Język polski - Gimnazjum nr 81
Transkrypt
Język polski - Gimnazjum nr 81
WYMAGANIA PRZEDMIOTOWE Z JĘZYKA POLSKIEGO Zakres wymagań Na poziom podstawowy – P Na poziom ponadpodstawowy – PP Uczeń opanował umiejętności Uczeń: z poziomu P, a ponadto: I. zachowuje kulturę słuchania krytycznie słucha wypowiedzi Słuchanie i odróżnia kłamstwo od fikcji rozpoznaje manipulację mówienie literackiej i prowokację językową (dotyczy odróżnia informację od komentarza ocenia wystąpienia publiczne, wszystkich ale nie komentuje w czasie słuchania poziomów) rozumie i zapamiętuje proste teksty potrafi krytycznie ustosunkować się informacyjne do słuchanej wypowiedzi, ocenić jej wartość merytoryczną i poprawność językową odróżnia polszczyznę mówioną posługiwanie się polszczyzną od pisanej mówioną lub pisaną w zależności od sytuacji mówi w sposób zgodny z polską w wypowiedziach używa normą poprawnościową, zachowuje zróżnicowanych konstrukcji kulturę wypowiedzi składniowych, poprawnych pod względem językowym i stylistycznym potrafi posługiwać się językiem nacechowanym emocjonalnie stosuje chwyty retoryczne w celu zwrócenia uwagi słuchacza mówi adekwatnie do sytuacji, bierze udział w dyskusji, prezentuje udziela odpowiedzi, uczestniczy i uzasadnia swoje stanowisko w rozmowie wygłasza z pamięci wiersze recytuje poezję i prozę, dbając i wskazane fragmenty prozy o właściwą interpretację głosową tekstu II. Czytanie czyta płynnie, rozumie czytany czyta głośno z zachowaniem głośno tekst właściwej intonacji czyta cicho ze zrozumieniem teksty czyta cicho ze zrozumieniem teksty z podręcznika oraz obowiązkową z różnych źródeł oraz lekturę podaną lekturę szkolną spoza podręcznika* przez nauczyciela (uzupełniającą) * Obowiązkowa lektura szkolna spoza podręcznika W kl.1: Henryk Sienkiewicz „Krzyżacy”, William Szekspir „Romeo i Julia”, Molier „Skąpiec” W kl.2: Adam Mickiewicz „Dziady cz.2”, Juliusz Słowacki „Balladyna”, Aleksander Fredro „Zemsta”, wybrane nowele pozytywistyczne Bolesława Prusa i Elizy Orzeszkowej W kl.3: Aleksander Kamiński „Kamienie na szaniec”, utwór podejmujący problematykę Holokaustu, Antoine de Saint „Mały Książę”, utwór współczesny odnajduje odpowiednie fragmenty w tekście odróżnia fakty od opinii segmentuje tekst, wyodrębnia w nim najważniejsze problemy wyodrębnia w tekście części informacyjne, opisujące, wartościujące, oceniające czy perswazyjne odróżnia treści przedstawione serio od żartobliwych lub ironicznych 1 rozpoznaje różnice między fikcją a kłamstwem odczytuje konwencję utworu, intencje autora, narratora czy podmiotu lirycznego dostrzega związki, jakie istnieją pomiędzy różnymi elementami świata przedstawionego rozróżnia gatunki publicystyczne (artykuł, wywiad, reportaż) definiuje i stosuje pojęcia związane z omawianymi tekstami kultury w danej klasie odróżnia teksty literackie od publicystycznych III. rozumie pojęcia (bez konieczności Analiza definiowania) związane z epoką* i i omawianymi tekstami kultury interpretacja w danej klasie tekstów * Epoki literackie W kl. 1: starożytność, średniowiecze, odrodzenie, barok kultury W kl. 2: oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska W kl. 3: 20-lecie międzywojenne, czas wojny i okupacji, współczesność posługuje się podstawowymi pojęciami związanymi z omawianymi tekstami literackimi w danej klasie, np. liryka, podmiot liryczny, metafora przypisuje utwór do właściwego rodzaju literackiego (liryka, epika, dramat) rozpoznaje gatunek literacki czytanego utworu podejmuje próby interpretacji czytanych tekstów kultury IV. Analiza językowa dobrze posługuje się pojęciami teoretycznoliterackimi określa funkcję środków wyrazu występujących w tekście podaje cechy rodzaju literackiego określa cechy gatunkowe czytanego utworu interpretuje i analizuje teksty kultury w różnych kontekstach odczytuje sens toposów i symboli, wskazuje ich uniwersalność i obecność w dziełach kultury różnych epok dostrzega związek utworów z biografiami twórców i czasem historycznym dostrzega podstawowe wartości samodzielnie wartościuje zjawiska wpisane w teksty kultury z kręgu kultury wysokiej i niskiej formułuje i uzasadnia własne stanowisko wskazuje podstawowe elementy porównuje tworzywo literatury tworzywa różnych dzieł sztuki i innych dzieł sztuki W klasie I W zakresie części mowy i fleksji: rozpoznaje części mowy w tekście, rozpoznaje i nazywa rodzaje dzieli je na odmienne i nieodmienne zaimków i liczebników odmienia wyrazy przez przypadki zna osobliwości w odmianie lub osoby niektórych wyrazów 2 określa przypadek, liczbę, rodzaj rzeczownika i przymiotnika oraz osobę, liczbę, rodzaj, czas i tryb czasownika wskazuje różne formy czasownika, w tym imiesłowy rozpoznaje strony czasownika stosuje je w tekście poprawnie odmienia polskie nazwiska i nazwy geograficzne W zakresie składni: odróżnia zdanie od równoważnika zdania odróżnia wypowiedzenie pojedyncze od złożonego rozpoznaje zdania bezpodmiotowe wskazuje w tekście główne i drugorzędne części zdania dostrzega związek między wyrazami w zdaniu W zakresie frazeologii: wskazuje związki frazeologiczne w tekście i rozumie ich znaczenie określa formy gramatyczne wszystkich odmiennych części mowy wskazuje temat i końcówkę nazywa różne formy czasownika, w tym rodzaje imiesłowów wyjaśnia ich funkcję w tekście poprawnie odmienia nazwiska obce i nietypowe nazwy geograficzne klasyfikuje wypowiedzenia ze względu na różne kryteria odróżnia wypowiedzenie podrzędnie złożone od współrzędnie złożonego określa ich funkcję w wypowiedzi nazywa rodzaje głównych i drugorzędnych części zdania przedstawia budowę zdań pojedynczych na wykresie poprawnie stosuje związki frazeologiczne rozróżnia typy związków (wyrażenia, zwroty, frazy) W klasie II W zakresie komunikacji językowej: rozumie pojęcia: monolog, dialog, rozpoznaje i nazywa różne rodzaje dyskusja dyskusji rozpoznaje wypowiedź świadomie stosuje różne rodzaje argumentacyjną, wskazuje tezę, argumentów (rzeczowe, logiczne, argumenty i wnioski emocjonalne) W zakresie składni: rozpoznaje różne rodzaje klasyfikuje wypowiedzenia wypowiedzeń ze względu na różne kryteria przekształca równoważniki zdań dokonuje różnych przekształceń w zdania oraz wypowiedzenia wypowiedzeń pojedynczych złożone w pojedyncze i złożonych odróżnia wypowiedzenie nazywa rodzaje zdań złożonych pojedyncze od złożonego podrzędnie i współrzędnie wskazuje w tekście imiesłowowy przekształca wypowiedzenie równoważnik zdania i rozumie jego złożone na wypowiedzenie użycie z imiesłowowym równoważnikiem zdania i odwrotnie wskazuje w zdaniu wyrazy, które wskazuje i nazywa w tekście się łączą związki zgody, rządu i przynależności przedstawia budowę typowych zdań przedstawia na wykresie budowę (pojedynczych i złoż.) na wykresie zdań wielokrotnie złożonych 3 odróżnia mowę zależną od niezależnej W zakresie fonetyki: dzieli wyrazy na głoski i sylaby przekształca mowę zależną na niezależną i odwrotnie określa rolę narządów mowy w powstawaniu poszczególnych głosek prawidłowo akcentuje wyrazy zna zasady akcentowania wyrazów wskazuje w wyrazie głoski twarde dzieli głoski ze względu na różne i miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne, kryteria ustne i nosowe dostrzega upodobnienia fonetyczne nazywa rodzaje upodobnień W zakresie stylistyki: odróżnia teksty reprezentujące wskazuje charakterystyczne cechy różne style funkcjonalne różnych stylów funkcjonalnych redaguje teksty w różnych stylach przekształca teksty pisane w różnych stylach wskazuje cechy dobrego stylu redaguje wypowiedzi z uwzględnieniem cech dobrego stylu rozpoznaje manipulację językową dostrzega zjawisko mody językowej w tekstach kierowanych do niego i nie ulega mu W klasie III W zakresie komunikacji językowej: rozróżnia normę językową unika nadużywania wyrazów wzorcową oraz użytkową i stosuje się modnych do każdej z nich W zakresie słowotwórstwa: tworzy rodzinę wyrazów dokonuje analizy słowotwórczej wyrazu wskazuje wyraz podstawowy i pochodny oraz formant rozumie funkcje formantów rozpoznaje wyrazy złożone określa rodzaj wyrazów złożonych wskazuje w tekście archaizmy, nazywa rodzaje archaizmów neologizmy i zapożyczenia i zapożyczeń zna sens wyrazów, których używa zna pojęcia: treść i zakres znaczeniowy wyrazów, wyrazy ogólne rozpoznaje wyrazy wieloznaczne i szczegółowe, konkretne i rozumie ich znaczenie w tekście i abstrakcyjne dostrzega zróżnicowanie określa funkcje zróżnicowanego słownictwa słownictwa w tekście i wypowiedzi rozpoznaje słownictwo ogólnonarodowe i słownictwo o ograniczonym zasięgu (wyrazy gwarowe, terminy naukowe, eufemizmy i wulgaryzmy) dostrzega negatywne konsekwencje używania wulgaryzmów W zakresie stylistyki: odróżnia teksty reprezentujące wskazuje charakterystyczne cechy różne style funkcjonalne różnych stylów funkcjonalnych rozpoznaje manipulację językową dostrzega zjawisko mody językowej w tekstach kierowanych do niego i nie ulega mu 4 V. Pisanie W zakresie ortografii i interpunkcji: zna i stosuje podstawowe zasady ortografii i interpunkcji stosuje zasady interpunkcji w zapisie wypowiedzi dialogowych pisze „na temat” zgodnie z podaną formą wypowiedzi* samodzielnie rozwiązuje problemy ortograficzne i interpunkcyjne, korzystając ze słownika doskonali własne umiejętności w zakresie ortografii i interpunkcji rozwija temat, dobiera ciekawe przykłady i argumenty * Formy wypowiedzi W SP: opowiadanie z dialogiem, pamiętnik i dziennik, list prywatny i oficjalny, sprawozdanie z wycieczki, opis postaci, przedmiotu, krajobrazu, ogłoszenie, zaproszenie, prosta notatka. W kl.1: różne formy notatek; opis przeżyć, sytuacji, dzieła sztuki; charakterystyka; opowiadanie. W kl.2: rozprawka; sprawozdanie z wydarzeń, lektury, filmu, spektaklu; wywiad. W kl.3: podanie, list motywacyjny, życiorys, CV, dedykacja. buduje tekst spójny, logicznie uporządkowany w dłuższych tekstach stosuje trójdzielną kompozycję; stosuje akapity poprawnie buduje proste konstrukcje składniowe poprawia wskazane przez nauczyciela błędy językowe stosuje podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne obowiązujące w polskiej pisowni dokonuje prostych zabiegów redakcyjnych z pomocą nauczyciela dociera do informacji – w książkach, prasie, mediach elektronicznych stosuje zasady korzystania z zasobów bibliotecznych właściwie dobiera środki językowe zachowuje właściwe proporcje między częściami wypracowania różnicuje konstrukcje składniowe, stosuje celowe zabiegi stylistyczne samodzielnie weryfikuje własne teksty i poprawia zauważone błędy przestrzega zasad ortograficznych i interpunkcyjnych poprawia tekst, korzystając z odpowiednich słowników dokonuje celowych zabiegów redakcyjnych posługuje się bogatym słownictwem samodzielnie dociera do informacji zawartych w różnych źródłach samodzielnie wyszukuje w bibliotece źródła potrzebnych mu informacji korzysta ze słownika: języka polskiego, poprawnej polszczyzny, frazeologicznego, wyrazów obcych, synonimów i antonimów oraz szkolnego słownika terminów literackich – w formie książkowej i elektronicznej 5