regulamin iv konkursu wiedzy genetycznej dla uczniów szkół

regulamin iv konkursu wiedzy genetycznej dla uczniów szkół

REGULAMIN
IV KONKURSU
WIEDZY GENETYCZNEJ
DLA UCZNIÓW SZKÓŁ
PONADGIMNAZJALNYCH
WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2015/2016
Rozdział 1
INFORMACJE OGÓLNE
1. Organizatorem konkursu jest Zakład Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego
w Lublinie, który jest odpowiedzialny za organizację i przebieg konkursu, powołuje Komisję
Konkursową oraz ustala terminy poszczególnych etapów.
2. Konkurs składa się z dwóch etapów:
I. szkolnego
II. wojewódzkiego
3. Merytorycznie konkurs obejmuje wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej
kształcenia ogólnego z genetyki w szkole ponadgimnazjalnej poszerzone o zagadnienia
szczegółowe z profilaktyki prozdrowotnej, żywności modyfikowanej genetycznie oraz metod
diagnostyki genetycznej.
4. Na wszystkich etapach konkursu uczniowie wypełniają ankietę, a następnie rozwiązują test
konkursowy, który składa się z zadań otwartych i zamkniętych.
5. Udział uczniów w eliminacjach konkursowych jest dobrowolny.
6. Uczeń przystępujący do poszczególnych etapów konkursu zobowiązany jest do posiadania
ważnej legitymacji szkolnej i okazania jej Komisji Konkursowej.
7. Podczas trwania konkursu uczeń pracuje samodzielnie, zachowuje spokój i nie zakłóca
w żaden inny sposób przebiegu konkursu (nie opuszcza wyznaczonego mu w sali miejsca, nie
porozumiewa się z innymi uczestnikami, nie wypowiada uwag i komentarzy, nie zadaje pytań
dotyczących zadań konkursowych, nie korzysta z żadnych niedozwolonych materiałów,
w tym kalkulatora i środków łączności, w tym telefonów komórkowych i tabletów).
8. W szczególnych przypadkach uczeń może opuścić salę, w której rozwiązuje test konkursowy,
w każdym czasie po poinformowaniu o swoim zamiarze Komisji Konkursowej, oddaniu pracy
konkursowej i wyrażeniu zgody przez Przewodniczącego Komisji. W czasie przebywania
poza salą należy zapewnić uczniowi warunki wykluczające możliwość kontaktowania się
uczestnika z innymi osobami (wyjątek stanowi sytuacja, w której konieczne jest skorzystanie
z pomocy medycznej). Wydarzenie to zostaje odnotowane w protokole przeprowadzenia
konkursu.
9. Uczestnik konkursu, który ukończył pracę przed wyznaczonym czasem, opuszcza salę za
zgodą Przewodniczącego Komisji.
10. W przypadku stwierdzenia przez Komisję naruszenia przez ucznia zasad regulaminu konkursu
Przewodniczący Komisji Konkursowej podejmuje decyzję o przerywaniu konkursu dla
danego uczestnika i unieważnia jego pracę oraz nakazuje opuszczenie sali, co odnotowuje
w protokole przeprowadzenia konkursu.
11. Za zapewnienie opieki i bezpieczeństwa uczniom/uczestnikom etapu szkolnego
i wojewódzkiego odpowiada dyrektor szkoły, do której uczęszcza uczeń (w drodze na konkurs,
w czasie jego trwania i w drodze powrotnej do szkoły).
12. Nie przewiduje się dodatkowego postępowania konkursowego dla uczestników, którzy
w wyznaczonym terminie nie przystąpią do danego etapu konkursu.
13. W pracach Komisji etapu szkolnego i wojewódzkiego mogą uczestniczyć w charakterze
obserwatorów Wizytatorzy Kuratorium Oświaty w Lublinie.
Regulamin Konkursu nie może ulegać zmianom po jego ogłoszeniu i opublikowaniu na stronie
internetowej Zakładu Genetyki Klinicznej (www.genetykakliniczna.umlub.pl) w danym roku
szkolnym.
Rozdział 2
ETAP SZKOLNY
1. Etap szkolny odbędzie się w szkołach, które zgłosiły do Zakładu Genetyki Klinicznej UM
zamiar uczestnictwa w Konkursie minimum dwa tygodnie przed terminem etapu szkolnego
poprzez wypełnienie formularza rejestracyjnego i przesłanie go pocztą elektroniczną na adres:
[email protected].
2. Za organizację i przeprowadzenie etapu szkolnego konkursu odpowiada Dyrektor szkoły oraz
powołana przez niego Szkolna Komisja Konkursowa, w której skład wchodzą
Przewodniczący i co najmniej dwóch nauczycieli, w tym przynajmniej jeden o specjalności
zgodnej z przedmiotem konkursu (biologia, chemia).
3. Szkolna Komisja Konkursowa wykorzystuje testy przygotowane przez Zakład Genetyki
Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
4. Czas przeznaczony na rozwiązanie zadań wynosi 60 minut.
5. Do etapu rejonowego konkursu kwalifikuje się uczeń, który na etapie szkolnym otrzymał
minimum 75% możliwych do uzyskania punktów.
6. Do zadań dyrektora szkoły należy:

zapoznanie uczniów, rodziców i nauczycieli z Regulaminem Konkursu,

zgłoszenie szkoły do udziału w konkursie, nie później niż dwa tygodnie przed etapem
szkolnym do Zakładu Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
(email: [email protected]),

odebranie, na dzień przed konkursem, zadań testowych oraz kluczy odpowiedzi,
przesyłanych drogą elektroniczną do szkoły na adres mailowy podany przez dyrektora
w formularzu rejestracyjnym,

powielenie, zabezpieczenie i przechowywanie ww. materiałów konkursowych
z zachowaniem tajemnicy służbowej,

zapewnienie warunków samodzielnej, spokojnej pracy uczestnikom,

ogłoszenie wyników etapu szkolnego konkursu w formie komunikatu, w wersji
papierowej oraz elektronicznej w ciągu 3 dni od daty przeprowadzenia etapu
szkolnego konkursu,

przesłanie do Zakładu Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
sprawozdania (wg. załączonego wzoru, oryginałów prac uczniów, którzy osiągnęli
75% punktów oraz wszystkich wypełnionych ankiet ,) w terminie do 7 dni od daty
przeprowadzenia etapu szkolnego,

zgłoszenia przesłane po wyznaczonym terminie nie będą brane pod uwagę; dyrektor
szkoły przyjmuje odpowiedzialność za prawidłowość przesłanych danych,

przesłanie, drogą elektroniczną, w ciągu 5 dni od dnia przeprowadzenia etapu
szkolnego, protokołu z prac Szkolnej Komisji Konkursowej,

gromadzenie, przechowywanie i zabezpieczenie dokumentacji konkursowej
obejmującej: listy uczestników konkursu, powołanie Szkolnej Komisji Konkursowej,
prace konkursowe uczniów, protokoły z prac Szkolnej Komisji Konkursowej i inne
dokumenty.
7. Do zadań Przewodniczącego Szkolnej Komisji Konkursowej należy:

opracowanie zasad kodowania prac etapu szkolnego,

przeprowadzenie konkursu zgodnie z Regulaminem Konkursu,

sprawdzenie i ocena wszystkich prac konkursowych zgodnie z kryteriami
opracowanymi przez Zakład Genetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego
w Lublinie; każda praca powinna być czytelnie podpisana przez członka Komisji
sprawdzającego pracę,

rozkodowanie prac po ich sprawdzeniu i ocenieniu przez Szkolną Komisję
Konkursową,

sporządzenie, w formie pisemnej i elektronicznej, protokołu według wzoru,

rozpatrywanie, wraz z innymi członkami Komisji, odwołań i zażaleń związanych
z organizacją i przebiegiem eliminacji konkursowych etapu szkolnego.
Rozdział 3
ETAP WOJEWÓDZKI
1. Etap wojewódzki Konkursu odbędzie się co najmniej 20 dni po etapie szkolnym.
2. Etap wojewódzki organizuje i przeprowadza ZGK UM w Lublinie.
3. Przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji Konkursowej jest prof. UM dr hab. n. med. Janusz
Kocki
4. Czas przeznaczony na rozwiązanie zadań wynosi 90 minut.
5. Wyniki Konkursu ogłaszane są w formie komunikatu.
6. Do roli Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Konkursowej należy:

odebranie testów wraz z kluczem odpowiedzi, ich przechowanie i zabezpieczenie
do dnia przeprowadzenia etapu wojewódzkiego konkursu,

przeprowadzenie kodowania prac konkursowych uczestników,

kierowanie pracami Wojewódzkiej Komisji Konkursowej; zapewnienie należytych
warunków pracy dla uczestników, przestrzeganie ustalonych zasad organizacyjnych
i regulaminowych,

kierowanie pracami Komisji w celu zapewnienia rzetelnej analizy i sprawiedliwej
oceny prac konkursowych uczniów zgodnie z kryteriami opracowanymi przez autora
testu, każda praca powinna być czytelnie podpisana przez członka Komisji
sprawdzającego pracę i Przewodniczącego Wojewódzkiej Komisji Konkursowej,

rozkodowanie prac po ich sprawdzeniu i ocenieniu przez Wojewódzką Komisję
Konkursową,

sporządzenie protokołu z przebiegu etapu wojewódzkiego wraz z wykazem laureatów.
Rozdział 4
ZAKRES WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI
1. Na każdym etapie Konkursu obowiązuje zakres wiedzy i umiejętności określonych podstawą
programową z biologii dla IV etapu edukacyjnego: (rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół; Dz. U. z 2009 r Nr
4, poz.17 z późn. zm.)
2. Zadania na kolejnych etapach będą zróżnicowane pod względem stopni trudności.
3. Niektóre treści zostały rozszerzone, wynika to z kumulatywnej podstawy programowej
i szczególnych zainteresowań uczniów, którzy uczestniczą w Konkursie.
Rozdział 5
USZCZEGÓŁOWIONY ZAKRES WIEDZY
1. Zakres wiedzy wynikający z w/w podstawy programowej.
2. Genetyka jako nauka, cechy dziedziczne i niedziedziczne, zmienność organizmów. Istota
dziedziczenia.
3. DNA - nośnik informacji genetycznej, budowa, występowanie, powielanie.
4. Kod genetyczny- zasady kodowania i odczytu.
5. Realizacja informacji genetycznej (translacja, transkrypcja).
6. Geny i ich dziedziczenie. Organizacja genów.
7. Dziedziczenie wg Mendla.
8. Dziedziczenie wg Morgana.
9. Zmienność organizmów i jej przyczyny, zmienność dziedziczna i niedziedziczna, zmienność
mutacyjna, rekombinacyjna. Mutacje i przyczyny ich wystąpienia, przykłady czynników
mutagennych.
10. Podstawowe pojęcia genetyki i ich prawidłowe stosowanie w zadaniach: gen, allel,
homozygota, heterozygota, dominacja, recesywność, fenotyp, genotyp, chromosom.
11. Znaczenie biologiczne mitozy i mejozy, komórki haploidalne i diploidalne.
12. Budowa i rodzaje chromosomów, kariotyp.
13. DNA –rola podwójnej helisy w przechowywaniu i powielaniu (replikacji) informacji
genetycznej, zasada komplementarności.
14. Informacja genetyczna, a kod genetyczny.
15. Zależność pomiędzy genem, a cechą..
16. Pierwsze i drugie prawo Mendla i zastosowanie.
17. Krzyżówki jednogenowe i dwugenowe z dominacją zupełną, posługiwanie się szachownicą
Punnett’a i interpretacja wyników.
18. Dziedziczenie grup krwi człowieka (układ ABO i czynnik Rh).
19. Cechy dziedziczne i recesywne u człowieka.
20. Dziedziczenie płci u człowieka, bliźnięta jednojajowe i dwujajowe, przykłady cech
sprzężonych z płcią (hemofilia, daltonizm).
21. Mutacje genowe (punktowe) i przykłady wywołanych przez nie chorób (mukowiscydoza,
fenyloketonuria, anemia sierpowata, zespół Marfana).
22. Mutacje chromosomowe i przykłady chorób genetycznych wywołanych przez nie (zespół
Downa, Turnera, Klinefeltera ).
23. Bioinformatyka.
24. Diagnostyka prenatalna.
25. Inżynieria genetyczna, możliwości i sposoby wykorzystania inżynierii genetycznej.
26. Żywność modyfikowana genetycznie, historia GMO, rodzaje modyfikacji żywności, kierunki
modyfikacji żywności, metody otrzymywania GMO, przykłady GMO, zasady wprowadzania
GMO na rynek.
27. Cel modyfikacji genetycznej organizmów.
28. Rośliny prawnie chronione w Polsce.
29. Rośliny lecznicze na teranie Polski, przykłady związków czynnych pozyskiwanych z tych
roślin oraz możliwości ich zastosowania.
30. Nowotwory (choroby nowotworowe, czynniki sprzyjające rozwojowi choroby, zasady
profilaktyki i badania profilaktyczne).
31. Badania kontrolne (stomatologiczne, podstawowe badania krwi i moczu, pomiar pulsu
i ciśnienia krwi) i ich znaczenie.
32. Wpływ na zdrowie człowieka niektórych substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol),
narkotyków i innych środków dopingujących oraz nadużywania kofeiny, teiny i niektórych
leków.
33. Holistyczne pojęcie zdrowia człowieka.
34. Znaczenie krwiodawstwa i transplantacji narządów.
Prof. UM dr hab. Janusz Kocki