Nazwa przedmiotu: Diagnostyka USG

Nazwa przedmiotu:
Diagnostyka USG
Katedra / Wydział:
Katedra Hodowli Małych Ssaków i Surowców Zwierzęcych
Wydział Hodowli i Biologii Zwierząt
Kierownik przedmiotu/
prowadzący zajęcia:
Kierunek / Specjalność:
Specjalizacja:
Rodzaj / Stopień studiów:
Liczba godzin wykładów:
Dr hab. Piotr Ślósarz, prof. nadzw.
Zootechnika / Hodowla zwierząt /
Hodowla i genetyka zwierząt
Stacjonarne / II stopień, rok I, semestr 2
15; liczna godzin ćwiczeń: 15
Forma zaliczenia przedmiotu: pisemny sprawdzian obejmujący zagadnienia teoretyczne
przedstawione na wykładach i ćwiczeniach.
Literatura podstawowa i uzupełniająca:
- „Ultrasonografia w położnictwie i ginekologii weterynaryjnej”, Ivo Grygar i Eduard Kudláč,
Platan, Kraków, 2004,
- „Diagnostyka obrazowa, podstawy teoretyczne i metodyka badań”, Bogdan Pruszyński
(redakcja), PZWL Warszawa, 2000,
- „Egzamin z ultrasonografii”, Marveen Craig, Ultrasonografia praktyczna, Gdańsk, 1996.
Tematyka wykładów (15 godz: – środa 11.00-12.30, sala CN7 (K. Cieszkowskich Nowe):
1. Podstawowe techniki diagnostyki obrazowej: ultrasonografia, tomografia komputerowa,
rezonans magnetyczny, rentgenodiagnostyka – rys historyczny, zasada działania, zakres
zastosowania.
2. Podstawy fizyczne i techniczne ultrasonografii: wytwarzanie ultradźwięków;
rozprzestrzenianie się fal w tkankach (odbicie, załamanie, absorpcja, rozpraszanie);
parametry fali (prędkość, amplituda, częstotliwość, opór akustyczny).
3. Rodzaje aparatów USG i metody prezentacji obrazu: zasada tworzenia obrazu USG;
prezentacja echa (A, B, M, kodowanie kolorem); głowice (liniowe, sektorowe, specjalne:
przydatność i zakres zastosowania).
4. Zasady interpretacji i podstawowe artefakty obrazów USG: parametry aparatów USG
(wzmocnienie, częstotliwość, rozdzielczość osiowa i boczna, dyskryminacja ech);
artefakty (bezechowość, cienie akustyczne, echa wtórne, odbicia lustrzane – przykłady
błędnej interpretacji obrazu).
5. Bezpieczeństwo stosowania ultradźwięków i skutki biologiczne: efekty fizyczne i
chemiczne (efekt cieplny, kawitacja, pseudokawitacja, mikroprzepływy, uszkodzenia
tkanek, skutki genetyczne) bezpieczny zakres stosowania ultradźwięków; porównanie z
innymi metodami diagnostyki obrazowej.
6. Zastosowanie ultrasonografii do oceny umięśnienia i otłuszczenia zwierząt cz.1: klasyczny
pomiar grubości tłuszczu podskórnego i przekroju m.l.d. (dokładność pomiaru i źródła
błędów, stosowana aparatura USG - bydło świnie, owce); ocena kondycji bydła (BCS);
możliwości pomiarowe u drobiu.
7. Zastosowanie ultrasonografii do oceny umięśnienia i otłuszczenia zwierząt cz.2: ocena
zawartości tłuszczu śródmięśniowego (bydło, trzoda chlewna, owce, kozy); miejsce
pomiaru a jakość obrazu (grzbiet, udo, łopatka); pomiar na żywym zwierzęciu i na tuszy;
porównanie z innymi metodami szacowania IMF.
8. Ultrasonograficzna kontrola przebiegu cyklu płciowego głównych gatunków zwierząt
gospodarskich: metodyka badań (trans rectum – trans cutem) zmiany obrazu macicy,
rozwój GF, pomiar stopnia owulacji, wspomaganie ET.
9. Wczesne wykrywanie ciąży: znaczenie praktyczne u różnych gatunków zwierząt, wzrost
pęcherzyka zarodkowego, rozpoznawanie liczby embrionów i strat zarodków (obrazy USG
różnych faz ciąży).
10. Rozpoznawanie płci i wieku płodów: pomiar rytmu bicia serca; pomiar CRL; pomiary
(kości długich, wielkości czaszki, narządów wewnętrznych płodu); szacowanie wieku
ciążowego; prognozowanie masy urodzeniowej.
11. Zastosowanie ultrasonografii do badania morfologii wymienia (bydło, owce, kozy):
metodyka badań gruczołu mlekowego; pomiary zatoki mlekonośnej; prognozowanie
wydajności mleka; wykorzystanie USG w selekcji (budowa wymienia i wydajność mleka).
12. Zastosowanie ultrasonografii do badania morfologii kanału strzykowego (bydło, owce,
kozy): metodyka badań (ultrasonografia bezdotykowa); interpretacja obrazu; możliwości
pomiarowe (ściana strzyka i kanał strzykowy – związek z jakością higieniczną mleka);
wpływ doju na morfologię strzyka – możliwości badawcze.
13. Zasady komputerowej analizy obrazu: budowa obrazu; rodzaje obrazów (binarne,
monochromatyczne, kolorowe); formaty graficzne; siatka kwadratowa i heksagonalna
(wady i zalety z punktu widzenia analizy obrazu); oprogramowanie do analizy obrazu.
14. Podstawowe przekształcenia obrazu: przekształcenia geometryczne; operacje punktowe,
filtracja, binaryzacja, gamma modulacja, przekształcenia morfologiczne (erozja, dylatacja,
szkieletyzacja); przykłady zastosowań praktycznych do interpretacji obrazu USG.
15. Zasady i metody pomiarów komputerowych: liczebność elementów; pomiary liniowe
(długość, obwód, pole powierzchni, pomiary USG-3D); źródła błędów pomiarowych;
podstawy analizy obrazu metodą sztucznych sieci neuronowych (przykłady zastosowań).
Tematyka ćwiczeń (15 godz. – ze względu na specyfikę zajęć, terminy ćwiczeń będą na
bieżąco uzgadniane z prowadzącym. Ćwiczenia w
Złotnikach rozpoczynają się o godz. 9.15):
1. Ultrasonograficzna kontrola cyklu płciowego i wczesna diagnostyka ciąży: ultrasonografia
trans rectum i trans cutem; rozpoznawanie GF i CL; pomiar stopnia owulacji;
rozpoznawanie wczesnej ciąży i liczby zarodków/płodów, – (zajęcia praktyczne 4 godz.
– Stacja Doświadczalna Złotniki: owce i kozy do 60 dnia ciąży).
2. Rozpoznawanie zaawansowanej ciąży: pomiary płodów (CRL, kości długich, narządów
wewnętrznych); pulsacja pępowiny, rytm bicia serca (M-mode); rozpoznawanie płci
płodów. – (zajęcia praktyczne 4 godz. – Stacja Doświadczalna Złotniki: owce i kozy do
100-120 dnia ciąży).
3. Przyżyciowa ocena umięśnienia i otłuszczenia oraz diagnostyka gruczołu mlekowego:
pozyskiwanie obrazów przekroju mięśnia najdłuższego grzbietu i mięśni uda, pomiary
liniowe przekroju mięśnia i grubości tłuszczu; analiza IMF. Pozyskiwanie obrazów zatoki
mlekonośnej i obrazów strzyka (ultrasonografia bezdotykowa); pomiary i ocena morfologii
wymienia i strzyków – (zajęcia praktyczne 3 godz. – S. D. Złotniki: owce i kozy).
4. Komputerowa analiza obrazów: zapoznanie z oprogramowaniem MultiScan, źródła obrazu,
podstawowe funkcje, makrodefinicja dydaktyczne. Podstawowe przekształcenia obrazów
(filtracja, binaryzacja, przekształcenia morfologiczne), skalowanie obrazów, pomiary
obrazów USG zebranych w czasie ćwiczeń – (zajęcia praktyczne 3 godz. – w
Wydziałowej Pracowni Komputerowej, oprogramowanie MultiScan.
5. Sprawdzian pisemny – 1 godz.
Kierownik przedmiotu
dr hab. Piotr Ślosarz, prof. nadzw.
tel. (061) 8125520