D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Człuchowie

Sygn. akt IV P 62/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 listopada 2016 r.
Sąd Rejonowy w Człuchowie IV Wydział Pracy
w składzie następującym:
Przewodniczący:
Sędzia Sądu Rejonowego Marek Osowicki
Ławnicy:
Renata Kiedrowicz, Ewa Połom
Protokolant:
sekretarz sądowy Anna Górska
po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2016 r. w Człuchowie
sprawy z powództwa A. R.
przeciwko (...) A. P., (...) Spółka jawna w R.
o ustalenie istnienia stosunku pracy i anulowanie świadectwa pracy
1. Ustala, że łącząca powódkę A. R. i pozwanego (...) A. P., (...) Spółka jawna w R. umowa o pracę na okres próbny
3 miesięcy, uległa przedłużeniu do dnia porodu powódki tj. 21 czerwca 2016 r.
2. W pozostałym zakresie powództwo oddala.
3. Zasądza od pozwanej (...) A. P., (...) Spółka jawna w R. na rzecz powódki A. R. kwotę 120 zł tytułem kosztów procesu.
Sygn. akt IV P 62/16
UZASADNIENIE
Pełnomocnik powódki A. R. wniósł przeciwko pozwanej spółce (...) sp. j. w R. o ustalenie istnienia stosunku pracy
powódki poprzez uznanie, że umowa o pracę zawarta przez (...) A. P. W. P. Sp. j. z A. R. w dniu 30.11.2015r. na
okres próbny 3 miesięcy ulega przedłużeniu do dnia porodu powódki i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów
zastępstwa procesowego, wg norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powódki wskazał, że powódka
była zatrudniona w pozwanej spółce na podstawie umowę o pracę na okres próbny w okresie od 01.12.2015r. do dnia
29.02.2015r., tj. na 3 miesiące. W okresie trwania w/w umowy upłynął 3 miesiąc ciąży powódki a tym samym zaczęła
ona podlegać szczególnej pracowniczej ochronie kobiet w ciąży. Pomimo poinformowania pracodawcy, że znajduje
się ona w okresie po 3 miesiącu ciąży, który to miesiąc upłynął w trakcie pozostawania powódki w stosunku pracy,
pracodawca nie przedłużył umowy o pracę zawartej na okres próbny do dnia porodu. Tym samym pracodawca naruszył
dyspozycję art. 177 § 3 k. p. Powódka przed rozpoczęciem pracy w dniu 13.11.2015r., przeprowadziła na podstawie
skierowania przyszłego pracodawcy, badania lekarskie u lekarza medycyny pracy, gdzie lekarz stwierdził, że jest ona
zdolna do wykonywania pracy
Strona pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła, o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej
kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa. W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanej spółki
jawnej podniósł, iż powódka w chwili zawierania umowy o pracę wiedziała, że jest w ciąży. Z uwagi na to, że
charakter pracy farmaceuty związany jest z narażeniem pracownika na działanie szeregu niebezpiecznych czynników
chemicznych i biologicznych, a także pracą w godzinach nadliczbowych, powódka podpisała umowę o pracę z pełną
świadomością tego, że do wykonywania tej pracy jest niezdolna tak długo jak będzie pozostawała w ciąży. Niewątpliwie
więc powódka w sposób podstępny wprowadziła pozwaną w błąd, gdyż przed podpisaniem umowy o pracę przedłożyła
pracodawcy zaświadczenie o zdolności do pracy gdy w rzeczywistości do pracy nie była zdolna i nie mogła stać się
zdolna. Zatajenie informacji o stanie zdrowia przed lekarzem, który wydawał orzeczenie o zdolności powódki do pracy
zmierzało do podstępnego wprowadzenia pozwanej w błąd. Postępowanie powódki wskazuje, że zawarcie przez nią
umowy o pracę było pozorne, gdyż jej celem nie było świadczenie pracy, ale uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia
chorobowego w związku z macierzyństwem. Powódka nie ma też interesu prawnego w ustaleniu stosunku pracy.
Sąd ustalił co następuje:
Powódka A. R. była zatrudniona w spółce (...) sp. j. w R. na okres próbny od 01.12.2015r. do dnia 29.02.2016 r., na
stanowisku magistra farmacji.
(dowód: umowa o pracę na okres próbny k.7, świadectwo pracy k.9).
Na skutek skierowania powódki przez pozwana spółkę z 13.11.2015 r. lekarz uprawniony do badań profilaktycznych
wydał orzeczenie lekarskie nr (...) wobec braku przeciwskazań lekarskich o zdolności powódki do podjęcia pracy na
stanowisku magistra farmacji.
(dowód: skierowanie k.31, orzeczenie lekarskie k.30).
Spółka (...) sp. z o.o. sp. k. działając w imieniu spółki (...) sp. j 1.03.2016 r. złożyła oświadczenie powódce o uchyleniu
się od dalszych skutków prawnych umowy o pracę zawarta pomiędzy powódka a pozwana spółka.
(dowód: pismo k.10).
Pełnomocnik powódki pismem z 11.03.2016 r. wniósł do pozwanej spółki o anulowanie świadectwa pracy
wystawionego powódce, z uwagi na spełnienie ustawowych przesłanek przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu ,
która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży.
(dowód: k.11).
Powódka od 1.12.2015 r. faktycznie podjęła pracę i w połowie grudnia o stanie ciąży poinformowała kierownika apteki,
w której pracowała, Z. S..
(dowód: zeznania świadka Z. S. k.90 od 00:21:32 do 00:38:56).
Powódka w styczniu 2016 r. przedstawiła pracodawcy zaświadczenie o stanie ciąży i od 3.01.2016 r. przebywała na
zwolnieniu lekarskim. W dniu 29.02.2016 r. powódka była powyżej trzeciego miesiąca ciąży.
(bezsporne).
Powódka 21.06.2016 r. urodziła dziecko.
(dowód: odpis skrócony aktu urodzenia k.55).
Sąd zważył co następuje:
Powództwo zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego co do zasady pracownikowi przysługuje interes prawny w
ustaleniu stosunku pracy (por.: Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 10 kwietnia
2014 r. II PK 179/13).
Obecnie obowiązujący przepis art. 189 k.p.c. nie wiąże też interesu powoda z zagrożeniem jego sytuacji prawnej przez
stronę pozwaną, stąd też powód ma interes prawny w ustaleniu wtedy, gdy w związku z zachowaniem się pozwanego
uzasadnione jest ustalenie stosunku prawnego lub prawa w celu usunięcia niepewności co do określonego stosunku
prawnego lub prawa (tak: Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 29 stycznia
2014 r., II PK 234/13).
Pełnomocnik powódki wskazał, iż ustalenie stosunku pracy będzie rzutowało na dalsze roszczenia względem
pracodawcy i na jej staż pracowniczy.
Obowiązujące przepisy prawa pracy przewidują ochronę stosunku pracy kobiet w ciąży (art. 177 k.p.).
Umowy zawarte na czas określony, na czas wykonania określonej pracy oraz na okres próbny przekraczający jeden
miesiąc, które uległyby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, przedłużają się z mocy prawa do dnia porodu
(art. 177 § 3 k.p.).
Do obliczenia trzeciego miesiąca ciąży ma zastosowanie art. 112 k.c. w związku z art. 300 k.p. Upływ trzeciego miesiąca
ciąży następuje z upływem trzech miesięcy kalendarzowych, które obejmują trzy 4-tygodniowe lub trzy 28-dniowe
okresy trwania ciąży (wyr. SN z 05.12.2002 r., (...) nr 9 z 2003 r.).
W wyroku z dnia 5 grudnia 2002 r., I PK 33/02, OSNP 2004, nr 12, poz. 204, Sąd Najwyższy doprecyzował, że termin
upływu trzeciego miesiąca ciąży (art. 177 § 3 k.p.) oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych (28 dni).
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego orzeczenia stwierdził, że tylko "taka wykładnia art. 177 § 3 zapewnia konieczne
uporządkowane i jednolite rozumienie upływu terminu trzeciego miesiąca ciąży u każdej pracownicy ciężarnej,
którego wyliczenie nie jest obarczone żadnym błędem, albowiem każdy tydzień ciąży pracownicy liczy siedem
kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od dnia poczęcia, a cztery takie tygodnie wskazują jednolicie miesięczny
okres ciąży". Podstawą obliczania tego terminu jest art. 112 k.c., ale stosowany odpowiednio, z uwzględnieniem
konstytucyjnej zasady ochrony macierzyństwa oraz zasady prawa pracy dotyczącej wzmożonej ochrony pracownic
ciężarnych.
W niniejszej sprawie wobec oświadczenia pełnomocnika pozwanej spółki zawartego w piśmie z 25.07.2016 r. nie
był sporny fakt, iż umowa o pracę na okres próbny zawarta z powódką ulegałaby rozwiązaniu po upływie trzeciego
miesiąca ciąży powódki.
W niniejszej sprawie pozwany pracodawca uznał, iż terminowy stosunek pracy z powódką ustał z dniem 29.02.2016
r. tj. z upływem czasu na jaki był zawarty, przesłał jej świadectwo pracy z 1.03.2016 r. mimo, iż w tym dniu powódka
była faktycznie powyżej trzeciego miesiąca ciąży.
W tej sytuacji umowa o pracę zawarta na okres próbny ulegała z mocy prawa (art. 177 § 3 k.p.) przedłużeniu do dnia
porodu tj. 21.06.2016 r.
W rozpoznawanej sprawie strona pozwana wskazała, iż zawarcie z powódką umowy o pracę było pozorne.
W świetle jasnych i logicznych zeznań świadka Z. S. zawnioskowanego przez pozwaną spółkę wynika, iż powódka przez
cały grudzień faktycznie świadczyła pracę zgodnie z zwartą umową o pracę.
Zatem w ocenie sądu nie jest uzasadniony zarzut pozorności zawartej umowy na okres próbny (por.: III AUa 445/14
- wyrok SA Łódź z dnia 19-03-2015).
Możliwość skorzystania z uprawnienia do uchylenia się od skutków prawnych wadliwego oświadczenia zależy
wyłącznie od decyzji składającego to oświadczenie, druga strona nie może przeszkodzić powstaniu skutków uchylenia,
ani też zapobiec unieważnieniu czynności prawnej. Jeżeli jednak druga strona trwa przy stanowisku, że uchylenie
się jest bezpodstawne, wówczas możliwe jest rozstrzygnięcie przez sąd, czy było ono uzasadnione. Rozstrzygnięcie
sądu ma charakter deklaratywny i może nastąpić zarówno w oddzielnym postępowaniu (w sprawie o stwierdzenie
nieważności czynności prawnej w wyniku uchylenia się od skutków oświadczenia woli), jak i w każdym postępowaniu,
w którym skuteczność oświadczenia woli ma znaczenie dla rozstrzygnięcia o zgłoszonym w nim żądaniu. Przedmiotem
oceny sądu jest zasadność i podstawy uchylenia się od skutków oświadczenia woli. W razie sporu sąd bada, czy
spełnione zostały przesłanki błędu prawnie doniosłego i czy uchylenie się od skutków oświadczenia woli nastąpiło w
sposób prawem przewidziany (vide: III CK 48/05, MoP 2005, Nr 23, s. (...).).
Do skutecznego uchylenia się od jego skutków wymagane jest złożenie tej samej osobie nowego oświadczenia woli w
formie pisemnej (ad probationem), niezależnie od tego, w jakiej formie składano pierwotne (wadliwe) oświadczenie
woli.
Oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego innej osobie pod wpływem błędu,
podstępu czy groźby może zostać złożone przez przedstawiciela (por. wyr. SN z 22.4.2002 r., IV CKN 998/00, L.).
Należy przyjąć, że do złożenia oświadczenia kształtującego potrzebne jest pełnomocnictwo szczególne. Uprawnienia
do złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych wadliwego oświadczenia woli ma charakter
materialnoprawny, i nie wchodzi w zakres umocowania pełnomocnika procesowego.
W toku procesu strona pozwana nie wykazała, iż spółka (...) sp. z o.o. sp. k. miała pełnomocnictwo szczególne do
złożenia matrialnoprawnego oświadczenia woli o odstąpieniu od zawartej pod wpływem błędu umowy na okres próbny
pomiędzy powódką a pozwaną spółką (...) oraz, że osoba działająca za spółkę (...) sp. z o.o. sp. k. miała umocowanie
do jej reprezentacji.
Ponadto błąd może dotyczyć objętej oświadczeniem woli treści czynności prawnej, w szczególności zaś postanowień
odpowiadających elementom przedmiotowo istotnym czynności (essentialia negotti) (C. Żuławska, w: Komentarz do
KC, Ks. III, t. I, 1997, s. 128; W. Popiołek, w: Pietrzykowski, Komentarz KC, t. I, 1997, s. 717; Czachórski, Zobowiązania,
1997, s. 121).
Sam fakt bycia przez powódkę w ciąży w chwili zawierania umowy o pracę oraz wiedzy o tym pracodawcy nie stanowi
błędu istotnego co treści zawartej umowy o pracę na okres próbny w sytuacji gdy powódka przedstawiała pracodawcy
zaświadczenie lekarskie o zdolności do pracy. (podobnie: SA (...) w wyroku z 01-06-2016 III AUa 1383/15).
Według poglądów Sądu Najwyższego pracodawca nie może na etapie rekrutacji żądać udzielenia informacji o fakcie
pozostawania w ciąży lub karmienia piersią, a pracownica podejmująca zatrudnienie nie ma obowiązku ich udzielania,
jeżeli praca, jaką zamierza podjąć, nie jest zawarta w wykazie prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla kobiet
w ciąży (por. wyr. SN z 17.4.2007 r., I UK 324/06, MoPr 2007, Nr 12, s. 654).
W pkt. VII i VIII Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych
dla zdrowia kobiet z dnia 10 września 1996 r. (Dz.U. Nr 114, poz. 545) wydanym na podstawie art. 176 Kodeksu pracy
określono prace stwarzające ryzyko zakażenia: wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem ospy wietrznej i półpaśca,
wirusem różyczki, wirusem HIV, wirusem cytomegalii, pałeczką listeriozy, toksoplazmozą, i prace w narażeniu na
działanie szkodliwych substancji chemicznych.
W toku postępowania strona pozwana nie wykazała, iż powódka na stanowisku farmaceuty była narażona na
zakażenie wirusami wskazanymi w w/w rozporządzeniu w stopniu wyższym niż powszechnie występującym albo, że
jej praca wiązała się z kontaktem z szkodliwymi substancjami chemicznymi wymienionymi w pkt. VIII powyższego
rozporządzenia.
Ponadto umowa o pracę z pracownicą, zatrudnioną za jej zgodą przy jednej z prac wymienionych w wykazie prac
wzbronionych kobietom, powinna być uznana za nieważną (art. 58 § 1 KC w zw. z art. 300 KP) jako sprzeczna z
ustawą (art. 176 KP). Ponieważ jednak sankcja bezwzględnej nieważności umowy o pracę pozostaje w tym wypadku
w sprzeczności z zasadą ochrony pracowników objętych szczególną ochroną prawną przez przepisy działu ósmego
KP, nie można zaaprobować stosowania tej sankcji w stosunkach pracy wówczas, gdy powoduje ona negatywne
konsekwencje dla osoby chronionej, pozbawiając ją statusu pracownika, przeto należy przyjąć, iż w razie stwierdzenia
naruszenia przez pracodawcę normy ochronnej – art. 176 KP, pracodawca ma obowiązek niezwłocznego odsunięcia
od pracy pracownicy zatrudnionej przy pracy objętej wyżej wymienionym wykazem prac zabronionych kobietom,
zaoferować pracę, przy której pracownica może być zatrudniona, płacić wynagrodzenie za czas pozostawania w
gotowości do świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia zmieniającego (Kodeks pracy. Komentarz prof. dr hab. A.
Ś. rok 2016 wyd. 5).
Sąd podziela powszechny pogląd nauki prawa pracy, że zawarcie umowy o pracę na stanowisku, na którym zachodzi
konieczność wykonywania przez kobietę pracy jej wzbronionej, nie powoduje nieważności takiej umowy.
Zdaniem sądu na podstawie przepisów kodeksu pracy powódce nie przysługuje roszczenie o „anulowanie świadectwa
pracy z 1.03.2016 r.”. Sąd jedynie może orzekać o sprostowaniu świadectwa pracy lub ustalać treść łączącego strony
stosunku pracy, w przypadku występowania interesu prawnego.
Mając na uwadze powyższe sąd na podstawie przepisu art. 189 k.p.c. ustalił, że łącząca powódkę A. R. i pozwanego
(...) A. P., (...) Spółka jawna w R. umowa o pracę na okres próbny 3 miesięcy, uległa przedłużeniu do dnia porodu
powódki tj. 21 czerwca 2016 r i oddalił powództwo o anulowanie świadectwa pracy.
O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z 22 października 2015
r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804).
Sąd na mocy przepisu art. 217 § 3 k.p.c. pominął wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanego o dopuszczenie dowodu
z zeznań świadka Z. R. i J. S. z uwagi na powoływanie tych wniosków jedynie dla zwłoki i dostateczne wyjaśnienie
okoliczności spornych, dotyczących okoliczności zawarcia i okresu trwania łączącej strony umowy o pracę.
Z.
1. odnotować w kontrolce uzasadnień
2. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej spółki
3. przedłożyć z apelacją, najdalej za 21 dni od wykonania
C., 16 listopada 2016 r.