jęz. polski - ZSO Nr 7 w Chełmie

Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 w Chełmie
ZAKRES WYMAGAŃ NA KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ
ETAP SZKOLNY 2016/2017
Podstawa prawna treści programowych konkursu: Rozporządzenie MEN z dnia 27 sierpnia
2012 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 30 sierpnia 2012 roku., poz. 977
z późniejszymi zmianami)
Rozporządzenie MENiS z dnia 29 stycznia 2002 roku w sprawie organizacji oraz sposobu
przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz. U. nr 13, poz. 125 z późniejszymi
zmianami)
I SZKOŁA PODSTAWOWA
Cele edukacyjne
1. Pogłębianie zainteresowania polską literaturą, tradycją narodową i ich udziałem w kulturze
europejskiej.
2. Rozbudzanie zamiłowania do refleksyjnego i twórczego odbioru dzieł literackich i innych
tekstów kultury.
3. Doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem na różnych poziomach tekstów
literackich, popularnonaukowych, publicystycznych, użytkowych.
4. Rozwijanie sprawności pisania z troską o poprawność redagowanego tekstu w każdym
z jego aspektów.
5. Doskonalenie umiejętności posługiwania się językiem jako nośnikiem wartości, a także
narzędziem komunikacji oraz wyrażania myśli i uczuć.
Zakres wiedzy i umiejętności wymagany od uczestników konkursu na etapie szkolnym nie
wykracza poza podstawę programową I i II etapu edukacyjnego.
* Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30)
Etap szkolny – zakres treści programowych:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
1. Czytanie i słuchanie. Uczeń:




określa temat i główną myśl tekstu;
identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi (autora, narratora, czytelnika, słuchacza);
identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki;
rozpoznaje formy gatunkowe (zaproszenie, życzenia i gratulacje, zawiadomienie
i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis);
 odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych;
 wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte);
 rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi;
1
Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 w Chełmie
 wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje
w nim prawdę lub fałsz);
 dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie,
zakończenie, akapity).
2. Świadomość językowa. Uczeń:
 rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach
(podmiot, orzeczenie, dopełnienie, przydawka, okolicznik);
 rozpoznaje w tekście równoważniki zdań – i rozumie ich funkcje;
 rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik,
przymiotnik, przysłówek, przyimek, spójnik) i wskazuje różnice między nimi;
 rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, czasów i rodzajów gramatycznych
– rozumie ich funkcje w wypowiedzi.
II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury
wskazane przez nauczyciela.
1. Wstępne rozpoznanie. Uczeń:
 nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje);
 konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami;
 wyraża swój stosunek do postaci.
2. Analiza. Uczeń:




dostrzega swoistość artystyczną dzieła;
odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości;
odróżnia realizm od fantastyki;
rozpoznaje w tekście literackim: porównanie,
dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role;
 omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia;
 charakteryzuje i ocenia bohaterów;
 identyfikuje: opowiadanie, baśń, legendę, mit, komiks.
przenośnię,
epitet,
wyraz
3. Interpretacja. Uczeń:
 odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym;
 objaśnia oraz samodzielnie formułuje przesłanie baśni.
4. Wartości i wartościowanie. Uczeń odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa
wpisane w teksty kultury (np. przyjaźń – wrogość, miłość – nienawiść, prawda – kłamstwo,
wierność – zdrada).
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Mówienie i pisanie. Uczeń:
2
Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 w Chełmie
 tworzy spójne teksty na tematy poruszane na zajęciach – związane z otaczającą
rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury;
 dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej
oraz do zamierzonego celu;
 formułuje pytania do tekstu;
 świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz mimiką, gestykulacją,
postawą ciała;
 tworzy wypowiedzi pisemne w następujących formach gatunkowych: ogłoszenie,
zaproszenie, prosta notatka;
 stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny
z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity);
 sporządza plan odtwórczy wypowiedzi (ramowy i szczegółowy).
2. Świadomość językowa. Uczeń:
 rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące;
 przekształca zdania w równoważniki zdań i odwrotnie –odpowiednio do przyjętego
celu;
 stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych;
 operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie
skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka,
środowisko przyrodnicze i społeczne.
Uczeń:
1. Wykazuje się umiejętnością czytania ze zrozumieniem utworów literackich na różnych
poziomach, a także innych tekstów (np. popularnonaukowych, użytkowych),
przetwarzając, wykorzystując i wartościując zawarte w nich informacje.
2. Wskazuje poszczególne elementy świata przedstawionego. Rozpoznaje wartości etyczne,
patriotyczne, artystyczne wpisane w teksty kultury
3. Redaguje wypowiedzi poprawnie pod względem językowym, ortograficznymi
interpunkcyjnym.
4. Funkcjonalnie wykorzystuje wiadomości na temat wyrazów pokrewnych,
bliskoznacznych, przeciwstawnych, zdrobnień, zgrubień oraz związków frazeologicznych.
.
Proponowana literatura dla nauczycieli i uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum.
Pozycje o charakterze słownikowo-encyklopedycznym i metodyczno-ćwiczeniowym do
wykorzystania w pracy nauczyciela i ucznia:
1. Bańko M., Krajewska M., Słownik wyrazów kłopotliwych, Warszawa 1995.
2. Bańko M., Polszczyzna na co dzień, Warszawa 2013 (rozdz. 2. ABC stylistyki, 3. ABC
gramatyki, 5. ABC grzeczności, 6. Zasady komunikacji internetowej, 7. Zasady pisowni,
8. Zasady interpunkcji, 10. Wzory tekstów użytkowych).
3. Bortnowski S., Jak uczyć poezji. Warszawa 1998.
3
Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 7 w Chełmie
4. Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień -Sławińska A., Sławiński J., Słownik
terminów literackich, Wrocław 1989.
5. Klemensiewicz Z., Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego, Warszawa
1970.
6. Kopaliński W., Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 2007.
7. Müldner – Nieckowski P., Wielki słownik frazeologiczny, Warszawa 2004.
8. Nagajowa M., Sztuka dobrego pisania i mówienia: poradnik językowy dla młodzieży,
Warszawa 2003.
9. Stypka A., Ortografia w gimnazjum, Warszawa 2002.
10. Stypka A., Gramatyka w gimnazjum, Warszawa 2002.
11. Wielki słownik ortograficzny PWN z zasadami pisowni i interpunkcji, pod red.
E. Polańskiego, Warszawa 2012.
12. Strona internetowa Rady Języka Polskiego - www.rjp.pan.pl
4