Sądeckiej a także otrzymali oni naszą
nową płytę DVD (sponsorowaną przez Starostwo Powiatowe i ZG PZE) pod tyt. „Piękna jest Sądecka Ziemia”.
Halina Komar
Prezes Polskiego Związku Esperantystów
Zajęcia sportowo- rekreacyjne
Zapisy na zajęcia ruchowe odbędą się w dniu 2 października 2009 r. o godzinie 8:00 w sekretariacie Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, ul. Jagiellońska 18 33-300 Nowy Sącz.
W tym roku zorganizowane będą:
- zajęcia na basenie,
- gimnastyka na sali,
- warsztaty taneczne,
- nordic walking.
Z każdej formy zajęć ruchowych będzie mogło skorzystać 30 słuchaczy Sądeckiego UTW.
Każdy ze słuchaczy może zapisać się tylko na jeden w/w rodzaj zajęć.
Zajęcia sportowo- rekreacyjne kontynuowane będą dzięki realizacji projektu „Kultura fizyczna seniorów – kompleksowy program prozdrowotny dla słuchaczy Uniwersytetów Trzeciego Wieku dofinansowanego przez Ministerstwa
Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu - Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.
III Małopolski Rajd UTW w Beskidzie Sądeckim
Stowarzyszenie Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku serdecznie zaprasza swoich słuchaczy do udziału w „III Małopolskim
Rajdzie UTW”, który odbędzie się w dniach 9-10-11 października 2009 r. na trasie Muszyna Złockie –Pusta Wielka – Polana
Jaworzynka – Bacówka nad Wierchomlą.
Rajd realizowany jest w ramach projektu „Kultura fizyczna seniorów – kompleksowy program prozdrowotny dla słuchaczy
Uniwersytetów Trzeciego Wieku” współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu - Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.
Celem Rajdu jest integracja i budowanie więzi środowiska Słuchaczy Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Małopolsce,
a także promowanie aktywnego wypoczynku wśród osób starszych.
Wyjazd dla słuchaczy Sądeckiego UTW z Nowego Sącza do Muszyny planowany jest w dniu 10 października 2009 r. (sobota)
o godzinie 8:00 z ul. Nadbrzeżnej 40
(Dom Turysty PTTK). Po przyjeździe do Muszyny, około godziny 9.00 nastąpi odprawa uczestników przed wyjściem na
trasę rajdu. Wieczorem dla wszystkich uczestników rajdu przewidziane jest ognisko połączone z opowiadaniem legend miejscową gwarą oraz konkurs wiedzy o Beskidzie Sądeckim. W ostatnim dniu rajdu (11 października) planuje się zwiedzanie
Muszyny oraz Piwnicznej.
Nocleg, wyżywienie oraz transport na trasie Nowy Sącz – Muszyna i z powrotem zapewnia organizator.
Chętnych słuchaczy SUTW zapraszamy do zapisów w sekretariacie, które rozpoczną się 2 października 2009 r. od godziny
8:00. Decyduje kolejność zgłoszeń.
Dodatkowych informacji udziela Sekretariat Sądeckiego UTW:
33-300 Nowy Sącz ul. Jagiellońska 18 tel. (0-18) 443-57-08 e-mail: [email protected]
31
WARTO PRZECZYTAĆ:
1. Anda Rottenberg – „Proszę bardzo”
Autorka rekonstruuje dzieje własnej rodziny, niejednorodnej pod względem etnicznym i wyznaniowym.
Wspomina o chronicznej depresji, a w sekwencję wydarzeń układa kolejne etapy walki o syna Mateusza, uzależnionego od narkotyków i skazanego na karę więzienia , później walki o znalezienie jego ciała.
2. Eric-Emmanuel Schmitt – „Odette i inne historie miłosne”
Baśniowa opowieść o miłości , a zarazem przypowieść i filozoficzna komedia, w której Schmitt z czułością kreśli
portrety kobiet poszukujących szczęścia.
3. Paweł Sanajew – „Pochowajcie mnie pod podłogą”
Sasza Sawielew mieszka z babcią i dziadkiem. Jest chorowity, przez co odmawiane mu są radości wieku dziecięcego. Siłą prozy Sanajewa są postaci z krwi i kości, barwnie odmalowane, codzienne sytuacje opowiedziane
błyskotliwie, z niebanalnym poczuciem humoru.
4. Robert Harris – „Cycero”
Powieść otwierająca trzytomowy cykl ( Cycero, Spisek, Dyktator ) o starożytnym Rzymie. Jej bohaterem jest Marek Tulliusz Cycero, wybitny mówca, polityk i popularyzator filozofii greckiej, który żył w I w p. n.e.
5. Elizabeth Gilbert – „Ludzie z wysp”
Na dwóch sąsiadujących ze sobą wyspach u wybrzeży Maine lokalni poławiacze homarów od pokoleń zaciekle
walczą o łowiska. Osiemnastoletnia Ruth Thomas, córka jednego z nich jest zdeterminowana, by dołączyć do ich
grona. Bystra, energiczna, kompletnie nieromantyczna dziewczyna zakochuje się w końcu w młodym, przystojnym poławiaczu, który niestety należy do najbardziej znienawidzonego klanu.
6. Katarzyna Grochola – „Kryształowy anioł”
Historia nieśmiałej i pozbawionej pewności siebie Sary – niezbyt udane małżeństwo oraz niefortunna kariera
zawodowa tylko utwierdzają Sarę w przekonaniu o niskiej własnej wartości. Bestsellerowa autorka znów niesie
nadzieję tysiącom czytelników. Przywraca wiarę w to, że najlepsze dopiero przed nami.
7. Janusz Wiśniewski – „ Życie skrojone na miarę”
To świetnie opowiedziana historia o miłości i nienawiści, o marzeniach, zawodowych ambicjach, klęskach i sukcesach. To opowieść o losach człowieka wpisanych w historię Polski, w procesy zmian społecznych i kulturowych,
widzianych z perspektywy właściciela małego, z upływem czasu coraz większego zakładu krawieckiego.
8. Ewa Matuszewska – „Uciec jak najwyżej. Nie dokończone życie Wandy Rutkiewicz”
Opowieść o niej napisała dziennikarka, a zarazem przyjaciółka. Pisze tu o pasji wspinania, ale także o W. Rutkiewicz jako o człowieku, o ludziach w jej życiu, a przede wszystkim o ich wcale niełatwej, ale wiernej przyjaźni,
tworząc zaskakująco żywy portret swej bohaterki.
9. Maria Sapieżyna – „Moje życie, mój czas: wspomnienia”
Świetne, barwne portrety, zapis dawnych obyczajów, przenikliwe obserwacje i znakomite, nie pozbawione autoironii anegdoty – wszystko to składa się na tę biografię i zarazem na swoisty dokument historyczny.
10. Elżbieta Dzikowska – „Groch i kapusta. Podróżuj po Polsce”
Jest to subiektywny przewodnik E.Dzikowskiej po Polsce. Pokazuje ciekawe regiony naszego kraju, przyrodę,
zabytki, tradycje, ludzi z pasją. Zamieszczone mapki oraz adresy miejsc, w których można się przespać i smacznie zjeść dostarczają książce dodatkowych wartości informacyjnych.
Sądecka Biblioteka Publiczna
www.sbp.nowysacz.pl
WARTO ZOBACZYĆ:
http://www.sutw.pl
http://www.utw.pl
http://www.edukacja.senior.pl
http://www.senior.pl
http://www.pozytek.gov.pl
http://www.malopolska.ngo.pl
http://www.ngo.pl
http://www.rops.krakow.pl
PORA DLA SENIORA – Program TVP3 Kraków – środa , godz.16.50,
Powtórka: czwartek, godz.19.10, niedziela, godz.16.30
32
ZARZĄD SĄDECKIEGO UTW
Wiesława Borczyk
Zbigniew Piekarski
Józef Antoni Wiktor
Bogumiła Oleksy
Krystyna Nosal
Maria Harcuła
Jolanta Kieres
Elżbieta Pachoń
Elżbieta Pyszczak
Prezes SUTW
Wiceprezes SUTW
Wiceprezes SUTW
Skarbnik
Sekretarz
Czł. Zarządu
Czł. Zarządu
Czł. Zarządu
Czł. Zarządu
KOMISJA REWIZYJNA
Alina Krzywdzińska
Zyta Bilińska
Wiesława Misterka
Przewodnicząca KR
Członek KR
Członek KR
CZŁONEK WSPIERAJĄCY
STOWARZYSZENIE SĄDECKI UTW
Powiat Nowosądecki
KONSULTANT NAUKOWY SUTW
doc. dr Zdzisława Zacłona - prof. PWSZ,
Prorektor Państwowej Wyższej Szkoły
Zawodowej w Nowym Sączu
PATRONAT ORGANIZACYJNY
Prezydent Miasta Nowego Sącza
Starosta Nowosądecki
Marszałek Województwa Małopolskiego
Klub Przyjaciół Ziemi Sądeckiej
PATRONAT NAUKOWY
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
Wyższa Szkoła Biznesu National-Louis University
w Nowym Sączu
RADA PROGRAMOWO- NAUKOWA SUTW
1) prof. dr hab. Uniwersytetu Jagiellońskiego Tadeusz Aleksander - Przewodniczący Rady ProgramowoNaukowej SUTW
2) Jan Golonka - Starosta Nowosądecki - Wiceprzewodniczący Rady Programowo-Naukowej SUTW
3) Ryszard Nowak - Prezydent Miasta Nowego Sącza - Wiceprzewodniczący Rady Programowo-Naukowej
SUTW
Członkowie Rady Programowo-Naukowej SUTW
4) prof. dr hab. Zbigniew Ślipek - Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Sączu
5) dr Andrzej Bulzak - Rektor Wyższej Szkoły Biznesu - National Louis University w Nowym Sączu
6) doc. dr Zdzisława Zacłona - prof. PWSZ, Prorektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym
Sączu
7) prof. dr hab. Wojciech Froehlich - Polska Akademia Nauk
8) prof. dr hab. Tadeusz Kudłacz - Dyrektor Instytutu Ekonomicznego Państwowej Wyższej Szkoły
Zawodowej w Nowym Sączu, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
9) prof. dr hab. Feliks Kiryk - Członek Korespondent Wydziału II Historyczno- Filozoficznego Polskiej
Akademii Umiejętności
10) prof. dr hab. Julian Dybiec - Uniwersytet Jagielloński, Polska Akademia Nauk
11) prof. dr hab. Bolesław Faron - Instytut Filologii Polskiej Akademii Pedagogicznej w Krakowie
12) Bożena Jawor - Wiceprezydent Miasta Nowego Sącza
13) Antoni Malczak - Dyrektor Małopolskiego Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu
14) lek. med. Tadeusz Frączek - Przewodniczący Komisji Zdrowia i Uzdrowisk Rady Powiatu
Nowosądeckiego
15) lek. med. Ewa Svejda- Hutnikiewicz - Sanatorium „Lwigród” Krynica- Zdrój
16) lek. med. Irena Wieczorek - Poradnia Osteoporozy i Chorób Kostno- Stawowych, Nowy Sącz
17) Zbigniew Czepelak - Dyrektor Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Nowym
Sączu
18) Krzysztof Kuliś - Dyrektor Małopolskiego Biura Wystaw Artystycznych w Nowym Sączu
19) dr Robert Ślusarek - Dyrektor Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu
20) dr Józef Wojnarowski - Wyższa Szkoła Biznesu- National Louis University w Nowym Sączu
21) Dorota Ogonowska - Zastępca Dyrektora Instytutu Zdrowia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej
w Nowym Sączu
22) Zofia Pieczkowska - Radna Miasta Nowego Sącza, b. Wiceprezydent Miasta
23) Zygmunt Berdychowski - Prezes Fundacji Sądeckiej