z przeprowadzonych badań ankietowych na temat spożycia czekolady

Raport
z przeprowadzonych badań ankietowych
na temat spożycia czekolady
Wojciech Brodowski
Marcin Urban
Ewelina Boruch
Jolanta Nowak
Lublin, 7.01.2013
1
Czekolada- wprowadzenie
Czekolada (od słowa „xocolatl” pochodzącego z języka nahuatl, głównego języka Azteków
używanego na terenach obecnego Meksyku – „gorzka woda”) to wyrób cukierniczy sporządzany z
miazgi kakaowej, tłuszczu kakaowego (masło kakaowe) lub tłuszczu cukierniczego, środka
słodzącego i innych dodatków. Wytwarzana najczęściej w postaci tabliczek. W niektórych krajach,
głównie w Meksyku, powszechniejsza jest czekolada w postaci napoju na wodzie, mleku lub innym
płynie. Rzadziej spotyka się czekoladę sproszkowaną lub w granulkach.
Czekolada ma wysoką wartość energetyczną - 100 gramów tego wyrobu to 2100-2500 kJ
(500-700 kcal). Pierwszą gorącą czekoladę stworzyli Majowie.
W wielu opracowaniach przedstawione są następujące rodzaje czekolad:
 Gorzka - składająca się z masła kakaowego, proszku kakaowego i cukru, czasem z
niewielką domieszką wanilii. Zawiera przynajmniej 70% produktów z miazgi kakaowej i
powinna być przygotowywana w temperaturze 31,1-32,7°C. Zawiera 2-5 razy więcej
teobrominy niż mleczna.
 Mleczna - w jej skład wchodzi również mleko lub proszek mleczny i wanilia, a zawartość
kakao nie przekracza 50%. Temperatura wytwarzania wynosi 28,9-30,5°C.
 Biała - bez zawartości proszku kakaowego. W najlepszych czekoladach tego rodzaju jest
tylko do 33% masła kakaowego. Temperatura wytwarzania 27,9-30,5°C. Niektórzy
smakosze uważają, że ten rodzaj czekolady to nie czekolada ze względu na niską
zawartość masła kakaowego.
 Deserowa
 Inne
W dawnych czasach najczęściej czekoladę spożywano w formie pitnej. Obecnie zaś
najpopularniejsze są tabliczki. Dzisiejsza czekolada może mieć wiele kolorów i smaków. Zwykle
kojarzy się z dzieciństwem, poczuciem bezpieczeństwa i czymś wyjątkowo przyjemnym.
Niesłabnąca moda na czekoladę przejawia się w kolorystyce strojów, makijażu, urządzaniu wnętrz
- no i przede wszystkim w kuchni. Ze zwykłego smakołyku, czekolada staje się niezbędnym
elementem zdrowej diety i stylu życia.
Z uwagi na powszechność spożycia czekolady postanowiliśmy sprawdzić preferencje
nabywców oraz wiele innych kwestii dotyczących spożycia.
2
Metodyka badań
W dniach od 20 listopada 2012 roku do 8 grudnia 2012 grupa studentów ekonomii
Uniwersytetu
Przyrodniczego w Lublinie przeprowadziła badania ankietowe na temat
spożycia czekolady które zostały wykonane w oparciu o dobór celowy próby.
Pytania do kwestionariusza zostały sporządzone w z wykorzystaniem własnej wiedzy
na temat rynku czekolady oraz na podstawie przeprowadzonych badań wtórnych rynku
czekolady i sporządzonego na ten temat raportu. Kwestionariusz ankiety był skierowany do
osób z kategorii wiekowej 18-26 lat. Badania zostały przeprowadzone dzięki portalowi
ankietka.pl na której został zamieszczony kwestionariusz. W badaniach wzięło udział 72
respondentów. W oparciu o wyniki zostały skonstruowane wykresy obrazujące odpowiedzi
respondentów.
Metryczka respondentów
Dwa pytania spośród dwunastu w kwestionariuszu dotyczyły cech demograficznych
respondentów aby dzięki nim można było poznać elementy charakteryzujące badaną próbę
czyli jakie konkretnie osoby wzięły udział w naszych badaniach ankietowych.
Płeć respondentów
32%
68%
kobieta
mężczyzna
Rys. 1. Płeć respondentów
Pierwszym pytaniem w metryczce respondentów było pytanie dotyczące płci badanych.
Z 72 osób które wzięły udział w naszych badaniach 49 z nich to kobiety zaś 23 to mężczyźni.
3
Odpowiednio kobiety stanowiły ok. 68% zaś mężczyźni 32% badanych. Jak widać to kobiety
były przeważającą część osób które uczestniczyły w badaniach.
Wiek respondentów
8%
53%
39%
18-20 lat
21-23 lat
24-26 lat
Rys. 2. Wiek respondentów
Kolejne pytanie zawarte w metryczce pozwoliło na uzyskanie danych dotyczących
wieku respondentów. Badania skierowane były jak już wspomniano do osób z przedziału
wiekowego 18-26 lat. W kwestionariuszu wyszczególniono trzy kategorie wiekowe widoczne
na wykresie. W przeprowadzonych badaniach głównie uczestniczyły osoby w wieku od 18 do
20 lat. Stanowiły one ponad 50% wszystkich badanych, dokładnie 53%. Na drugim miejscu
uplasowały się osoby w wieku od 21 do 23 lat ze stratą 14 pkt procentowych w stosunku do
najliczniejszej grupy osób. Osoby z kategorii wiekowej 24-26 lat stanowiły najmniejszy
odsetek osób uczestniczących w badaniach ankietowych. Zamieszczony wykres potwierdza iż
badania zostały przeprowadzone w oparciu o dobór celowy próby, gdyż większość
respondentów znajduje się w grupie wiekowej od 18 do 23 lat czyli grupie z jakiej pochodzą
nasi znajomi.
W metryczce zabrakło dwóch pytań aby można było precyzyjnie określić przeciętnego
respondenta który brał udział w naszym badaniu. Jedno z nich powinno dotyczyć
wykształcenia uczestników badania zaś drugie dochodów gospodarstwa domowego
przypadającego na 1 osobę. W przypadku możliwości modyfikacji bądź przeprowadzenia
ponownego badania ankietowego wyszczególnilibyśmy tego typu pytania w metryczce.
4
Pytania ankietowe
Pytanie 1
Które z niżej wymienionych wyrobów najchętniej Pan/Pani spożywa?
Struktura spożycia wyrobów czekoladowych
70%
Liczba wskazań w %
60%
50%
czekolada
40%
cukierki czekoladowe
drażetki czekoladowe
30%
wafelki czekoladowe
20%
herbatniki czekoladowe
pierniki czekoladowe
10%
praliny,bombonierki
0%
0
1
2
3
4
0
5
5
wzrost chęci spożycia danego wyrobu
Rys. 3. Struktura spożycia wyrobów czekoladowych
Z powyższego wykresu wynika, iż najchętniej spożywanym wyrobem na rynku słodkości jest
czekolada. Ponad 60% respondentów odpowiedziało, iż najchętniej sięga po ten właśnie wyrób
przyporządkowując najwyższą liczbę określającą chęć spożycia. W grupie respondentów
znajdowały się osoby, które w różnym stopniu preferują czekoladę jednak co ciekawe ani jedna
osoba nie odpowiedziała, że nie lubi spożywać czekolady. Drugim wyrobem który uczestnicy
badania uznali za bardzo chętnie wybierany przez siebie są cukierki czekoladowe. W najwyższej
ze skali ocen powyższy wyrób otrzymał 18% głosów respondentów oraz podobnie jak w
przypadku czekolady żaden z ankietowanych nie stwierdził, iż nie lubi cukierków czekoladowych.
Na trzecim miejscu uplasowały się praliny i bombonierki. Ponad 12% osób uwielbia spożywać
tego typu wyroby zaś ogólnie różnie respondenci oceniali chęć sięgania po te produkty.
5
Pojawiła się jednak znaczna liczba osób która nie lubi spożywać tego rodzaju wyrobów
czekoladowych.
Na kolejnych miejscach uplasowały się drażetki czekoladowe, wafelki
czekoladowe, pierniki czekoladowe oraz herbatniki czekoladowe skupiając swoich zwolenników
na każdym poziomie w skali ocen 1-5. Znaczna liczba respondentów stwierdza również, iż nie
lubi wymienionych wyrobów czekoladowych. W badaniu 22% uczestników którzy wypełniali
kwestionariusz oceniło pierniki czekoladowe jak wyroby które niechętnie spożywają. Na uwagę
zasługują herbatniki czekoladowe, których konsumenci prawie nie wskazywali jako produkty
które uwielbiają spożywać jednak oceniali różnie chęć spożycia przyporządkowując
oceny od 0-4.
Pytanie 2
Z jakiego powodu najczęściej kupuje Pan/Pani czekoladę?
To pytanie ujęte w naszym badaniu było nieprzemyślane, gdyż proponowane
odpowiedzi były bardzo podobne jak w pytaniu 3 co zwróciło uwagę respondentów którzy
zawarli negatywne odczucia na temat tych dwóch pytań w komentarzach. Pytanie dotyczące
głównych powodów zakupu byłoby bardzo pomocne jednak możliwe odpowiedzi powinny być
innej treści. Przy możliwości poprawienia bądź ponownego przeprowadzenia badań
zmodyfikowalibyśmy to pytanie. Z powodu złego skonstruowania odstąpiliśmy od analizy
wyników z tego zagadnienia.
6
Pytanie 3
W jakim celu spożywa Pan/Pani czekoladę?
Cele spożycia czekolady
głód
przywiązanie do czekolady
ochota na coś słodkiego
dla poprawy koncentracji
dla poprawy nastroju
inne
0
10
20
30
40
50
60
70
Liczba wskazań respondentów
Rys. 4. Cele spożycia czekolady
W tym pytaniu była możliwość zaznaczenia maksymalnie 2 odpowiedzi spośród
podanych. Większość respondentów wskazała, iż głównym powodem spożycia przez nich
czekolady jest ochota na coś słodkiego. Spośród 72 ankietowanych tą odpowiedz zaznaczyło aż
62 osoby. Drugą pod względem liczby wskazań była odpowiedz respondentów, iż spożywają
czekoladę ponieważ są przywiązani do niej czyli ją lubią. Wymienioną odpowiedz zaznaczyło
nieco mniej bo 42 respondentów. Uczestnicy badania spożywają również czekoladę dla poprawy
nastroju oraz poprawy koncentracji takie odpowiedzi wskazało odpowiednio 33 i 16
respondentów. W powyższym pytaniu uczestnicy mogli wymienić swoje własne spostrzeżenia na
temat celu spożycia czekolady w pozycji „inne” pisząc tam swoją odpowiedz. Spośród 72
respondentów trzech z nich wypowiedziało się w tym pytaniu. Jedną z ciekawszych odpowiedzi
było „ Każdy powód jest dobry aby jeść czekoladę”. Dwa pozostałe wskazania nie są godne
uwagi.
7
Pytanie 4
Jak często Pan/Pani spożywa czekoladę?
Częstotliwość spożycia czekolady
jeszcze rzadziej
3%
codziennie
11%
kilka razy w
tygodniu
36%
raz w miesiącu
19%
raz w tygodniu
31%
Rys. 5. Częstotliwość spożycia czekolady
Jak widać na załączonym wykresie większość uczestników badania ankietowego spożywa
czekoladę kilka razy w tygodniu tj. 36% respondentów czyli 26 osób. Nieco niżej uplasował się
wynik który uwidacznia spożywanie czekolady przez ankietowanych trochę rzadziej - raz w
tygodniu. Grupa osób która sięga po czekoladę raz w tygodniu stanowi 31% respondentów tj. 22
osoby. Wśród uczestników badania znalazła się grupa miłośników słodkości czyli osób które
sięgają po czekoladę codziennie. Respondenci należący do tej kategorii stanowili 11% ogółu.
Około 19% uczestników spożywa czekoladę raz w miesiącu zaś niespełna 3% osób konsumuje
czekoladę jeszcze rzadziej niż raz w miesiącu.
Odwołując się do badań naukowców ludzie powinni zjadać około trzech kostek dziennie
aby korzystnie wpływać na zdrowie i samopoczucie. W przypadku respondentów w naszym
badaniu ponad 2/3 z nich spożywa czekoladę raz bądź kilka razy w tygodniu a tylko 1/10
spożywa ją codziennie przez co zauważamy pewną zbieżność otrzymanych wyników z badaniami
specjalistów.
8
Pytanie 5
Ile czekolady spożywa Pan/Pani jednorazowo?
Jednorazowa ilość spożycia
1%
6%
33%
kostka
kilka kostek
60%
tabliczka
więcej
Rys. 6. Jednorazowa ilość spożycia
Tradycyjna tabliczka czekolady waży 100 g . Poszczególni producenci czekolady
tworzą swe wyroby o różnej chociaż często zbliżonej liczbie kostek w jednej tabliczce. W
badaniu ograniczyliśmy się do ilości spożywanej czekolady jednorazowo bez zagłębiania się
w to jakiej wagi są tabliczki czekolady i jakiej wielkości są kostki gdyż przyjęliśmy, że
konsumenci najczęściej wybierają tego typu słodkości o tradycyjnej gramaturze bez względu
na podział tabliczki czekolady.
Z powyższego wykresu można wywnioskować, iż większość respondentów którzy
wzięli udział w badaniu spożywa kilka kostek czekolady jednorazowo, taką odpowiedź
zaznaczyło 43 respondentów stanowiąc jak widać aż 60% wszystkich uczestników badania. W
kwestionariuszu 1/3 osób okazała się smakoszami tego słodkiego produktu gdyż zaznaczyli
odpowiedz, iż spożywają jednorazowo tabliczkę czekolady na raz. W badaniu wzięło udział 4
osoby które konsumują jednorazowo tylko jedną kostkę stanowiąc 6% wszystkich badanych.
Pozostały ponad 1% przypada na osobę która zjada jednorazowo więcej niż tabliczkę
czekolady.
9
Pytanie 6
Jakiego rodzaju czekoladę lubi Pan/Pani najbardziej?
Preferowane rodzaje czekolady
70%
60%
deserowa
50%
mleczna
40%
gorzka
nadziewana
30%
z bakaliami
20%
z orzechami
10%
biała
0%
nie lubię
lubię
bardzo lubię
uwielbiam
Rys. 7. Preferowane rodzaje czekolady
Z powyższego wykresu wynika, iż większość respondentów preferuje czekoladę
mleczną. Ponad 60% z nich wskazało taką odpowiedź. Tylko jedna osoba zaznaczyła, iż nie
lubi tego rodzaju czekolady. Spora liczba uczestników badania stwierdziła, że lubi również
czekoladę z orzechami tj. 44% osób. W przypadku miłośników wyrobów czekoladowych z
nadzieniem owocowym i czekolad białych wyniki kształtowały się mniej więcej na tym samym
poziomie stanowiąc odpowiednio ok. 39% i 37%. Czekoladę z bakaliami uwielbia nieco
ponad 30% ankietowanych. Pośród respondentów znalazły się również takie osoby które nie
lubią ani czekolady białej, ani z bakaliami, orzechami czy nadziewanej jednak zdecydowana
większość stwierdziła, że nie gustuje w czekoladzie gorzkiej i deserowej. Wykres uwidacznia,
iż ponad 54% badanych wskazało, że nie lubi czekolady gorzkiej a nieco ponad 40%
deserowej.
10
Pytanie 7
Którego producenta czekolady Pan/ Pani wybiera najczęściej?
Preferowani producenci
Wawel
3%
Goplana
6%
Terravita
3%
inni
8%
Wedel
33%
Alpen Gold
15%
Milka
32%
Rys. 8. Preferowani producenci czekolady
Producenci czekolad działają na bardzo konkurencyjnym rynku w dodatku ich wyroby nie
są traktowane jako dobra pierwszej potrzeby. Tym ważniejsze jest aby kreowali nowe trendy,
unowocześniali swoje produkty, wprowadzali ich nowe warianty czy odmiany.
Konsumenci czekolady którzy wzięli udział badaniu najbardziej lubią produkty firmy E.
Wedel. Aż 33% osób stwierdza, iż to właśnie po czekolady tej marki najchętniej sięga jednak
drugą pod względem wielkości jest grupa nabywców, która preferuje produkty Milki tracąc tylko
1 pkt procentowy w porównaniu z miłośnikami Wedla. Producenci wymienieni powyżej obejmują
aż 65% wszystkich konsumentów czekolady spowodowane jest to tym, iż produkty tych marek
pochłaniają bardzo znaczne nakłady na reklamę oraz są powszechnie dostępne co przekłada się
na wielkość sprzedaży i rozpoznawalność produktów. Słodkości Alpen Gold wybiera około 15%
respondentów ta marka jest również bardzo reklamowana jednak mniej odbija się to sprzedaży
produktów. Pozostali preferowani producenci to Goplana z udziałem 6%, Wawel z udziałem 3%
i Terravita również z udziałem 3%. W tym pytaniu w kwestionariuszu umożliwiliśmy wypisanie
innych producentów, którzy nie byli uwzględnieni w proponowanych
odpowiedziach a ich
11
produkty mogą być chętnie wybierane przez konsumentów. W pozycji „inne” pojawiły się takie
odpowiedzi jak Solidarność, czy np. mniej precyzyjnie- marki niemieckie, respondenci wskazali
również, że preferują „czekolady sieciowe”- Tesco, Biedronka itp. Nasza grupa spodziewała się
większej liczby odpowiedzi w tym pytaniu ze względu na znaczną liczbę producentów na rynku
czekolady jednak osiągnięty wynik był inny.
Pytanie 8
Jakie dodatki występujące w czekoladach Pan/Pani preferuje?
Preferowane dodatki w czekoladzie
Liczba wskazań w %
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
orzechy bakalie
nadzienie chrupki
owocowe ryżowe
bez
nadzienia
inne
Rys. 9. Preferowane dodatki do czekolad
W tym pytaniu respondenci mieli możliwość zaznaczenia maksymalnie dwóch
odpowiedzi.
Zamieszczony wykres uwidacznia, iż najbardziej preferowanymi dodatkami w
czekoladach są orzechy oraz nadzienie owocowe. Te pozycje otrzymały po ponad 50% głosów
respondentów każda. Na trzecim miejscu uplasowały się bakalie z 30% liczbą wskazań
uczestników badania. Nieco ponad 20% osób stwierdziło, iż lubi czekoladę bez nadzienia zaś
niecałe 10%
ankietowanych zaznaczyło odpowiedź iż dodatkami jakie preferują w
czekoladzie są chrupki ryżowe. Pod pozycją „inne” pojawiły się takie odpowiedzi jak np. toffi,
nugat, wiórki kokosowe czy karmel. Przytoczone odpowiedzi w powyższym pytaniu pokazują
jak różne są gusty konsumentów czekolady.
12
Pytanie 9
W jakich okresach obserwuje Pan/Pani u siebie wzrost spożycia/zakupu
czekolady?
Liczba wskazań respondentów
Wzrost spożycia czekolady
35
30
25
20
15
10
5
0
Rys. 10. Wzrost spożycia czekolady u respondentów w ciągu roku
W powyższym pytaniu respondenci mieli możliwość zaznaczenia więcej niż jednej
odpowiedzi co wpłynęło na kształtowanie się wyników zestawionych na wykresie.
Czekolada jest produktem sezonowym, ponieważ sprzedaż jej w porze letniej znacznie
spada ze względu na wysokie temperatury zaś wzrasta zimą. Zamieszczony wykres po części
uwidacznia to zjawisko.
Największa liczba respondentów stwierdziła, iż albo nie zauważa zmian w
spożyciu/zakupie czekolady w ciągu roku (tj. 33 osoby) albo też spożywa/ kupuje więcej
czekolady w okresie Bożego Narodzenia(tj. 32 osoby). Uczestnicy badania są naszymi
znajomymi, więc można wydedukować, iż są mniej więcej w naszym wieku i studiują dlatego
spora część osób wskazała właśnie czas sesji jako trend wzrostowy w spożyciu/zakupie tego
rodzaju wyrobu. Czekolada w tym okresie jest swoistym „smakołykiem dla mózgowców”.
Spośród 72 respondentów 10 z nich stwierdziło, iż zauważa także wzrost spożycia/zakupu w
czasie świąt Wielkanocnych. Niektórzy uczestnicy badania dokonują zakupu czekolady w
Walentynki dla ukochanej osoby bądź też konsumują otrzymane słodkości od bliskich sercu
13
dlatego też wskazują taką odpowiedz w powyższym pytaniu. W pozycji „ inne” pojawiły się
takie odpowiedzi jak np. w czasie odwiedzin bliskich z rodziny, czy w czasie depresji. Jedna z
osób zaznaczyła odpowiedz „nie dotyczy”. Przy możliwości modyfikacji kwestionariusza
zrezygnowalibyśmy z tego wariantu odpowiedzi gdyż osoby których nie dotyczy wzrost
spożycia/zakupu czekolady stwierdzały ten fakt w pozycji „nie zauważam zmian”.
Pytanie 10
Ile przeciętnie miesięcznie wydaje Pan/Pani na czekoladę?
Przeciętne miesięczne wydatki na
czekoladę
1%
8%
10%
19%
do 5 zł
do 10 zł
do 20 zł
24%
38%
do 50 zł
powyżej 50 zł
nie wiem
Rys. 11. Przeciętne miesięczne wydatki na czekoladę
Spośród 72 respondentów 27 z nich (tj. 38%) wydaje miesięcznie przeciętnie do 10
złotych na czekoladę. Kolejna pod względem wielkości jest grupa osób która wydaje na
wymieniony wyrób nie więcej niż 20 zł/miesiąc. Na trzecim miejscu uplasował się wynik z
respondentami którzy wydają do 5 zł miesięcznie na czekoladę. Końcowymi wynikami są
wskazania respondentów iż wydają na słodkości do 50 zł i powyżej. W gronie uczestników
badania znalazło się nie cale 10% (tj.7 osób) które nie potrafią dokładnie skalkulować ile
wydają przeciętnie miesięcznie na czekoladę.
14
Podsumowanie
Któż z nas w chwilach stresu nie pocieszał się czekoladowymi słodkościami? Jednak
czekolada jest dobra nie tylko na chandrę. Ma ona mnóstwo dobroczynnych właściwości,
wzmacniających psychikę i system odpornościowy oraz chroniących układ krążenia.
Przeciętnym respondentem okazała się kobieta w wieku 18-20 lat. Wyrobem po który
sięgają najczęściej konsumenci na rynku słodkości jest czekolada. Głównymi powodami
spożycia czekolady jest ochota na coś słodkiego oraz przywiązanie do czekolady. Okazuje się,
że respondenci z naszego badania ankietowego spożywają czekoladę przynajmniej raz w
tygodniu a nawet kilka razy w tygodniu. Z wyników uzyskanych z kwestionariusza można
wywnioskować, iż większość osób konsumuję jednorazowo kilka kostek czekolady. Mniejsza
jednak znaczna liczba uczestników jest prawdziwymi smakoszami słodkości gdyż zjada całą
tabliczkę czekolady na raz. Najbardziej preferowanymi rodzajami są czekolady mleczne zaś
najmniej lubianymi gorzkie i deserowe. Można wywnioskować, że te dwa rodzaje produktów
są pożądane tylko przez nieliczną grupę osób o specyficznym guście. Kolejne pytanie w
kwestionariuszu odnoszące się do preferowanych producentów pokazuje, iż konsumenci
wybierają najchętniej takich producentów jak E. Wedel czy Milka powodem tego jest jak już
wspomniano reklama i powszechna dostępność tych produktów. Dodatki do czekolad w jakich
gustują respondenci to: orzechy i nadzienie owocowe. Okresami zwiększonego spożycia
czekolady wśród uczestników badania jest
pora zimowa a głównie czas świąt Bożego
Narodzenia. Podobna liczba osób nie zauważa żadnej zmiany w spożyciu czekolady w ciągu
roku. Respondenci w naszym badaniu stwierdzili, iż wydają przeciętnie miesięcznie do 10
złotych na czekoladę jednak trafiła się też tak grupa osób która ze swojego budżetu przekazuje
miesięcznie ponad 50 zł na słodkości.
15