Biuletyn SUTW nr 44

II KONGRES UTW
WARSZAWA, Teatr Wielki,
30 marca 2015r.
PREZYDENT BRONISŁAW KOMOROWSKI
WRĘCZYŁ ODZNACZENIA PAŃSTWOWE
Za wybitne zasługi dla rozwoju ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku,
za osiągnięcia w działalności na rzecz aktywizacji osób starszych
i popularyzacji idei ustawicznego kształcenia seniorów
KRZYŻEM KAWALERSKIM ORDERU ODRODZENIA POLSKI
Wiesława Borczyk, inicjatorka, założycielka i prezes
Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW, z siedzibą w Nowym Sączu.
Krystyna Lewkowicz, założycielka i prezes
Fundacji Ogólnopolskie Porozumienie UTW, z siedzibą w Warszawie;
Za zasługi w działalności na rzecz rozwoju ruchu
Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce:
ZŁOTYM KRZYŻEM ZASŁUGI
po raz drugi
Helena Hrapkiewicz, Zofia Iwanicka, Halina Łubniewska
ZŁOTYM KRZYŻEM ZASŁUGI
Tomasz Grodzicki, Elżbieta Iwan, Lidia Królikowska, Irena Moskal
Biuletyn SUTW został wydany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego
w ramach projektu "Animacja między pokoleniami".
Drodzy Słuchacze
Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku
W ramach ogólnopolskich obchodów jubileuszu 40.lecia Ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce
odbył się II Kongres UTW w Warszawie, z udziałem delegacji UTW z kraju oraz polskich UTW z zagranicy,
a także wielu znamienitych gości jak: Prezydent RP Bronisław Komorowski wraz z Małżonką Anną
Komorowską, ministrów, posłów i senatorów, prezydenta m. St. Warszawy i przedstawicieli władz samorządowych
oraz instytutów naukowych i uczelni wyższych. Byli obecni również szefowie krajowych organizacji
seniorskich.
Obecnie w kraju działa 520 UTW, zrzeszając ok.150 tys. słuchaczy. To wynik umiejętności przewidywania
przez profesor Halinę Szwarc, założycielkę pierwszego UTW w Polsce, odległych w czasie (ponad 40 temu)
następstw dobrze zaplanowanych działań w zakresie edukacji i aktywizacji osób starszych.
Polskie UTW prowadzą również edukację dla seniorów za granicą: na Białorusi, Litwie, Łotwie, Mołdawii,
Ukrainie, a ostatnio także w Austrii.
W Biuletynie SUTW możecie Państwo przeczytać relację z II Kongresu UTW, autorstwa Elżbiety Pachoń,
która wraz Krystyną Nosal, Danielem Jachimowiczem, Haliną Hejmej, brała udział, reprezentując Sadecki
UTW, w tym niecodziennym wydarzeniu jakie miało miejsce w Teatrze Wielkim, na Scenie Opery Narodowej
w Warszawie.
Na Kongresie także prezes, Wiesława Borczyk, reprezentowała dwie organizacje: Sądecki UTW
i Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń UTW, z siedzibą w Nowym Sączu, która działania integrujące
i wspierające UTW, prowadzi w całym kraju i za granicą.
W tym numerze piszemy także m.in. o programie na rzecz Aktywizacji Społecznej Osób Starszych
(ASOS 2015), o wpisaniu Sądeckiego UTW do Złotej Księgi Dobrych Praktyk, wydanej z inicjatywy prof.
Ireny Lipowicz, Rzecznika Praw Obywatelskich, o współpracy w zakresie polityki senioralnej Nowego Sącza
i Chorzowa.
Polecamy interesujący wywiad z Barbarą Paluchową - artystką, plastykiem, redaktorem pisma „Znad
Popradu”: a w nim również o znanej aktorce, Pierwszej Damie polskiego filmu, Danucie Szaflarskiej,
wywodzącej się z Kosarzysk (gm. Piwniczna), gdzie jej ojciec założył pierwszą szkołę. Aktorka w tym roku
obchodzi jubileusz stulecia urodzin.
Zamieszczamy także skrócone treści niektórych wykładów, ciekawe rozmowy (dr Grzegorz Litawa
i studenci Instytutu Technicznego Koło Naukowe Informatyków PWSZ, Małgorzata Ogorzały), relacje
z wyjazdów edukacyjnych oraz jak zwykle, kalendarium ważniejszych wydarzeń w Sądeckim UTW.
Treść Biuletynu wzbogacają fotografie, dokumentujące różne wydarzenia z udziałem Słuchaczy Sądeckiego
UTW.
Życzymy Państwu przyjemnej lektury.
Za Zarząd Sądeckiego UTW
Wiesława Borczyk
Prezes Zarządu
1
SPIS TREŚCI
POSZUKIWANIE „FILOZOFII ŻYCIA” – PROPOZYCJA SFORMUŁOWANIA FILOZOFII OPARTEJ NA
PRYNCYPIACH PSYCHOLOGII HUMANISTYCZNEJ
Piotr Obacz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
RAJ, CZY SMOCZA JAMA – SŁOWO O JASKINIACH
Patrycja Wójcik-Tabol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
OBRZĘDY WIELKANOCNE NA ZIEMI SANDOMIERSKIEJ
Sergiusz Pinkwart. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
II KONGRES UNIWERSYTETÓW III WIEKU, WARSZAWA, 30 MARCA 2015
Elżbieta Pachoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
LIDERKI OGÓLNOPOLSKICH ORGANIZACJI UTW NA SPOTKANIU
W KANCELARII PREZESA RADY MINISTRÓW, 31 MARCA 2015 R. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
PROMESY PROGRAMU ASOS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
ZŁOTA KSIĘGA DOBRYCH PRAKTYK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
OKNO NA ŚWIAT
Irena Cepielik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
KULISY WYRÓŻNIENIA
Irena Cepielik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
ANIMACJA MIĘDZY POKOLENIAMI
Maria Kowalczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
WSPÓŁPRACA NOWEGO SĄCZA I CHORZOWA W ZAKRESIE POLITYKI SENIORALNEJ
Maria Baran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
ROZWÓJ NOWOSĄDECKIEJ KARTY SENIORA
Maria Baran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
PAMIĘĆ JAK MOTYL KRUCHA I ULOTNA...
Maria Harcuła, Elżbieta Pachoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
„O STAROSTO NA MUSZYNIE, TY SIĘ DOBRZE ZNASZ NA WINIE”
Maria Kozik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
DWÓR MARSÓW
Maria Kozik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
WIERZĘ, ŻE KAŻDY TALENT TO DAR OD STWÓRCY
Irena Cepielik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
II OGOLNOPOLSKA ZIMOWA SENIORIADA W RABCE-ZDROJU 2-3 MARCA 2015
Krystyna Nosal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
III MARSZ NORDIC WALKING STUDENTÓW UTW 2015. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
PLATFORMA EPALE KOMISJI EUROPEJSKIEJ
Mariola Pękala-Piekarska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
EDUKACYJNA GMINA MAŁOPOLSKI 2014. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
KONFERENCJA „PERSPEKTYWA 2020.
CYFROWE KOMPETENCJE WARUNKIEM ROZWOJU POLSKI”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
KALENDARIUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Biuletyn SUTW został wydany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego
w ramach projektu „Animacja międzypokoleniami”
Wydawca:
Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku w Nowym Sączu
ISSN 1899-721X
Zespół redakcyjny:
Wiesława Borczyk, Jadwiga Banach, dr Katarzyna Godek, Maria Harcuła,
Antoni Łopuch, Mariola Pękala-Piekarska, Elżbieta Pachoń, Maria Baran,
Barbara Gieroń, Maria Halina Starzyk, Irena Cepielik
Współpraca: Katarzyna Borczyk, Paulina Podwika, Karina Jachimowicz,
Zofia Mółka
Adres Redakcji:
Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku w Nowym Sączu
33-300 Nowy Sącz, ul. Jagiellońska 18
tel./fax (+48 18) 443 57 08;
e-mail: [email protected]; www.sutw.pl
Redakcja techniczna, skład i druk:
Drukarnia NOWODRUK s.c., tel. (+48 18) 443 56 69
Zdjęcia wykorzystane w biuletynie: Halina Bednarska (rozkładówka), Jadwiga Banach (okładka, s.14, 27), Lidia Jóźwińska (s.12, 14),
Tadeusz Legutko (rozkładówka, okładka, s.10,16,17,26), Antoni Łopuch (rozkładówka, s.3.6,18), Zofia Mółka (rozkładówka, s.18), Elzbieta
Pachoń (s.22), Barbara Paluch (okładka), Zofia Pychyrek (rozkładówka), Władysław Szwenik (okładka, s.24), Barbara Tarnawska (okładka),
Urząd Miasta Nowego Sącza (s.19), Arch. (s.21,25)
2
WYKŁADY
doktorant Piotr Obacz,
Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Jagielloński
POSZUKIWANIE „FILOZOFII ŻYCIA”
–
PROPOZYCJA SFORMUŁOWANIA FILOZOFII OPARTEJ
NA PRYNCYPIACH PSYCHOLOGII HUMANISTYCZNEJ
(KURS „PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA”, PODSUMOWANIE ZAJĘĆ NR 3 (15 STYCZNIA 2015 R.)
Filozofia
Czy możliwa jest miłość, wolność, bycie sobą w relacji
z drugim człowiekiem?
Gr. phileo – lubię, miłuję,
sophia – mądrość
Człowiek nieustannie zadaje sobie podobne pytania, ponieważ poszukuje sensu, znaczenia w tym, co robimy,
kim jesteśmy, co widzimy, co myślimy itd.
Stąd: „umiłowanie mądrości/wiedzy”.
Fot. A. Łopuch
Piotr Obacz
(opr.), Słownik filozofii, s. 128)
Zadaniem filozofa (czy każdy nim jest?) pozostaje zatem
m.in. poznawanie, odkrywanie kategorii, sposobów rozumowania, metafor, wartości, modeli, które organizują
ludzkie myślenie i w konsekwencji postępowanie.
„Filozofia to systematyczna refleksja krytyczna, której przedmiotem
są zagadnienia związane z bytem, poznaniem
i działaniem, czyli kwestie najistotniejsze dla
człowieka” (M. Zieliński
„Cel filozofii jest zawsze ten sam, pomagać człowiekowi zrozumieć siebie samego, aby mógł swobodnie, a nie
po omacku poruszać się w ciemności” (The purpose…,
s. 11)
Ô psychologowie humanistyczni: nie ma nic gotowego,
bywamy zagubieni w codziennym życiu – warto zatem
dążyć do samopoznania, określenia, co organizuje moje
życie i co mogę z tym zrobić.
Leszek Kołakowski:
Dociekania filozoficzne, jak również ich dogłębna krytyka są „wytworami struktury ludzkiego umysłu i kulturalnego rozwoju. Odkąd pojawiła się filozofia, nie sposób
jej zlikwidować, jakkolwiek często i hałaśliwie jej daremność byłaby potępiana” (Horror Metaphysicus, s. 17)
Filozofia ma wymiar „praktyczny” – rozwój poprzez zadawanie pytań i próby odpowiedzi na nie, a następnie
działanie zgodne z tym, co się myśli.
Filozofia = myślenie o sobie i świecie ludzkim
Rozumienie filozofii jako:
Dlatego filozofia jest fundamentalnym narzędziem objaśniania rzeczywistości w kategoriach ludzkich (wynikających ze „struktury ludzkiego umysłu”).
a) Naukowa działalność poznawcza – dociekania nad
istotą rzeczy;
b) Środek samopoznania i to, co pozwala nam funkcjonować w określony sposób Ô sposób rozumienia filozofii ważny dla formułowania „filozofii życia” opartej
na pryncypiach psychologii humanistycznej.
Isaiah Berlin – pytania filozoficzne i cel filozofii (The
purpose of philosophy, w: Concepts and Categories,
s. 1-11).
Istnieją pewne pytania, na które mogą nie istnieć precyzyjne, wprost sprawdzalne odpowiedzi; odpowiedzi na te
pytania mogą również nie dostarczać żadnej praktycznej
wiedzy (to zresztą tak drażni wielu naukowców;).
Psychologia humanistyczna pozostaje otwarta na różne
kierunki refleksji i badań. NIE KWESTIONUJE ROLI
FILOZOFII W NAUCE
„Psychologia humanistyczna opiera się na zainteresowaniu człowieka człowiekiem i daje wyraz temu zainteresowaniu” (Bugental w: Jankowski, s. 328) poprzez
rozpatrywanie takich kwestii jak:
Przykłady:
Jaki jest cel ludzkiego życia?
Kim jest człowiek?
- kim jest człowiek?
Czy czas staje naprawdę, czy też tylko w moim umyśle?
- co jest tworzywem ludzkiego życia?
Gdzie znajduje się odbicie lustrzane?
3
2. Poprzez namysł nad już gotowymi pryncypiami, wartościami oraz założeniami normatywnymi.
- czym jest wolność?
- co jest istotą trosk egzystencjalnych?
Metoda 2. w kontekście naszych prób filozoficznych wydaje się właściwa. „Filozofię życia” formułować można
zatem – w odniesieniu do dorobku psychologii humanistycznej poprzez:
Co by było, gdyby nie zajmować się tymi kwestiami?
Ô porzucenie filozoficznego namysłu nad człowiekiem
Ô skupienie na rozumieniu człowieka jako organizmu
(przede wszystkim kwestie biologii, fizjologii, reakcji
na bodźce itd.)
a) uwzględnienie pryncypiów PH oraz
b) wyciągnięcie wniosków z doświadczenia schizofrenicznego rozważanego z perspektywy humanistycznej.
Ô w takim ujęciu człowieka BRAK MIEJSCA na ludzkie „pragnienia, lęki, nadzieję i rozpacz (Laing, The
Divided Self, s. 22)
Ad. a) Humanistyczne ideały w psychologii, zbiór
wartości konstytutywnych dla człowieka, dla jego
rozwoju, dla człowieczeństwa:
Ô pomijanie tego, co najbardziej ludzkie, co najbliższe
człowiekowi
Po co wywodzić jakąś filozofię ze zbioru pryncypiów
psychologii humanistycznej, skoro:
- autentyczność i spontaniczność myśli i działań;
- autonomiczność i wolność;
- w PH funkcjonują określone podejścia filozoficzne
- różnorodność ludzkiego doświadczenia i
- oraz skoro w konsekwencji sama PH jest pewną filozofią (np. filozofią człowieka wolnego itd.)
- nieschematyczność;
Możliwe odpowiedzi:
- żeby zaakcentować pewne postulaty i wartości
- żeby nadać formułowanej koncepcji filozoficznej wyraźny rys psychologiczny
- żeby ukierunkować rozważania filozoficzne
- żeby połączyć wątki, które dotąd nie były szczególnie
łączone
- szacunek, empatia, rozumienie;
- pielęgnowanie bogactwa wewnętrznego świata;
- wolny wybór i odpowiedzialność za siebie
Ad. b) Poglądy Ronalda David Lainga (1927-1989,
szkocki psychiatra humanistyczny) na doświadczenie
schizofreniczne.
Laing twierdził, iż „schizofrenia” jest naturalną ekspresją ludzkich przeżyć, egzystencji, a nie chorobą.
Filozofia ma znaczenie:
Źródeł doświadczenia schizofrenicznego upatrywał
przede wszystkim w patologicznych relacjach społecznych, grupowych, rodzinnych osób uznanych za schizofreników, nie zaś w „wątłej konstrukcji psychicznej danej
osoby. Sformułował teorię schizogenicznego otoczenia,
gdzie obecna jest mistyfikacja i tzw. podwójne wiązanie.
Carl Rogers:
„Zdałem sobie sprawę, że podstawowa różnica między
behawiorystycznym i humanistycznym podejściem
do istot ludzkich to kwestia filozoficznego wyboru”
(Sposób bycia, s. 71).
Ô przyjęcie określonych poglądów filozoficznych ściśle
określa charakter pracy i sposób życia.
Działamy tak, jak odbieramy świat. Skoro tak jest –
jeśli działamy tak, jak odbieramy rzeczywistość, otoczenie – to zachowanie schizofreniczne – uznane za najdziwaczniejsze, za przejaw choroby psychicznej – staje się
w pełni zrozumiałe jeśli będziemy je rozpatrywali
w kontekście określonych relacji międzyludzkich.
„Na przykład wybór filozofii humanistycznej oznacza,
iż w badaniach będzie się wybierało inne tematy i inne
będą metody wartościowania odkryć. Oznacza to podejście (…) bazujące na przekonaniu o posiadanym przez
ludzi potencjale (...). Prowadzi to do bardzo demokratycznej filozofii politycznej (…). Tak więc ten wybór ma
pewne konsekwencje” (Sposób bycia, s. 72)
Ronald David Laing:
Niektóre osoby tworzą pozory, celowo wprowadzają
w błąd, aranżują fałszywe sytuacje, aby wymusić pewne zachowanie. Jeśli jednak osoba – w konsekwencji –
nie jest w stanie rozpoznać co rzeczywiście robią inni
(praxis) i co rzeczywiście się dzieje (proces), w konsekwencji nie jest w stanie rozpoznać czego RZECZYWIŚCIE DOŚWIADCZA.
Wszelka filozofia, „której fundamentem nie uczyniono
natury człowieka, jest kłamstwem i zdradą wobec człowieka. Odhumanizowana teoria nieuchronnie prowadzi
do nieludzkich konsekwencji (…)” (Polityka doświadczenia. Rajski Ptak, s. 54).
Jak się formułuje propozycje filozoficzne?
Ô JEDNEN Z NAJBARDZIEJ DESTRUKCYJNYCH
CZYNNIKÓW – MISTYFIKACJA.
Mistyfikacja może powodować zastępowanie „realnego”
świata przez fałszywy – będący wytworem fałszywej
1. Poprzez zadawanie pytań i próby odpowiedzi na nie;
4
świadomości jednostki co się dzieje i jakim się jest faktycznie w oczach innych osób.
znaczenie dla człowieka – jego rozwoju i kształtowania
się – mają:
Co więcej:
- swoboda wyboru i decydowania o sobie
Sprzeczne sygnały odnoszące się do: tego kim jest i/lub
powinna być osoba, jej powinności i oczekiwań wobec
niej, utrwalają panujący w jednostce chaos i niepewność.
- szczere, autentyczne zachowanie innych ludzi oraz relacje, w których nie funkcjonuje mistyfikacja (pozory).
Klasyczny przykład sprzecznych sygnałów: rodzic nie
akceptuje indywidualizacji dziecka (nie pozwala na nią),
a zarazem nie akceptuje bliskości dziecka wobec niej.
Lub podobna sytuacja: osoba 1 próbuje podejmować samodzielne decyzje; osoba 2 je kwestionuje lub neguje,
bowiem nie pokrywają się z jej (osoby 2) oczekiwaniami;
osoba 1 decyduje się zatem zrezygnować z samodzielności na rzecz wspólnego działania z osobą 2, tamta jednak
odrzuca to wyjście, twierdząc, iż osoba 1 ma np. zbyt
wielkie oczekiwania wobec niej i wywiera na niej presję.
1. Człowiek jest istotą wolną. Oznacza to, iż w sposób
naturalny dąży do realizacji siebie. Chce to robić w sposób jemu samemu właściwy i nie być ograniczany przez
zewnętrzne struktury. Rodzi to jednak dylematy i trudności.
Zręby „filozofii życia” w odniesieniu do a) i b):
2. Dlatego właśnie poszanowanie indywidualnej autonomii w wyborze drogi życiowej jest tak istotne – aby człowiek uczył się korzystać ze swojej wolności.
3. Uczenie się wolności i korzystanie z niej wiąże się
ściśle z koniecznością dokonywania wyborów – swobodnych wyborów. Jako że chcemy, aby człowiek był
za siebie odpowiedzialny, musimy pozwolić mu działać,
mierzyć się z życiem.
Ô podwójne wiązanie (double-bind situation) – blokuje
możliwość postępowania zgodnie z własną wolą (odwołując się do powyższego przykładu: negacja indywidualnego działania osoby 1 przez osobę 2 – pierwszy poziom
wiązania, odrzucenie prób zbliżenia osoby 1 do osoby
2 przez tą drugą – drugi poziom wiązania, blokowania).
4. Ponieważ podejmując wybory jesteśmy w nieustannym procesie stawania się osobami (in statu fieri), mamy
odmienne doświadczenia. Ważne zatem jest, by dążyć
do poszanowania tej różnorodności tak w wymiarze indywidualnym, jak i ogólnospołecznym.
Brak autentycznego potwierdzenia dla osoby sprzyja
umacnianiu w niej fałszywego obrazu „Ja”
Przykłady z praktyki Lainga:
5. Skoro uznajemy wysoką rolę różnorodności, nie powinniśmy w żaden sposób niwelować jej poprzez stosowanie zachowań schematycznych, poprzez „wciskanie”
jednostek w schematy.
Dziewczyny w Zdrowie, szaleństwo i rodzina. Rodziny
schizofreników
- podległe schematom rodzinnym
- postępujące zgodnie z oczekiwaniami
- niezrozumiane
- karanie za próby samodzielnego obierania drogi życiowej
6. Alternatywą dla schematycznych, wymuszonych relacji są: empatyczne podejście (wczuwanie się w stany
innego człowieka), dążenie do zrozumienia jego pozycji
egzystencjalnej, jego wartości itd., poszanowanie jego
odmienności.
SKUTEK: poczucie „zacierania” umysłu przez otoczenie (s. 35)
7. Człowiek rozwija się we właściwy mu (danej jednostce) sposób tylko wtedy gdy:
Julie z The ghost of the weed garden: a study of a chronic
schizophrenic (w: The Divided Self, 1990, s. 178-205).
Dziewczyna twierdziła, że jej głównym problemem było
to, iż nie czuła się w realną osobą, próbowała nią być.
W jej sytuacji rodzinnej:
- występowało wymuszone dostosowanie do oczekiwań
matki
- nie istniała możliwość swobodnego wyrażania siebie
- próby postępowania zgodnie z własną wolą była karane
- nie istnieją warunki, w których panuje fałsz, pozory,
wymuszone działanie, mistyfikacja, sprzeczne sygnały
- istnieją warunki sprzyjające indywidualizacji
oraz dokonywaniu swobodnych wyborów, zgodnych
z wolą jednostki
- istnieje możliwość spontanicznej ekspresji emocji
SKUTEK: w czasie pierwszego epizodu psychotycznego – telefon na policję I zgłoszenie, iż “dziecko zostało
zamordowane” (s. 179).
JEST TO JEDNA Z WIELU MOŻLIWYCH INTERPRETACJI IDEAŁÓW PSYCHOLOGII HUMANISTYCZNEJ. Cechuje ją:
Wnioski z doświadczenia schizofrenicznego rozpatrywanego z perspektywy humanistycznej Ô fundamentalne
Ô postulatywność;
Ô liberalne zorientowanie na wolność;
5
Ô podkreślanie trudów, dylematów, trosk życia (egzystencjalizm);
mienie obu dziedzin” (Jastrzębski, Wielcy wizjonerzy,
s. 62)
Ô podkreślanie znaczenia zwracania się ku sobie.
Mamy tu do czynienia ze spójną i całościową „filozofią życia” czy też po prostu z pewnym ideałem życia?
UWAGA: trzeba uważać , by w podobnych próbach filozoficznych nie popełnić błędu polegającego
na ujmowaniu całej złożoności ludzkiego życia w jeden model.
IDEAŁ: życie autonomiczne i wolne, zgodne z moimi
celami, życie autentyczne, niefałszywe
Ô właśnie jeżeli ideał, do którego warto w swoim życiu
dążyć potraktujemy jako ważny komponent filozofii
to możemy konstruować zręby pewnej filozofii życia –
głęboko humanistycznej i wiernej człowiekowi.
Podsumowanie:
Filozofia – szerszy obraz, miejsce człowieka na tle
innych bytów.
Być może samo życie jest trochę jak filozofia, filozofia
jest jak życie, a może to jedno i to samo.
Psychologia – odniesienie do codziennej praktyki życiowej.
Niezależnie, czy będziemy mówili o filozofii życia, bądź
ideale życia na podst. pryncypiów psychologii humanistycznej, mamy do czynienia z:
FILOZOFIA ŻYCIA byłaby zatem:
- wyrazem „psychologiczno-filozoficznego” wglądu
w ludzkie zachowanie, w tym w życie wewnętrzne; próbą pełniejszego oddania specyfiki tego życia niż czyniłaby to sama psychologia lub też wyłącznie filozofia;
- afirmacją wolności;
- pochwałą autentyczności i różnorodności;
- sposobem myślenia, pozwalającym żyć w pewien określony sposób.
- poszanowanie indywidualnego doświadczenia.
„Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wydobywać filozoficzne założenia, pokazywać filozoficzne konsekwencje
koncepcji psychologicznych czy nawet uzgadniać rozumienie człowieka i tą drogą osiągnąć wzajemne porozu-
Prace Isaiaha Berlina, Andrzeja Jankowskiego, Leszka Kołakowskiego, Ronalda Davida Lainga, Carla R.
Rogersa wymienione w powyższym tekście, jak również
pozostałe publikacje tych Autorów dostępne w języku
polskim.
Zalecana literatura:
Patrycja Wójcik-Tabol
Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Jagielloński
RAJ, CZY SMOCZA JAMA
– SŁOWO O JASKINIACH
Fot. A. Łopuch
Czarna czeluść, zionąca
chłodem i wilgocią jawić się
może jako siedziba potwora
więc nazwanie jaskini Smoczą Jamą zdaje się ze wszech
miar zasadne. Co było inspiracją dla odkrywców jaskini
Raj? Cóż takiego mogło ich
oczarować w tym mrocznym
miejscu?
czywością, im trudniej jaskinia jest dostępna, głębsza
i bardziej niebezpieczna. Jaskinie jednak strzegą swych
tajemnic i nadal stanowią najmniej poznane środowisko na Ziemi. Pustki, które tworzyły się równocześnie
ze skałą, nazywane są jaskiniami pierwotnymi.
Są one niejako elementem konstrukcji, komorą pozostałą
po obudowaniu przez rafę koralową lub lawę zastygłą na
potoku lawowym tudzież ponad pęcherzem gazu.
Najdłuższą jaskinią lawową jest Kazumura Cave na Hawajach, gdzie łączna długość tuneli wynosi ponad 60 km.
Cueva de los Verders na Lanzarote – jednej z wysp Kanaryjskich, to jaskinia lawowa, którą można zwiedzać.
Trasa turystyczna wiedzie odcinkiem 2 km, a w jednej
z komór stworzono salę koncertową, ponieważ nie ma
tu echa.
Jaskinia to naturalna pusta
przestrzeń w skale o rozmiarach umożliwiających jej penetrację przez człowieka.
A ten, wiedziony ciekawością bądź żądzą przygód,
eksploruje każdą „dziurę”, często z tym większą zapaldr Patrycja Wojcik-Tabol
6
Kwas reagując z kalcytem, tworzy kwaśny węglan wapnia (Ca(HCO3)2). Ten w formie roztworzonej w wodzie
spływa po powierzchni, rzeźbiąc formy krasu powierzchniowego i wnika w głąb skały. Sieć szczelin i spękań
stopniowo poszerza się, póki nie stworzy systemu kanałów, którymi przepływa woda pod ciśnieniem. W ten
sposób kształtowane są podziemne formy krasowe.
Jaskinie pierwotne są zjawiskiem stosunkowo rzadkim,
gdyż zdecydowana większość jaskiń powstała wtórnie,
w skałach już istniejących, jako efekt oddziaływania
późniejszych, niszczących procesów tektonicznych, erozyjnych lub krasowych.
Kras
Zjawiska krasowe polegają na rozpuszczaniu skał. Materiałem najbardziej podatnym na rozpuszczanie jest sól
kamienna (halityt), ale wbrew pozorom nie stanowi ona
optymalnego materiału „rzeźbiarskiego” dla krasu. Skały
solne są zbyt podatne na rozpuszczanie. Szybko i łatwo
powstała rzeźba, równie szybko i łatwo ulega destrukcji
wskutek trwającego nieprzerwanie rozpuszczania. Proces możemy zaobserwować w Suchej Dolinie koło Praid
w Rumunii, która jest przełomem potoku Corund przez
solne wzgórze Sόháta. Sól jest systematycznie wyciskana ku powierzchni. Świeżo wyłaniające się spod glin bloki soli mają gładką i lśniącą powierzchnię, w której wody
opadowe rzeźbią równoległe żłobki, a masywne bryły
przekształcają się w smukłe stożki. Jaskinie, o ile w ogóle powstaną, są płytkimi niszami, które wkrótce znikają.
Morfologiczne formy krasowe
Krasowa rzeźba terenu obejmuje formy pozytywne –
elewacje oraz negatywne zagłębienia. Pierwsze z nich
są reprezentowane przez ostańce krasowe i skałki, których przykładem są majestatyczne Mogoty nad rzeką Li,
w południowych Chinach, a także malownicze skałki,
iglice i maczugi, znane nam z krajobrazu Jury (np. Maczuga Herkulesa w Pieskowej Skale, Iglica Deotymy
w Ojcowie). Powierzchnia skał bywa na ogół ornamentowana drobnymi jamkami, tzw. ospą skalną i żłobkami
krasowymi.
Obniżenia morfologiczne o genezie krasowej to półślepe
dolinki zakończone ponorem, gdzie potok nagłe znika
z powierzchni ziemi oraz leje krasowe, powstałe w wyniku zapadnięcia się jaskini. Przykładem leja krasowego
jest Wielka Błękitna Dziura w Belize na Morzu Karaibskim. Jest to studnia o głębokości 124 m i kształcie
regularnego kręgu, o przekroju 300 m. Katastrofalny
w skutkach okazał się kolaps jaskini w Gwatemali
w 2007 roku, gdy w centrum miasta wypadła gigantyczna dziura i pochłonęła kilka domów oraz pozbawiła życia
dwie osoby. Lej krasowy miał głębokość około 150 m
(dwukrotna wysokość Kościoła Mariackiego w Krakowie) i szerokość około 20 metrów.
A może gips - umiarkowanie rozpuszczalny w czystej
wodzie, byłby dobrym podłożem dla rozwoju krasu? Ten
także jest zbyt podatny na rozpuszczanie. Formy krasu
gipsowego są więc nietrwałe. Choć kras gipsowy należy do zjawisk rzadkich, możemy poszczycić się polską
jaskinią rozwiniętą w gipsach – jest nią Jaskinia Skorocicka na Ponidziu. Jaskinia jest podziemnym odcinkiem
(o długości 352 m) potoku Skorocickiego. Większa część
ciągu głównego jest oświetlona światłem dziennym wpadającym przez otwory w stropie jaskini. W XIX wieku
jaskinia była atrakcją turystyczną dla kuracjuszy z pobliskiego Buska Zdroju. Od roku 1960 jaskinia jest chroniona jako rezerwat przyrody, co nie przeszkadza miejscowym wandalom wywozić tu śmieci i zanieczyszczać
uroczysko.
Rozwój jaskini
Woda wnika w skałę tzw. szczelinami inicjalnymi, poszerza je i tworzy skomplikowany system podziemnych
kanałów. Wody wypełniają całkowicie światło korytarzy i płyną pod znacznym ciśnieniem w kierunku wy-
Zjawiska krasowe najczęściej i w najbardziej spektakularnej formie udokumentowane są w skałach wapiennych. Wapień zbudowany
jest z węglanu wapnia - kalcytu (CaCO3), który jest bardzo trudno rozpuszczalny
w wodzie. Jednak woda
zmieszana się z wszechobecnym dwutlenkiem węgla
staje się kwasem węglowym
(H2CO3), który rozpuszcza
wapień 300 razy silniej.
Fig. 1
7
laktytami. Towarzyszą im delikatne makarony oraz finezyjnie
uformowane draperie i zasłony.
Ściany jaskiń zdobią polewy
i nacieki, zaś dno – wieże stalagmitów, misy i kaskady martwicowe z perłami jaskiniowymi, czyli małymi kulkami
kalcytowymi lub aragonitowymi
(Fig. 1). W warunkach wartko
płynącej wody powstają perły
o powierzchni gładkiej, często
błyszczącej (Fig. 1B). Stalaktyt
i stalagmit mogą połączyć się,
tworząc stalagnat, dzięki czemu
powstają nieraz wielkich rozmiarów kolumny, które zdają
się podtrzymywać strop. Taflę
jeziorka jaskiniowego mogą
pokryć pierścienie i tarcze (Fig.
1A), które wytrącają się wskutek
parowania.
Jaskinia Raj
W odległości 10 km na południowy zachód od Kielc,
w stoku wzgórza Malik
w Chęcinach jest jaskinia, która
zachwyciła
odkrywców
pięknem szaty naciekowej
(Fig. 2B–E). Dla podkreśleFig. 2
nia kontrastu względem innej,
występującej nieopodal jaskini
Piekło, tę nazwano Rajem. Jaskinia posiadała niegdyś
jeden szczelinowaty otwór, obecnie jest on niedostępny,
a wejście do jaskini poprowadzono 21-metrową sztolnią
łączącą pawilon wystawienniczy z podziemną częścią
jaskini. Sztolnia pełni jednocześnie rolę śluzy zabezpieczającej mikroklimat jaskini – stałą temperaturę powietrza (8-10 oC) i wysoką wilgotność (95 %).
wierzyska, którym wytryskują na powierzchnię. W tych
warunkach tzw. strefy saturacji korytarze przybierają
kształt okrągłych rur lub nabierają charakteru gąbczastego, gdy woda płynie wolniej. W miejscach wzburzonych zawirowań tworzą się kotły wirowe (eworsyjne).
Wody płynące tylko dnem korytarzy w tzw. warunkach
wadycznych żłobią rynny denne, kręte meandry i jamki
wirowe, pozwalające odczytać prędkość i kierunek przepływu wody. Osuszane jaskinie wchodzą w trzeci etap
rozwoju, określany strefą aeracji, w której woda występuje tylko w postaci deszczu podziemnego i niewielkich
jeziorek. Etap ten sprzyja rozwojowi szaty naciekowej.
Krystalizacja następuje, gdy spadek ciśnienia „zmusi”
roztworzony kwaśny węglan wapnia do wytrącenia się
w postaci kryształów kalcytu, których kolejne generacje
nadbudowują szatę naciekową.
Sztolnia prowadzi do Komory Wstępnej długiej na 20 m
i szerokiej na 3 do 5 m. W górnej części komory znajdował się otwór, którym pionierzy dostali się do wnętrza.
Tu zbiegają się trzy ciągi korytarzy jaskini (Fig. 2A):
1. Ciąg południowo-zachodni, na który składa się największa w jaskini Komora Złomisk (30 x 4 do 6 m i wysokości do 4 m). Nazwa pochodzi od ogromnych głazów,
które oderwały się od stropu, a z czasem pokryły naciekami. Najbardziej znana forma to kolumna naciekowa
o nazwie „Harfa” (Fig. 2B), której budulcem jest krysta-
Zwisające u stropu kamienne sople nazywane są sta8
jest rozwinięta w skałach Wzgórza Wawelskiego. Łączna
długość korytarzy jaskini wynosi 276 m (Fig. 3A). Aktualnie można wejść do jaskini, pokonując „spiralę” 135
stopni we wnętrzu dawnej studni austriackiej. Pierwsza,
najwyżej położona północna komora im. Altha, jeszcze
w XIX wieku była zalana wodą, którą czerpano dla potrzeb mieszkańców wzgórza. Ma ona wymiary 5,8 na
10 m i wysokość 3,2 m. Środkowa komora im. Grabowskiego o długości 25 m i wysokości miejscami do 10 m
jest największa. W stropie znajduje się ceglana kopuła
z roku 1830, zamykająca otwór wylotowy. Z komory tej odchodzi niedostępny dla turystów ciąg ciasnych korytarzy
o długości 170 m. Ostatnia południowa komora im.
Szyszko-Bohusza, o wymiarach 11 na 5,8 m, wysoka
na 4 m jest wyjątkowo urozmaicona rzeźbą krasową
(Fig. 3B).
liczny kalcyt, zapewniający efekt przeświecania - podświetlona kolumna jaśnieje przepuszczanym światłem
(Fig. 2C).
2. Środkowy ciąg sal (Wysoka, Stalaktytowa, Kolumnowa) o łącznej długości 58 m przechodzi w system
ciasnych korytarzy. W Sali Kolumnowej występują
piękne kolumny naciekowe i stalaktyty oraz jeziorka,
misy martwicowe i pola ryżowe oraz perły jaskiniowe.
Malowniczym mostkiem przerzuconym nad jeziorkiem
przechodzi się do Sali Stalaktytowej, w której na każdym
metrze kwadratowym występuje średnio 200 stalaktytów.
W dnie rozwinięte są stalagmity oraz połączone grupy
nacieków, tworzące ciekawe formy, takie jak kolumna
naciekowa zwana „Pagodą” (Fig. 2D).
3. Ciąg północno-wschodni składa się z Salki Studentów
i niskiego Korytarza Niedostępnego. Ciąg ma łącznie
32 m długości i szerokość 1 do 3 m. Jest on wyłączony
z ruchu turystycznego i podlega ścisłej ochronie.
Z ostatniej komory odchodzi na lewo niedostępny
dla turystów wąski Korytarz Pod Smoka. Po prawej zaś
stronie zachowane są stopnie do niegdysiejszego otworu
wejściowego. Końcem 81 metrowej trasy turystycznej
jest krótki, obudowany tunel, wyprowadzający na powierzchnię, na bulwary wiślane.
Współcześnie jaskinie zamieszkują nietoperze i pająki, lecz w namulisku znaleziono fragmenty szkieletów
niedźwiedzia jaskiniowego, mamuta, hieny jaskiniowej, nosorożca włochatego oraz krzemienne narzędzia.
Zebrano 633 wyroby kultury mustierskiej. Jest to najbardziej wysunięte na północ stanowisko tej kultury.
Wątek legendarny o smoku wawelskim snuty jest
na kanwie tajemniczych kości, które znaleziono w średniowieczu i nie umiano powiązać z żadnym znanym
zwierzęciem. Współczesna paleontologia określa je jako
kości niedźwiedzia jaskiniowego.
Jaskinię odkryto jesienią 1963 roku przez okolicznych
mieszkańców – F. Wawrzeńczyka i J. Kopcia podczas
pozyskiwania kamienia. We wrześniu 1964 roku Mirosława Boczarowa – nauczycielka z Technikum Geologicznego w Krakowie wraz z grupą uczniów zwiedzili jaskinię i zawiadomili o odkryciu Ryszarda Gradzińskiego
z Sekcji Speleologicznej Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, z którym ponownie zbadano
jaskinię, wykonując jej plan i pierwsze prace inwentaryzacyjne i dokumentacyjne. Następne lata i eksploracja jaskini przez T. Wróblewskiego przyniosły odkrycie
Salki Studentów i Korytarza Niedostępnego. Niestety jaskinię zaczęli odwiedzać także wandale niszczący unikatową szatę naciekową, więc otwór wejściowy zamknięto kratą. Kolejne wejścia były już ściśle kontrolowane.
W latach 1967-1972 prowadzono intensywne prace górnicze, budowlane i instalacyjne w jaskini i jej otoczeniu,
połączone z naukowymi badaniami archeologicznymi,
paleontologicznymi, geologicznymi. Po latach prac adaptacyjnych, w czerwcu 1972 roku udostępniono jaskinię
Raj dla ruchu turystycznego. Każdego roku zwiedza ją
blisko 100 tys. osób.
Pikantne wątki wiążą się z zamtuzem ukrytym w mrokach i zaułkach Smoczej Jamy. Częstym jego gościem
był król Henryk Walezy. Na przełomie XVII i XVIII wieku u wylotu mieścił się szynk, opisany nie przypadkiem
w księdze o chorobach wenerycznych.
Pierwszego naukowego opisu jaskini dokonał historyk,
Ambroży Grabowski w 1829 r. Dzięki jego staraniom
Smoczą Jamę udostępniono do zwiedzania. W okresie
Wolnego Miasta Krakowa jaskinia została oczyszczona
„kosztem własnym” Floriana Straszewskiego i 6 czerwca
1842 roku otwarta dla turystyki publicznej. Udostępniono wejście od góry z ówczesnych murów zewnętrznych,
budując schody drewniane. Wśród wizytujących w 1851
r. był cesarz Franciszek Józef.
W 1917 roku, z inicjatywy kierownika Restauracji Zamku Królewskiego na Wawelu, prof. Adolfa Szyszko-Bohusza, podjęto kolejne prace: przebito nowe wyjście
(ponad obecnym, wówczas zasypanym), wykonano kręte
murowane schody, służące do dziś, poszerzono dynamitem przejścia między komorami, wprowadzono oświetlenie elektryczne. Od sierpnia 1918 r. trwa ożywiony ruch
turystyczny, rocznie odwiedza ją ponad 300 tys. osób.
Smocza Jama
Jedna z najbardziej znanych jaskiń w Polsce i wyjątkowa ze względu na lokalizację w centrum miasta. Jaskinia
9
Bibliografia:
Firlet E. M., 1996, „Smocza Jama na Wawelu”, Universitas, Krakow
Parma Ch., 1992, Najpiękniejsze jaskinie, Voyager, Warszawa
Szelerewicz M., Górny A., 1986. Jaskinie Wyżyny Krakowsko - Wieluńskiej, WydawnictwoPTTK Kraj, Warszawa-Kraków.
Rubinowski Z., Wroblewski T., 1986, Jaskinia Raj. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa
https://wawel.krakow.pl/pl/op/11/Smocza-Jama
http://jaskiniaraj.pl
Fig. 1. Szata naciekowa. A – Stalaktyty, stalagmity, pierścienie i tarcze
naciekowe w Demianowskiej Jaskini Wolności; B – perły jaskiniowe
o gładkiej powierzchni.
Fig.2. Jaskinia Raj. A – mapa jaskini (źródło: www.sktj.pl); B, C – kolumna naciekowa „Harfa” z efektem przeświecania (C) w Komorze Złomisk;
D – kolumna naciekowa „Pagoda” w Sali Stalaktytowej; E – bogactwo
szaty naciekowej: stalaktyty, stalagmity, kolumny, pola ryżowe (źródło:
http://jaskiniaraj.pl)
Fig. 3. Jaskinia Smocza Jama. A – mapa jaskini; B – we wnętrzu jaskini
(źródło: www.sktj.pl)
Fig. 3
Sergiusz Pinkwart - podróżnik
OBRZĘDY WIELKANOCNE
NA ZIEMI SANDOMIERSKIEJ
Podczas
Wielkanocy
w okolicach Sandomierza odbywają się niezwykle barwne i widowiskowe procesje – z tańcem
z szablami i zianiem
ogniem.
Wyklad zrealizowano przy wsparciu finansowym
Województwa Małopolskiego.
osób zebranych wokół kościoła obserwuje ten niezwykły
spektakl, biorący początek z represji w czasach zaborów,
kiedy nie można było używać głośnych kołatek i bicia
dzwonów, by radować się ze Zmartwychwstania. Robiono to więc w ciszy, ale za to niezwykle widowiskowo.
W Niedzielę Wielkanocną w okolicach Sandomierza
aż kipi od barwnych obrzędów, które ożywiają senne
na co dzień wsie. Poprzebierani w kolorowe mundury chłopcy defilują środkiem drogi, porywają do tańca
dziewczęta, pukają do domów, by złożyć gospodarzom
tradycyjne, rymowane życzenia. Zwyczaj ustawiania
w kościele przy Grobie Pańskim warty honorowej, znany jest w całej Polsce. Ale to właśnie tutaj straże są najciekawsze i najbarwniejsze. Turki, bo tak się nazywają
pstrokato umundurowane Straże Grobowe, to tradycja
sięgająca czasów, kiedy po odsieczy wiedeńskiej rycerze wracali do rodzinnych stron w zdobycznych tureckich mundurach. I ponieważ dotarli do domu w święta
wielkanocne, tak jak szli, stawali jako straż przy Grobach
Pańskich. Tradycja ta jest kultywowana co roku, a funkcje w oddziale przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Bo oddział to nie tylko żołnierze w barwnych mundu-
Na całym świecie znane są barwne procesje
wielkanocne z Malagi
Fot. T. Legutko
i Sewilli, tymczasem także w Polsce są zakątki,
Sergiusz Pinkwart
w których można zobaczyć niezwykłe zwyczaje ludowe.
Późnym wieczorem w Wielką Sobotę, w Koprzywnicy
pod Sandomierzem, odbywa się nocna procesja rezurekcyjna. W ciemnościach rozświetlanych jedynie światłem
księżyca na jej czele idą „Bziukacze”, czyli czterech specjalnie wyszkolonych strażaków. Mają w dłoniach pochodnie i butelki z naftą, z których co chwilę pociągają
tęgi łyk, a następnie potężnym chlustem na pochodnię
wypuszczają efektowny, kilkumetrowy słup ognia. Setki
10
pociągając ostrzem pod nogami zebranych i krzesząc
iskry. A w Zaleszanach, wsi odległej o kilka kilometrów,
Turki to niemal regularne wojsko, które popisuje się
skomplikowaną musztrą. Podczas wielkanocnej parady
ich popisy przyjeżdżają oglądać widzowie z całej Polski.
rach z szablami, ale także „dochtory” – psotnicy w wysokich czapach z kolorowymi ogonami i basza, który idzie
na czele oddziału i pozdrawia zebrane tłumy. Tak jest
w Radomyślu nad Sanem. W pobliskiej Woli Rzeczyckiej podczas defilady ubrane w wysokie, ukwiecone czapy „koguty” tańczą z szablami, co chwilę zamaszyście
JESTEŚMY OBECNI
II KONGRES UNIWERSYTETÓW III WIEKU,
WARSZAWA, 30 MARCA 2015,
Elżbieta Pachoń
Od wczesnych godzin rannych grupki starszych osób
spacerowały po Placu Teatralnym, aby od godz. 9-tej
móc się akredytować, otrzymać kongresowe materiały
i wejść (po dokładnej kontroli pracowników BOR-u)
do gmachu Teatru Wielkiego. Z rozmów można było się
dowiedzieć, że część seniorów, z różnych stron Polsk,
i po raz pierwszy mogła podziwiać zbudowany w I połowie XIX w., a zaprojektowany przez A.Corazziego budynek, zniszczony w czasie II wojny światowej, odbudowany wysiłkiem całego narodu i oddany do użytkowania
w 1965 r., o czym informuje pamiątkowa tablica w holu
Teatru.
Ramowy Program Obchodów 40-lecia Ruchu
Uniwersytetów III Wieku,
pod patronatem Pani Anny
Komorowskiej, Małżonki
Prezydenta RP, Sejmowej
Komisji Polityki Senioralnej oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej,
Władysława Kosiniaka-Kamysza,
przewiduje
wiele wydarzeń o charakterze ogólnopolskim.
Wchodzących do foyer Teatru witała muzyką i śpiewem
Kapela Domu Kultury w Wilanowie, złożona również
z seniorów. Wielka reklamowa tablica mobilizowała hasłem „Aktywni do 100 lat życia”.
Najważniejszym z nich był II Kongres Uniwersytetów
III Wieku, który odbył się 30. marca 2015r.
Obrady II Kongresu miały miejsce w Teatrze Wielkim
– na Scenie Opery Narodowej przy Placu Teatralnym
w Warszawie i uczestniczyło w nich ok. 1500 delegatów
z 520 Uniwersytetów III Wieku z kraju i 14 polonijnych
UTW z zagranicy.
Punktualnie o godz.12-tej, prowadzący Jakub Gierczyński zapowiedział przybycie znakomitych gości - Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego wraz z Małżonką
Anną Komorowska. Wśród gości byli także wicemarszałek Sejmu Elżbieta Radziszewska, szef Kancelarii
Prezydenta Jacek Michałowski, senator Mieczysław
Augustyn, minister pracy i polityki społecznej Władysław Kosiniak – Kamysz, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia, Z-ca Rzecznika Praw Obywatelskich,
posłowie na Sejm oraz przedstawiciele urzędów i instytucji państwowych, a także ogólnopolskich organizacji
pozarządowych, uczelni wyższych i środowisk gospodarczych.
Patronat medialny nad Kongresem sprawowało Polskie
Radio, na antenie którego wypowiadali się liderzy ruchu UTW i słuchacze UTW.
Wiesława Borczyk, Prezes Ogólnopolskiej Federacji
Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku była
gościem Sygnałów dnia, audycji Polskiego Radia prowadzonej przez Krzysztofa Grzesiowskiego. Mówiła
o uniwersytetach trzeciego wieku, ich strukturze, ofercie
edukacyjnej oraz integracji osób starszych. Wywiad jest
dostępny na stronie internetowej JEDYNKI Polskiego
Radia
Uczestników i gości powitali: Krystyna Lewkowicz,
Prezes Fundacji Ogólnopolskie Porozumienie UTW
i Michał Szczerba, poseł, Przewodniczący Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej.
http://www.polskieradio.pl/7/129/Artykul/1410188,
Wieslawa-Borczyk-w-Polsce-dziala-520-UniwersytetowTrzeciego-Wieku
Zebrani wysłuchali wystąpienia honorowego gościa
Kongresu - Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego,
11
który określił słuchaczy UTW
jako „fantastycznych, niezwykłych ludzi, tryskających
ogromną energią i zapałem”.
„.Solidarność pokoleniowa
to to, czego nam w najwyższym stopniu potrzeba. Tej solidarności międzypokoleniowej powinno sprzyjać państwo
polskie” - mówił prezydent
Bronisław Komorowski. Powinniśmy tworzyć dobry klimat
dla tej solidarności międzypokoleniowej, realizowanej
na gruncie rodzin, instytucji
i wszystkich innych miejsc życia społecznego - powiedział
Bronisław Komorowski.
Fot. L. Jóźwińska
II Kongres Uniwersytetów Trzeciego Wieku - Warszawa, Teatr Wielki
Zdaniem prezydenta, ruchowi UTW trzeba podziękować
za dynamiczny rozwój, a także osiągnięcia w zakresie Elżbieta Iwan
aktywizacji ludzi. Warto też dziękować za kreowanie Lidia Królikowska
osobowości i postawy aktywnego współuczestnictwa Irena Moskal
w życiu narodowym i społecznym - mówił prezydent. Kapituła Konkursu „Wielka Osobowość UTW” uhoDziękował również seniorom za aktywność i działalność, norowała laureatów, wręczając im tytuły i dyplomy.
która służy całemu państwu i społeczeństwu. Następnie Otrzymali je:
prezydent Bronisław Komorowski wręczył odznaczenia
- Prof. Hanna Gronkiewicz-Waltz - Prezydent m.st.
państwowe. Odznaczeni zostali:
Warszawy; laudację przedstawił min. Jacek Michałowski
• za wybitne zasługi dla rozwoju ruchu Uniwersyte- - Szef Kancelarii Prezydenta RP, Przewodniczący Kapitów Trzeciego Wieku, za osiągnięcia w działalności tuły Konkursu.
na rzecz aktywizacji osób starszych i popularyzacji
Dziękując za nagrodę prof. Hanna Gronkiewicz - Waltz
idei ustawicznego kształcenia seniorów
wspominała swoje babcie, którym zawdzięcza wiele
KRZYŻEM KAWALERSKIM ORDERU ODRO- życiowych mądrości i wskazówek. Stwierdziła m.in.
DZENIA POLSKI
że żadne, nawet najlepsze uczelnie, nie zastąpią „uniwerWiesława Borczyk, inicjatorka, założycielka i prezes sytetu życia” prowadzonego przez seniorki rodu;
Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW, z siedzibą - Senator Mieczysław Augustyn, wielki orędownik ruw Nowym Sączu.
chu UTW, jak w laudacji przedstawił go minister Wła-
Krystyna Lewkowicz, założycielka i prezes Fundacji
Ogólnopolskie Porozumienie UTW, z siedzibą w Warszawie;
dysław Kosiniak-Kamysz. Senator jest zwolennikiem
szeroko pojętej współpracy wielopokoleniowej według
zasady dwukierunkowych działań „od seniorów do młodych” i „od młodych do seniorów”.
• za zasługi w działalności na rzecz rozwoju ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce:
- Prof. Piotr Błędowski, określany w laudacji przez
posła Michała Szczerbę, „jako propagator gerontologii
w Polsce”, kierownik badan naukowych Polsenior.
ZŁOTYM KRZYŻEM ZASŁUGI
po raz drugi
Helena Hrapkiewicz
Zofia Iwanicka
Halina Łubniewska
W czasie Kongresu zabierali glos goście. W swoim
wystąpieniu Władysław Kosiniak-Kamysz powiedział
m.in.
- Jako najmłodszy minister tego rządu, czuję szczególną
odpowiedzialność za seniorów. Tworzenie mądrej polity-
ZŁOTYM KRZYŻEM ZASŁUGI
Tomasz Grodzicki
12
ki senioralnej jest jednym z największych wyzwań stojących przed Polską. Musimy dobrze przygotować się na
nadchodzące zmiany demograficzne. To wielkie zobowiązanie mojego pokolenia wobec naszych rodziców i dziadków. To nasza wspólna odpowiedzialność.
Szczerba, prezes Krystyna Lewkowicz, minister Władysław Kosiniak-Kamysz, prezes Wiesława Borczyk,
przewodniczący Rady ds. Polityki Senioralnej prof. dr
n. med. Bolesława Samoliński oraz prezydent M. Płocka
Andrzej Nowakowski.
Gratulacje i wyrazy szacunku oraz uznania uczestnikom Kongresu przekazały również Wicemarszałek Sejmu Elżbieta Radziszewska oraz Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Zdrowia Beata Małecka- Libera.
W dyskusji podsumowali osiągniecia ruchu UTW,
który stał się partnerem społecznym rządu, parlamentu oraz samorządu w kształtowaniu polityki senioralnej;
opracowane zostały pomocnicze materiały dla liderów
UTW w zakresie standardów tworzenia i zarzadzania
UTW; podjęto działania konsolidujące UTW w regionach.
Poseł Michał Szczerba poinformował o spotkaniu
przedstawicieli ruchu UTW i organizacji seniorskich
z Marszałkiem Sejmu RP Radosławem Sikorskim, który zadeklarował, że 1.10.2015r. odbędzie się pierwsze
posiedzenie „Obywatelskiego Parlamentu Seniorów”,
o utworzenie którego postulowały środowiska UTW.
Obecnemu na sali synowi Haliny Szwarc, prof. Jerzemu
Szwarcowi serdecznie podziękowano owacją za dzieło
Matki, jakim było utworzenie pierwszego UTW w Polsce w 1975 r.
Wśród wyzwań i kierunków działania na kolejne lata
panelisci zwrócili m.in. uwagę na konieczność dalszej
integracji środowiska UTW, a szczególnie wzmacnianie
struktur regionalnych; na aktywny udział przedstawicieli
UTW w gminnych radach seniorów oraz potrzebę wsparcia dla starszych liderów UTW i tworzenie warunków
współpracy z młodym pokoleniem. Podkreślano znaczenie rozwoju „srebrnej gospodarki”, w ramach której powinny powstać nowe usługi dla seniorów; przybliżono
nowy program rządowy Senior – WIGOR, który we
współpracy z samorządem lokalnym ma być realizowany
na terenach mniejszych gmin.
W czasie Kongresu również wręczono dyplomy laureatom I Konkursu Srebrnej Gospodarki „Przyjaźni Seniorom”. Wśród wyróżnionych znalazły się następujące
firmy oraz osoby:
1. Firmę „Synexus Polska Sp. z o.o. we Wrocławiu oferującą „bezpłatne badania profilaktyczne z konsultacją
lekarską”.
Na zakończenie obrad jednogłośnie przyjęto Deklarację
końcową II Kongresu UTW, wyznaczającą kierunki rozwoju ruchu UTW na lata 2015-2020.
2. Uzdrowiska Kłodzkie, oferujące turnus rehabilitacyjno - wypoczynkowy „Senior w formie”.
Pięknych wrażeń i wzruszeń dostarczył uczestnikom
II Kongresu UTW recital Ireny Santor, od pierwszej frazy: „Ja śpiewam piosenki ludziom na pocieszenie” z repertuaru Hanki Ordonówny. Artystka zaśpiewała także
piosenki „Skarb”, „Kataryniarz”, „Serce”, „Jeszcze jeden świt” oraz utwór „O starości” z optymistycznym
tekstem Wojciecha Młynarskiego.
3. „Silvermedia” Sp. z o.o. w Krakowie za produkt pod
nazwą „Zintegrowany system teleopieki i telenadzoru
„Silvermedia Sp. z o.o. Life System”; jest to pierwsze
w Polsce kompleksowe narzędzie służące zdalnemu
monitorowaniu i ocenie stanu zdrowia oraz zarządzania opieką pacjentów w wieku podeszłym i przewlekle
chorych.
Uczestnicy Kongresu owacyjnie dziękowali artystce
za wspaniały koncert, który uświetnił to wyjątkowe, historyczne wydarzenie.
Opracowała:
4. Prof. Henryk Bieniak, pod którego redakcją powstała
„Wieka Księga Zdrowia”; publikację można zakwalifikować do programów edukacyjnych na rzecz seniorów.
Elżbieta Pachoń,
członek Zarządu Sadeckiego UTW,
uczestniczka II Kongresu UTW
Po przerwie, w panelu dyskusyjnym pt. „Dokonania
i nowe wyzwania ruchu UTW” głos zabrali: poseł Michał
LIDERKI OGÓLNOPOLSKICH ORGANIZACJI UTW NA SPOTKANIU
W KANCELARII PREZESA RADY MINISTRÓW, 31 MARCA 2015 R.
Krystyna Lewkowicz i Wiesława Borczyk zostały zaproszone do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów 31 marca
2015 r. i uczestniczyły w podsumowaniu półrocza rządu p. Premier Ewy Kopacz, a następnie w okolicznościowym
spotkaniu z okazji nadchodzących Świąt Wielkiej Nocy, w czasie którego składano sobie życzenia świąteczne.
W spotkaniach uczestniczyli ministrowie - członkowie Rządu.
13
PROMESY PROGRAMU ASOS
Najsmutniejszym obrazem jest pozostawiony senior z pilotem
od telewizora – stwierdził minister Pracy i Polityki Społecznej,
Władysław Kosiniak-Kamysz podczas spotkania w Tarnowie
z organizacjami, prowadzącymi działalność na rzecz seniorów.
– Najpiękniejsze inicjatywy to te oddolne, gdyż wyzwalają najlepszą energię – dodała Maria Kanior, prezes Stowarzyszenia
Uniwersytetu Trzeciego Wieku przy PWSZ w Tarnowie.
Fot. L. Jóźwińska
Moment wręczania Promesy Programu ASOS dla Sądeckiego UTW
dze samorządowe województw: małopolskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego, w tym Wicemarszałek
Małopolski, Stanisław Sorys. Przedstawiciele organizacji i stowarzyszeń, działających na rzecz seniorów
w tym: Prezes Zarządu Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW, Wiesława Borczyk i Prezes Stowarzyszenia
UTW w Tarnowie, Maria Kanior. Władze samorządowe
miasta Tarnowa reprezentowała Wiceprezydent, Dorota
Krakowska.
Działania na rzecz osób starszych, ich edukacji, zwiększania aktywności społecznej, integracji międzypokoleniowej oraz partycypacji społecznej nabierają coraz
większego znaczenia. Jak podkreśla minister pracy i polityki socjalnej, Władysław Kosiniak – Kamysz, mądra
polityka senioralna jest jednym z największych wyzwań
stojących przed Polską. Nasze społeczeństwo jest coraz
starsze, musimy dobrze przygotować się na nadchodzące
zmiany demograficzne. Działaniom tym służy program
Rządowy Program na Rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych,
dzięki któremu fundacje i stowarzyszenia zrealizują w tym roku 452
projekty dla seniorów. 13 kwietnia
2015r. minister na spotkaniu w Tarnowie, przekazał decyzje o przyznaniu
dotacji organizacjom pozarządowym
z trzech województw: małopolskiego,
podkarpackiego i świętokrzyskiego.
Na 124 projekty w tych regionach,
aż 87 trafiło do Małopolski.
W spotkaniu z organizacjami, które otrzymały promesy uczestniczyli m.in. minister pracy i polityki
społecznej Władysław Kosiniak –
Kamysz wraz z przedstawicielami
ministerstwa, parlamentarzyści, wła-
Fot. J. Banach
Uczestnicy konferencji, Tarnów 13-04-2015
14
ZŁOTA KSIĘGA DOBRYCH PRAKTYK
Złota Księga Dobrych Praktyk na Rzecz Społecznego
Uczestnictwa Osób Starszych to projekt, którego organizatorem była Komisja ds. Osób Starszych, działająca
przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.
Celem przedsięwzięcia jest promowanie szczególnie
wartościowych inicjatyw na rzecz seniorów, dotyczących m.in. wydłużania aktywności osób
starszych, integracji międzypokoleniowej, tworzenia przyjaznej seniorom przestrzeni publicznej, wspierania usług umożliwiających zaspokajanie potrzeb osób starszych, wymagających
opieki w swoich mieszkaniach.
Do projektu zgłoszono ponad 100 różnych
inicjatyw, zrealizowanych przez organizacje
społeczne, pracodawców, instytucje publiczne
i jednostki samorządu terytorialnego. Nagrodzono
24. Uroczystość podsumowująca pierwszą edycję projektu miała miejsce 16 kwietnia br. w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich w Warszawie.
Dyplomy przedstawicielom organizacji i instytucji
wyróżnionym wpisem do Złotej Księgi wręczyła .
prof. Irena Lipowicz.
SUTW został wyróżniony wpisem do Złotej Księgi za organizację w partnerstwie z Zakładem Informatyki w Instytucie Technicznym PWSZ
w Nowym Sączu warsztatów komputerowych
dla słuchaczy UTW. Dyplom honorowy oraz Złotą
Księgę odebrała w imieniu Stowarzyszenia Sądecki
UTW Wiesława Borczyk, Prezes Zarządu.
OKNO NA ŚWIAT
Powszechna już wiedza o roli technologii informatycznej spowodowała wzrost oczekiwań kursantów.
Z dr Grzegorzem Litawą, opiekunem praktyk studenckich w Instytucie Techniki PWSZ rozmawia Irena Cepielik.
Kursy komputerowe dla seniorów są w Waszym Instytucie prowadzone od jedenastu, a w nowym budynku od ośmiu lat. Czy zajmowanie wszystkich
sal komputerowych w Instytucie Technicznym przez
kilka godzin w tygodniu nie budzi protestów pracowników naukowych Instytutu?
Z tego względu kursy komputerowe dla seniorów nie
kolidują z zajęciami programowymi. Jest to efekt podpisywanego co roku między Sądeckim Uniwersytetem III
Wieku i naszym Instytutem porozumienia.
Opiekunem praktyk jest Pan od 2007 roku, więc ma
Pan doświadczenie w zakresie ich organizowania.
Proszę szczerze powiedzieć, czy nie spotkał się Pan
z zarzutem, że prowadzenie kursów komputerowych
nie daje studentowi potrzebnych mu w zawodzie
umiejętności?
Instytut Techniczny dysponuje czterema salami komputerowymi. Zajęcia prowadzone w ramach UTW są przeprowadzane w czasie, gdy sale – zgodnie z harmonogramem – nie są wykorzystywane przez studentów PWSZ.
15
jesteśmy zadowoleni ze współpracy SUTW. Staramy
się sprostać wymaganiom uczestników zajęć, uwzględniać ich propozycje w planowaniu pracy. Spotykamy się
z życzliwością i zrozumieniem kursantów.
Czy na podstawie wieloletnich obserwacji i rozmów
z prowadzącymi kursy dostrzega Pan jakieś zmiany
w podejściu ludzi starszych do technologii internetowych? Czy jest może jakaś zmiana w podejściu młodych do ludzi starych?
Rosną wymagania co do prowadzonych zajęć, co jest
spowodowane rosnącą wiedzą uczestników kursów
w dziedzinie technologii informatycznych. Coraz częściej kursanci proponują tematy do realizacji, zgodne
z ich potrzebami. Studenci prowadzący zajęcia aktywnie uczestniczą w przygotowaniu programu kursów.
Sami przedstawiają propozycje zmian, zgodnych z oczekiwaniami uczestników zajęć. Taka postawa studentów
PWSZ świadczy o rzeczywistym zaangażowaniu w wykonywane zadania i chęć współpracy z SUTW.
Fot. T. Legutko
Stanisław Witowski, dr Grzegorz Litawa, Mariusz Wlezien, Konrad Korona PWSZ Nowy Sącz
Nie spotkałem się z takim zarzutem. Studenci z Koła
Naukowego Informatyków chętnie uczestniczą w pracach związanych z organizacją i prowadzeniem kursów
w ramach SUTW. Praca w roli nauczyciela pozwala im
na rozwijanie kompetencji społecznych, rozwija także
umiejętności pracy i kierowania grupą oraz umiejętności w zakresie obsługi systemów komputerowych i sieci.
Natomiast pozostałe kompetencje są rozwijane dzięki innym obszarom przewidzianym w programie działalności
studentów w ramach Naukowego Koła Informatyków.
Dziękuję za rozmowę
Irena Cepielik,
Członek Rady Programowej Sekcji Kulturoznawstwa
Jak Pan traktuje - pewnie dodatkowe - w swoim przydziale zadań obowiązki: konieczność specyficznej
pracy z grupą prowadzących kursy komputerowe,
obowiązkowe kontakty z przedstawicielem Uniwersytetu III Wieku, inne dokumenty, inne ukierunkowanie?
31 marca 2015 r. w Narodowym Uniwersytecie
Technicznym w Tarnopolu (Ukraina) odbyła się
obrona pracy doktorskiej mgr Grzegorza Litawy.
Rada Naukowa nadała mgr Grzegorzowi Litawie
stopień kandydata nauk technicznych (odpowiednik
doktora nauk technicznych) w specjalności 05.13.06
â Technologie informatyczne.
Serdeczne gratulacje
Jest to praca bardzo przyjemna, a że wymaga prowadzenie dodatkowych dokumentów…. no cóż , w obecnym czasie jesteśmy do tego przyzwyczajeni. Pomimo
dodatkowych obowiązków, zarówno ja, jak i studenci
Zarząd i słuchacze SUTW
KULISY WYRÓŻNIENIA
chętnych kończą co roku kursy podstawowe, dla średniozaawansowanych i zaawansowanych. Ilość słuchaczy, którzy zdobyli umiejętności pozwalające im uniknąć
wykluczenia społecznego, przekroczyła liczbę 800.
Jest bardzo prawdopodobne, że w kryteriach przyznania
Sądeckiemu Uniwersytetowi Trzeciego Wieku wyróżnienia wpisem do Złotej Księgi Dobrych Praktyk na Rzecz
Społecznego Uczestnictwa Osób Starszych bardzo istotny był fakt, że warsztaty komputerowe studenci PWSZ
w Nowym Sączu prowadzą dla naszych słuchaczy od jedenastu lat. Pierwszy kurs w listopadzie 2005 roku, wtedy jeszcze w salach komputerowych. mieszczących się
w piwnicach kina Krokus, ukończyło 81 osób. Prowadzący je wówczas student IV roku, Grzegorz Jasiński,
założył dla kursantów stronę internetową ze wskazówkami i napisał artykuł Jak korzystać z komputera? zamieszczony w Biuletynie. Od tamtej pory kolejne grupy
Od roku 2007 zajęcia odbywają się w budynku Instytutu
Technicznego w komfortowych warunkach. Do dyspozycji chętnych przeznacza się cztery sale komputerowe, podłączone do sieci internetowej. W każdej z tych
pracowni jest tablica interaktywna i projektor multimedialny do prezentacji materiałów szkoleniowych. Kursy
prowadzą studenci Informatyki o specjalności informatyka stosowana, którzy zgłoszą opiekunowi chęć odbycia części praktyki w takiej formie. Zajęcia odbywają
16
Fot. Zofia Mółka, Antoni Łopuch
ANIMACJA MIĘDZY
POKOLENIAMI
Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym
Województwa Małopolskiego.
II KONGRES UTW, WARSZAWA, 30 marca 2015r.
Fot. Antoni Łopuch
Fot. Tadeusz Legutko
Gratulacje dla Prezes Wiesławy Borczyk od Zarządu, słuchaczy
SUTW oraz Marii Baran Przewodniczącej Sądeckiej Rady Seniorów
oraz współpracowników
Relacja uczestniczek
II Kongresu UTW:
Elżbiety Pachoń,
Krystyny Nosal
i Haliny Hejmej
(od prawej)
Złota Księga Dobrych Praktyk, Warszawa 2015-04-15
Fot. Tadeusz Legutko
Studenci PWSZ - Ewelina Klimczak, Mariusz Wlezien,
Konrad Korona, Marcin Poręba, Stanisław Witowski
Fot. Halina Bednarska
SEMINARIUM ZDROWIE SĄDECZAN NA WIOSNĘ,
2015-04-23 MCK Sokół Nowy Sącz
Fot. Tadeusz Legutko
Fot. Tadeusz Legutko
II Ogólnopolska Zimowa Senioriada
na Podhalu w Rabce-Zdroju, 2015-03-03
Fot. Tadeusz Legutko
Fot. Zofia Pychyrek
Janina Zofia Sus z kapitanem
drużyny Adamem Szczepanikiem
Janina Zofia Sus, brązowa
medalistka w slalomie gigancie
Zofia Pychyrek, zjazd na dętce
25-lecie reaktywowania Oddziału Beskid PTT Nowy Sącz
Fot. Grażyna Gałda
2015-04-11 , Feleczyn
Fot. Grażyna Gałda
Wręczenie Honorowej Odznaki
ZA ZASŁUGI DLA SĄDECKIEGO UTW
dla PTT Oddział Beskid Nowy Sącz.
W imieniu Zarządu Sądeckiego UTW
wręczenia dokonali, na ręce Prezesa Oddziału
Wojciecha Szaroty, Jadwiga Banach wiceprezes,
Elżbieta Pachoń członek Zarządu,
Bartłomiej Migacz współpracownik.
Wykłady audytoryjne
i specjalistyczne
Walne Zebranie Delegatów SUTW
2015-04-30 MCK Sokół
Fot. Tadeusz Legutko
Fot. Tadeusz Legutko
Podziękowanie za współpracę dla Marii Kowalczyk i Bartłomieja Migacza
Fot. Antoni Łopuch
prof.zw. dr hab. nauk farm.
Kazimierz Głowniak, UM Lublin
Maria Marcinowska,
Okręgowe Muzeum
w Nowym Sączu
Agnieszka Nowakiewicz, dr Patrycja Wójcik-Tabol, UJ
psycholog-praktyk
Jolanta Piesiewicz-Miłek - psycholog
się w cyklu roku akademickiego od października
do czerwca w jednostkach sześćdziesięciominutowych, jeden dzień w tygodniu. Nad przebiegiem
praktyk nadzór sprawują z ramienia PWSZ Grzegorz Litawa, z ramienia SUTW Mariola PękalaPiekarska. Współpracę reguluje podpisywane co
roku porozumienie między tymi instytucjami.
W tym roku zajęcia prowadzą studenci: Ewelina
Klimczak i Marcin Poręba (grupy zaawansowanych); Stanisław Witkowski (średniozaawansowani); Konrad Korona i Mariusz Wlezień
(grupy z zakresu podstaw informatyki). Koordynatorem prowadzących zajęcia jest Mariusz
Wlezień. Pytam ich o to, dlaczego zamiast praktyki
w zakładzie pracy wybrali prowadzenie kursu dla seniorów. Bardzo ciekawe są odpowiedzi panów Poręby
i Witkowskiego:
Fot. T. Legutko
W trakcie zajęć w pracowni komputerowej
Wieku jest bardzo zróżnicowany i rzadko odpowiada
charakterowi grupy, do której się zapisali. To faktycznie
dezorganizuje pracę. Część tych, którzy nie mają w domu
komputera, nie utrwala tego, co robimy na zajęciach i na
kolejnych trzeba robić to samo, ponieważ zapominają.
Z drugiej strony widzimy, jak bardzo tym ludziom zależy,
żeby się nauczyć jak najwięcej.
Marcin Poręba: To jest dla mnie cenne doświadczenie.
W zakładzie pracy też przyjdzie nam współpracować
z ludźmi w różnym wieku, także starszymi. Mam możliwość poznać bliżej, jak organizują swoją pracę, w jakim
tempie; uczę się z nimi rozmawiać. Samo planowanie zajęć to też nauka zarządzania.
Stanisław Witkowski: Moim zdaniem ktoś na UTW
powinien sporządzić listę oczekiwanych przez słuchaczy
tematów do przerobienia. Uniknęlibyśmy wtedy dyskusji,
czy temat który interesuje część kursantów, należy robić,
gdy jakieś osoby się sprzeciwiają. Jeżeli wiedzieliby,
co będzie się robić w konkretnej grupie, łatwiej byłoby
im wybrać zespół, do którego trafią, a prowadzącemu
oszczędziłoby się rozdarcia wewnętrznego. Wydaje mi
się też, że należałoby zweryfikować liczbę godzin kursu
adekwatnie do oczekiwanych zagadnień do przerobienia.
Ja nie dam rady zrobić tego, co wymienili moi kursanci
w ramach 30 godzin. Jeżeli nie utrwali się pewnych
umiejętności, zostaną zapomniane.
Stanisław Witkowski: Pomyślałem, że może się zdarzyć,
że będę pracować w szkole. Ten kurs to dla mnie okazja
sprawdzenia się w roli nauczyciela. Przygotowuję plan
pracy, planuję jednostki na dany dzień, wybierając materiał szkoleniowy. W zakładzie pracy zdarza się czasem,
że praktykant nie ma prawdziwego kontaktu z załogą,
bo zleca mu się sprzątanie. Poza tym mamy inne możliwości zdobycia tamtej wiedzy.
Chciałabym dodać – mówi Ewelina Klimczak – że słuchacze zmuszają nas do odpowiedzi na trudne pytania,
czasem sama muszę coś powtórzyć dodatkowo, by na
nie odpowiedzieć. To się przekłada na korzyść dla mnie:
przy okazji utrwalam swoje wiadomości.
Na zakończenie zapytałam także o uwagi słuchaczki.
Krystyna Chlipała: Do naszej grupy zgłosili się ludzie,
którzy nie mieli żadnych podstaw z zakresu obsługi komputera więc prowadzący robił z nimi te zagadnienia.
W rezultacie to, na co liczyłam: jak ściągać filmy, muzykę, poruszać się w Internecie i na profilach społecznościowych, nie zostanie należycie utrwalone. Powinno
się wnikliwiej kwalifikować chętnych przy zapisach.
Mariusz Wlezień mówi o organizowaniu grup i dużej
pomocy ze strony opiekuna, pana Litawy, co wszyscy
prowadzący kursy zgodnie potwierdzają. Dostają wskazówki, jak planować zajęcia, jak je organizować. W każdej chwili mogą do niego pójść po radę w razie kłopotów. On, jako koordynator dba o to, by wymieniali się
uwagami, pomagali sobie wzajemnie w prowadzeniu
grup w miarę wolnego czasu, zbiera uwagi słuchaczy
i prowadzących.
Maria Kozik: Bardzo różne jest też zaangażowanie słuchaczy. Jeżeli ktoś opuszcza co drugie zajęcia, naturalne jest następstwo w brakach wiadomości. Cała grupa
nie może czekać, aż ten ktoś tego się nauczy. Powinno
się wrócić do praktyki rozliczania się z zajętego miejsca
na zajęciach każdego typu.
Jestem zainteresowana, jakie uwagi mają prowadzący kursy studenci.
Mariusz Wlezień: Wszyscy poza Eweliną Klimczak zgłaszali, że poziom umiejętności słuchaczy Uniwersytetu III
Irena Cepielik
17
ANIMACJA MIĘDZY
POKOLENIAMI
Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym
Województwa Małopolskiego.
Stowarzyszenie
Sądecki Uniwersytet
Trzeciego Wieku
oraz Stowarzyszenie
Korzenie i Skrzydła
od kwietnia do czerwca
realizowały projekt
„Animacja miedzy
pokoleniami”,
dofinansowany ze
środków Województwa
Małopolskiego.
Projekt skierowany był
do seniorów i dzieci
szkół
podstawowych
Zofia Mółka, Mariola Pękala-Piekarska
z
Miasta
Nowego
wiceprezes SUTW - animatorki projektu
Sącza oraz Powiatu
Nowosądeckiego. Jednym z najważniejszych celów
zadania było stworzenie możliwości uczestnictwa
w życiu kulturalnym i integracji przedstawicieli różnych
grup społecznych: dzieci i seniorów. Ideą projektu było
rozwinięcie aktywności twórczej seniorów, spotkanie
osoby starszej z młodą, nowoczesności z tradycją.
Fot. A. Łopuch
Fot. Z. Mółka
rii dźwięku, które były okazją nie tylko do twórczego
spędzenia czasu, odkrycia w sobie pasji i nieznanych talentów. Stworzyły one również okazję do spotkania osób
o podobnych zainteresowaniach, do ciekawych rozmów,
do zrelaksowania się i odpoczynku od codziennej bieganiny. W warsztatach wzięli udział uczniowie szkół
podstawowych oraz seniorzy, którzy dodatkowo pełnili
funkcję opiekunów. 7 maja zorganizowane zostało wyjście do kina „Sokół” w Nowym Sączu na seans filmowy
„Ups! Arka odpłynęła” w którym wzięło udział 50 dzieci
ze szkół podstawowych.
W ramach projektu w Małopolskim Centrum Kultury
Sokół zorganizowane zostały cztery wykłady prowadzone przez kulturoznawców, w tym jeden wykład międzypokoleniowy w którym wzięły udział dzieci ze Szkoły
Podstawowej w Rdziostowie dzieci ze Szkoły
Podstawowej nr 2 w Grybowie oraz seniorzy z Powiatu
Nowosądeckiego i Miasta Nowego Sącza.
Ponadto w okresie od kwietnia do czerwca odbywały
się warsztaty architektoniczne oraz warsztaty reżyse-
Podsumowaniem wydarzeń
jest wydanie aktualnego Biuletynu Sądeckiego Uniwersytetu
Trzeciego Wieku. Publikacja
będzie bezpłatnie rozdystrybuowana m.in. do placówek
szkolnych, organizacji pozarządowych, instytucji kultury,
przedstawicieli władz samorządowych, uczelni wyższych.
Fot. Z. Mółka
18
Maria Kowalczyk
WSPÓŁPRACA NOWEGO SĄCZA I CHORZOWA
W ZAKRESIE POLITYKI SENIORALNEJ
W poprzednim numerze „Biuletynu” w artykule „Działania na rzecz seniorów w Nowym Sączu” zasygnalizowane zostały przedsięwzięcia władz obu miast dla seniorów.
sądeckim obiadem w Karczmie Galicyjskiej, a po nim
korzystając z pięknej słonecznej pogody zwiedzili Miasteczko Galicyjskie.Wieczorem wspólnie z seniorami
Nowego Sącza w Miejskim Ośrodku Kultury wysłuchali
koncertu Sądeckiej Orkiestry Symfonicznej. Orkiestra,
której dyrygentem jest Leszek Mieczkowski oraz soliści
Aleksandra Maślanka, Natalia Zabrzeska–Nieć oraz Wacław Wacławiak zaprezentowali piękny program . Goście
i nowosądeczanie doskonale się bawili, a wykonawcom
zgotowali owacje na stojąco.
W ramach tej współpracy odbyły się spotkania władz
Miasta Chorzowa i Nowego Sącza oraz co ważniejsze
spotkania przedstawicieli środowisk senioralnych obu
miast.
Prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak oraz zastępca
prezydenta Chorzowa ds. społecznych Wiesław Ciężkowski, podpisali w dniu 24 stycznia 2015r., w Chorzowie porozumienie o współpracy. Porozumienie zakłada
wspólne przedsięwzięcia, wydarzenia i projekty, których
beneficjentami będą seniorzy z Nowego Sącza i Chorzowa.
W drugim dniu pobytu odbyło się oficjalne spotkanie w nowosądeckim ratuszu, w którym uczestniczyli
m.in. zastępcy Prezydenta Chorzowa: d.s. społecznych
i d.s. gospodarczych, gospodarz Prezydent Nowego Sącza Ryszard Nowak oraz seniorzy reprezentujący środowiska senioralne obu miast. Potem seniorzy udali się
do Parafii Ducha Świętego, gdzie odbyło się spotkanie
w ramach Uniwersytetu Drugiego i Trzeciego Wieku
przy Akademii Ignatianum.
Ponad 20-osobową delegację nowosądeckich seniorów
stanowili przedstawiciele organizacji skupiających seniorów i działających na rzecz osób starszych, w tym m.in.
takich jak Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku (reprezentowany przez Jadwigę Banach – wiceprezes Zarządu i Krystynę Nosal - członek Zarządu), PTTK Oddział
„Beskid” w Nowym Sączu, Stowarzyszenie Przyjaciele
Serca i Życia, Stowarzyszenie Wspólna Sprawa, Centrum Edukacji Międzykulturowej (reprezentowane przez
Jolantę Kieres i Halinę Kacprzycką), kluby seniora przy
sądeckich parafiach. W składzie delegacji byli przedstawiciele Sądeckiej Rady Seniorów: Maria Baran – przewodnicząca oraz Józef Pogwizd - członek Rady.
Atrakcją dla gości z Chorzowa oraz dla naszych nowosądeckich przedstawicieli środowisk senioralnych
był spektakl pt. „Madonny” zaprezentowany w „Małej
Galerii” przez grupę słuchaczek Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, wyreżyserowany przez Jerzego
F. Michalaka . Spotkanie w „Malej Galerii” było bardzo
serdeczne i wesołe, bowiem Chorzów jest rodzinnym
miastem Jerzego Michalaka i reżyser w gwarze śląskiej
rozmawiał z gośćmi. Wyraził też nadzieję, że nawiązanie współpracy pomiędzy Nowym Sączem i Chorzowem
Na zaproszenie Prezydenta Miasta Chorzów, uczestnicy
spotkania wzięli udział w uroczystej Galii Chorzowskiej
Akademii Seniora, która miała
miejsce w Chorzowskim Centrum
Kultury.
Program pobytu zawierał również zwiedzanie Chorzowa, w tym
muzeum, spotkanie integracyjne
z chorzowskimi seniorami, gdzie
wymieniano się informacjami
i nawiązywano indywidualne kontakty.
Delegacja oficjalna Miasta Chorzowa oraz 30-osobowa grupa
chorzowskich seniorów gościła
w Nowym Sączu w dniach 8 i 9
marca b.r. Goście zostali powitani
Fot. U.M. Nowego Sącza
Seniorzy z Chorzowa i Nowego Sącza przed Ratuszem w Nowym Sączu
19
Sącza miała okazję poznać funkcjonowanie Pododdziału
Geriatrii w Oddziale Wewnętrznym w Zespole Szpitali
Miejskich w Chorzowie oraz porozmawiać z panią dyrektor szpitala i ordynatorem oddziału. Zaznaczyć należy, że pododdział geriatrii został świetnie wyposażony
przez Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. Ponadto
w czasie pobytu omawiano dalsze współdziałanie
w dziedzinie kultury. Owocem tych uzgodnień ma być
pobyt grupy seniorów z Nowego Sącza w Chorzowie
w dniach 17–18 maja. W grupie tej będą także słuchacze
Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
pozwoli na stworzenie wspólnych ciekawych projektów.
Sam spektakl, w ocenie widzów, miał niezwykły nastrój, przykuwał uwagę ciekawą interpretacją wierszy
i oszczędną scenografią. Podziwiano zdolność opanowania trudnego wiersza i dobrą pamięć pań w wieku 60+.
Chorzowianie mówili też, że przedstawienie o tak dużych
walorach artystycznych na pewno zapadnie im w pamięć
i wyrażali wdzięczność, że było im dane je obejrzeć.
Kolejnym etapem realizacji porozumienia był pobyt
przedstawicieli Sądeckiej Rady Seniorów i Pełnomocnika Prezydenta Nowego Sącza d.s. Społecznych Marty
Mordarskiej w Chorzowie w dniu 14 kwietnia b.r. Celem
spotkania było zapoznanie się z działaniami w zakresie
opieki zdrowotnej nad seniorami. Delegacja z Nowego
Maria Baran
Przewodnicząca Sądeckiej Rady Seniorów
ROZWÓJ NOWOSĄDECKIEJ KARTY SENIORA
jącym lub zameldowanym na pobyt czasowy w Nowym
Sączu uzyskanie (w uzasadnionych przypadkach) Nowosądeckiej Karty Seniora.
Program Nowosądeckiej Karty Seniora wprowadzony od 1 września 2014r. w Nowym Sączu jest dalej
rozwijany dzięki współpracy Sądeckiej Rady Seniorów
z Prezydentem i Urzędem Miasta Nowego Sącza oraz
partnerami programu. Na początku lutego br. w Urzędzie Miasta odbyło się spotkanie Rady z zaproszonymi
przedstawicielami partnerów (w tym czasie było ich 27)
Nowosądeckiej Karty Seniora oraz przedstawicielami
innych instytucji, firm i zrzeszeń. W trakcie spotkania
omówione zostały dotychczasowe działania w ramach
karty, możliwości dalszego rozwijania systemu promocji, ulg i rabatów oferowanych seniorom przez samorząd
miasta oraz przez partnerów. Na spotkaniu wręczono
Partnerom Nowosądeckiej Karty Seniora podziękowania Prezydenta Miasta i Sądeckiej Rady Seniorów za ich
aktywne włączenie się w politykę senioralną realizowaną w Nowym Sączu. Warto zaznaczyć, że uczestniczący
w spotkaniu gorąco zachęcali do korzystania przez beneficjentów Karty z oferowanych przez firmy i zakłady
produktów i usług po promocyjnych cenach.
Ponadto Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji posiadaczom karty oferuje: - bezpłatne korzystanie przez
1 godzinę z krytej pływalni w godzinach od 6 do 15–tej
od poniedziałku do piątku, - wejścia na pływalnię
od godz. 15-tej od poniedziałku do piątku oraz w soboty
i niedziele za odpłatnością 50% biletu ulgowego tj. 4 zł.
Dotychczas Nowosądecką Kartę Seniora pozyskało ponad 1900 starszych mieszkańców Nowego Sącza. Bilety seniora ( półroczne w cenie 60 złotych oraz roczne
w cenie 100 złotych) wykupiło ponad 600 seniorów.
W programie uczestniczy obecnie 40 partnerów – są to
firmy nie tylko z Nowego Sącza, ale z wielu miejscowości w Polsce. Wykaz uczestników Nowosądeckiej Karty
Seniora oraz wszelkie informacje dotyczące tego programu znajdują się na oficjalnej stronie internetowej Miasta
Nowego Sącza w zakładce www.seniorzy.nowysacz.pl,
a także można je uzyskać w wydziałach Urzędu.
Realizując oczekiwania starszych mieszkańców przekazywane za pośrednictwem Sądeckiej Rady Seniorów,
uwzględniając wypracowane uzgodnienia z partnerami
Karty Pan Prezydent Nowego Sącza zawnioskował do
Rady Miasta Nowego Sącza o wprowadzenie zmian do
regulaminu Nowosądeckiej Karty Seniora. I tak uchwałą
z 21 kwietnia 2015r. wprowadzono korzystne dla seniorów nowosądeckich ustalenia, a mianowicie: - obniżony
został wiek osób starszych uprawniający do uzyskania
karty z 65+ na 60+, - umożliwiono osobom, które nie są
na stałe zameldowane w Nowym Sączu lecz zamieszku-
Aktualny pozostaje wniosek starszego pokolenia dotyczący wprowadzenia bezpłatnych przejazdów środkami
MPK dla osób w wieku 70+ oraz ewentualne uprawnienie do nabywania „biletu seniora” osób w wieku emerytalnym tj. 67+. Starania o realizację tego wniosku przez
władze Miasta i kierownictwo MPK ciągle stanowią
priorytetowe zadanie Sądeckiej Rady Seniorów.
Maria Baran
Przewodnicząca Sądeckiej Rady Seniorów
20
PAMIĘĆ JAK MOTYL KRUCHA I ULOTNA...
Rozmowa z Barbarą Paluchową - artystą -plastykiem, poetką, animatorką kultury, redaktorem pisma „Znad
Popradu”, wychodzącego od 16 lat w Piwnicznej-Zdroju.
W niedzielne, przedwiosenne, słoneczne południe
siedzimy w „Pijalni Artystycznej” w Piwnicznej-Zdroju
i z wielką przyjemnością słuchamy opowieści p. Barbary
Paluchowej, pomysłodawczyni Benefisu wybitnej aktorki Danuty Szafarskiej, wywodzącej się z tej ziemi, której
imię nosi miejscowy Dom Kultury.
W 2000r. na 85 urodziny zaproszono Aktorkę do Piwnicznej-Zdroju. Drogę do „Pijalni Artystycznej” odbyła
pięknie udekorowaną dorożką, w asyście kapeli cygańskiej ze Słowacji i towarzystwie aktorów - przyjaciół:
Hanki Bielickiej, Marty Lipińskiej i Krzysztofa Kowalewskiego.
Była to okazja do snucia wspomnień o dzieciństwie spędzonym w Kosarzyskach, gdzie ojciec założył pierwszą
szkołę, w której uczyła również jej matka, a mała Danusia bawiła się z miejscowymi dziećmi koło folusza
i tartaku.
Fot. Archiwum autorki
Danuta Szaflarska i Barbara Paluchowa
Po śmierci ojca zamieszkała wraz z matką i bratem
w Nowym Sączu i tutaj jej talenty aktorskie odkrył Bolesław Barbacki.
czerpać energię, radość życia i optymizm. Często powtarza: „Rano, jak się budzę, w łóżku rozciągam się i mówię do siebie dziesięć razy - Danusiu nic Cię nie boli i wtedy dopiero wstaję. Wszelkie zmartwienia i niepokoje
wyrzucam ze swej świadomości i zapewniam samą siebie, że wszystko będzie dobrze”.
Podziękowanie za uroczystości zorganizowane na Jej
cześć przysłała w formie wierszowanej.
Moja najmilsza Redakcjo ZP („Znad Popradu”)
Wierszyk jest śliczny
kwiatki pachnące,
Poziomki słodkie
I ta góralska nuta!
Dziękuję! Dziękuję! Dziękuję!
Kochająca Was Danuta!
Taka filozofia życiowa bardzo przypadła do gustu p. Barbarze. Urodzona w górach Beskidu Niskiego, we wsi
Kobylanka dzieciństwo miała, jak wspomina „sielskie,
anielskie”. Babcia kazała jej wczesnym rankiem biegać
boso po rosie, a potem podawała gorące mleko.
Fascynowała ją codzienność wiejskiego życia, a młócący
zboże cepami dziadek, w złotym kurzu prześwietlonym
promieniami słonecznymi, jawił się przyszłej artystce
jako „skrzydlaty anioł”.
Drogie Moje Dziewczyny!
przyjadę dopiero w połowie lipca, bo 7-go mam operację
oka, a to dlatego, żebym Was lepiej widziała.
Całuję serdecznie Danuta
Po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego w Krynicy
i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (architektura
wnętrz i rzeźba architektoniczna) zrezygnowała z zaproponowanej asystentury w ASP, aby wraz z mężem,
lekarzem-pediatrą, zamieszkać w Piwnicznej-Zdroju
(1968r). Po latach, w piosence dla miasta na Jubileusz
660-lecia pt. „PIWNICZNA” tak uzasadnia swą decyzję:
„Wszyscy chcą uciekać z małego miasteczka,
bo cisza i nuda jak dwa razy dwa.
Inni uciekają do małego miasteczka,
z wielkich miast uciekają, tak jak kiedyś ja.
To za sprawą p. Barbary cały rok 2015 jest poświęcony
osiągnięciom aktorskim, obchodzącej stulecie urodzin
Pierwszej Damy polskiego filmu. Zorganizowano wiele prelekcji, wystaw fotosów oraz projekcji filmów z Jej
udziałem.
Wspomniany wcześniej Benefis odbył sie 15 lat temu
i był początkiem trwającej do dziś przyjaźni obydwu
Pań, podtrzymywanej przez osobiste kontakty, a szczególnie przez długie rozmowy telefoniczne. Z racji swego
wieku Aktorka udziela p. Barbarze rad: jak żyć, z czego
21
Widać, że często jest czytany. To bardzo dobry zwyczaj
powoli przyjmujący się w Polsce, aby w kawiarniach
znajdowały się albumy, tomiki poezji, powieści.
Bo w Piwnicznej Poprad za jodłową bramą,
kasztanowce w Rynku i źródła w Głębokiem,
w czarnym sicie nocy gwiazd złote orzechy
na polanach wrzosy fioletowookie”.
Autorka albumu jest też pomysłodawcą Zaduszek Poetyckich i międzynarodowych spotkań poezji i muzyki
gór „Wrzosowisko” oraz konkursu poetyckiego „Sen
o Karpatach”. Piętnastolecie Jej twórczości poetyckiej
uczciła wierszem „O Basi” pisarka i poetka Danuta
Sułkowska:
Tutaj dom stuletni we śnie modrzewiowym
i biała kapliczka z figurynką świętą.
Potok, co od wieków umyka czasowi.
I kochanie, które pachnie dziką miętą.
Tu świątynia lasu w szumie rozmodlenia,
Sarna słońca biegnie przez nieba polanę...
Wrócę z nią o świcie, a może nie wrócę,
Lecz w moim miasteczku na zawsze zostanę.
O BASI
Patrzcie na to zjawisko
z głową „w strof pozłocie”
„Znad Popradu” mknie Basia
lotem pszczelim krętym
i tajemnym. Trafić za Nią
do kwiatów natchnień niełatwo.
Krąży „w świata pasiece”
i miód wierszy wyborny
co rusz na serca leje
czytelników wiernych.
- Niech nam go sto lat daje
albo więcej! - wołam głośno
i śledzę ukradkiem
zawiłe szyfry lotu marzy mi się sukces.
Wędrując tak układam
kwiaty podziwu w bukiet
dla Basi
za Jej „miodne wiersze”.
Barbara Paluchowa związała się z tą ziemią na stałe.
Zawodowo pracowała jako plastyk miejski w Nowym
Sączu. Jednak to stanowisko zlikwidowano z chwilą
ogłoszenia stanu wojennego.
Towarzysząc mężowi, wzywanemu do chorych, mieszkających w odległych przysiółkach, odległych o kilka godzin marszu lub jazdy wozami konnymi, a zimą saniami,
przez wykroty i paryje, p. Barbara poznawała Czarnych
Górali, ich zwyczaje i gwarę, co zaowocowało nie tylko
poezją pisaną w gwarze górali nadpopradzkich i Pogórzan, publicystyką w redagowanym przez nią piśmie.
„Znad Popradu”, ale także pięknym albumem o tej „małej ojczyźnie” pt. „Dar pamięci” - dawni ludzie, rodziny,
dawne domy; wydanie Piwniczna-Zdrój, 2013r.
Przeglądamy opracowanie bogato ilustrowane zdjęciami krajobrazu, domami mieszkalnymi, zabudowaniami
gospodarczymi (często juz nieistniejącymi) i portretami niebanalnych osób. Przesłaniem książki są słowa:
„Pamięć jak motyl krucha i ulotna powraca w cieple
wspomnień”. Egzemplarz znajdujący się w „Pijalni Artystycznej” do dyspozycji gości, jest bardzo zniszczony.
Kiedy p. Basia została babcią, jej literacka wena podążyła w stronę literatury dla dzieci. I tak powstały „Za
co babcia kocha Kraków”, „O kwiatach i Agatce niejadce”, „O Piotrusiu obżarciuchu”. Obecnie pisze książkę
z ilustracjami Kosarzysk „O góralce Anusi i panience
Danusi”, która ukaże się w sprzedaży na Dni Piwnicznej
w lipcu tego roku.
Tytułowa Anusia to góralka, Anna
Porębska z Borawicy, przyjęta na
służbę do szkoły i pełniąca rolę
piastunki Danuty Szaflarskiej.
Do niej przez całe lata Aktorka
przyjeżdżała na wakacje.
Ostatnim pomysłem p. Barbary
Paluchowej jest ozdobienie Domu
Kultury im. Danuty Szaflarskiej
w Piwnicznej-Zdroju muralem,
zrobionym z portretu p. Danuty.
Fot. E. Pachoń
W trakcie wywiadu, od lewej: Barbara Paluchowa, Maria Harcuła, Krystyna Stendera
22
Opracowały: Maria Harcuła,
Elżbieta Pachoń (marzec 2015r.)
a jaka prawdziwa
drobna kobieta
z siłą niepojętą
na życia skale
trwała jak szarotka
całe stulecie
Barbara Paluchowa
PIOSENKA URODZINOWA
Dla Danuty Szaflarskiej
Moje śpiewanie
o bezcennym „Skarbie”
to nie jest jedna
z „Zakazanych piosenek”
uśmiechaj się losie…
nigdy nie „Pora umierać” Legendom
„Jeszcze nie wieczór”
nie czas na „Pokłosie”
w „Żółtym szaliku” „Królowa chmur”
ciepła jak powiew majowego ranka
skromna jak fiołek wysrebrzony rosą
i niepokorna jak kora na sośnie
idzie radosna jak wróble po deszczu
wzbijając krople w słonecznych kałużach
tyle ról i masek
Danuta Szaflarska, Legenda polskiego kina
ukończyła w lutym br.100 lat
Urodziła się w Kosarzyskach dzielnicy Piwnicznej
„O STAROSTO NA MUSZYNIE, TY SIĘ
DOBRZE ZNASZ NA WINIE”
Wkraczamy więc na Zapopradzie, gdzie na wzgórzu
znajdują się pięknie zaprojektowane tzw. „Ogrody sensoryczne”. Tu najważniejsza jest dla nas wieża widokowa, z której szczytu roztacza się widok na miasto
i okalające góry. Widzimy rozliczne atrakcje turystyczne
i rekreacyjne od ruin XIV-wiecznego zamku począwszy,
poprzez nowoczesne kompleksy sportowe jak kąpieliska,
siłownie, „orliki”, korty, tory, ścieżki i wyciągi, wreszcie
kościół oraz malownicze wieżyczki cerkwi i kapliczek.
Jak mówi starosta sekcji - jesteśmy tu po to, byśmy zobaczyli, że do Muszyny warto przyjechać na krótszy lub
dłuższy pobyt, że atrakcji jest wiele i można je zwiedzać
pieszo, rowerem, samochodem, a nawet rzeką (raffing).
Realizując konsekwentnie plan wycieczek, sekcja geograficzno-przyrodnicza udała sie na wycieczkę do Muszyny. Zwabiona optymistycznymi prognozami pogody
zebrała się dość duża ilość chętnych.
Wybraliśmy przejazd pociągiem, by wykorzystać walory trasy biegnącej urokliwą doliną Popradu. Wprawdzie wiosna wkracza jeszcze nieśmiało, ale dzięki temu
wyraźniej widać bogatą rzeźbę stromizm nadrzecznych
i zboczy górskich. Zobaczyliśmy też stan zaawansowania prac nad budową mostów i kładek, spinających brzegi tej granicznej rzeki.
Chociaż nie uniknęliśmy opóźnienia pociągu, wysiedliśmy wreszcie w Muszynie-Zdroju i skwapliwie udaliśmy
się do najważniejszej skarbnicy wiedzy o tym mieście,
czyli do Muzeum Regionalnego Państwa Muszyńskiego.
Dalej schodzimy serpentynami w dolinę Popradu
ku pijalniom i uśpionym jeszcze „Magicznym Ogrodom”. Zauroczeni otoczeniem snujemy rozważania nad
rozmachem zagospodarowania Muszyny-Zdroju, nakładem sił i środków na wzbogacanie i zabezpieczaniem
na przyszłość różnorodnych form przyrody żywej i martwej oraz tworów ludzkiej kultury.
Kierownik Muzeum wprowadziła nas w historię miejscowości od czasów paleolitu, poprzez wieki sporów
między władcami Polski i Czech, aż do utworzenia
w 1391r. Państwa Muszyńskiego, należącego do klucza
dóbr biskupów krakowskich. Śladem rozwoju handlu
i bujnej przeszłości są piwnice znajdujące sie pod obecnym rynkiem, a i wiersz Jana Kochanowskiego, rozpoczynający się słowami: „O starosto na Muszynie, ty się
dobrze znasz na winie...”. Zdradziła nam również plan
przygotowywania rewitalizacji wspomnianego rynku
w najbliższych latach. Po obejrzeniu zgromadzonych
zbiorów robimy pamiątkowe zdjęcie i udajemy się na
zwiedzanie miasta, rządzonego obecnie przez gospodarnego burmistrza, Jana Golbę.
Po krótkim odpoczynku kierujemy się zadbaną alejką
w stronę centrum. Niestety, mijane po drodze pijalnie
Antoni, Wanda i Milusia są zamknięte. Zmierzamy przez
rynek do okazałej cukierni „Szarotka”, gdzie zaspakajamy pragnienie spotęgowane spacerem na słońcu i wietrze. Żegnani wylewnymi podziękowaniami, opuszczamy lokal, by udać sie w drogę powrotną.
Maria Kozik
23
DWÓR MARSÓW
W ten lutowy dzień mgły spowiły góry Beskidu Sądeckiego i Wyspowego. Z obniżonych chmur spływały
na nas wprawdzie nie ulewne, ale nieprzerwane porcje drobnego deszczu. Pojazdy ostrożnie zanurzały się
w bieli mgły, zalegającej nad krętą szosą Wysokiego
i Kaniny. My zaś tylko oczyma wyobraźni lokalizowaliśmy hen, tam, gdzieś daleko z lewej obraz łańcucha Tatr,
nie mając nadziei, by szczyty Beskidu Wyspowego odsłoniły tego dnia swoje surowe kształty, a w dole ukazała
się panorama Limanowej, będącej naszym celem.
oraz handlowy (jarmarki bydła), zyskujący w 1854r.
prawa powiatu, wzbogacony następnie jedynym, ale dużym obiektem przemysłowym, tj. rafinerią ropy naftowej
w Sowlinach. W nowszej historii zapisały się bitwy
I wojny światowej (cmentarze), tragiczne losy limanowskich Żydów i działania oddziałów partyzanckich w czasie II wojny światowej, by w 1972r. odnotować zdobycie
przez Limanową Krajowego Mistrza Gospodarności. Poznaliśmy ważne dla miasta, związane z różnymi dziedzinami nazwiska, np.: z aptekarstwem, fotografią i sztuką.
Zbiórka uczestników ustalona została na rynku miasta
więc niebawem zostaliśmy gościnnie przyjęci w podziemiach, znajdującego się blisko zmodernizowanego
budynku, w kształcie rotundy, mieszczącego Powiatowe
Centrum Informacji Turystycznej w Limanowej. Uprzejme pracownice zapoznały nas z procesem powstania tej
placówki, jak również jej bieżącym wkładem w rozwój
kulturalny miasta, podtrzymaniem folkloru, a w szczególności w organizowanie opartego na dobrze zagospodarowanej bazie turystycznej i rekreacyjnej, ruchu turystycznego w Beskidzie Wyspowym i przylegających
okolicach.
Opuszczamy gościnne Muzeum, by udać się z przewodnikiem w kierunku Rynku, a zwłaszcza dominującego
w centrum zespołu Bazyliki i Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej, otoczonego współczesnymi urządzeniami
i zabudowaniami administracyjno-odpustowymi. Zadziwia nas ogrom kosztów organizacyjnych i finansowych,
związanych z tworzeniem tak wielkiego ośrodka kultu
religijnego. Pracowity przewodnik byłby pewnie jeszcze
długo swym tajemniczym głosem roztaczał przed nami
szczegóły pomysłów budowy i wyposażenia tak ważnego obiektu, ale przenikliwe zimno w murach, a deszcz
na zewnątrz zmuszały nas do aktywnego poszukiwania
miejsca na rozgrzewkę. Skierowani zostaliśmy do restauracji Stary Browar. Skąpo oświetlone stylowe wnętrza przyjęły nas ciepłem. Wraz z uprzejmą obsługą i dobrą kuchnią uczyniły atmosferę przyjazną i zachęciły do
ponownego przyjazdu. Zamówimy wtedy lepszą pogodę,
tak, aby zobaczyć miasto na tle „wyspowego” krajobrazu, z perspektywy, w jego planie urbanistycznym wraz ze
starymi i nowymi obiektami godnymi uwagi.
Zgodnie z planem udaliśmy się następnie do Muzeum
regionalnego Ziemi Limanowskiej, mieszczącego się
w zabytkowym starym dworze Marsów, otoczonym wiekowym parkiem. Oczekujący nas przewodnicy nie szczędzili czasu i wysiłku, by nie uronić nic z historii dawniejszej i bliższej miasta wraz z przyległościami. Kreślili
obraz małego grodu założonego w 1565r., funkcjonującego w następnych wiekach jako ośrodek rzemieślniczy
Maria Kozik
Fot. W. Szwenik
24
WIERZĘ, ŻE KAŻDY TALENT TO DAR
OD STWÓRCY
Z MAŁGORZATĄ OGORZAŁY ROZMAWIA IRENA CEPIELIK
Poetka, plastyk, fotografik - takie określenia zawiera informacja z wernisażu Pani wystawy fotografii
„Oko losu”, która miała miejsce w Korzennej. Zacznijmy od fotografowania. Proszę mnie poprawić, jeśli się
mylę. Ten talent odkryła Pani u siebie po ukończeniu kursu fotograficznego w Starym Sączu?
Rzeczywiście, moja fascynacja fotografią zaczęła się
w Starym Sączu. Za namową fotografów: Bogdana
Kiwaka i Andrzeja Ramsa trafiłam na trzymiesięczne
warsztaty fotograficzne, które zorganizowali i prowadzili
w ramach II Festiwalu Fotografii Widzi się w 2006 roku
w obecnej Galerii pod Piątką. Bogdan Kiwak pożyczył
mi nawet lustrzankę analogową Zenit, bo takiego aparatu nie miałam, a była niezbędna do nauczenia się podstaw fotografii. Wszyscy „świeżo upieczeni fotograficy”
mogli na zakończenie kursu wziąć udział w konkursie.
Okazało się, że trzy moje prace ze starosądeckich plenerów otrzymały równorzędne pierwsze miejsce. Potem
przyszły kolejne nagrody: w Ogólnopolskim Konkursie
Fotograficznym w Warszawie w 2007 roku i Krakowiew 2010.
Poezję uprawia Pani od 2006 roku. Zaczęło się od
wyróżnienia w Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim
„Nasz czas” i druku wierszy w Almanachu poetyckim „Błękitny gotyk słowa”. Dzisiaj jest Pani znana
nie tylko z publikowanych w różnych czasopismach
(także Biuletynie SUTW) wierszy, ale też jako autorka tomiku poetyckiego „Drzewo”, wydanego w 2010
roku. Czy w tym przypadku też był jakiś konkretny
impuls?
Fot. Archiwum autorki
Małgorzata Dorota Ogorzały
czy tak wszechstronne uzdolnienia wyniosła Pani
w genach rodzinnych, czy też można je samodzielnie
wykształcić?
Wierzę, że każdy talent to dar od Stwórcy. Można je
kształcić w szkołach artystycznych lub rozwijać w samodoskonaleniu pod warunkiem, że się je ma. Jak dokładnie należy to robić, nie odważę się radzić. Każdy,
jak sądzę, ma własny pomysł na swoją życiową drogę
twórczą. Ja na przykład ukończyłam w ESKK w Poznaniu Akademię Rysunku, kiedy już od dawna malowałam.
Ukończenie tego kursu rozszerzyło jednak moją wiedzę
z historii sztuki i wzbogaciło mój warsztat plastyczny.
Co do genów, mogłam oddziedziczyć po mamie ciepły
i nastrojowy alt. Nasze barwy głosu rzeczywiście są bardzo podobne.
Patrząc wstecz, muszę przyznać, że na moją wyobraźnię
znaczący wpływ wywierali ludzie o silnej osobowości
twórczej. Poetycką strunę poruszyła we mnie piwniczańska poetka, Wanda Łomnicka - Dulak. Jej wierszy o Piwnicznej słuchałam na spotkaniu sekcji kulturoznawstwa
SUTW, na które pojechaliśmy do tamtejszego Muzeum
Regionalnego. Po tych zajęciach postanowiłam spróbować pisać i tak się to niespodziewanie zaczęło…
Brałam udział w Ogólnopolskich Konkursach Poetyckich w Piwnicznej-Zdroju, Tychach, Limanowej, Krakowie, Jastrzębiu-Zdroju i Mszanie Dolnej. Wszędzie
zostałam wyróżniona i nagrodzona.
Była Pani słuchaczem UTW już w roku 2005/6, pracując w radzie programowej sekcji kulturoznawstwa.
Sytuacja powtarza się także w tym roku. Czy może
Pani powiedzieć, że są to zajęcia służące rozbudzaniu
lub rozwijaniu talentów?
Malarstwo, grafika, rysunek to trzeci wykryty u Pani
talent. Ja miałam okazję poznać, podczas wspólnych
uniwersyteckich zajęć, czwarty: piękny głos i doskonały słuch. Nasi czytelnicy pewnie chcieliby wiedzieć,
Uważam, że nauka - niezależnie od wieku - zawsze przy25
Sztuk Pięknych w Nowym Sączu, w MOK-u. Jest
w naszym gronie obecnie wiele osób, które nie miały
możliwości w nich uczestniczyć. Jest jakaś nadzieja,
że zechce Pani zaprezentować swój dorobek także
obecnym członkom?
nosi wymierne korzyści. Zajęcia uniwersyteckie nie tylko rozbudzają talenty, co widać choćby na moim przykładzie, ale i rozwijają pasje osób uzdolnionych. Patrząc
na różne występy artystyczne czy wystawy prac słuchaczy, widzimy, jak wiele osób potrafi pięknie śpiewać, recytować, wykonywać różne arcydzieła. Wystarczy tylko
znaleźć dla siebie właściwe miejsce.
Jestem otwarta na taką propozycję, pewnie jednak nie
uda się tego zrobić w tym roku akademickim, bo on już
dobiega końca. Mam zamiar zapisać się także na rok następny, więc nic nie stoi na przeszkodzie, żebym przygotowała jesienne spotkanie z moim dorobkiem.
Przed laty przygotowała Pani dla koleżanek i kolegów z sekcji prezentację swojego dorobku. Była także możliwość obejrzenia Pani prac w Towarzystwie
Dziękuję za rozmowę
II OGOLNOPOLSKA ZIMOWA SENIORIADA
W RABCE-ZDROJU 2-3 MARCA 2015
Krzysztof Faber i Prezes Ogólnopolskiej Federacji UTW,
Wiesława Borczyk.
Do Rabki-Zdroju przyjechali zawodnicy i kibice,
reprezentujący 19 UTW, wśród nich byli reprezentanci
odległego Wejherowa, a międzynarodowego charakteru
dodała ekipa z Wiednia. Drużynie zawodników i kibiców SUTW przewodził, podobnie jak w ubiegłym roku,
Adam Szczepanik.
Sztafeta złożona z rabczańskich biegaczy i maratończyków rozpaliła znicz – symbol Senioriady, a następnie
wypowiedziano tradycyjną formułkę i ogłoszono początek zmagań. Inaugurację uświetnił występ cheerleaderek
z Lublina.
Pogoda sprawiła wszystkim miłą niespodziankę,
gdyż w noc poprzedzającą zawody spadł śnieg i Senioriada stała się zimowa nie tylko z daty, ale też ze scenerii
zimowej.
Rywalizacje odbywały się w kilku miejscach i tak:
• biegi narciarskie – w Parku Zdrojowym
• kręgle curlingowe i rzuty śnieżkami – na Lodowisku
Miejskim
O godz. 10.00 w Amfiteatrze Miejskim odbyła się Inauguracja. Wkraczające do Amfiteatru rozśpiewane
delegacje z transparentami, wyróżniające się często
kolorowymi elementami stroju / Nowy Sącz z żółtymi
szarfami/ witali gospodarze oraz Patroni Honorowi: burmistrz Rabki-Zdroju, Ewa Przybyło, starosta nowotarski
• turniej szachowy i bridżowy – w Świetlicy Mieszkaniowej
• Nordick Walkinkg – na ulicach Rabki i na trasie
na Maciejową
W
pięknym
miejscu na wyciągu narciarskim
„U Żura” w Chabówce, rozegrano
slalom gigant oraz
zjazd na dętkach.
Stok był świetnie
przygotowany, nachylenie w sam raz
dla seniorów, nie,
nie, nie, to nie była
ośla łączka, ale też
nie bardzo stromy
zjazd.
Fot. T. Legutko
Drużyna Sądeckiego UTW z Kapitanem Adamem Szczepanikiem
26
SUTW zajął w punktacji drużynowej VI miejsce,
czyli przeskoczyliśmy „w górę” o 2 pozycje w stosunku
do roku ubiegłego.
Wśród kibiców, których na stoku było bardzo dużo
i startujących, panowała miła atmosfera, ale duch walki
przejawiał się wśród zawodników. Słoneczna aura również sprzyjała tej miłej atmosferze. Wszystkim przyświecało hasło: „Chcesz być szczęśliwym, jedna jest rada:
jest nią Zimowa Senioriada”, które zwyciężyło w konkursie na hasło będące jedną z konkurencji Nordic Walking.
Zwycięzcą okazał się UTW Gliwice, 2-gie miejsce
zajął UTW Rabka-Zdrój, 3-cie miejsce UTW Rzeszów.
Jeszcze tylko sesja zdjęciowa i II Zimowa Senioriada została zakończona.
Nadrzędnym celem imprezy była integracja studentów
UTW i promocja aktywnego stylu życia wśród seniorów.
Nasza reprezentantka Zosia SUS stanęła na „pudle”
i odebrała brązowy medal w slalomie gigancie. Nieskromnie zaznaczę, że na ten sukces miał wpływ gorący
doping kibiców SUTW.
Towarzysząc w imprezie i obserwując startujących
seniorów, mogę stwierdzić, że cel został osiągnięty.
Krystyna Nosal
Po południu wszyscy uczestnicy spotkali się ponownie w Amfiteatrze, gdzie ogłoszono wyniki drużynowe, a burmistrz, Ewa Przybyło wręczyła statuetki
i gratulowała osiągniętych wyników.
Członek Zarządu Sądeckiego UTW
III MARSZ NORDIC WALKING
STUDENTÓW UTW 2015
9 maja 2015 (sobota) o godz. 11:00 miała miejsce wspólna ogólnopolska akcja III Marsz Nordic Walking Studentów UTW 2015.
Organizatorem akcji było Stowarzyszenie „Akademia
Złotego Wieku” - Uniwersytet Trzeciego Wieku w Wejherowie wraz z Polską Federacją Nordic Walking, Akademią Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.
Patronat honorowy nad Marszem objął Władysław Kosiniak-Kamysz – Minister Pracy i Polityki Społecznej.
Celem akcji było: zachęcanie studentów UTW do aktywności sportowej, integracja środowiska studenckiego oraz
promocja czynnego spędzania wolnego czasu.
Sądecki Marsz poprowadziła Elżbieta Kędzior, instruktorka nordic walking przy współpracy p. Michała.
Fot. J. Banach
Uczestnicy Marszu Nordic Walking z instruktorem Ekżbietą Kędzior
OGÓLNOPOLSKA FEDERACJA STOWARZYSZEŃ UTW DOŁĄCZYŁA DO GRONA
PARTNERÓW KRAJOWEGO INSTYTUTU GOSPODARKI SENIORALNEJ
Ogólnopolska Federacja Stowarzyszeń UTW dołączyła do grona partnerów Fundacji Krajowy Instytut Gospodarki
Senioralnej - organizacji integrującej uczestników branży usług senioralnych: przedstawicieli władz centralnych
i samorządowych, organizacji senioralnych, inwestorów oraz ośrodków badań społecznych. Misją Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej jest stworzenie warunków, aby gospodarka senioralna stała się stymulatorem innowacyjności. Instytut na bieżąco analizuje nowe i istniejące inwestycje w usługi senioralne, domy opieki, systemy
finansowania, jak również rozwiązania systemowe. Fundacja przygotowuje również własne rekomendacje zmian
w prawie, definiuje i wskazuje źródła finansowania, zarówno dla inwestorów, usługodawców, jak i dla samych
seniorów.
Więcej informacji o Krajowym Instytucie Gospodarki Senioralnej znajduje się: http://kigs.org.pl/
27
WARTO WIEDZIEĆ
• wsparcie strategii i działań zwiększających uczestnictwo w edukacji dorosłych
• zwiększenie świadomości na temat znaczenia edukacji dorosłych
PLATFORMA EPALE
W październiku 2014 roku uruchomiona została platforma EPALE – jest to pierwsza ogólnoeuropejska wielojęzyczna platforma internetowa skierowana do specjalistów w obszarze uczenia się dorosłych. EPALE skupia
się na pięciu głównych tematach dotyczących edukacji
dorosłych: wsparcie osoby uczącej się, środowisko uczenia się, umiejętności życiowe, jakość oraz polityki, strategie i finansowanie.
Poradniki Tworzenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku krok po kroku oraz Zarządzanie Uniwersytetem Trzeciego Wieku - krok po kroku opracowane i wydane przez
Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń UTW, w ramach
projektu „Akademia Lidera UTW”, dofinansowanego
z Rządowego Programu na Rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2012-2013 (ASOS), zostały
zamieszczone na Platformie EPALE Komisji Europejskiej. http://ec.europa.eu/epale/pl/resource-centre
Platforma jest bezpłatna i ogólnodostępna. Powstała
w celu stworzenia interaktywnej społeczności specjalistów w zakresie uczenia się dorosłych, rozwoju kadry
edukacji dorosłych.
To wielkie wyróżnienie zarówno dla Ogólnopolskiej
Federacji Stowarzyszeń UTW, jak i autorów: Wiesławy
Borczyk, Marioli Pękali-Piekarskiej, Daniela Jachimowicza i Wojciecha Nalepy oraz recenzentki ww. poradników prof. Zdzisławy Zacłony.
Platforma ma na celu m.in.:
• umożliwienie nawiązywania kontaktów i wymiany
informacji między specjalistami/ekspertami i organizacjami w Europie
• wsparcie rozwoju organizacji i kompetencji kadry
edukacji dorosłych
• poprawa jakości uczenia się dorosłych w Europie
Serdecznie zachęcam do korzystania z platformy!
W razie pytań i wątpliwości jestem do Państwa dyspozycji.
Mariola Pękala-Piekarska
Ambasador EPALE
EDUKACYJNA GMINA MAŁOPOLSKI 2014
Gmina Korzenna, organizator Majówki na Bukowcu, Jarmarku, akcji Odblaskowa szkoła oraz licznych konkursów
i warsztatów, została Edukacyjną Gminą Małopolski 2014. Drugie miejsce zajęła gmina Maków Podhalański
za projekty realizowane przez Uniwersytet III Wieku, a trzecie – gmina Ropa za działalność Uniwersytetu
III Wieku we wsi Ropa. Tytuł Edukacyjnego Powiatu Małopolski 2014 otrzymał powiat gorlicki. Podczas gali,
która odbyła się 18.marca 2015r. w krakowskim Muzeum Lotnictwa Polskiego, nagrody wszystkim wyróżnionym
gminom przekazał wicemarszałek Województwa Małopolskiego Stanisław Sorys.
KONFERENCJA „PERSPEKTYWA 2020. CYFROWE KOMPETENCJE
WARUNKIEM ROZWOJU POLSKI”
Aktywizacja cyfrowa i podnoszenie jakości życia osób starszych, rola samorządów lokalnych w przeciwdziałaniu wykluczeniu cyfrowemu, fundusze UE na cyfryzację w latach 2014-2020, a także możliwość udziału partnerów lokalnych
w ogólnopolskim projekcie edukacji cyfrowej dorosłych Latarnicy Polski Cyfrowej 2020, organizowanym przez Stowarzyszenie Miasta w Internecie, w ramach kontynuacji projektu Polska Cyfrowa Równych Szans, to główne tematy konferencji Perspektywa 2020: Cyfrowe kompetencje warunkiem rozwoju Polski, która miała miejsce 15 kwietnia 2015 roku
w Warszawie.
O aktywności dorosłych Polaków w cyfrowym świecie w aspekcie społecznym, zdrowotnym i ekonomicznym dyskutowali: Michał Szczerba – przewodniczący Komisji Polityki Senioralnej Sejmu RP; Mieczysław Augustyn - senator RP, przewodniczący Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej Senatu RP; Wiesława Borczyk - prezes Ogólnopolskiej
Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku oraz Grzegorz Dudzik - burmistrz Gminy Zielonka.
Inicjatywa Latarników Polski Cyfrowej, którą wspiera resort administracji i cyfryzacji . Wolontariusze projektu, zwani
Latarnikami Polski Cyfrowej, koncentrują się głównie na pokoleniu 50+. Niezwykle cenne jest, że pracują oni przede
wszystkim w swych lokalnych środowiskach, często małych miejscowościach i wsiach.
https://mac.gov.pl/aktualnosci/minister-andrzej-halicki-na-konferencji-perspektywa-2020-cyfrowe-kompetencjewarunkiem
28
KALENDARIUM
WRZESIEŃ 2014- STYCZEŃ 2015 R.
Wrzesień 2014r.
1-4.09.2014r. -. Grupa 60-osobowa słuchaczy SUTW
wzięła udział w badaniach naukowych PWSZ „Badanie
czynników ryzyka upadków u osób w wieku 65-80 lat.”
- 4 grupy po 15 osób, II tura.
1-2.09.2014r. - Na zaproszenie Organizatorów Forum III
Wieku: Sądeckiego UTW oraz Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW, przyjechali do Nowego Sącza
liderzy ukraińskich organizacji pozarządowych z Lwowa, Zaporoża oraz Stryja. Goście wraz ze słuchaczami
Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w dniach 1-2
września uczestniczyli w warsztatach obywatelskich,
prowadzonych przez mec. Wojciecha Nalepę. Uczestniczyli również w spotkaniach z władzami Miasta Nowego Sącza i Starostwa Powiatowego. W kolejnych dniach
byli uczestnikami Forum III Wieku.
3.09.2014r. - Uroczysta inauguracja Forum III Wieku
w Miejskim Ośrodku Kultury w Nowym Sączu. Otwarcia dokonała Wiesława Borczyk, Prezes Ogólnopolskiej
Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego Wieku oraz Mariola Pękala-Piekarska, Wiceprezes Stowarzyszenia Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku w Nowym Sączu. Na Ziemi Sądeckiej gości powitali także:
Ryszard Nowak, Prezydent Miasta Nowego Sącza oraz
Jan Golonka, Starosta Nowosądecki.
W trakcie debaty „Polityka senioralna w Polsce wyzwaniem XXI wieku” Minister, Władysław Kosiniak-Kamysz stwierdził: „Jest całościowa polityka senioralna.
Będą centra SENIOR WIGOR”.
Ministe,r Władysław Kosiniak - Kamysz został uhonorowany tytułem: „Osobowość Forum III Wieku 2014”.
Okolicznościowy grawerton wręczyły Wiesława Borczyk, Prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń
Uniwersytetów Trzeciego Wieku oraz Mariola Pękala-Piekarska, Wiceprezes Stowarzyszenia Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku.
Konferencja prasowa z gośćmi Forum III Wieku przeprowadzona została m.in. przez dziennikarzy obywatelskich Sądeckiego UTW.
4.09.2014r. -Forum III Wieku na XXIV Forum Ekonomicznym w Krynicy-Zdroju.
Udział uczestników Forum III Wieku w Sesji Plenarnej,
rozpoczynającej i kończącej oraz panelach XXIV Forum
Ekonomicznego, jak również w panelach zorganizowanych i dotyczących problematyki seniorów: I panel: „Seniorzy w społeczeństwie obywatelskim - 25 lat wolności”, II panel: „Ekonomia przyjazna seniorom. Srebrna
gospodarka.”
5.09.2014r. - Sesja Plenarna Forum III Wieku odbyła się
w Miasteczku Galicyjskim w Nowym Sączu. W progra-
mie m.in. przewidziano: Wykład: „Zaangażowanie organizacji seniorskich (Age Platform Europe) w poprawę
jakości życia seniorów.”
Panel I: „Aktywne starzenie się społeczeństwa, jak wykorzystać potencjał osób starszych.”
Panel II: „Regionalne Forum UTW - Dobre praktyki
w kształtowaniu polityki senioralnej w Małopolsce.”
-Omówienie wyników projektów Eurean Minimum INCAM NETWORK. Prezentacja multimedialna Województwo Małopolskie zaprasza.- Prezentacja programu
Erasmus+. Warsztaty: Akademia Liderów Małopolskich
UTW.
Szczegóły: www.forumtrzeciegowieku.pl i Biuletynie
SUTW nr 41
5.09.2014r. -W Miejskim Ośrodku Kultury w Nowym
Sączu odbył się uroczysty koncert Zespołu Regionalnego
„SĄDECZANIE”, dedykowany uczestnikom i gościom
Forum III Wieku „Piękna jest sądecka ziemia”. Sponsorem koncertu był Prezydent Miasta Nowego Sącza,
Ryszard Nowak.
6.09.2014r. - Podsumowanie Forum III Wieku - wyjazd
uczestników.
19.09.2014r. - W Krakowie, w Wilii Decjusza, odbyło
się II posiedzenie Małopolskiej Rady ds. Polityki Senioralnej, które otworzył Przewodniczący Rady, Wicemarszałek Wojciech Kozak.
W programie posiedzenia przedstawiono m.in.: „Podsumowanie Forum III Wieku w Krynicy-Zdroju i Nowym Sączu” – Wiesława Borczyk, Członek Rady, Prezes
Ogólnopolskiej Federacji UTW i Sądeckiego UTW.
„Rady Seniorów na szczeblu gminnym” – Przedstawicielki Sądeckiej Rady Seniorów w Nowym Sączu - Maria
Baran i Tarnowskiej Rady Seniorów - Ludwika Gawron.
Obrady zakończyły się podjęciem ustaleń i rekomendacji we wszystkich przedstawianych obszarach, a także
przyjęciem założeń w zakresie dalszego funkcjonowania
Rady i sposobu jej pracy.
19.09.2014r. - Komisja Europejska podsumowała Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności
Międzypokoleniowej 2012 w krajach UE.
23.09.2014r. - Spotkanie Zarządu Stowarzyszenia, główny temat; inauguracja roku akademickiego 2014/2015r.
24.09.2014r. - Echa standaryzacji UTW - Laureatką nagrody im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii muzyka
została Anna Jędrychowska za „doprowadzenie do uzyskania Złotego Certyfikatu Profesjonalny UTW w 2013r.
przez Warszawski UTW im. F. Chopina - w dziesięciolecie istnienia placówki”.
29.09.2014r. - Zostaje wydany nr 41 kwartalnika:
29
Specjalistycznego w Nowym Sączu.
29.10.2014r. -W Warszawie (Pałac Prymasowski) odbył
się pierwszy w Polsce Kongres Gospodarki Senioralnej.
Gospodarzami Kongresu byli Marzena Rudnicka, prezes
Krajowego Instytutu Gospodarki Senioralnej i Robert
Gwiazdowski, prezydent Centrum im. Adama Smitha.
Kongres był objęty patronatami honorowymi Ministerstwa Gospodarki oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Związek Miast Polskich i Wojewoda Opolski
także objęli patronatami pierwszy Kongres Gospodarki
Senioralnej. W Kongresie wzięło udział blisko 200 osób
– gości i panelistów – z całej Polski i zagranicy. Wiesława Borczyk, Prezes Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW i Sądeckiego UTW reprezentowała środowiska seniorskie.
Listopad 2014r.
5.11.2014r. - Sądecki UTW zgłosił „Opis dobrej praktyki” do Złotej Księgi Dobrych Praktyk na Rzecz Społecznego Uczestnictwa Osób Starszych w Biurze Rzecznika
Praw Obywatelskich.
Opis dobrej praktyki dotyczący współpracy Sądeckiego
UTW z Instytutem Informatyki PWSZ w Nowym Sączu
i prowadzeniem kursów komputerowych dla seniorów,
słuchaczy UTW.
6.11.2014r. - Wykład audytoryjny:
Obchody Światowego Dnia Osteoporozy - dr n. med.
Ewa Kucharska, Centrum Leczenia Osteoporozy w Krakowie, lek. med. Irena Wieczorek, Osteodex Nowy Sącz.
Występ grupy baletowej „Adagio” z Pałacu Młodzieży
w Nowym Sączu pod kierunkiem Urszuli Baziak.
Występ zespołu teatralnego Sądeckiego UTW pod kierunkiem Jerzego F. Michalaka. Skład zespołu: Maria Baran, Maria Harcuła, Jolanta Kieres, Kazimiera Olszowska, Elżbieta Pachoń, Łucja Ryniewicz, Elżbieta Sojka,
Halina Starzyk, Zofia (Janina) Sus, Anna Warcholik.
11.11.2014r. - Wiesław Wczesny z PTT O/Beskid NS,
zaprosił studentów i sympatyków SUTW na pieszą wycieczkę - trasa na Kuminowiecką Górę.
13.11.2014r. - Wykłady specjalistyczne:
Sekcja kulturoznawstwa – „Cmentarz Sądecki” - Bogusław Kołcz i Piotr Droździk, fotograf.
Sekcja psychologiczna – „Czym jest psychologia humanistyczna” - Piotr Obacz, Instytut Nauk Politycznych
i Studiów Międzynarodowych UJ Kraków.
14.11.2014r. - Zapisy na język angielski oraz warsztaty
komputerowe. Zajęcia odbywały się w grupach o różnym stopniu zaawansowania.
20.11.2014r. - Wykłady specjalistyczne:
Sekcja geograficzno-przyrodnicza – „Perły - łzy bogów”
- dr Ewa Koszowska, Instytut Nauk Geologicznych UJ
Kraków.
Sekcja medyczna i profilaktyki zdrowia – „Onkologia
Biuletyn Sądeckiego UTW, redagowany przez słuchaczy SUTW. Koordynatorem prac jest wiceprezes SUTW,
Jadwiga Banach.
Październik 2014r.
1.10.2014r. - 1 października br. na stronie internetowej
Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania uruchomiony został odrębny dział „Poradnik dla opiekunów
osób starszych”. Jest to informator dla osób, które opiekują się swoimi bliskimi – znajdują się tam informacje
o przysługujących prawach; lista instytucji, do których
można zwracać się o pomoc; wykaz poradni/szpitali
geriatrycznych, porady, artykuły itp. Poradnik będzie
na bieżąco aktualizowany. Poniżej link do strony:
http://www.rownetraktowanie.gov.pl/poradnik-dla-opiekunow-osob-starszych-0
1-2.10.2014r. – Małopolskie Targi Seniora w Nowym
Sączu - zorganizowanie stoiska Sądeckiego UTW, jak
i udział grupy słuchaczy w targach.
9.10.2014r. - Uroczysta inauguracja roku akademickiego 2014/2015 - MCK Sokół, sala im. L. Lipińskiego.
Wykład inauguracyjny wygłosił prof. dr hab. Mikołaj
Spodaryk, Polsko-Amerykański Instytut Pediatrii Wydziału Lekarskiego UJ, „Jak zrozumieć starość”.
Gościem honorowym uroczystości był Starosta Nowosądecki Jan Golonka.
9.10.2014r. -Wyróżnienie „DIAMENTY FARMACJI”
dla Prezes, Wiesławy Borczyk, wręczone przez prezesa
FORUM POLSKIEJ FARMACJI Zbigniewa Witalisa.
13.10.2014r. - W Krakowie, odbył się Małopolski Kongres Zdrowego Starzenia. W wydarzeniu wziął udział
Minister Pracy i Polityki Społecznej, Władysław Kosiniak-Kamysz. W Kongresie uczestniczyli także przedstawiciele Uniwersytetów Trzeciego Wieku z Małopolski
m.in. Wiesława Borczyk, Prezes Zarządu Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Uniwersytetów Trzeciego
Wieku.
16.10.2014r. – Wykłady specjalistyczne:
Sekcja kulturoznawstwa – „Tajemnica węgierskiego manuskryptu”, Magdalena Ponurkiewicz, pisarka;
Sekcja psychologiczna - Konferencja – „Jak wyprzedzić
smutek? O profilaktyce i leczeniu depresji u osób starszych.” Udział wzięli: dr n. med. Krzysztof Walczewski, Maria Wawszczak - psycholog, terapeuta; lek. med.
Anna Szczepanik-Dziadowicz, psychiatra; lek med. Anita Orzeł-Nowak. Konferencja poprowadził prezes Instytutu Łukasiewicza Maciej Zdziarski.
23.10.2013r. - Wykłady specjalistyczne:
Sekcja geograficzno-przyrodnicza – „Mount Everest”,
Zygmunt Berdychowski, przewodniczący Rady Programowo-Naukowej Forum Ekonomicznego.
Sekcja medyczna i profilaktyki zdrowia – „Choroba
zwyrodnieniowa stawów”, lek med. Wojciech Stąporek,
Ordynator O/Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej Szpitala
30
kliniczna” - lek. med. Robert Bakałarz, Ordynator O/Onkologii, szpitala specjalistycznego w Nowym Sączu.
13 i 20.11.2014r. Wybory samorządów sekcji:
Sekcja psychologiczna: Starosta -Jan Królikowski, wicestarosta - Zbigniew Soliński, członek sądu kol. - Wiktor
Czartoryski. Rada Programowa: Maria Jaskierska, Halina Kacprzycka, Maria Kubarek, Jolanta Stafin, Krzysztof
Rundstuk.
Opiekun: Jolana Kieres - Członek Zarządu SUTW.
Sekcja kulturoznawstwa: starosta - Wacław Janik, wicestarosta - Edward Maler, członek sądu kol. - Teresa
Kurzejowska. Rada Programowa : Irena Cepielik, Małgorzata Ogorzały, Maria Ziobro, Barbara Gieroń, Halina
Hejmej, Róża Kulasik.
Opiekun: Elżbieta Pachoń, Członek Zarządu SUTW.
Sekcja geograficzno-przyrodnicza: starosta - Marek
Winiarski, wicestarosta - Władysław Szwenik, członek
sądu kol. - Anna Zygmunt. Rada Programowa : Józef
Migacz, Zofia Pychyrek, Maria Kozik, Ewa Merha,
Elżbieta Hudzik.
Opiekun: Bogumiła Oleksy, Członek Zarządu SUTW.
Sekcja medyczna i profilaktyki zdrowia: starosta - Lucyna Bocheńska - Kuleta, wicestarosta - Tadeusz Legutko,
czł. sądu kol. - Maria Dzieślewska. Rada Programowa:
Leopold Kalarus, Michalina Czapla, Henryka Boratyńska, Danuta Steczyszyn, Janina Bocheńska.
Opiekun: Krystyna Nosal, Członek Zarządu SUTW.
28.11.2014r. - Sekcja Kulturoznawstwa zorganizowała dla słuchaczy SUTW, kolejny wyjazd edukacyjny
do Krakowa. Zwiedzono: Muzeum Mehoffera, Wawel
(komnaty, Katedra i Groby Królewskie), Muzeum Katedralne.
Sekcja kulturoznawstwa organizuje również grupowe
wyjścia na Trans-Operę do MCK „SOKÓŁ”, raz w miesiącu. Odpowiedzialna - Halina Hejmej.
Grudzień 2014r.
7.12.2014r.- Sekcja Kulturoznawstwa Sądeckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku zorganizowała grupowe
wyjście na TRANS OPERĘ „Dziadek do orzechów”,
w Małopolskim Centrum Kultury „SOKÓŁ”.
11.12.2014r. - Wykłady specjalistyczne:
Sekcja kulturoznawstwa – „Angela Merkel Cesarzowa
Europy” - dr hab. Arkadiusz Stempin, Wyższa Szkoła
Europejska im. ks. J. Tischnera..
Sekcja psychologiczna – „Relacje psychologii humanistycznej i filozofii” - Piotr Obacz, Instytut Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UJ Kraków.
Sekcja geograficzno-przyrodnicza – „Opal - król światła” - dr Ewa Koszowska, Instytut Nauk Geologicznych
UJ Kraków.
Sekcja medyczna i profilaktyki zdrowia – „Żywienie ludzi starszych. Program Okinawa” - dr Joanna Chłopicka,
Zakład Bromatologii CM UJ Kraków
11-13.12.2014r.- Centrum Edukacji Międzykulturowej
w Nowym Sączu zaprosiło słuchaczy i sympatyków
SUTW na „Dni Zamenhofa”. Było to wielkie święto języka esperanto, w 155 rocznicę urodzin twórcy języka
esperanto Ludwika Zamenhofa. Święto Esperanta zorganizowały Halina Komar i Jolanta Kieres.
15.12.2014r. - W Sali Kolumnowej Sejmu RP odbyła się III OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA UNIWERSYTETÓW TRZECIEGO WIEKU, pod honorowym patronatem Marszałka Sejmu RP, inaugurująca
obchody 40. lat Ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku
w Polsce (1975-2015). W panelu eksperckim: Dokonania
i wyzwania ruchu UTW w Polsce, wzięli udział: Małgorzata Marcińska, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej, Michał Szczerba, Przewodniczący Sejmowej Komisji Polityki Senioralnej, Mieczysław
Augustyn, Przewodniczący Senackiej Komisji Rodziny,
Polityki Senioralnej i Społecznej, prof. Bolesław Samoliński, Przewodniczący Rady ds. Polityki Senioralnej,
Wiesława Borczyk, Prezes Ogólnopolskiej Federacji
Stowarzyszeń UTW. Moderatorem panelu była Krystyna
Lewkowicz, Prezes Fundacji Ogólnopolskie Porozumienie UTW.
Na zakończenie uczestnicy przyjęli Deklarację Końcową Konferencji oraz program obchodów 40- lecia Ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce. Wszyscy
otrzymali także monografię „40 lat Ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Polsce 1975-2015.”
17.12.2014r. - Zespół teatralny w składzie: Maria Baran, Maria Harcuła, Jolanta Kieres, Kazimiera Olszowska, Elżbieta Pachoń, Łucja Ryniewicz, Elżbieta Sojka,
Halina Starzyk, Zofia (Janina) Sus, Anna Warcholik
Elzbieta Pajor, pod kierunkiem Jerzego F. Michalaka, zaprezentował spektakl pt. „MADONNY” w Małej Galerii
w Nowym Sączu. Scenariusz opracowała Barbara Gieroń, słuchaczka SUTW i jedna z członkiń 10-osobowego
zespołu teatralnego. Reżyserią i stworzeniem oszczędnej
scenografii zajął się Jerzy Michalak.
18.12.2014r. - Wykład audytoryjny – „Bezpieczeństwo
w ruchu drogowym” - Ryszard Ogurek, starszy aspirant
ruchu drogowego, Komenda Miejska Policji w Nowym
Sączu, Justyna Basiaga, Wydział Prewencji.
18.12.2014r.- Zostaje wydany nr 42 kwartalnika Biuletyn
Sądeckiego UTW, redagowany przez słuchaczy SUTW.
20.12.2014r. - Sekcja Kulturoznawstwa zorganizowała
dla Miłośników Opery grupowe wyjście na TRANS-OPERĘ „RIGOLETTO” – Giuseppe Verdi, która odbyła
się w MCK „SOKÓŁ”.
21.12.2014r. - PTT O/Beskid zaprosił studentów i sympatyków SUTW na wycieczkę Nowosądeckie Szlaki
Spacerowe PTT. Szlak nr 1: Trzetrzewinia – Szcząb
(489 m n.p.m), Szlak nr 2: Szcząb – Chełmiec (Ognisko
na trasie).
31
22.12.2014r. - Posiedzenie Zarządu SUTW - podsumowanie roku kalendarzowego 2014.
W grudniu zakończyły sie warsztaty tematyczne i zajęcia ruchowe, realizowane w ramach Rządowego Programu na Rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych
(ok. 40 grup).
Styczeń 2015r.
2.01.2015r. - Nagle i niespodziewanie, choroba i śmierć
wyrwały z naszych szeregów Koleżankę, Leokadię Sławecką. Działała w zarządzie sekcji przyrodniczo-geograficznej, imponowała inwencją w pracach na warsztatach
rękodzieła artystycznego, jako jedna z nielicznych słuchaczek zaangażowała się w wolontariat.
5.01.2015r. -Sekcja Kulturoznawstwa zorganizowała dla
miłośników opery grupowe wyjście na TRANS-OPERĘ
„NAPÓJ MIŁOSNY” – Geatano Donizetti, która odbyła
się w Małopolskim Centrum Kultury „SOKÓŁ”.
8.01.2015r. - Wykład audytoryjny – „Anatomia talentu”
- prof. dr hab. Andrzej Szarek,
„Prewencja p-poż” - z-ca Komendanta Miejskiego PSP
st. bryg. Paweł Motyka,
Zwiedzanie wystawy pt. „Andrzej Szarek” z autorem
prof. A. Szarkiem w Galerii BWA .
9.01.2015r. - Po długiej chorobie zmarł były premier
i marszałek Sejmu RP, dr Józef Oleksy, Sądeczanin,
Przewodniczący Klubu Przyjaciół Ziemi Sądeckiej. Miał
68 lat. Brał udział w sesjach plenarnych Forum III Wieku
w Miasteczku Galicyjskim w Nowym Sączu, jako członek Rady Programowej Forum Ekonomicznego i podkreślał, jak ważną rolę w życiu starszego człowieka pełnią takie organizacje jak uniwersytety trzeciego wieku.
11.01. 2015r. - PTT O/Beskid Nowy Sącz, zaprosił słuchaczy i sympatyków SUTW na wycieczkę : Beskid Sądecki - Cyrla, 11 stycznia 2015r.
13.01.2015r. - W WSB-NLU w Nowym Sączu odbyło
się spotkanie słuchaczy Sądeckiego UTW z redaktorem
Michałem Fajbusiewiczem, w ramach akcji społecznej
„Nie znasz, nie otwieraj”. Inicjatorem bezpłatnych spotkań informacyjnych jest TAURON Polska Energia.
15.01.2015r. Wykłady specjalistyczne:
Sekcja kulturoznawstwa – „Spacer po Pradze” - Antoni
Kroh - pisarz, etnograf, historyk kultury.
Sekcja psychologiczna – „Poszukiwanie Filozofii
Życia” - przedstawienie propozycji sformułowania filozofii, opartej na pryncypiach psychologii humanistycznej - Piotr Obacz, Instytut Nauk Politycznych i Studiów
Międzynarodowych UJ Kraków.
22.01.2015r. - Wykłady specjalistyczne:
Sekcja geograficzno-przyrodnicza – „Poszukiwanie złota w Beskidzie Sądeckim” - dr Patrycja Wójcik-Tabol,
Zakład Geodynamiki i Geologii Środowiskowej UJ Kraków.
Sekcja medyczna i profilaktyki zdrowia – „Dobroczynna
rola błonnika w diecie” - dr Joanna Chłopicka, Zakład
Bromatologii CM UJ Kraków.
24-25.01.2015r. - Podpisanie porozumienia o współpracy między miastami: Nowy Sącz i Chorzów. Delegacji
z Urzędu Miasta Nowego Sącza towarzyszyła 20-osobowa grupa seniorów, przedstawicieli organizacji pozarządowych, działających na rzecz osób starszych, w tym,
m.in. takich jak Sądecki Uniwersytet Trzeciego Wieku
(reprezentowany przez Jadwigę Banach – wiceprezes
Zarządu i Krystynę Nosal - członek Zarządu), PTTK Oddział „Beskid” w Nowym Sączu, Stowarzyszenie Przyjaciele Serca i Życia, Stowarzyszenie Wspólna Sprawa,
Centrum Edukacji Międzykulturowej (reprezentowane
przez Jolantę Kieres i Halinę Kacprzycką), kluby seniora przy sądeckich parafiach. W składzie delegacji byli
przedstawiciele Sądeckiej Rady Seniorów: Maria Baran
– przewodnicząca oraz Józef Pogwizd - członek Rady.
27.01.2015r. - Sekcja Przyrodniczo-Geograficzna zorganizowała wycieczkę dla słuchaczy SUTW do Starego Sącza. Zwiedzanie między innymi muzeum „Dom na dołkach” i Klasztoru s.s. Klarysek. Słuchaczy oprowadzała
nasz koleżanka - słuchaczka SUTW Zofia Pychyrek.
27.01.2015r. - Posiedzenie Zarządu SUTW, poszerzone
o starostów sekcji.
29.01.2015r. - Odbyło się inauguracyjne spotkanie „Klubu Psychologów”, którego organizatorem był starosta
sekcji psychologicznej Jan Królikowski. Takie spotkania
będą odbywać się raz w miesiącu.
30.01.2015r. - Wycieczka do Krakowa, zorganizowana przez sekcję kulturoznawstwa. W programie
Muzeum Narodowe -Wystawa Olgi Boznańskiej, Muzeum
Sukiennice - Wystawa malarstwa.
Opracowały:
Elżbieta Pachoń, Jadwiga Banach
WARTO ZOBACZYĆ:
http://www.federacjautw.pl
http://www.tvpkrakow.pl
http://www.korzenieiskrzydla.pl
http://www.mowes.pl
http://www.sutw.pl
http://www.utw.pl
http://www.edukacja.senior.pl
http://www.senior.pl
http://www.facebook.com/ForumTrzeciegoWieku
http://www.forumtrzeciegowieku.pl
http://senioralna.tv/20130910413/pelna-relacja-z-forum-w-nowym-saczu
32
http://www.pozytek.gov.pl
http://www.ngo.pl
http://www.rops.krakow.pl
http://www.seniorzywakcji.pl
http://www.eiro.pl
Wyjazdy edukacyjne
Fot. Władysław Szwenik
Muzeum Regionalne Ziemi Limanowskiej
2015-02-26
Muzeum Okręgowe - Tarnów
2015-04-29
Wieża widokowa - Muszyna
2015-03-25
Fot. Władysław Szwenik
Fot. Jadwiga Banach
Warsztaty, lektoraty, sport...
Fot. Jadwiga Banach
Fot. Barbara Tarnawska
Zakończenie kursu j.niemieckiego z Marią Marek
Marsz Nordic Walking, 2015-05-09
z instruktorką Elżbietą Kędzior
Podsumowanie warsztatów tanecznych - bal przebierańców
BARBARA
PALUCHOWA